Anel vra:

Ek hoor al hoe meer dat daar in eredienste na God die Vader, ook as na God die Moeder verwys word. Waar kom dit vandaan? God Self, Jesus, sy dissipels en die apostels praat tog van God die Vader, Seun en Heilige Gees? Mede-leke verklaar dit as dat God nie in die Bybel die patriargale bootjie van die tyd wou skud nie, by wyse van spreke. Maar is God dan nie God nie? Die evangelie is reeds so radikaal, hoekom sou Hy dan nie ook hierdie oënskynlike seksisme kon aanspreek as Hy wou nie? Is ek te outyds?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Die tendens om (soms) na God as Moeder te verwys, hang saam met ’n breër benadering tot die Bybel waarin daar doelbewus probeer word om inklusief te lees en te vertaal. Ons moet onthou dat die Bybel in ’n man-gesentreerde kultuur en konteks ontstaan het, en hierdie omgewing het “afgeskuur” op die inhoud van die Bybel. Om net een aspek te noem: As Paulus sy briewe skryf aan die gemeentes spreek hy net die broers aan (dis wat daar letterlik in die Grieks staan), hoewel kennelik die hele gemeente bedoel word – vergelyk byvoorbeeld 1 Korintiërs 1:10-11,26; 3:1 in die 1983-Afrikaanse Vertaling. As hierdie selfde verse egter in ’n vryer vertaling gelees word (soos bv die Nuwe Lewende Vertaling), merk ’n mens op dat meer inklusief vertaal word: “boers en susters”. So word probeer om die paternalistiese taal van die Bybel te versag met die oog op ons eie konteks vandag. En daar is niks mee verkeerd nie, want ons leef in ander tye waar dit baie belangrik is om die boodskap tuis te bring dat almal ingesluit word by die heilsboodskap van die Bybel. Selfs in die Bybel is hierdie tendens reeds waarneembaar (hoewel mens bietjie “tussen die reëls” moet lees), wat vir daardie tye revolusionêr was. So lees ons byvoorbeeld in Galasiërs 3:28 dat daar in Christus nie meer man of vrou is nie, maar dat almal één is (= gelyk is voor God). En wanneer Paulus in Efesiërs 5 raad gee oor die huwelik, gee hy spesifiek aan die man die opdrag om sy vrou lief te hê soos Christus die gemeente liefgehad het (v25). Iets wat vir daardie tyd eintlik ondenkbaar was, omdat die verhouding tussen man en vrou in die huwelik nie ingevolge liefde verstaan is nie maar as ’n saaklike familiereëling.

Bogenoemde is genoeg om die benadering te illustreer waarmee ons vandag die Bybel lees en interpreteer. Maar hierdie benadering het nie net te make met vertaling nie, maar beïnvloed ook die manier waarop ons na God kyk. Ons verstaan van God ondergaan ook aanpassings en verandering, sonder om die wesenseienskappe van God geweld aan te doen; trouens, dit bring juis die wese van God beter na vore, of dit belig aspekte van God wat voorheen misgekyk is. Want ons moet onthou dat die manier waarop die Bybel oor God praat, eintlik in beeldspraak gehul is. Wanneer God as Vader, Seun en Heilige Gees voorgestel word, is dit eintlik menslike pogings om die wese en aard van God vas te vang. Die Bybel gebruik as ’t ware aardse begrippe-apparaat om dit wat eintlik onsêbaar is, te beskryf. “Vader” en “Seun” is maniere om iets te sê oor hoe God is – dat Hy skep, voortbring, versorg, beskerm en beplan (Vader), maar ook dat Hy aan sy eie wese gehoorsaam is, naamlik dat Hy as Seun die wil van die Vader getrou uitvoer (vgl Joh 5:19,30; 8:28). Daarom is daar ’n innige en onverbreekbare eenheid tussen God die Vader en God die Seun; hulle is inderdaad ’n Goddelike Twee-eenheid. En as mens die Heilige Gees byvoeg, dan word dit die Goddelike Drie-eenheid, soos die kerk later bely het.

Teoloë noem hierdie manier van praat oor God antropomorfe spreke, dit wil sê daar word op ’n mensvormige manier oor God gepraat. Ons kan nie anders as om dit te doen nie, want ons is gebonde aan tyd, konteks, kultuur en taal, ook in ons heiligste uitinge, byvoorbeeld wanneer ons oor God praat. Dit beteken nie dat God ’n blote projeksie van menslike denke is nie; wat in die Bybel staan is ook geopenbaarde kennis, maar dit bly Gods Woord in mensetaal. Die Bybel se antropomorfe spreke oor God is dus enersyds outentieke openbaring; dit lê die ware hart en wese van God bloot. Maar andersyds is dit beperkte spreke; God is baie meer as daardie spreke, ook wanneer Hy Vader en Seun genoem word.

Iets van hierdie “baie meer” kry ons inderdaad in die Bybel wanneer daar met ontoereikende taal uitgereik word na wie God eintlik is. Paulus probeer iets hiervan uitdruk in Romeine 11:33 waar hy die lof van God besing as die Een wat ondeurgrondelik is in sy oordele en onnaspeurlik in sy weë. Hy is inderdaad baie meer as die beelde wat ons van Hom het. 1 Timoteus 6:16 sê ook dat God alleen onsterflikheid besit, dat Hy in ontoeganklike lig woon, dat niemand Hom gesien het of kan sien nie. Die wyse waarop die Bybel vir God voorstel is daarom weliswaar betroubaar, maar ook ontoereikend, gehul in die benaminge en beelde wat destyds vir die Bybelskrywers beskikbaar was en wat in hulle leefwêreld sin gemaak het.

En die leefwêreld van destyds was man-georiënteerd, daarom is die beelde ook hoofsaaklik manlike beelde. Maar tog is daar hier en daar voorstellings wat die vroulike en moederlike aard van God uitbeeld. Dink maar aan Jesus wat aan die inwoners van Jerusalem sê: “Hoe dikwels wou Ek julle bymekaarmaak soos ’n hen haar kuikens onder haar vlerke bymekaarmaak, maar julle wou nie” (Matt 23:37). Op sy beurt gaan hierdie beeld terug na die Ou Testament waar gepraat word van mense wat hulle beskerming vind onder God se vleuels (Rut 2:12; Ps 17:8; 57:2; 61:5; 63:8; 91:4). Hierdie beeld het ook te make met die moeder-hen wat haar kuikens onder haar vlerke beskerm. En, duideliker kan God se moederlike besorgdheid en beskerming nie uitgedruk word nie as in Jesaja 66:12-13 waar sprake is van God wat sy kinders sal versorg soos ’n moeder wat haar kinders aan haar laat drink, en God wat sy kinders veilig sal laat voel soos wanneer ’n ma haar kinders vertroetel op haar skoot. En in Jesaja 49:15 herinner die Here Israel dat Hy soos ’n moeder is wat nie haar kinders kan vergeet nie, wat haar sal ontferm oor haar baba wat sy in die wêreld gebring het. Hierdie beeld van God wat soos ’n vrou geboorte gee, kom ook voor in Numeri 11:11-12, Deuteronomium 32:18 en Psalm 90:2. En in Hosea 11:3-4 word gesê dat God soos ’n ma is wat haar kinders versorg en leer loop het. Selfs Paulus neem hierdie gedagte oor as hy in 1 Tessalonisense 2:7 sê dat hy sagkens met die Tessalonisense omgegaan het, soos ’n ma haar kinders vertroetel. Geen wonder nie dat die psalmdigter in Psalm 131:2 kan sê dat hy rus, kalmte en tevredenheid by God gevind het soos ’n kindjie tevredenheid by sy moeder gekry het.

Hoewel die manlike beelde en beskrywings van God in die Bybel oorheersend is, hoef ons dus nie net in manlike en vaderlike terme oor God te dink nie. God is inderdaad ook moeder. Trouens, ons kan sê dat die moederlike beelde van God ook die vaderlike beelde interpreteer; dit sê watter soort vader God is. Want vaders – soos moeders – kan hard en wreed wees. Maar God is nie so ’n vader nie. Die manier hoe sy vaderskap in die Bybel geteken word, is een van die ideale vader. Hy is veral genadig, barmhartig en liefdevol (Ps 103:8-14). As Vader openbaar hy die teenbeeld van wat so dikwels in aardse vaders waarneembaar is. Hy is besorg, Hy sluit almal in (ook die randfigure van die samelewing), Hy is vol erbarming en vergewe maklik. Hy is nie die tipiese ongenaakbare oud-oosterse vader-figuur nie. Nêrens word dit beter uitgedruk as in die gelykenis van die verlore seun nie (Luk 15) – daardie vader wat kan vergewe en sy seun weer as seun in ere herstel. So ’n vader is God by uitstek. ’n Mens kan amper sê: God is tipies moederlik in sy vaderskap.

Ek dink nie ’n mens moet oorboord gaan met die moederlike kant van God en dit weer ten koste van sy vaderskap beklemtoon nie. Ons kan maar rustig met die manlike en vaderlike beelde van God voortgaan, want dit is soos die Bybel God inderdaad teken. Maar dan moet ons terselfdertyd onthou dat God se vaderskap juis so voorgehou word dat dit niks met die tipiese oud-Oosterse paternalisme en ongenaakbaarheid te doen het nie. Inteendeel, God word so beskryf dat dit ook sy moederskap insluit. Verder moet ons ook onthou dat selfs só God baie meer is as wat die beelde van vader en moeder oproep. Dis nie die geslagtelikheid van God wat vooropstaan in die Bybel nie, maar juis sy Andersheid. Waar Hy ook al voorgestel word as Vader of Moeder, lê die klem daarop dat Hy die Gans Andere is.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

VRAAG:

Is die Bybel A-Z die 1953 vertaling?

ANTWOORD

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die Bybel A-Z is nie ‘n Bybel nie, maar is ‘n boek wat baie inligting oor die Bybel gee. Dit vertel waar en wanneer die verskillende boeke deur watter skrywers geskryf is en hoekom. Dan gee dit ’n kort opsomming van die inhoud van elke boek, sodat ’n mens ’n idee het van waaroor die betrokke boek gaan. Dit help natuurlik baie om die Bybelboek beter te verstaan as mens die boek self lees. Dan is daar ’n magdom ander inligting oor temas in die Bybel, inligting wat mens help om die Bybel beter te verstaan, selfs lekker Bybelstudies oor belangrike sake. Dit is met ander woorde ’n boek wat ’n magdom inligting oor die Bybel gee, wat mens nie sommer enige plek kry nie en wat dit dus makliker en lekkerder maak om die Bybel te lees. 

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Vraag:

Ek hoor soveel preke. Lees baie waarhede in die Bybel, maar sukkel nog om dit wat 2000 jaar gelede vir antieke mense geskryf is, vandag effektief toe te pas. Netnou lees ek iets “in” die Skrif wat nie daar staan nie. Gee asb raad.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hoe pas mens die Bybel op vandag toe?

Hoe pas mens die Bybel op vandag toe? Hierdie vraag gaan oor wat in die wetenskap bekend staan as ‘hermeneutiek’, oftewel die manier waarop mens ‘interpreteer en verstaan’. Die Bybel is inderdaad ongeveer 2000+ jaar geskryf in ander kulturele en sosiale omstandighede (dink maar aan van die Ou-Testamentiese boeke wat meer as 2500 jaar gelede geskryf is toe van die kulturele gewoontes nog maar primitief was in vergelyking met vandag).

Bybellesers vandag voel aan dat mens nie die ou kulturele gewoontes net so op ons vandag kan toepas nie – vir sekere dinge lyk dit onsinnig. God wil tog sekerlik nie dat ons ons eetgery moet weggooi en soos die ‘ou mense’ met die hande eet of ’n leersak met wyn omstuur sodat elkeen ’n sopie kan vat nie. Ons hoef sekerlik nie soos die dissipels van Jesus rokke te dra of kopdoeke om te bind nie. Vir ons as Bybellesers is bogenoemde voorbeelde (en daar is nog baie ander) genoeg om ons te laat besef: ons kan nie alles net so op ons vandag toepas nie. Die tye het verander en so het die kleredrag, huise, kerke ens. God wil sekerlik nie dat ons alles moet los en soos die mense 2000 jaar gelede moet eet of aantrek nie.

Dit bring ons by die belangrike vraag van die leser: hoe moet ons dan die Bybel verstaan en op ons vandag toepas? Daar is verskillende benaderings waarvan ek ’n paar noem.

1. Daar is gelowiges wat sê dat die Heilige Gees mens lei om te weet wat jy moet toepas en wat nie. Deur die woorde van die Bybel te lees word mens bewus van wat die Here vir jou wil sê. Natuurlik is die Heilige Gees aktief as mens die Bybel lees – dit is God se boek. Maar die gevaar is natuurlik dat mens die Gees van God met jou eie gees (1 Joh 4:1-3 noem dit valse geeste) kan verwar en goed wat jy graag wil hoor in die Bybel inlees. Om misverstand te voorkom moet mens dus weer en weer lees en ook hoor wat die Gees vir ander sê, want as die Here ’n belangrike boodskap vir sy mense het, gaan hy dit mos nie in geheime skrif net vir jou skryf nie.
2. Daar is ook mense wat hulle houding teenoor die Bybel verander en sê dat die Bybel maar net mensewoorde oor God is. Dit is nie regtig God se woorde nie, maar wat mense oor Hom sê. Hierdie Bybelskrywers was volgens hulle maar mense soos ons wat ook foute kon maak. Die Bybelleser moet en hoef dus nie alles van die Bybel op homself toe te pas nie. Omdat dit net mensewoorde is, kan jy daarmee verskil en kan jy maar sekere dinge wat in die Bybel staan ignoreer of verander. Hier speel die tydsgees veral ’n rol – as die gemeenskap van hoofsaaklik nie-gelowiges ’n saak anders sien as wat in die Bybel staan, is die versoeking groot om maar saam met die massas te stap, al beteken dit dat dit nou nie heeltemal is wat die Bybel bedoel nie.
3. Ander glo elke woordjie in die Bybel is deur God gegee en geïnspireer. Dit beteken dat mens die Bybel letterlik moet toepas. As die Bybel sê dat vroue hulle hoofde moet bedek, dan moet hulle hoede dra, of as die Bybel sê ons moet uit ’n beker nagmaal hou moet ons uit ’n beker nagmaal hou. Daar is selfs gemeenskappe (onder andere in Amerika), wat die Bybel so lees, waar hulle nie karre of telefone of TV’s het nie, omdat hulle die kulturele gebruike in die Bybel slaafs navolg.
4. Daar word egter (veral in die hoofstroomkerke) erken dat daar dinge in die Bybel is wat mens nie so direk op vandag kan toepas nie, veral as dit by die kulturele gebruike en sulke dinge kom. Die Bybel is in ’n spesifieke situasie en tyd geskryf (ten minste 2000 jaar gelede). TOG is die Bybel die WOORD van God, wat ’n ander manier is om te sê dat God se boodskap, sy openbaring in en deur die Bybel gegee word. Met ander woorde: daar is twee aspekte wat in ag geneem moet word, naamlik, die Bybel bevat die openbaring van God, maar dit is ‘aangetrek’ (word aangebied) in die ‘klere’ (gebruike en konteks) van die mense van ongeveer 2000 jaar gelede.

Hoe nou gemaak? Hoe skei mens die kulturele gebruike (die kulturele ‘klere’) van die openbaring van God, met ander woorde, van sy boodskap? Die hoofmanier waarop dit gedoen word (ook in die teologiese lees van die Bybel) is by wyse van analogie. Analogie beteken dat daar tussen twee dinge iets is wat dieselfde is, maar ook iets wat verskil en help om die twee dinge van mekaar te skei.

            Die proses verloop soos volg:

Die eerste stap is om te vra (en eksegese help  mens daarmee) wat wil hierdie vers/ gedeelte vir God se mense sê? In die geval van 1 Kor 11 waar vroue gevra word om hoofbedekkings in die openbaar te dra het die kulturele agtergrond vereis dat vroue dit dra as teken daarvan dat hulle hul mans en huweliksituasie respekteer. Slegte vrouens op soek na mans het sonder hoofbedekkings rondgeloop. Die boodskap is dus dat vroue hulle huwelikssituasie moet respekteer en hulle wys dit deur in die openbaar hoofbedekkings te dra. Die hoofbedekkings het dus ‘gepraat’ – dit was ’n simbool wat iets gesê het.

            Hierdie Bybelboodskap geld vandag nog hoewel ons nie die kulturele gebruik (’n doek om die kop) presies so na te volg nie (dws. die kulturele ‘klere’ is die hoofbedekking – dit verskil van vandag, hoewel die boodskap vandag nog geld). Die vraag is nou hoe mens dieselfde boodskap aan mense van vandag gaan verduidelik? Watter ‘kulturele klere’ van vandag gaan gebruik word om mense te laat verstaan dat o.a. respek binne die huwelik vir God belangrik is. Daar is natuurlik meer as een moontlikheid: huweliksmaats moet nie met ander flirteer op partytjies of sosiale plekke nie, of miskien dat vroue klere sal aantrek wat nie uitlokking van ander mans aanmoedig asof sy nie self ’n man het nie. Dis analogie: iets bly dieselfde (die booskap) maar iets verskil (die kulturele gebruike).  Nog ’n voorbeeld: As Jesus vir die Twaalf dissipels sê dat hulle gered is, is die analogie die volgende: die Twaalf dissipels is almal al lank gelede dood, maar hulle was volgelinge van Jesus. Almal wat vandag Jesus se volgelinge is is analoog met Jesus se Twaalf dissipels. Dus kan mens vandag vir alle gelowiges sê dat hulle gered is, hoewel hulle nie die Twaalf self is nie. Mens kan egter nie sê dat alle mense gered is nie, want alle mense is nie soos die Twaalf volgelinge van Jesus nie.

            Hoewel hier benadering baie algemeen gebruik word om die Bybel op vandag toe te pas, is dit ook nie sonder probleme nie, want mense kan verskil oor presies waar die verskil en waar die ooreenstemming lê en hoe die boodskap in ‘vandag se klere’ aangetrek moet word – met ander woorde, hoe en waarop moet die boodskap toegepas word. Daarom is oorweging en gesprek met mede-gelowiges altyd aan te bevele, want dit help mens om nie jou eie rigting te volg nie, maar onderleiding van die Gees en mede-gelowiges die waarheid te soek.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Liesl vra:

Ek wil graag weet of julle my dalk kan help met die volgende: Wat is die rol van die Vader, Seun en Heilige Gees in berading?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Om hierdie vraag na behore te antwoord, moet mens begin met die vraag: Wat is berading? Die antwoord hierop is nie so eenvoudig nie, want berading kan met verskillende oogmerke beoefen word. So is daar berading met die oog op huweliksherstel, tienerbegeleiding, kinderontwikkeling, of vir mense wat worstel met menseverhoudings, selfdoodneigings, of sukkel met die nagevolge van seksuele molestering. Selfs mense wat nie kan koers kry met hulle finansies nie of in skuld vasgevang is, soek hulp en raad. Maar ek meen die gemene deler tussen al hierdie vorme van berading is dat mense wat berading soek, graag in staat gestel wil word om as volwasse, heel mense die lewe aan te durf. En veral om dit vanuit ’n geloofsperspektief te doen – vanuit hulle verhouding met God. Hulle wil graag as Christengelowiges vanuit die Woord begelei word hoe om verskillende lewensprobleme die hoof te bied. Kortom, berading het op die oog om mense te help om hulle volle potensiaal as Christengelowiges te ontwikkel sodat hulle die uitdagings van die lewe kan hanteer.

Noudat die oogmerk van berading duideliker in die oog is, kan ons probeer om die vraag te beantwoord wat die rol van God as Vader, Seun en Heilige Gees in berading is. Maar daar is nóg kwessie wat eers aandag moet kry: Wat is ons mensbeskouing as Christene? As jy byvoorbeeld – soos baie beraders en sielkundiges – ’n bloot sekulêre mensbeskouing het, word die mens gesien as ’n “behoeftedier” wie se wense na die beste van sy of haar vermoë “gediens” moet word. Dit gaan oor wat vir die méns belangrik is, wat sy belange en welsyn die beste dien. Hiervolgens is die mens ’n outonome wese wat self oor sy eie heil besluit; net hy weet wat goed en reg is vir hom. En die terapeut of berader is bloot daar om die innerlike genesingskragte van die pasiënt te ontsluit en te mobiliseer. Enigiets wat die mens gelukkig kan maak, is dan aanvaarbaar, maak nie saak of dit vanuit ’n normatiewe etiek bedenklik mag wees nie. Byvoorbeeld, iemand wat sukkel met seksuele verhoudings in die huwelik, mag die raad ontvang om seksueel te “eksperimenteer” ten einde sy of haar seksuele vryheid te ontdek – op voorwaarde dat die persoon daarmee “gemaklik” is – ongeag of dit vanuit Christelike perspektief teen die wil van God ingaan of nie.

Berading vanuit Bybels-Christelike perspektief werk egter met ’n ander mensbeeld. Die mens word nie in die sentrum gestel nie, maar God en sy Woord. So ’n mensbeeld gaan uit van ’n paar kern-aannames, soos die volgende: Die mens is geskape na die beeld van God en verteenwoordig God dus in al sy doen en late; in die laaste instansie is die mens aan God verantwoording verskuldig. Verder word erken dat die mens nie aan die doel beantwoord waarvoor God hom geskape het nie, maar in eiesinnige en selfgerigte gedrag verval het – in Bybelse taal: in sonde geval het. Die mens het dus nood aan verlossing van hierdie destruktiewe selfgerigtheid. En die enigste manier om daarvan verlos te word, is om dit te bely, die vergifnis van God in en deur die offer van Jesus Christus te aanvaar, en deur die Heilige Gees ’n lewe van heiligmaking te lei – tot eer van God, tot genesing van die self en tot seën van die gemeenskap. Bybelse berading lei dus nie primêr tot behoeftebevrediging of selfverwesenliking nie, maar het op die oog om die mens met bostaande insigte te begelei na ’n lewe wat God kan verheerlik. En eers dan, wanneer die mens in pas met God lewe, kom daar persoonlike verryking.

Vanuit hierdie mensbeeld kan ons dan vra na die rol wat Vader, Seun en Heilige Gees in berading speel. Ons sou kon sê dat God die Vader veral as Skepper van die mens na vore tree. Die mens is kragtens sy status as skepsel, beeld van God (Gen 1:27). In al ons doen en late moet ons dus as God se verteenwoordigers op aarde optree. En berading moet daarop ingestel wees om die ander daaraan te herinner dat ons die verantwoordelikheid het om God se beeld te vertoon. Omdat Hy regverdig, barmhartig, genadig, lankmoedig en vol liefde is, behoort ons omgang met mekaar ook iets hiervan te weerspieël. As naakte selfsug en eiebelang ons lewens ontsier, is ons nie beelddraers van God die Skepper nie en beantwoord ons nie aan ons doel as mense nie, en sal daar vir seker allerlei patologiese gedragspatrone manifesteer wat in berading hanteer behoort te word.

As Seun is God veral die Verlosser. Deur sy offer in ons plek kom daar genesing vir ons sonde. Dit is een van die troosryke aspekte van Christelike berading dat aan die ander vergifnis van sonde verkondig kan word. As ons oorlaai en moeg is, kan ons na Christus toe kom en rus ontvang (Matt 11:28). Ons hoef nie self te dra aan die las van ons sonde, verkeerde besluite en dwase optredes van die verlede nie. Ons kan daarvoor vergifnis ontvang en as nuwe mense herbore word. 2 Korintiërs 5:17 stel dit onomwonde: “Iemand wat aan Christus behoort, is ’n nuwe mens. Die oue is verby, die nuwe het gekom.” In berading vanuit Christelike perspektief sal hierdie faset een of ander tyd ter sprake kom.

En die Heilige Gees wil ons lei na ’n lewe van heiligmaking. As Christus die vrou wat in owerspel betrap is, vergewe, dan sê Hy ook vir haar: “Sondig nie meer nie” (Joh 8:11). Dít is heiligmaking. Dit het egter niks daarmee te make dat ons nou skielik sonder sonde is nie; dít kan niemand van ons op aarde wees nie. Maar dit beteken wel dat ons die stryd teen die sonde deur die krag van die Heilige Gees aanpak. Ons hoef nie ’n slagoffer van ons eie mislukkings te wees nie. Ons kan nou aan die eise van God se wil begin voldoen omdat ons nie meer deur ons sondige natuur beheers word nie, maar deur die Gees (Rom 8:4). Die vrug van die Gees – liefde, vreugde, vrede, en al die ander (Gal 5:22) – begin nou ons lewe versier. Christelike berading sal dit ten doel stel om die een wat beraad word, te lei na ’n lewe van heiligmaking.

Bogenoemde het veral die onderskeie rolle van Vader, Seun en Heilige Gees beklemtoon. Maar daar is ook ’n ander aspek wat uit die drie Goddelike Persone voortvloei wat in berading ’n rol behoort te speel. Die drie Persone vorm saam die Goddelike Drie-eenheid, of Triniteit. En dit is veral die relasie of verhouding tussen die drie Persone wat in die onlangse teologiese besinning taamlik klem ontvang het. Dit gaan met name oor die interpersoonlike verhouding tussen Vader, Seun en Heilige Gees wat eenheid in die Triniteit skep. Wat hier voorop staan is nie soseer elkeen se besondere wese of werk nie, maar die feit dat hulle altyd in verhouding tot en interafhanklikheid van mekaar optree. ’n Mens kan sover gaan om te sê dat hulle onderskeie identiteite as Persone juis in hulle intersubjektiewe verhouding lê. Hulle tree nooit onafhanklik van mekaar op nie, maar altyd as ’n heilige Triniteit, uitreikend en luisterend na, en ondersteunend van mekaar. In hierdie sin van die woord is die Triniteit ook ’n model vir menslike optrede. Dit is opmerklik dat wanneer Genesis 1:27 sê dat die mens na God se beeld geskape is, daar onmiddellik bygevoeg word: “man en vrou het Hy hulle geskep”. Dis juis in die mens se interafhanklikheid dat hy die beeld van God verteenwoordig en sy identiteit na vore tree. Dit gaan nie net oor die mens as enkeling met sy besondere eienskappe waarin die spesifieke identiteit van die mens opgesluit lê nie, maar daarin dat hy saam met en deur ander mense mens is. Die ander is wesenlik deel van ’n individu se identiteit. In die mate dat die individu uitreik na ander, die ander omhels, ruimte maak vir die ander, in daardie mate is die mens meer mens; trouens, in daardie mate vertoon ons die beeld van God as Triniteitswese. God is in sy eie wese altyd God-in-verhouding-met-die-Ander. So is die mens ook slegs waarlik mens as hy ruimte maak vir die ander.

In berading is hierdie perspektief enorm belangrik. Want die meeste probleme waarmee beraders te kampe het, is verhoudingsprobleme – mense wat nie met ander oor die weg kan kom nie. Sekulêre berading is dikwels daarop ingestel om die mens tot individuele selfverwesenliking te lei. Maar vanuit Christelike Triniteitsperspektief is dit baie belangrik om die persoon wat berading ontvang altyd te begelei tot die aanvaarding van en uitreik na die ander, hoe moeilik en riskant dit ook al is. Want juis hierin kom ons eie identiteit die beste na vore. Só is ons geskape. Immers, dis deur te gee, dat ons ontvang (vgl Hand 20:35). Dis deur jouself vir die ander oop te stel, dat jy jouself en jou eie waarde ontdek. En presies dít het groot genesingskrag in die konteks van berading.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl