The church must share in the secular problems of ordinary human life, not dominating but helping and serving – Dietrich Bonhoeffer

Psalm 18 (2)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Ek gaan ‘n paar blogs aan hierdie psalm spandeer, want dit is een van die langste psalms in die Bybel.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

In die vorige blog het ons na die inleiding en opskrif van die psalm gekyk. Ons gaan nou kyk na die doodsgevaar wat die psalmis bedreig.

18:2 – 3:

²Hy het gesê: Ek het U innig lief, Here, my sterkte.

³Die Here is my rotsvesting, my bergskuiling, my bevryder. My God is my rots by wie ek skuil, my skild en die krag van my redding, my toevlugsoord.

Die psalm begin met toewyding wat oorgaan in nege beskrywings van die Here. Net iemand wat in ‘n persoonlike verhouding met God staan, kan so iets sê. Vir die heidene was dit verrassend dat iemand sy God kan liefhê. Maar Dawid het God lief omdat God hom eerste liefgehad het. So ‘n mens het ondervinding van God se troue sorg en ken die Here as sy bron van sekuriteit. Elke beskrywing het dieselfde implikasie. Almal behalwe die eerste een is konkreet. My sterkte impliseer gewoonlik die vermoë om te verdedig, te red of te verslaan. Die konkrete beelde – rotsvesting, bergskuiling, rots, skild, toevlugsoord – is kenmerkend van die psalms. Hulle is afgeleë plekke en moeilik bereikbaar. Hulle is plekke van redding wat die psalmis in staat stel om te ontsnap. Aan die een kant was daar natuurlike skuilings wat Dawid in staat gestel het om te ontsnap; aan die ander kant kan net die Here dit doen. Die krygsman weet ook hoe belangrik ‘n skild is as hy wil oorleef.

18:4 – 7:

In hierdie gedeelte lees ons van die lewensbedreigende omstandighede wat die psalmis bedreig het, sy pleidooi en die manier waarop die Here gereageer het.

Die een wat geloof moet word – roep ek uit – is die Here. En van my vyande word ek verlos.

Hierdie is ‘n algemene stelling – waarskynlik die begin van die psalmis se getuienis oor die verlede.

⁵Bande van die dood het my omspan, strome van vernietiging het my verstrik,

⁶Bande van die doderyk het my omstrengel, vangstrikke van die dood het my ingewag.

 Die doderyk is voorgestel as ‘n plek onder die aarde waarheen mense wat sterf, afdwaal – niemand kom weer daar uit nie. Dit word soms die put of die onderwêreld genoem. Hier word die probleme van die psalmis waaruit hy gered is, genoem – diep probleme. Hy was vier maal verlore. Hy was in lewensgevaar en dit lyk asof daar geen moontlikheid van ontsnapping is nie. Strome van vernietiging wys vir ons dat die dood nie net ‘n toekomstige bedreiging is nie – die strome oorweldig reeds; die slagoffer is besig om te verdrink; hy kry nie meer asem nie.

⁷In my benoudheid het ek na die Here bly roep; na my God het ek om hulp geskree. In sy paleis het Hy my stem gehoor; my hulpgeroep voor Hom het sy ore bereik.

Benoudheid is dit beslis. Die psalmis bly roep. Hy herinner  die mense dat dit my God is. Hoe reageer die Here? Hy hoor die psalmis se stem – sy hulpgeroep.

In die volgende blog gaan ons kyk hoe die Here reageer op die doodsgevaar wat die psalmis bedreig.

The best way of manifesting our affection to our friends is by praying and giving thanks for them. —Matthew Henry

Hoe Christene praat

Michael Kruger het ‘n artikel geskryf oor die taal wat Christene gebruik. Een voorbeeld is: Die Christen se lewe is om  deursigtig en kwesbaar te wees. Egtheid is nou die nommer een deug van Christene. (Vroeër was dit waarskynlik gehoorsaamheid.) Ons moet hierdie frase ontleed deur drie vrae te vra:

• Hoekom gebruik mense hierdie frase?
• Wat is reg en behulpsaal in hierdie frase?
• Wat is problematies met hierdie frase?

Hierdie frase word dikwels misverstaan en kan dus misbruik word.

Hoekom gebruik mense hierdie frase: Die Christen se lewe is om  deursigtig en kwesbaar te wees?

Mense gebruik hierdie frase waarskynlik weens die gebrek  aan deursigtigheid in vroeër geslagte. Christene is moeg van Sondae kerk toe gaan, sit ‘n vroom gesig op en gee voor dat alles reg is. Intussen is hulle lewe besig om ineen te stort. Die klem op egtheid is ‘n reaksie op Christelike valsheid. In hierdie opsig is dit ‘n goeie ding.

Die klem op egtheid het ook ‘n teologiese rasionaal. As mense nou werklik sondaars deur en deur is waarom voorgee dat dit nie waar is nie? Hoekom nie net jou sonde erken nie? As Jesus die oplossing vir ons sondes is, beklemtoon ons nie sy genade en vergifnis as ons eerlik oor ons sonde is nie? Vir hierdie mense beteken om kwesbaar te wees God se genade – ons vertrou op Hom en nie op onsself nie.

Wat is reg en behulpsaam in hierdie frase?

Daar is baie in hierdie frase om aan te beveel. Christus haat valsheid. Om voor te gee dat Christene uiterlik reg is, maar innerlik verberg ons ons sonde, is wat die Fariseërs gedoen het. Jesus het gesê dat hulle witgeverfde grafte wat van buite mooi lyk maar  daarbinne vol doodsbeendere en allerhande onsuiwerheid is (Matteus 23:27 – 28). Die Bybel sê dat ons ons sondes eerlik moet bely. As ons ons sonde bely moet ons na Jesus Christus kyk vir genade en vergifnis. So verstaan, is deursigtigheid en kwesbaarheid positief.

Wat is problematies met hierdie frase?

Ongelukkig word hierdie frase soms verkeerd gebruik. Om kwesbaar te wees, kan as plaasvervanger vir belydenis en bekering gebruik word. As eerlikheid en oopheid die einddoel word, kan mense die indruk kry dat om hulle sonde met ander te deel al is wat nodig is. Daar is geen kultuur van berou nie. Dit mag lei tot ‘n meer intieme verhouding met medegelowiges, maar nie noodwendig met God nie. Ons prioritiseer die horisontale oor die vertikale.

Die strewe na kwesbaarheid kan kommunikeer dat daar geen werklike krag in die Christen se lewe is om sonde te beveg nie. Ons minimaliseer hiermee  die kagtige werking van die Heilige Gees in elke gelowige. Die doel is nie hernude gehoorsaamheid nie, maar eerder ‘n erkenning van mislukking. Die ware Christene is nou daardie persone wat massiewe mislukkings erken. Diegene wat vorder op die weg van heiligmaking word nou met suspisie bejeën – hulle is wettisiste.

Die frase – die Christelike lewe gaan oor deursigtigheid en kwesbaarheid –kan beide positief en negatief wees. As dit reg verstaan word, is dit wonderlik – dit verafsku valsheid en moedig eerlikheid oor ons sonde aan. Gebruik ons dit verkeerd, is daar die gevaar dat ons ‘n Christelike kultuur skep wat meer oor egtheid as oor berou en belydenis gaan. Dit gaan meer oor om dinge te erken as om dinge te verander. As dit verkeerd gebruik word, gaan die frase meer oor onsself as oor Christus.

The Jesus admired by liberals and skeptics would never have been convicted of blasphemy and crucified. —Michael Horton

Dit is nie regverdig nie

Hoe dikwels hoor ons nie dit nie. Bill Tenny-Brittian sê dat dit nie woorde is wat ons van volwasse Christene verwag nie, maar tog gebeur dit. Ons het nie vir mnr X op die kerkraad aangestel nie – maar dit is nie regverdig nie. So kan ons voortgaan.

Vir meeste mense word dit baie vroeg in hulle lewe duidelik dat die lewe nie regverdig is nie. Dat die lewe regverdig is, is ‘n seepbel wat sal bars.

• God het Israel as sy volk gekies. Dit beteken die ander nasies was nie gekies nie.
• Jesus het nie almal elke keer genees nie. Sommige is gelaat in hulle wanhoop.
• Jesus het nie armoede uitgeroei nie. Hy sê inderwaarheid vir sy dissipels dat die armes altyd met hulle sal wees.
• Jesus en die vroeë kerk het eksklusiewe aansprake oor geloof, verlossing en selfs lidmaatskap van sy familie gemaak.

Kyk na die gelykenis van die goue muntstukke (Lukas 19). Daar lees ons: Aan elkeen wat het, sal meer gegee word, en van hom wat nie het nie, sal ook die bietjie wat hy het, weggevat word.  En daardie vyande van my wat nie wou hê dat ek hulle koning moet wees nie, bring hulle en maak hulle hier voor my dood. (Lukas 19:26 – 27).

Vers 26 was waarskynlik ‘n bekende gesegde.  Ons lees selfs dat dit reg is om van hulle wat niks het nie, weg te neem. Ons hoor stemme wat uitroep dat die sisteem nie regverdig is nie en dat die gevolge van swak keuses versag moet word.. Maar dit is nie wat ons hier lees nie. Vers 26 is moeilik om te aanvaar as dit gaan oor regverdigheid. Vers 27 is nog erger.

Gesien in sy konteks praat hierdie gelykenis en sy toepassing oor verwagtings en aanspreeklikheid. Ons kan nog ‘n woord byvoeg: persoonlike. Die kerk het groot probleme met hierdie siening, maar dit is wat die Bybel sê:

Hoë verwagtings

Betekenisvolle aanspreeklikheid.

Persoonlike verantwoordelikheid.

Om kerkleiers en lidmate aanspreeklik vir hulle woorde en dade te hou is krities in ons huidige kiultuur wat die kerk as ‘n swak instelling sien – vol binnegevegte en valsheid. Totdat die roeping van die kerk belangriker word as lidmate se begeertes en voorkeure, sal die kerk sukkel onder die waan dat die lewe en die koninkryk van God “regverdig” is.

No matter when or where preached, the Word of God is infinitely more powerful than the preacher – Albert Mohler

Die invloed van die Fariseërs in die kerk

Die Fariseërs het dit goed bedoel, maar met elke tree het hulle teen Jesus gestry. Daar was Fariseërs, soos Nikodemus, wat Jesus regtig probeer verstaan het, maar Jesus het hulle steeds in die openbaar oor hulle praktyke en blinde kolle beskuldig. Hy waarsku ons teen die suurdeeg van die Fariseërs en die Sadduseërs, want:

• Hulle gedrag is ‘n beroepsrisiko vir elke Christen.
• Soos suurdeeg word net ‘n klein hoeveelheid benodig om ‘n hele klomp deeg te deursuur.

Daar is ‘n paar gebiede waar ons baie versigtig moet wees vir die invloed van die Fariseërs:

1. Die Fariseërs het hulle afgeskei van onfatsoenlike mense; Jesus het hierdie mense opgesoek

Vir die Fariseërs was reinheid dit wat hulle van alle onrein dinge – kos en mense – afgeskei het. As die vrou in Lukas 7 Jesus se voete salf, sê Simon dat Hy nie ‘n profeet is nie. As hy ‘n profeet was, sou Hy nie toegelaat het dat so ‘n vrou aan Hom raak nie. Jesus is anders. Hy het nie gekom vir die regverdiges nie, maar vir die sondaars.

2. Die Fariseërs oordeel mense volgens hulle geselskap; Jesus oordeel mense volgens die individue wat hulle ignoreer

Kyk net na die reputasie wat Jesus gekry het omdat Hy ‘n vriend van sondaars en tollenaars was – ‘n dronkaard. Sondaars was nie gereken nie. Daarom het Jesus sy reputasie skade aangedoen deur vriende met hulle te wees. Jesus oordeel mense op grond van wie hulle ignoreer – die armes, die weduwees, die wese, die man wat langs die pad lê en bloei … Dit is die mense wat jou nie vir jou liefde kan terugbetaal nie. In Christus se ekonomie is om spaarsamig lief te hê gevaarliker as om oorvloedig lief te hê. Kyk ons nie ook met afkeur na mense om ons nie? Dit is nie wat Jesus van ons verwag nie.

3. Die Fariseërs stel die wet bo mense; Jesus som die wet op deur liefde

Kyk net hoe ontsteld word die Fariseërs toe Jesus iemand op die sabbatdag genees het. Vir hulle is reëls belangriker as mense. Hoe som Jesus die wet op? Liefde. Liefde vir God en liefde vir jou naaste. Wie is my naaste? Die persoon wat God oor my pad stuur.

4. As die Fariseërs ‘n sondaar sien, sien hulle ‘n maatskaplike saak; as Jesus ‘n sondaar sien, sien Hy ‘n waardevolle mens

Godsdienstige mense sien baie gou die probleme raak, maar vergeet van die mens agter die sonde. Die Fariseërs sien prostitute – nie vrouens nie. Hulle sien ‘n sosiale siekte wat Jerusalem vernietig. Jesus het nooit die prostituut  probleem opgelos nie, want Hy was te besig om die lewens van hierdie vrouens aan te raak. Dit is hoe jy die probleem oplos.

5. Die Fariseërs soek lewe in die Skrif; Jesus verwag dat die Skrif ons na Hom toe sal lei.

Jesus het die Fariseërs daarvan beskuldig dat hulle die Skrif ondersoek omdat hulle glo dat hulle die ewige lewe in die Skrif sal kry. Maar die Skrif getuig juis van Jesus en as hulle na Hom toe kom, sal hulle die ewige lewe hê.

6. Die Fariseërs doen weldade en bid in die openbaar om die aandag op hulle te vestig; Jesus bid op afgesonderde plekke en vra die ontvangers van sy wonderwerke om niemand daarvan te vertel nie.

Vir die Fariseërs was hulle godsdienstige praktyk ‘n vertoning. Jesus genees mense en sê vir hulle om niemand daarvan te vertel nie. Jesus weier om Homself deur wonderwerke te bevorder. Dit is duidelik daar is krag in stil, private aanbidding en diens.

7. Die Fariseërs verwag uniformiteit; Jesus was inklusief

Die Fariseërs het verwag dat almal op dieselfde manier sou optree – glo dieselfde; het dieselfde oortuigings. Dit maak dit maklik om te besluit wie in en wie uit is. Jesus het tollenaars en selote in sy groep ingesluit. Hy verwag dus nie uniformiteit van sy mense nie. Sy volgelinge sluit mense van alle agtergronde in.

8. Die Fariseërs etiketteer mense volgens hulle gedrag; Jesus doen dit op grond van hulle potensiaal.

Jesus het nooit etikette om mense gehang nie. Hy verander Sefas in Petrus, nie as gevolg van Petrus se soliede gedrag nie, maar omdat Hy in hom standvastige potensiaal raaksien. Meeste mense weet wat hulle swakpunte is. Wat hulle nodig het, is mense wat hulle potensiaal kan raaksien.

9. Fariseërs het gedrag wat hulle nie kon verstaan aan Satan toegeskryf; Jesus sê dat wysheid deur optrede bewys word

Die Fariseërs kon nie verstaan waarom Johannes die Doper so afgesonder geleef het nie. Hulle kon nie verstaan hoe Jesus mense genees het nie. Daarom besluit hulle die oorsaak moet Satan wees. As jy voel jy moet onmiddellik oordeel, gaan jy foute maak. Jesus sê dat die resultate die wysheid openbaar. Soms moet ons wag voor ons oordeel – dinge is nie altyd soos ons dink hulle is nie.

10. Die Fariseërs is bereid om dood te maak om hulle kultuur te beskerm; Jesus was bereid om te sterf om sy kultuur te vestig

Die Christelike geloof gaan nie oor wat jy bereid is om te doen om die status quo te handhaaf nie, maar wat jy bereid is om op te offer om God se koninkryk ‘n werklikheid te maak. Jesus se boodskap was dat ons moet bid vir ons vyande en hulle liefhê.

Dit is Christus se voorbeeld wat help om  God se plan om die hele wêreld met Homself te versoen, gaan verwesenlik.