Hoofletters wanneer na Jesus verwys word,of nie?
Hoofletters wanneer na Jesus verwys word,of nie? – Herman Grobler
Wanneer ‘n Bybelvertaler besig is om die Bybel te vertaal, word hy telkens gekonfronteer met vrae wat op die oog af maklik vanuit ons gevoel beantwoord kan word. Maar wanneer ons ‘n bietjie dieper dink is dit nie so eenvoudig nie. Wanneer moet hy hoofletters gebruik, en wanneer nie?
Om hierdie vraag te antwoord moet ons die beginsel daaragter verstaan. Ek verduidelik dit met ‘n kontemporêre voorbeeld:
‘n Joernalis voer ‘n gesprek met iemand wat hy nie ken nie. Hier is wat gebeur het:
Eers ‘n ent in die gesprek in, besef die joernalis dat hy met ‘n predikant praat. “Ekskuus, dominee, ek het nie besef u is ‘n dominee nie, en ek het u sommer ‘gejy’ en ‘gejou’! Vergewe my asseblief.”
As ‘n verslaggewer nou ‘n berig oor hierdie gesprek moes voorberei, moet hy skryf: “Die joernalis vra die dominee toe: ‘meneer, waar het jy toe jou opleiding ontvang?’” Of moet die verslaggewer skryf: “Die joernalis vra die dominee toe: ‘Dominee, waar het u toe u opleiding ontvang?’”
Moet die verslaggewer die woorde van die joernalis aan die dominee by latere kennis terugskouend aanpas, of by die direkte werklike woorde bly wat gebruik was? Dit is die kern van ‘n belangrike probleem by die verstaan en vertaal van die Bybel.
Moet die vertaler die direkte woorde wat iemand sou gebruik het, aanpas omdat ons vandag besef met wie of van wie gepraat is?
Kyk na die vrou by die put. Aan die begin kon sy nie besef het wie Jesus was nie. Daarom sou sy Hom “gemeneer”, en “gejy” en “gejou” het. Maar terugskouend weet òns Wie dit is met Wie sy gepraat het! Moet ons haar woorde aanpas, of by die woorde bly wat sy werklik sou gebruik het?
Die Griekse woord “Kuriè” word gebruik as die gewone aanspreekvorm “meneer”, maar ook as “Here”. Destyds was daar ook geen hoofletters èn kleinletters om onderskeid tussen die twee te kon maak nie. Hoe sou die vrou by die put vir Jesus aangespreek het? Elke keer beleefd as “meneer”, of sou sy Hom erken het as “Here”? (Joh.4:11,15,19) Òns weet vandag dat die man met wie sy gepraat het, Jesus die Here was, maar sy kon dit tog nie geweet het nie! Wanneer ons nou hierdie verhaal vertaal, het ons ‘n probleem. Moet ons aanvaar dat die vrou geweet het dat Jesus “Here” is, soos in die 1933/53 – Ou Afrikaanse Vertaling gedoen is? “Die vrou sê vir Hom: ‘Here, U het nie eens ‘n skepding nie, en die put is diep; waarvandaan kry U dan die lewende water?’ ” Of moet ons eerder aanvaar dat sy hierdie, vir haar onbekende persoon, beleefd as “meneer” sou aanspreek? Die 1983 – Nuwe Afrikaanse Vertaling kies die tweede moontlikheid. “Die vrou sê toe vir Hom: ‘Meneer, jy het nie eens ‘n skepding nie en die put is diep. Waar gaan jy die lewende water vandaan kry?’ ”
Hoe sou jy dit vertaal het?
Skrywer: Herman Grobler