Die Ou Testamentiese stories (2)
The blessedness of waiting is lost on those who cannot wait, and the fulfilment of promise is never theirs. They want quick answers to the deepest questions of life and miss the value of those times of anxious waiting, seeking with patient uncertainties until the answers come. They lose the moment when the answers are revealed in dazzling clarity – Bonhoeffer
Die Ou Testamentiese stories (2)
In die voorafgaande blog het ons na intrige in die stories van die Ou Testament gekyk. Ons gaan nou verder en kyk na karakters en omgewing.
- Karakter
Dit is ‘n beskrywing van die persone in die storie – hulle fisiese, sielkundige, sosiale en geestelike kenmerke. Stories fokus meestal op die stryd van die protagonis (hoofkarakter of voorvegter), gewoonlik gehinder of teengestaan deur ‘n antagonis (teenstander). Daar is ook ondersteunende karakters. Karakters kan nie van die intrige geskei word nie, want karakters tree op en optrede openbaar karakter.
Karakterisering in antike tekste is gewoonlik kort. Die skrywers gebruik veral dade en woorde om karakter te beskryf. Lees die verhaal van Ehud (Rigters 3:12 – 30). Ehud is vaardig met sy hande – hy maak vir hom ‘n swaard aan beide kante geslyp. Hy is fisies sterk – hy steek sy swaard so diep in Eglon se maag dat Eglon die nie kom uittrek nie. Hy is betroubaar – die Israeliete vertrou hom met hulle belastinggeld. Hy is braaf – hy staan alleen voor Eglon. Eglon, die antagonis, is ‘n betreurenswaardige despoot wat die Israeliete onderdruk. Hy is ook ‘n dwaas – hy stuur sy wagte weg en is alleen met Ehud. Die gebruik van optrede om aksie te beskryf is subtiel – die skrywers wys meer as wat hulle sê.
Ander tegnieke wat hierdie Ou Testamentiese skrywers gebruik, is :
- Titels en name. Ragab is ‘n prostituut; Elisa is ‘n man van God; Abram (vader) word Abraham (vader van baie nasies); ens.
- Fisiese beskrywing. So lees ons dat Esau harig was, Ehud was linkshandig en Sara was beeldskoon. Hulle noen dit, want dit beïnvloed die intrige.
- Teenstelling – ‘n doelbewuste kontras met die protagonis. As Orpa terugkeer, sien ons Rut se lojaliteit en moed beter raak. As Lot die waterryke vlaktes van Sodom kies, bewonder ons Abraham se onderskeidingsvermoë.
- Omgewing
Dit is die tyd en plek waarin die karakters optree. Die skrywers van die Ou Testament is baie selektief met besonderhede. Daarom tel elke woord. Kyk na die verhaal van Rut. Die verhaal speel af in die rigtertyd. Dit begin in Betlehem, skuif na Moab en dan weer terug na Betlehem. Vergelyk dit nou met beskrywings van John Grisham of Tom Clancy waar alles in besonderhede beskryf word.
Kyk na nog ‘n voorbeeld uit Rut. Rut gaan na ‘n land van Boas, sy rus ‘n bietjie. Ons word van die land na die stad na die dorsvloer na die stadspoort geneem. Ons moet hiervan kennis neem. Hoekom hierdie beskrywings?
- Dit stimuleer die verbeelding. Lesers van die Ou Testament hoor die geluide van die wind in die woestyn, ruik die aroma’s van die tempel. Lees net die wonderlike beskrywing van Dawid wat vir Saul wegkruip in die grot ny En-Gedi (1 Samuel 24).
- Die Bybel is een boek geskryf deur baie mense oor duisende jare. Ons moet die individuele stories verstaan in die lig van die oorkoepelende storie van God se verlossingsplan in die geskiedenis. Die skrywer van Rut wil hê dat ons die storie van verlossing teen die agtergrond van anargie van die rigterstyd moet hoor. Deur assosiasies kommunikeer die skrywers teologie, maar hulle kuns is subtiel. Hulle beliggaam idees in mense en plekke.
Die Ou Testament is die storie van skepping, opstand en verlossing. Intige, karakters en omgewing is die frekwensies van die skrywers gebruik het om die waarheid oor te dra. Maar ons moet ons ore op hierdie frekwensies instel as ons regtig die waarhede wil hoor wat die skrywer vir ons te sê het.