18:5-8 Die rede waarom die gelowiges uit Babilon moet vlug voordat die plae haar gaan tref, is Babilon se arrogante hoogmoed. Ten spyte van die ongelowiges se lyding onder die sonstrale wat die swere van hulle sonde laat oopbars en die pyn van hulle tande se gekners teen die hael, is haar siening van haarself: ‘Ek sit steeds as ‘n koningin, ek is nie ‘n weduwee (verlate, soos Klaagl 1:1 sê) nie, en smart sal ek beslis nie aanvaar nie’ (18:7b, soos Laodisea 3:17). Johannes skilder dit ironies: ‘n Prostituut sien haarself as koningin. Hierdie arrogante misverstand van ongelowiges oor God se doel met hulle, verduister die tragiese dwaling van hulle self-vergoddelikking om mag te kry en ‘n gejaag na roem en selfbevrediging. Soos die dwases destyds die toring van Babel gebou het om tot aan die hemel te ryk om vir hulle ‘n naam te maak (Gen11:4), is Babilon se sondes so baie dat dit opgehoop kan word om tot aan die hemel te reik. Dit hou God teen hulle (vgl. 16:19) .

‘Babilon’ het die nasies ‘n ‘vol beker’ sonde laat drink. Wie God se oordeel daaroor moet uitvoer word nie gesê nie. Uit die oproep tot ‘my volk’ in 18:4 lyk dit of die gelowiges haar moet vergeld; 18:6 se ‘vergeld haar soos sy julle dit laat ontgeld het’ kan ook na al die onderdrukte massas onder Babilon se tirannie verwys; 17:15-18 het gesê die 10 konings en die dier sal die vrou haat, haar verlate en naak maak, haar vleis eet en haar verbrand. Romeine 12:19 sê: gelowiges moet hulle nie wreek nie, maar ruimte laat vir die oordeel, want die Here het gesê: ‘Aan My kom die wraak toe, Ék sal vergeld’ (Deutr 32:34-35). Rom 1:18,24,26,28 sê dat God hulle in sy toorn oorgee aan hulle eie begeertes en verwerplike denkwyse. Openb. 18:20 sê: God het julle oordeel oor haar voltrek. Hy doen dit deur hulle oor te gee aan hulle eie begeertes en onderlinge verdeeldheid.

Die versugtinge van die martelare in 6:10, word nou beantwoord. ‘Dubbel soveel’ is ‘n uitdrukking wat wil sê ‘volle vergelding’. Dieselfde beker wat vol onsedelikheid en verdrukking was (17:4) word nou vir Babilon propvol straf geskink (Jer 50:29): sy kry pyn en smart vir haar selfverheerlikking en weelderige lewe (18:7a).

Waar Laodisea nog ‘n kans gehad het om hulle te bekeer, is die oordeel van God nou finaal: 18:8 sê ‘op een dag tref al die plae haar,’ dit wil sê: skielik, soos in Dan 5:30: dieselfde nag waarin Daniel vir Belsasar die skrif teen die muur uitgelê het, is hy vermoor en het Kores die Pers die Babiloniese ryk oorgeneem. Die Romeinse Ryk in al sy glorie kan nie met die Here, die Almagtige God, vergelyk word nie. Die magtige Babilon (18:10) verkrummel voor die oordeel van God. Dood, smart, hongersnood en verbranding tref haar op een dag.

18:9-19 Nogeens beklemtoon die drie groepe wat treur, die finaliteit van die groot stad se wegsink in verwoesting en verlatenheid. Die drie groepe, wat elkeen op Babilon se grootheid floreer het, tree na vore om haar verlies te bekla. Elke groep hef hulle klaagsang aan met ‘Ellende! Ellende!’ (ouai, ouai O, wee! O, wee! 18:10,16,19) waarmee hulle die intense moeilikheid en verknorsing van hulle situasie uitdruk. Hulle staan op nou ‘n afstand as buitestaanders en kyk hoe hulle loopbane en lewenstog saam met Babilon in die slag bly (18:10,15,17). Johannes teken Babilon se ondergang deur die oë van haar minnaars met die woorde van hulle wat haar opgebou het en nou die grootste verlies ly, sodat die leser kan ‘uitkom’ uit Babilon wat op die rand van die ramp staan (18:4).

Die konings van die aarde wat hulle mag aan Babilon ontleen het, en ekonomies met haar owerspel gepleeg het met omkoopgeld, sal oor haar huil en rou wanneer hulle die rook van haar verbranding sien (18:9-10. Hulle klaagsang is eggo’s van die lyksange oor die groot stad Tirus (Eseg 26:15-18; 27:1-8; 26-36). Die treurlied is die teenstelling van die lofliedere van die 24 ouderlinge, wat al die gelowiges verteenwoordig. Hulle aanbid God, sit hulle krone voor sy troon neer en prys Hom (4:10-11). Die konings, wat hulle hoop en vertroue op Babilon gestel het, treur egter nou in wanhoop.

Die handelaars, wat ryk geword het uit hulle handel met Rome, voeg hulle lyksang by die konings se klaaglied, want niemand koop meer hulle handelsware nie, en hulle moes aanskou hoe soveel rykdom verwoes word (18:11-17a). Die 28 verskillende skeepsvrag-items word in Grieks opgenoem met ‘en’ na elkeen om elke artikel te laat uitstaan langs die ander. As hulle aan een vir een dink, huil hulle telkens opnuut oor die verlies daarvan. Die 28 (4×7) verteenwoordig alle handelsartikels (7 vir volledigheid/volkomenheid) oor die hele wêreld (4 vir die vier hoeke van die aarde); so vér het ‘Babilon’/Rome se wêreldwye invloed gegeld in die destydse bekende wêreld. Dit gee ook ‘n idee van die geweldige materialisme en Mammondiens van dié wêreldryk, en van elke wêreldryk. Die kosbare artikels word in die nuwe Jerusalem op hulle regte plek gevind as boublokke van strate en geboue, en vir die klere van die gelowiges (19:8; 21:18-21) – in die nuwe stad word kosbare artikels nie vereer as die sentrum van die mense se lewens nie. Die laaste twee van die 28 artikels, slawe (letterlik: liggame) en/naamlik menselewens, verhoog Babilon se verdorwenheid. Menselewens, geskep na die beeld van God, word beskou as handelsartikels wat saam met beeste, skape en perde verkoop word.

Elke skeepskaptein en elkeen wat iewers heen vaar, die matrose en hulle wat ‘n lewe maak uit die see (18:17b-20) voeg hulle klag by die konings en die handelaars se gekerm oor die ondergang van die groot stad deur wie alle skeepslui ryk geword het (vgl. 12:12 wat ellende vir die aarde en die see sien in die val van die duiwel – wat hulle met hulle sug na rykdom verlei en gevang het). Hulle retoriese vraag het net een antwoord: Geen stad is soos dié stad nie (vgl die stelling oor die draak in 13:4). Dit is Johannes se skerp ironie. Geen aardse stad kan met Babilon/Rome se prag en grootheid vergelyk nie, en in een uur verander dit alles in ‘n verlate wildernis. Die seelui sien hulle hele lewe se gejaag na materiële rydom gaan in rook op, en hulle gooi stof op hulle koppe as teken van wanhoop (soos die skeepslui oor Tirus, Eseg 27:30; soos Israel na die slag by Ai, Jos 7:6; Tamar oor haar skande, 2 Sam 13:19; vgl. Job se vriende, Job 2:12). Hulle wanhoop met ‘n jammerlike geween oor hulle verlies.

Skrywer:  Prof Francois Malan

In hoofstuk 17 het Johannes die groot prostituut gesien, wat met haar purperrooi en helderrooi klere en baie versierings, maar dronk van die bloed van die heiliges, sit op ‘n helder vuurrooi dier. In hoofstuk 18 hoor Johannes ‘n lang treurlied oor Babilon se val van groot hoogtes af – as verklaring van wat hy gesien het. Hierdie aardse erediens deur die magtiges en rykes, handelaars en matrose vir hulle kortstondige god, is ‘n parodie op die hemelse erediens van hoofstukke 4-5 deur die vier lewende wesens, ouderlinge en engele – die hele skepping – wat die Een op die troon en die Lam loof. Maar terwyl die hemelse vreugdefees die Lam se oorwinning vier, word Babilon se ondergang met ‘n klaagsang betreur deur almal wat gebaat het van haar grootheid en prag. Dit lofsang van hfs 4-5 is ‘n ewige loflied ‘sonder om te rus, dag en nag’ (4:8), want hulle loof Hom wat ewig is. Die klaaglied is egter kortstondig, slegs een uur (18:10,17,19), want die een wat bekla word is van korte duur.

18:1-3 Babilon se val

‘n Gesaghebbende engel, beklee met goddelike heerlikheid, daal uit die hemel op die aarde neer (teenoor die dier wat uit die see en die dier wat uit die aarde opkom). God se voortgaande bestuur op aarde word deur die koms van die ry engele uit die hemel beklemtoon. Die naamlose aankondiger van oordeel se voorkoms en stem weerspieël die belangrikheid van sy boodskap. Sy voorkoms verlig die duister wêreld met sy heerlikheid, en sy kragtige stem versterk sy oordeelsboodskap. Sy afgemete ritmiese uitroep: ‘Geval, Geval, het Babilon, die Grote!’ eggo die refryn van die tweede engel in 14:8 as weerklank van Jesaja 21:9 se profesie oor Babilon.

Sy het ‘n dorre woestyn geword wat slegs kan dien as boerplek (gevangenis) vir elke onrein gees (vgl. Mt 12:43), elke onrein voël, en elke gehate wilde dier (vgl. Jes 13:21-22). Die drie stuks onreines beklemtoon die finaliteit van Babilon se val in onreinheid en haar uiterste vernedering. Die groot stad wat eens die bedrywige sentrum van handel en lewe was, is nou die lêplek van die onreines, ‘n spookdorp van verlore glorie. Drie redes word in v3 gegee vir haar omgekeerde status:

al die nasies het dronk geword van haar hartstogtelike onsedelikheid (14:8)

die konings van die aarde het onsedelik met haar verkeer

die handelaars van die aarde het ryk geword uit haar oorrompelende wellus

Die seksuele beeldspraak beskryf afgodery met sy gepaardgaande ontug by die afgodsfeeste. Die volksleiers het slawe geword het van Babel se politiek. Handelaars het uit hebsug die ekonomiese grense oorskry. As Babilon die Grote het sy, trots en arrogant, hoogtes vir haar toegeëien wat vir God alleen gereserveer is (vgl. 18:7a sy het haarself verheerlik; 18:7b in haar hart sê sy: Ek sit as koningin). Die grense wat sy oorskry het verteenwoordig haar najaag van vergoddelikking en haar trotse ywer om onbeperkte mag te kry. Dit is ‘n aanslag op die Almagtige God om soos die toring van Babel, die Romeinse Ryk en elke eeu se onderdrukkers te wees. Dit is ‘n ydelheidskermis (Vanity Fair). Die stad van hierdie wêreld styg ten hemel in hulle strewe om soos God te wees (die provinsies van die Romeinse Ryk is leeggemelk om die adel van Rome te voed in hulle luukse leefstyl en weelde).

18:4-20 Die begrafnis

18:4 ‘n Ander stem uit die hemel gee die finale oproep: God se mense moet die aardse stad verlaat voordat dit te laat is (Jer 51:45). Vir ons is dit fisies onmoontlik om die stad van die ballingskap te verlaat. Dit is die plek waar die mense van die aarde bly, maar ook die plek waar God se mense in die tussentyd tussen Christus se eerste en tweede koms bly. God se mense kan slegs figuurlik uitgaan uit die stad deur aktief te weier om die stad se maatstawwe, waardes en gelowe te aanvaar. ‘Uitgaan’ is ‘n metafoor vir ‘n innerlike verandering. Om uit Babilon te gaan is nie ‘n geografiese verskuiwing nie, maar ‘n innerlike reoriëntering, ‘n verandering van denke en optrede. Die trek na die nuwe Jerusalem is ‘n voortgaande reis van losmaak, jou distansiëer van die stad van die wêreld se denke en manier van lewe; ‘n geestelike, ekonomiese en politieke opstand teen die stad se onregverdige en korrupte waardes. Daarom sê die hemelse stem: ‘gaan uit haar uit, my volk, sodat julle nie ook deelneem aan haar sonde nie (of jou daarmee assosieer nie), en julle haar plae nie oor julle bring nie. (Lot moes letterlik vlug uit die bose Sodom; Gen 19:15,17, die land wat hy self gekies het, Gen 13:10-13; 2 Kor 6:14-18 wys weer op ‘n ontrekking deur gelowiges om nie in die samelewing aan te raak wat onrein is nie).

Skrywer:  Prof Francois Malan

17:12-14 Met die tien horings, wat tien konings voorstel, dui Openbaring hulle totaliteit en volledigheid aan. Die tien konings in hulle verbondenheid aan die dier verteenwoordig die totale aardse teenstand teen die Lam. Daarvoor stel die konings soos een man hulle krag en volmag tot die beskikking van die dier. Hulle doen sy werk vir hom. Aan hulle word slegs een uur se gesag toegeken – die simboliese ‘een uur’ word drie maal gebruik (18:10,16,19) om die oordeel oor Babilon te bekragtig. Die konings se een-uur-regering staan teenoor die 3½ jaar – die helfte van 7, slegs ‘n halwe tyd van die regering van die dier (13:5) en die 1,000 jaar – die volle tyd – wat die gelowiges saam met Christus regeer (20:4). Soos die prag van Babilon in een uur verdwyn, is die 10 konings se heerskappy kort, skaars ‘n oogwink op die kosmiese kalender.

Die konings stel simbolies die bose heersers op die aarde voor, heersers wat onderdanig is aan die antichris. Die een uur is ‘n aanduiding van die bose se mislukte opgang, ‘n regering wat reeds verslaan is deur God se liefdesdaad in Christus. Die konings se kortstondige mag word onderstreep deur 17:14 met ‘n oorlog wat hulle onmoontlik kan wen. Die Lam sal hulle oorwin want Hy is die Heerser van die heersers (letterlik so in Deutr. 10:17; Dan 2:37,47) en die Koning van die konings (die Romeinse keiser het bekendgestaan as die koning van die konings oor die verskillende volke in sy ryk) – selfs die 10 konings se volmag kom van die Here af, wat aan hulle die verantwoordelikheid gegee het om te regeer (Rom 13:1), maar wat hulle misbruik het. Saam met die Lam is die mense vir wie die Here uit die duisternis na die Lig toe geroep het, dié wat God deur sy Seun gekies het, en wat getrou vasgehou het in hulle gehoorsaamheid aan die Lam en sy woord, getrou aan Hom wat vir hulle geslag is en opgestaan het.

17:15-18 Die hoofstuk sluit met geweldsbeelde om die bose se ironiese selfvernietiging te skilder. Die groot prostituut Babilon sit/bly op die waters (Jer. 51:13), as beeld vir al die volke, skares, nasies en tale. Dit sluit almal in wat in opstand is teen God. Maar die opstandelinge raak onderling verdeeld en begin mekaar vernietig (die mense dien die groot prostituut-regeerder met groter ywer as vir die afgode. Daarom word die onderkonings en die dier jaloers op die groot koning/die groot prostituut). Die 10 horings/konings en die dier sal die prostituut haat:

Hulle sal haar verlate maak soos ‘n geskeide vrou (die woord ‘verlate’ verwys na ‘n woestyn, en na ‘n vrou wat verlaat is; vgl Eseg 32:15)  en nakend (vg. 3:18, Die Laodisense moet by die Here wit klere kry om die skaamte van hulle naaktheid te bedek: 16:15 jy is geseënd as jy jou klere byderhand het, sodat jy nie naak loop en die mense jou skaamte sien nie) Babilon se uiterlike naaktheid bewys haar innerlike armoede, maar ook haar verarmde ekonomie, naakte politiek en afwesigheid van egte geestelike lewe  haar vleis eet (soos die voëls van 19:21) en haar met vuur verbrand (sy is soos die dier bestem vir vernietiging; 17:11; 19:20).

Die toneel beskryf die selfvernietigende aard van die boosheid – ‘n waarheid wat deurlopend in Openbaring verkondig word, bv. die vier bose ruiters op die perde wat uitgaan om te verwoes (hfs 6; vgl. Eseg 38:21). Boosheid en onreg dra in sigself die saad van hulle eie vernietiging, en aan die einde val hulle hele gebou inmekaar. Paulus sê die toorn van God word geopenbaar waar God mense oorgee aan hulle eie begeertes en verwerplike denkwyse (Rom 1:24,28). So val Babilon die Grote deur die onderlinge verdeeldheid onder bose mense en magte (vgl. Mat 12:26; Mark 3:26).

Skrywer:  Prof Francois Malan

17:7 Soos die dier uit die see (13:1-10) het hierdie dier waarop die vrou sit, sewe koppe en tien horings. Openbaring se skildering van mense en instellings as afskuwelike diere beklemtoon die monsteragtige aard van die boosheid. Terwyl die vrou die misleidende gesig van die boosheid is, is die dier wat haar dra die boosheid se aaklige werklikheid. Die dier het al die merktekens van iemand wat hom as god voordoen: die sewe koppe met al die menigte godslasterlike name op, verkondig sy eis van totale heerskappy, en die tien horings verbeeld totale krag.

17:8 Dit wat Johannes gesien het, word van Bo af verklaar om die gelowiges te help om te verstaan wat om hulle aangaan. Die dier was (verlede), is nie (tans) en hy is op die punt om uit die bodemlose diepte (plek waar die bose geeste gevange gehou word) op te kom op pad na sy ondergang (toekoms). Dit word nog twee maal gestel, telkens met klein wysigings: 17:8b en 17:11. Die middelste stelling ‘is nie’ is eienaardig. Die ongelowige mense, wie se name van ewigheid af nie geskryf is in die boek van die lewe nie, is verwonderd, betower deur die dier, omdat ‘dit was, nie is nie, en sal opkom en gaan…’ Die drie beskrywings is ‘n nabootsing van God (4:8) as die teenstander en teenpool van God:

Waar God van ewigheid af was as die Skepper en Onderhouer van Lewe en Lig, was die bose al lankal besig in die skepping, die afbreker wat dood en duisternis bring met sy leuens (Gn 3:4-5 ‘julle sal beslis nie sterf nie, maar julle oë sal oopgaan en julle sal soos God wees deur goed en kwaad te ken;’ Jn 8:44: Hy was van die begin af ‘n mensemoordenaar, die vader van die leuen).

Die Satan (‘teenstander’) se is nie staan teenoor God se Ek is, die ewige teenwoordige Skepper van

Lewe. Die bose is nie, as die negatiewe teenpool van God se Ek is wat lewe is en gee – Rm 8:20-21: die skepping is onderwerp aan futiliteit, ‘n sinlose bestaan, aan nietigheid, verganklikheid (verrotting), morele verval.

Die dier is op die punt om uit die bodemlose diepte op te kom en na sy ondergang toe te gaan. Sy oorsprong is die bodemlose diepte en sy bestemming vernietiging. Daarteenoor is die Here, die Almagtige, die een wat aan die kom is (4:8), maar volgens 16:5 se weglating van sy koms het die Heilige reeds gekom met sy regverdige oordeel.

Die ongelowiges se name is van die begin van die skepping af nie opgeskrywe in die boekrol van die lewe nie (3:5 waaruit die Here nie die name van hulle wat oorwin sal uitwis nie). Hulle staan verbaas oor die bose wat van die skepping af al daar was, en nie is nie, en sal wees/sal kom in nabootsing van Christus se lewe, sterwe en opstanding. Ten spyte van die duiwel (‘aanklaer’) se neerlaag met Christus se sterwe aan die kruis, wat alle aanklagte teen die gelowiges op Hom geneem het, herleef die bose telkens weer, vier die bose hoogty in die wêreld en verlei die mensdom om hulle rug op God te draai, vir hulleself te veg en te lewe, en nie vir God en die medemens nie.

17:9-11 Die wysheid en insig wat nodig is om die aardse gebeure in die lig van die hemelse te verstaan, kom van God af. Die engel lê die simboliese figure uit: Die sewe koppe is sewe heuwels waarop die vrou sit as simbool van haar beheer oor die regeerders, die sewe koning (Die verklarings loop telkens vas, wat die konings probeer identifiseer met die keisers van Rome, die stad op 7 heuwels gebou – Aventinus, Caelius, Capitolonium, Esquilinus, Palatinus, Quirinalis, Viminalis, oos van die Tiberrivier, en in die 4e eeu v.C. met ‘n muur omring is).

Simbolies is die getal 7 in Openbaring telkens ‘n aanduiding van voltooidheid, en verteenwoordig hier die volle menslike heerskappy wat besig is met ‘n self-heerskappy wat homself vergoddellik, en met sy optrede die gesag en plek van God probeer oorneem. Die Romeinse ryk is daarvan die voorbeeld in Johannes se tyd, maar die beeld pas ook op elke tiranniese regering, van Egipte, Assirië, Babilon, Medië, Persië, Griekeland, Rome, tot in ons dag. Die 5 konings + 1 + 1 is ook sewe, en kan al die keisers van Rome aandui, of ook alle heersers van alle tye.

Die dier is die antichris, die agste kop/heerser, wat aan die ander sewe verbind is, of wat uit hulle kom op pad na die verderf. Hy doen hom voor as die Christus. Jesus het op die sesde dag van die week gesterf, die 7e was Hy in die graf, op die 8e dag het Hy opgestaan, die nuwe dag van ‘n nuwe begin. So is die dier deur Christus se offer verslaan, en nou maak hy of hy ook uit die dood opgestaan het vir ‘n laaste kragvertoning teen alles wat goed is.

Skrywer:  Prof Francois Malan