Aan die ander kant – Jan van der Watt

ʼn Leser vra:

Ek het na die program op TV gekyk “Aan die ander kant.” Ek kan sien dat daar groot belangstelling is veral as mense iemand na aan hulle verloor het. Die aanbiedster het ook gepraat oor ʼn persoon aan die anderkant wat blykbaar terwyl hy hier op die aarde was net baie gewerk het en nie tyd gebruik het vir sy geestelike lewe nie. Hy het gevra dat sy gesin vir hom moet intree en bid soos daar in die Woord staan “waar 2 of meer saamstem.” Dit maak nie vir my sin nie. As mens nie ʼn verhouding met God hier op aarde gehad het nie, hoe kan daar iets vir jou gedoen word as jy klaar dood is.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vraag is of ʼn mens vir iemand anders kan intree wat reeds dood is sodat hy dan uiteindelik gered sal kan word al was hy nie ʼn gelowige op aarde nie. Die vraag het twee kante: kan iemand wat nie gelowig was op aarde nie na sy dood deur ons gebede gered word; en kan ons vir dooies intree deur gebed?

Daar is geen aanduiding in die Bybel dat iemand wat nie in die Here geglo het hier op aarde nie deur ons gebede gered kan word nie. As iemand dit beweer, is dit ʼn dwaalleer. In die verhaal van die Ryk man en Lasarus (Lukas ) word daar uitdruklik gesê dat ons ons kans op aarde het om in die Woord en Profete te glo. As die kans verby is, is dit verby.

Daar is egter in die Roomse en Ortodokse kerke die gebruik om tog vir dooies te bid. Dit kom uit 2 Makkabeërs se laaste gedeelte. 2 Makkabeërs is deel van die kanon van die Rooms Katolieke Kerk (hulle kanon verskil van die Protestante s’n deurdat hulle 13 ekstra boeke het waarvan 2 Makkabeërs een is). In 2 Makkabeërs word daar vertel van hoe die Jode teen die vyand geveg het. Die betrokke dag is daar buitengewoon baie Jode dood, hoewel hulle die slag gewen het. Toe die Joodse leiers die dooies ondersoek, kom hulle agter dat die mans ʼn gelukbringer van ʼn plaaslike godin onder hulle klere versteek het. Hulle het dus nie die Here volledig vertrou nie. Daarom is hulle ook dood. Tog was hulle getroue Jode wat eintlik hulle lewens vir God en hulle vaderland gegee het. Die Jode se leier het toe besluit om geld bymekaar te maak en vir die gestorwenes ʼn offer in Jerusalem by die tempel te bring met die versoek dat hulle sonde met die godin vergewe word. Hulle het dit ook gedoen. Daaruit is deur die latere kerk afgelei dat ʼn mens wel vir gestorwenes mag intree (onthou 2 Makkabeërs is deel van die Katolieke Bybel). Daarom kry ʼn mens vergelykbare tradisies in die Roomse en Ortodokse tradisies.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Wat gebeur met die mens na sy dood? – Jan van der Watt

Roelf vra:

Wat gebeur met ‘n mens (a) gelowige en (b) ongelowige wanneer hy/sy sterf. 1. Die sterwensproses, 2. Direk na die dood. (5 Minute)?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vraag wat gebeur met ons as ons sterf is moeilik om te beantwoord, omdat dit nie reguit in die Bybel gesê word nie. Daar is dele soos Jesus wat aan die man langs Hom aan die kruis sê dat hy vandag saam met hom in die paradys sal wees (Luk 23:43), Lasarus is na sy dood by Abraham terwyl die ryk man swaarkry in die doderyk (Luk 16:19-31), of die gedeelte in Filippense  1:23 waar Paulus sê dat dit vir hom beter is om te sterf en by Christus te wees waaruit afgelei word dat gelowiges na hulle dood by Jesus sal wees. Aan die ander kant lyk dit of die gelowiges wat dood is nie by Jesus is nie, want volgens 1 Tessalonisense 4:16 moet hulle eers opstaan uit die dood om Jesus tegemoet te gaan. Die Bybel is dit egter redelik eens dat mense wat sterf na die doderyk toe gaan tot Jesus weer kom. Jesus is self na die doderyk (gevangenis) toe hy gekruisig is (1 Petrus 3:19). Dan sal hulle opgewek word en voor die regterstoel van God verskyn (bv. Openbaring 20). Die kinders van God sal na die nuwe Jerusalem gaan en die ander na die ewige doderyk.

Wat direk na die dood gebeur sê die Bybel niks oor nie. As mense dink hulle weet dit, is dit maar net hulle eie spekulasie. Kyk ook die ander artikels oor die tussentoestand en doderyk.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Is my lewe se strepie onveranderbaar deur God getrek? – Kobus Kok

Miskien is dit al hanteer, maar ek vra dit omdat dit iets is wat ‘n mens aldag hoor. Wanneer iemand tot sterwe kom, hoor ‘n mens dat mense sou sê: wel hy/haar se stepie is getrek, daar is niks wat jy daaraan kan doen nie. My vraag is dus, bepaal God dan die datum van ons sterwe? Hy behoed en bewaar ons mos? Is lewe nie maar tydelik nie en is die omstandighede waarin ons leef, aan dit waaraan ons ons blootstel ens nie maar deel van lewe en of sterwe nie? Ons leef mos nie in die paradys nie of hoe? Ons leef in ‘n sondige wêreld waarin ons deur sy krusidood alreeds begenadig is, opgeroep word om ons te bekeer sodat ons die ewige lewe kan be-erwe. Hoe sal ek mense kan antwoord op die “getrekte streep” stelling?

Antwoord

Is my lewe se strepie onveranderbaar deur God getrek?

Daar is verskillende tekste waarin die Bybelse skrywers verklaar dat God ons dae bepaal het (soos Psalm 39:6) : “Kyk, U het bepaal dat my dae min sal wees, in u oë is my lewensduur byna niks.” Dit word egter verkeerdelik geïnterpreteer as dat God op een of ander wyse op ‘n kliniese manier mens se strepie getrek het en besluit het só ver en nie verder nie. Hulle gaan selfs so ver as om te argumenteer dat God beplan hoe jy gaan doodgaan en dat ‘n mens se wyse van dood en die dag van jou dood deterministies (onveranderlik) vasgeskryf is in die boek van die lewe. Myns insiens is dit nie wat die Bybel bedoel as dit sê dat God ons dae bepaal het nie. Die Bybel gaan eerder van die standpunt uit dat God ons die lewe geskenk het en dat God die bron van lewe is. Alle mense gaan dood en moet ook doodgaan. Dit is die gang van die lewe. Soos die vraagsteller genoem het – ons is nog aan hierdie kant van die ewige lewe en nie in die hiernamaals nie. Dood en siekte is ‘n normale gang van hierdie wêreld. Tog maak die Bybel dit duidelik dat God nie net die God van die verlede en die hede is nie, maar ook die God wat die toekoms ken. Daarom kan ons sê dat God buite tyd staan en argumenteer dat God alreeds weet op watter wyse ons sal sterf en wanneer. Hierdie betekenis lê egter op ‘n heel ander vlak as om te argumenteer dat God die primêre handelende subjek is wat ons strepie trek en mense wreed laat doodgaan. Ons dood is eerder die gevolg van die realiteit van hierdie aardse dimensie. Die streepteologie werk ook net in retrospeksie. Eers nadat iemand dood is sal ons sê: “Shoe, sy/haar strepie was getrek”. Niemand weet wanneer hulle dood gaan aanbreek nie. In die Bybel het ons ook verhale van mense wie se lewe deur God verleng is. In 2 Konings 20 lees ons:

In dié tyd het Hiskia ernstig siek geword. Die profeet Jesaja seun van Amos het na hom toe gekom en gesê: “So sê die Here: Sê vir jou gesin wat jou laaste wense is, want jy gaan sterf, jy sal nie langer lewe nie.” ²Toe draai Hiskia sy gesig na die muur toe en hy bid tot die Here: ³”Ag, Here, neem tog in ag dat ek voor U in trou en met volle oorgawe geleef het en dat ek gedoen het wat reg is in u oë.” Hiskia het bitterlik gehuil. ⁴Jesaja was nog nie die binneplein van die stad oor nie toe die woord van die Here tot hom kom en sê: ⁵”Gaan terug en sê vir Hiskia, die leier van my volk: So sê die Here, die God van jou voorvader Dawid: Ek het jou gebed verhoor, Ek het jou trane gesien. Ek gaan jou gesond maak, en jy sal oormôre weer na die huis van die Here toe kan gaan. ⁶Ek sal jou lewe met vyftien jaar verleng en jou en dié stad red uit die mag van die koning van Assirië. Ek sal dié stad beskerm, om my ontwil en om my dienaar Dawid se ontwil.”

Hierdie verhaal gaan duidelik teen die streepteologie in omdat God volgens hierdie tekste iemand se strepiesdag kan uitstel. Die punt is dat niemand weet wanneer hulle strepie getrek is nie. Al wat ons weet is dat God ‘n God van liefde is wat ons die lewe geskenk het. In die Bybel is die boodskap duidelik, naamlik dat God in beheer is van ons lewe – dat God betrokke is by alles (Kyk Openbaring 4:1-11). In die NT is die angel van die dood uitgehaal. Die dood is nie iets om te vrees nie, maar iets om na uit te sien, omdat ons vir ewig in vrede by Hom sal wees en God se herskeppende teenwoordigheid sal beleef. As jy die dood nie vrees nie, word die lewe ‘n fees!

Skrywer: Dr Kobus Kok

Aan die ander kant – Jan van der Watt

ʼn Leser vra;

Ek het na die program op tv gekyk “Aan die ander kant.” Ek kan sien dat daar groot belangstelling is, veral as mense iemand na aan hulle verloor het. Die aanbiedster het ook gepraat oor ʼn persoon aan die anderkant was wat blykbaar terwyl hy hier op die aarde was net baie gewerk het en nie tyd gebruik vir n geestelike lewe nie, en het gevra dat sy gesin vir hom moet intree en bid soos daar in die Woord staan “waar 2 of meer saamstem”. Dit maak nie vir my sin nie As mens nie ʼn verhouding met God hier op aarde gehad het nie hoe kan daar iets vir jou gedoen word as jy klaar dood is.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Ek dink ons moet mekaar respekteer en as gelowiges vir mekaar ruimte laat, ook as jy nie saamstem met ander nie. Tog het ek self, en mense kan verskil, heelwat probleme met mense wat beweer dat hulle boodskappe van dooies kan kry. Ek wil nie veralgemeen nie, maar daar is dikwels ʼn element van bedrog aan verbonde wat liggelowige mense dinge laat glo wat nie waar is nie en deur die ander persoon uitgedink word. Dit maak dan dat ons slawe van so persoon word. Die tegnieke van suggestie, goeie waarneming, veralgemening ens. wat gebruik word, skep valse indrukke asof die inligting van elders kom. Afgesien daarvan, is die Bybel ook nie positief daaroor nie. Ons ken die verhaal van Saul en die heks van Endor (1 Samuel 28:7 en verder) – hy wou so met die geestelike wêreld kontak maak en ons weet dat God baie ontevrede daaroor was, om die minste te sê. Daar is in die Nuwe Testament ook geen teken daarvan dat sulke kontakte met die geestelike wêreld gesoek moet word nie. Christene het God se Gees self in hulle en moet dus nie soek na ander geeste nie. God sien dit as ongelowige kompetisie, asof Hy nie genoegsaam daar is vir sy mense nie.

Nou moet ek darem een ding noem. Daar is ʼn boek in die Rooms-Katolieke Bybel (hulle het ʼn paar boeke in hulle Bybel wat nie in die Protestantse Bybel is nie – die Ou-Testamentiese apokriewe) naamlik 2 Makkabeërs waar die volgende verhaal voorkom: die Jode het teen die vyande geveg en besonder baie van hulle mans is die dag dood. Toe hulle gaan ondersoek instel kom hulle agter dat die mans ʼn gelukbringer van ʼn plaaslike god onder hulle klere gedra het, ingeval God nie sterk genoeg is om hulle te help nie – ʼn soort tweede assuransie. Omdat hulle goeie en getroue Jode was wat vir hulle land gesterf het, het die Joodse leiers gevoel hulle moet gehelp word. Hulle het toe geld ingesamel, na Jerusalem gegaan en vir die dooie mense ʼn offer gebring met die versoek dat God hulle sal vergewe. Op die basis van hierdie verhaal in hulle Bybel is die Roomse kerk dus positief oor die gedagte dat jy vir mense wat reeds dood is nog kan bid.

Outeur: Prof Jan van der Watt