Die Groot Geloofswoordeboek: Volharding van die Heiliges

Die Groot Geloofswoordeboek: Volharding van die Heiliges

Volharding van die heiliges

(*TULIP)

Die vraag of gelowiges hulle geloof heeltemal kan verloor en weer verlore kan gaan, is ’n ou verskilpunt onder Christene. Daar is eenvoudig twee antwoorde gegee: ja en nee. Die verskil loop saam met die verskil oor die vraag wat eerste kom: bekering of wedergeboorte. (*Heilsweg) Dié wat die nadruk lê op die inisiatief van God, plaas wedergeboorte eerste en aanvaar dat ge­lowiges nie weer verlore kan gaan nie. Immers, dit is God wat hulle red en Hy is getrou. Maar dié wat die nadruk lê op die verantwoordelikheid van die mens, stel bekering eerste (die mens moet reageer op God se roepstem) en daarom kan die mens weer verlore gaan.

In die bespreking van die *Heilsweg is daarop gewys dat dit ’n valse probleemstelling kan wees. Wedergeboorte en bekering is nie twee verskillende ervarings wat op mekaar volg nie, maar twee maniere om dieselfde heilservaring van twee verskillende kante af te beskryf.

Wat die volharding betref, is die saak moeiliker. Daar is sterk argumente ten gunste van die volharding, en daar is ernstige be­sware daarteen. Die argumente ten gunste van volharding be­rus eerstens op die trou van God. Daar word graag gesê dat dit eintlik nie ons volharding is nie, maar God se trou om ons te behou. Engels het ’n mooi woordespel: Not perseverance, but preservation. Hierdie siening word ook gesteun deur ’n be­paal­de uitverkiesingsleer waar­volgens net dié wat uitverkies is, ge­red word, en dat God nie sy ewige besluit oor hierdie uit­ver­ko­re individue sal verander nie. Natuurlik is dit in terme van hier­die siening altyd moeilik om sinvol oor die mens se ver­ant­woordelikheid te praat. Maar daar is duidelike steun in die Bybel vir hierdie standpunt. Dink maar net aan Jesus se uitspraak: “Nie­mand sal hulle uit my hand ruk nie,” en die direk­te vervolg: “Niemand kan hulle uit die hand van my Vader ruk nie” (Joh 10:28-29).

Hierdie siening bring rus en kalmte in sekere gelowiges se ge­moed, veral in tye van twyfel en onsekerheid.

Maar daar is ook uitsprake wat na die ander kant toe wys. Daar is Jesus se eie woorde: “Maar wie tot die einde volhard, sal gered word” (Matt 24:13). Daar is ook nog Galasiërs 5:2-4 en veral Hebreërs se ernstige waarskuwings teen moontlike afval van die geloof. Veral 6:4-8 word so verstaan, maar ook 2:1; 3:12-15; 4:11; 10:26-30, 36, 39. Hier is sprake van afval van die geloof, afvallig word van die lewende God, van “omkom”, van “geen offer meer wat ons sondes kan wegneem nie”. Op hierdie standpunt is dit natuurlik maklik om ons verantwoordelikheid te beklemtoon, maar dit bring dikwels onsekerheid in gelowiges se lewe: Is ek goed genoeg? Volhard ek regtig?

Deur die eeue heen is van albei kante baie pogings aange­­wend om hulle probleme te hanteer en om die ander kant verkeerd te be­wys. Die voorstanders van volharding staan voor die pro­bleem dat daar soms iemand is wat die geloof skynbaar heelte­mal prysgee. Hulle kan dan een van twee weë volg. Of hy of sy was maar net skynbaar ’n gelowige, of hy of sy het net skynbaar die geloof verloor. Maar omdat hulle glo die verkiesing staan vas, sal God sulke mense op sy eie manier weer terugbring.

Die groep wat aanvaar dat ’n gelowige werklik die geloof kan verloor en weer verlore kan gaan, ontken nie die trou van God nie. In die sin waarin dit van Hom afhang, is ons veilig. Ons kan op Hom reken. Maar ons kan ’n keuse teen Hom maak, en God respekteer ons vryheid.

As ons na die Skrifbewyse kyk, kry ’n mens regtig die idee dat albei kante sterk steun het. Sou ’n mens ’n soort “pastorale kompromie” kon aangaan? Sou ’n mens gelowiges wat oor watter rede ook al begin twyfel, maar aanhou om op Jesus te vertrou, kon verseker dat Hy hulle in sy hand sal hou en dat niemand hulle uit sy magtige hand kan trek nie, en vir gelowiges wat onverskillig geword het en nie meer ’n verhouding met die Here het nie, ernstig waarsku dat net dié wat tot die einde volhard, gered sal word?

Tegnies lyk dit na ’n logiese teenspraak. Maar kan die geloof nie daarmee saamleef nie? In ons geloof is daar meer proble­me op hierdie vlak soos dat God een én drie is. (*Drie-eenheid)

 

Skrywer: Prof Adrio König




Die verskil tussen “gered uit die geloof” en “gered deur die geloof” in Romeine 3:30

Die verskil tussen “gered uit die geloof” en “gered deur die geloof” in Romeine 3:30 – Kobus Kok

Jan Smith vra:

Romeine 3:29 en 30: Of behoort God aan die Jode, en nie ook aan die heidene nie? Ja, ook aan die heidene, aangesien dit inderdaad een God is wat die besnedenes sal regverdig UIT die geloof en die onbesnedenes DEUR die geloof. Wil u dalk sê wat die verskil is tussen UIT en DEUR, asb?

Antwoord:

Dr Kobus Kok antwoord:

 

Die oplettende leser sal oplet dat Romeine 3:30 in die Ou Afrikaanse Vertaling van 1953 anders vertaal word as in die Nuwe Afrikaanse Vertaling van 1983.

Ons lees in die Nuwe Afrikaanse Vertaling: 27Het ons nou iets uit onsself om op te roem? Nee, dit is uitgesluit. Deur watter wet? Dié van die werke? Nee, deur dié van die geloof. 28Ons betoog is tog dat ‘n mens vrygespreek word omdat hy glo, nie omdat hy die wet onderhou nie. 29Of is God net God van die Jode, nie ook van die heidennasies nie? Ja, ook van die heidennasies, 30want daar is net een God. Hy sal die besnedenes deur die geloof en die onbesnedenes deur dieselfde geloof vryspreek. 31Hef ons dan deur die geloof die wet op? Beslis nie. Ons laat die wet juis tot sy reg kom.

In die Ou Afrikaanse vertaling sien die teks soos volg daarna uit: 27Waar is dan die roem? Dit is uitgesluit. Deur watter wet? Van die werke? Nee, maar deur die wet van die geloof. 28Ons neem dus aan dat die mens geregverdig word deur die geloof sonder die werke van die wet. 29Of behoort God net aan die Jode, en nie ook aan die heidene nie? Ja, ook aan die heidene,30aangesien dit inderdaad een God is wat die besnedenes sal regverdig uit die geloof en die onbesnedenes deur die geloof.31Maak ons dan die wet tot niet deur die geloof? Nee, stellig nie! Inteendeel, ons bevestig die wet.

Waarom is daar dan so ‘n verskil tussen die twee vertalings en is daar nie dalk betekenis weg vertaal in die proses nie? Die antwoord op hierdie vraag kan ons in die oorspronklike Griekse teks vind. Die Ou Afrikaanse vertaling het ‘n meer letterlike vertaling van die Griekse teks gevolg waar daar inderdaad in die Grieks staan dat die Jode (besnedes [peritomên]) uit die geloof (ek pisteos) deur God geregverdig (dikaioosei) sal word, en die onbesnedes (akroboestian) deur die geloof (dia tês pistêoos) geregverdig sal word.

Die spesialiste wat die tekste bestudeer (bv Newman en Nida) en die teologie van Paulus baie goed ken (Prof James Dunn se kommentaar op Romeine) is dit almal eens dat daar nie ‘n verskil tussen die uit die geloof en deur die geloof is nie. Die punt wat Paulus maak, is dat besnedenes en onbesnedes beide net deur geloof en nie die werke van die wet nie, geregverdig sal word.

Die Ou Afrikaanse vertaling is dus nader aan die oorspronklike vorm van die Griekse teks, maar die Afrikaanse Nuwe vertaling is die nasste aan die betekenis van die oorspronklike teks.

 

Skrywer: Dr Kobus Kok

 




Die Groot Geloofswoordeboek: Heilsweg (3)

Die Groot Geloofswoordeboek: Heilsweg (3)

  • Bekering

Bekering kan in minstens twee verskillende beteke­­nis­se ge­bruik word: as ‘n eerste bekering, wat beteken dat ‘n mens vir God kies en op Hom begin vertrou, en as ‘n voortgaande be­kering, wat baie nou verwant is aan *heiligmaking.

Bekering as ‘n eerste bekering kom veral in die Nuwe Tes­tament voor waar sprake is van heidene wat hulle tot God bekeer. Paulus skryf van die Tessalonisense, wat heidene was, dat hulle hulle “van die afgode tot God bekeer het en nou die lewende en ware God dien” (1 Tess 1:9). Dit is dus die soort bekering wat veral voorkom in situasies waar mense ‘n ander godsdiens het en dan die evangelie hoor en hulle tot God bekeer. Hierdie bekering is dus ‘n wegdraai van vals gode na die ware God. Hierdie mense dien ná hul bekering ‘n ander God as voorheen, ‘n nuwe God.

Bekering as ‘n voortgaande bekering kom veral in die Ou Tes­tament voor wanneer die profete die ongehoorsame volk van God oproep om hulle van hulle sonde te bekeer en die Here te gehoorsaam. Hulle moet hulle van bepaalde sondes bekeer, en wel omdat hulle die volk van God is. In hierdie geval gaan dit dus om mense wat klaar die ware God dien, maar juis daarom aan Hom gehoorsaam moet wees en hul sonde los. Dit is dus duidelik dat die heidene wat hulle bekeer ook uiteindelik hierdie oproep sal hoor nadat hulle God deur ‘n eerste bekering begin dien het, maar dan soos Israel in sonde val. Dan beteken bekering ook vir hulle dat hulle opgeroep word om hulle sonde te los juis omdat hulle nou deel is van die volk van God.

In gemeentes vandag is dit nie altyd so maklik om waterdig tussen hierdie twee vorme van bekering te onderskei nie. Ge­meentes be­staan meestal nie meer soos in die tyd van die Nuwe Testament uit mense wat so pas tot bekering gekom het nie. Veral in die historiese kerke is dit eerder ‘n mengsel van gelowiges en ongelowiges. Die prediking en pastoraat moet daarmee rekening hou. Beide vor­me van bekering moet dus gepreek word. Daar sal altyd gelowiges wees wat klaar aan die Here behoort, maar hulle juis daarom van hul sonde moet bekeer. Maar daar sal in die meeste gevalle ook al­tyd mense wees wat nog nooit regtig hul lewe vir die Here gegee het nie en wat tot ‘n eerste bekering opgeroep moet word sodat hulle Hom kan begin dien.

In gevestigde gemeentes sal daar gewoonlik nie mense wees wat regtig ‘n ander god gedien het nie. Dit sal mense wees wat in ‘n bepaalde Christelike kerk en tradisie grootgeword het, maar nooit bewustelik op die evangelie gereageer het en ‘n standpunt by Jesus ingeneem het nie. ‘n Mens kan in allerlei teg­niese redenasies betrokke raak of so ‘n persoon regtig ‘n eer­ste bekering nodig het of eenvoudig as gedoopte met sy of haar voortgaande bekering moet begin. Maar die kool is die sous nie werd nie. Mense wat nie in ‘n bewuste verhouding met die Here leef nie, moet opgeroep word om ‘n oorgawe aan Hom te maak.

 

  • Geloof

Veral Johannes en Paulus verkondig dat ons moet glo en dat ons deur geloof gered word (Joh 1:12; 3:15-18; 5:24; 6:40). Paulus se term is dat ons deur die geloof geregverdig/vrygespreek word. (*Reg­ver­diging)

Beteken dit dat geloof baie belangrik is? Ja en nee.

Ja, geloof is baie belangrik. Dis die manier waarop God ons wil red. Dis net ‘n ander woord vir vertroue of vir oorgawe aan Hom, of om jou lewe in sy hande te gee, of om Jesus aan te neem.

Maar dan besef ons ook dadelik dat dit nie ons geloof of ons ver­troue of ons oorgawe aan Hom is wat ons red nie. Dit is Hy wat ons red as ons glo. Hy is die belangrike Een. Ons geloof is maar net die middel. In daardie sin is geloof weer nie belangrik nie.

‘n Mens kan dit ook nog weer anders formuleer. Ons geloof is nie die grond van ons redding nie. Jesus se kruisdood is die grond van ons redding. Ons geloof is net die manier waarop ons aan Jesus se kruisdood deel kry.

Nog weer anders gesê: Om te glo beteken om te bely dat ons in onsself verlore is, dat ons heil/redding van buite onsself moet kom, en dat dit inderdaad van God se genadedaad in Jesus af kom. Ge­loof is dus nie ‘n besondere bydrae wat ons lewer om gered te word nie. Om te glo is eerder om te erken dat ons bankrot is in onsself en net van buite af hulp kan kry, of liewer van Bo af.

Maar moet nou nie weer op hol gaan omdat jy dit nooit alles presies só verstaan het en nou dink dat jy dus dalk nooit regtig geglo het nie. Dis net ‘n verfynde verstaan van wat geloof is. As jy op Jesus vertrou, is jy gered, hoe min jy ook al daaroor gedink het.

Geloof word soms as ‘n gawe van God beskou. En daar is ‘n sin waarin alles wat van ons verwag word, eintlik gawes van God is. Maar soms word die gedagte van geloof as ‘n gawe van God op so ‘n wyse aan ‘n spesifieke siening oor die *uitverkiesing verbind dat ‘n mens die indruk kry dat ‘n ongelowige maar moet sit en wag tot hy of sy eers die gawe van geloof van God ontvang het, en dan eers kan begin glo en tot bekering kom. Die 1953-vertaling van Efesiërs 2:8 wat daarop neergekom het dat geloof ‘n gawe van God is, was nie ‘n goeie vertaling nie. Die 1983-vertaling het dit verander.

Daarom moet ons aanvaar dat ons in staat is om te glo wanneer ons die evangelie hoor, en dat dit ons verantwoordelikheid is om te glo. Ons sal nie by wyse van spreke eendag vir God kan beskuldig dat ons nie kon glo nie omdat Hy ons nooit die gawe van geloof gegee het nie. As iemand verlore gaan, sal dit nie God se skuld wees nie. Hy wil hê dat almal gered word (1 Tim 2:4).

 

Skrywer: Prof Adrio König




Onderhou die wet

Onderhou die wet – Adrio König

Jaco vra:

Paulus het ‘n stryd om onder andere die Galasiërs te oortuig dat ons nie deur die onderhouding van die wet gered kan word nie, maar slegs deur geloof in Jesus Christus(Gal.3:1-20). Ons moet wel die wet onderhou, Jesus se self so. My vraag is: wie het besluit dat ons vandag slegs die 10 gebooie probeer onderhou en nie die Torah/Wet van Moses nie, soos beskryf in Die Groot Geloofswoordeboek? Verwys Paulus nie na die “volledige wet”(al 5 boeke) nie?

Antwoord:

Prof Adrio König antwoord:

Teen die einde van die stukkie in die Woordeboek word gewys op die feit dat Paulus juis die tien gebooie uitsonder as hy oor die wet, en selfs oor die hele wet skryf. Verder is Hebreërs duidelik oor die afskaffing van dit wat gewoonlik die seremoniële wet genoem word, die tempel, priesters, offers, omdat Christus dit vervul het. Lees die hele brief, maar veral hoofstukke 7, 9, 10. Ons weet ook dat Paulus die besnydenis verwerp vir gelowiges uit die heidene.

Daar is nie iewers ‘n duidelike uitspraak oor presies wat nog geld, en wat nie meer nie. Maar daar is tog dele wat eenvoudig nie meer vandag kan geld nie soos Jesus se eie uitspraak oor die gawe en die altaar (Mat 5:23). Ons het nie meer ‘n altaar nie. Maar ons interpreteer dit tog nog op so ‘n manier dat dit ook vir ons betekenis het. Omdat die Bybel, en veral die NT, nie een groot wet is wat presies sê hoe ons moet leef nie, maar ‘n boodskap oor God se reddingsdade, is dit nie vreemd dat elke detail nie presies uitgestippel word nie. Maar dis ook waar dat dit veroorsaak dat daar verskille onder gelowiges is, soos oor die Sabbat.

Outeur: Prof Adrio König