Daar is ooreenkomste en verskille tussen hierdie gelykenis wat by Jerigo uitgespreek is en Matteus 25:14-30 wat in Jerusalem uitgespreek is. In Matteus gaan dit om verskillende groot bedrae wat volgens die slawe se bekwaamhede aan hulle toevertrou word vir belangrike werke. In Lukas gaan dit om klein bedrae wat gelyk onder die tien slawe verdeel is om mee te gaan woeker. Matteus herinner ons dat ons almal verskillende gawes het; Lukas dat ons almal een basiese taak in hierdie lewe het. Matteus konsentreer op die toekomstige koninkryk van God; Lukas gee voorrang aan Jesus se verklarings oor die koninkryk van God wat reeds teenwoordig is (vgl. Luk 4:21 hierdie deel van Die Skrif is vandag vervul; Luk 17:21 die koninkryk van God is in julle midde; Luk 22:69 van nou af sal die Seun van die Mens aan die regterhand van God die Magtige sit. Die onmiddellike krisis wat Jesus voorspel is sy eie dood, wat ook die vervolging van sy dissipels behels en die oordeel oor Jerusalem. Die finale wêreldkrisis sal skielik kom (Luk 17:24; 18:8a) maar kan onbepaald uitgestel word (Luk 17:22; 18:1;8b).

 19:11 Terwyl die mense na Jesus se verklaring luister, dat Hy die beloofde Herder van Esegiël 34 is, vertel Jesus vir hulle ’n ander gelykenis, omdat die mense verwag dat die koninkryk van God nou skielik gaan aanbreek (anfainomai begin sigbaar word, verskyn) wanneer hulle in Jerusalem sou aankom, en dat Jesus daar as die koning van Israel gekroon gaan word. Die derde en laaste deel van sy tog na Jerusalem het aangebreek. Die gelykenis word gevolg deur sy intog in Jerusalem (19:29-44).

 19:12 Jesus vertel ’n gelykenis om die koms van sy koninkryk te verduidelik: ’n man van hoë afkoms (eugenês hoë status, wat moontlik aan ’n adellike afkoms verbind is) vertrek na ’n ver land om vir homself ’n koningskap te ontvang en dan terug te keer. Daarmee wys Jesus die verwagting af dat Hy in Jerusalem as koning gekroon sal word. Hy vat ook nie die koningskap vir Homself nie, maar ontvang dit; nie in Jerusalem nie, maar in ’n ver land. Eers as Hy weer kom sal dit duidelik word dat Hy die Koning is. En dit gaan nie dadelik geskied nie, want Hy gaan na ’n ver land toe, sonder aanduiding van wanneer Hy terugkom. Die rower aan die kruis spel ook uit dat Jesus nog na sy koninkryk toe gaan om sy volmag te ontvang (Luk 23:42). In Luk 12:36 suggereer Jesus ook dat sy volgelinge soos slawe is wat wag dat hulle eienaar van die bruilof af terugkom. In Luk 18:31-33 verwys Jesus na sy aanstaande lyding, dood en opstanding in Jerusalem, soos Luk 17:22 praat van die tyd van lyding wat nou vir sy volgelinge voorlê, en Luk 17:24 verwys na sy wederkoms.

 19:13 Sy volgelinge word verwys na die tyd tussen Jesus se opstanding en wederkoms. Hulle word vergelyk met die tien slawe van die man van hoë afkoms. Tien is ’n ronde getal wat al Jesus se volgelinge verteenwoordig. Hulle word sy slawe genoem, wat aan hulle Eienaar behoort (Paulus sê: ‘ons is duur gekoop’ met sy bloed; 1 Kor 6:20; Rom 5:9; Ef 1:7; 2:13; Kol 1:20). Aan elkeen word ’n klein sommetjie geld toevertrou om mee te gaan woeker (pragmateuomai besigheid doen), 1 mina per slaaf, ongeveer vier maande se loon vir ’n arbeider (Matteus 25:14-30 se gelykenis wat in Jerusalem uitgespreek is, praat slegs van drie slawe aan wie verskillende getalle talente gegee is, 1 talent verteenwoordig ongeveer 6000 daglone). In Luk 19:17 word verwys na die slaaf se getrouheid in iets wat baie gering is. So ook in Luk 16:10. Aan elkeen van sy volgelinge word die boodskap van verlossing deur Jesus toevertrou, om dit te gaan vertel en uit te leef en so by ander mense uit te kom met die evangelie van verlossing wat deur die hele wêreld versprei moet word.

 19:14 Die teenstand van die burgers teen die koningskap van die man van hoë afkoms, het ’n voorbeeld uit die resente geskiedenis van Jerusalem se reaksie op Jesus se verlange. Hulle woorde: ‘Ons wil nie’ dat hierdie man oor ons heers nie, is ’n weerklank van Jesus se klagte in Luk 13:34 ‘Jerusalem, Jerusalem…. ‘julle wou nie’  dat Jesus hulle onder sy vlerke bymekaar maak nie.

 [Jerusalem het ’n geskiedenisvoorbeeld van hulle opstand teen hulle koning. Toe Herodus die Grote in 4v.C. dood is, het sy seun Argelaus na Rome gegaan om vir keiser Augustus te vra om hom in sy pa se plek as koning oor Israel aan te stel, soos sy pa deur die keiser aangestel was. Maar om so wreed soos sy pa voor te kom, maak hy eers 3000 Jode voor die tempel dood. Dit het gemaak dat die Jode Argelaus gehaat het en sy aansoek by die keiser teengestaan het. Argelaus en sy twee half-broers, wat ook aanspraak op die troon gemaak het, kry egter elkeen ’n kwart van hulle pa se ryk: Argelaus oor  Idumea, Judea en Samaria; Herodus Antipas oor Galilea en Perea; en Filippus oor Batanië, Tragonitus en Auranitis. Hulle tante Salome kry die res. In die tiende jaar van Argelaus se heerskappy gaan kla die burgers van Jerusalem by die keiser oor die wrede regering van Argelaus. Daarop verban die keiser vir Argelaus na Wene in 6 n.C., en vervang hom met agtereenvolgende goewerneurs, vgl. Josefus se Antiquitatis Judaiorum 17:9,12-13].

 Deur Jesus as hulle koning te verwerp sê die leiers en ’n groot deel van die bevolking eintlik dat hulle God en sy Seun verwerp (vgl. die klagte wat hulle teen Jesus by goewerneur Pilatus lê; Luk 23:1-5; 13-25).

 19:15 Die Jode se teenstand teen Jesus het nie sy kroning as Christus, die gesalfde Koning van God se Koninkryk verhinder nie (vgl. Luk 22:42; 22:69 die Seun van die Mens sit aan die regterhand van God). By sy wederkoms sal Hy van elkeen rekenskap vra van die wins wat hy gemaak het met die gawe wat die Here aan hom/haar toevertrou het. 

 19:16-19 Van drie van die tien slawe word vertel wat hulle met die gawe gemaak het. Die eerste en tweede vertel dat die mina wat aan hulle toevertrou is, onderskeidelik tien en vyf minas bygemaak het, ’n 1000% en 500%. vermeerdering. Hulle roem nie oor hulle aandeel aan die vermeerdering nie, maar stel dit so asof die Heer se mina in hulle hande vrugbaar was, vanself vermeerder het. Hulle eienaar word as kurios, Here/meneer, aangespreek. Albei slawe word bevorder en aangestel oor die aantal stede wat hulle volgens hulle wins gemaak het. Daarmee tree hulle in diens van die Here om sy wil in die stede uit te voer. Hulle loon is nie rus nie, maar ’n groter geleentheid om diens te lewer, omdat hulle getrou was in die geringste wat aan hulle toevertrou is (vgl. Luk 16:10). Hulle troue diens verskaf aan die dienaars ’n aandeel aan die koningsheerskappy van Christus (vgl. Luk 12:32; 22:29-30). Van die tweede slaaf word nie gesê dat hy ’n goeie en getroue slaaf is nie, maar dit word blykbaar veronderstel.

 19:20-21 ’n Ander slaaf, wat mense wat soos hy optree verteenwoordig, kom en sê: ‘Meneer (kurios) hier is jou mina, wat ek vir veilige bewaring weggesit het (apokeimai om iets weg te sit vir veilige bewaring) in ’n spoudarion (’n klein lappie wat gebruik kan word as handdoek, borslap, sakdoek, gesigsvadoek). Want ek was bang vir jou omdat jy ’n austêros (harde, streng, veeleisende) man is, wat vorder wat jy nie belê het nie en oes wat jy nie gesaai het nie.’  Sy houding is deur vrees gedryf. Sy opvatting van sy heer is dat hy ’n harde onvriendelike man is, wat eiendom wat nie syne is nie, vir hom toeëien, om wins te maak uit ander mense wat vir hom werk. 

 Jesus bedoel dat elke volgeling van Hom gebruik moet maak van die gawe wat aan hom/haar toevertrou is tydens die wagtyd op sy terugkoms. Jesus kom weer en dan as regter wat streng gaan oordeel oor elkeen se aandeel aan die werk in God se koninkryk, aan die deel wat aan hom/haar toevertrou is.

 19:23 Sy valse beeld van sy heer moes hom daartoe gebring het om ten minste die geld van sy heer in die bank te sit om vir sy heer rente te laat trek. Dan sou hy ten minste iets met sy heer se geld vir sy heer gedoen het, en nie net niks daarmee gedoen het nie. Ons verlossing deur Jesus is nie bedoel om onsself gelukkig en veilig te hou nie, ‘in ’n doek toegedraai,’ in jou eie dop of groep teruggetrek nie, maar om vir ons Here en ons medemense te lewe en te werk, in sy koninkryk en onder sy koningskap. Eintlik werk Hy deur ons met ander mense, en so vermeerder sy evangelie wat Hy aan ons toevertrou.

 19:24-25 Die omstanders kry die bevel om die mina van die slaaf wat een ontvang het weg te neem en dit te gee aan die een wat 10 minas by verkry het. Die een wat die een mina ontvang het word nie gestraf nie, maar dit waarmee hy vertrou was, word hom ontneem (vgl. 1 Kor 3:13-15). Vir die omstanders is die opdrag onverstaanbaar. Hulle sien nie dat die man wat 10 minas by verkry het, met groot toewyding aan sy Heer, deur die Here gebruik is en met groter verantwoordelikheid vertrou kan word nie. Vir hom dra sy toewyding in die geringe nog verdere vrug.

 19:26 Jesus antwoord met ’n spreuk oor dié wat het en dié wat nie het nie. Die spreuk is reeds in ’n ander verband in Luk 8:18 gebruik, van jou lig wat nie onder ’n houer weggesteek moet word vir die mense wat wil inkom nie (so ook in Markus 4:25; in Matt 13:12 oor Jesus se gebruik van gelykenisse wat vir sommige onverstaanbaar is). In God se heilswil word algehele oorgawe aan Hom met groeiende vervulling geseën – vgl. Luk 6:36-38 soos ons Vader moet ons barmhartig wees, sonder om te oordeel of te veroordeel, maar deur te vergewe en te gee. Dan sal aan ons ’n goeie oorlopende maat gegee word; want met die maat waarmee ons meet sal ons deur God gemeet word.

 19:27 Die slot keer terug na die beeld van die mense wat nie die hoë amptenaar as hulle koning wou hê nie. Dit is ’n waarskuwing vir Jerusalem wat Jesus in die volgende paar dae gaan verwerp en kruisig. Met hulle verwerping van die Koning wat God na hulle toe stuur, bewerk hulle onvermydelik hulle eie ondergang (Joh 19:37 haal Sagaria 12:10 by die kruis van Jesus aan: Hulle sal Hom sien vir wie hulle deurboor het. En Openb 1:7 sê: elke oog sal Hom sien, selfs hulle wat Hom deurboor het.) Vgl. egter ook die gevaar waarin die vrugtelose slaaf kan verval in Luk 13:25-28, en hoe Jesus oor Jerusalem huil in 19:41-44.

Jesus en Saggeus die hooftollenaar(Luk 19:1-10)

 Die verhaal kom slegs in Lukas voor en beklemtoon dat Jesus gekom het om verlorenes te soek en te verlos (Luk 19:10), as ’n vriend van tollenaars en sondaars (Luk 7:34). Teenoor die skatryk maghebber wie se rykdom hom in besit geneem het (Luk 18:23), is die ryk hooftollenaar, wat sy rykdom uitdeel aan armes en verontregtes, in die koninkryk van God (Luk 19:8).

 19:1 Op pad na Jerusalem gaan Jesus deur Jerigo, ’n belangrike doeanepos wat deurgang tussen Trans-Jordanië en Judea beheer.

 19:2 Saggeus (uit die familie van Sakkai van Esra 2:9 en Nehemia 7:14 wat saam met Serubbabel uit die ballingskap teruggekom het in 538 v.C.; vgl. Baruk die seun van Sakkai in Neh 3:20) woon en werk as die hooftollenaar in Jerigo. Sy naam beteken ‘die reine’ of ‘die regverdige’ hoewel ’n tollenaar deur die bevolking as onrein en onregverdig beskou is. Die tolstelsel om belasting vir die Romeinse regering te in, is volgens ’n pagstelsel bedryf, waarvolgens gebie word vir die insameling in ’n gebied. In die proses kon die kontrakteur aan wie die pag toegeken is, die bedrag van sy aanslag op die mense in sy gebied self bepaal. As hooftollenaar sou hy ’n aantal tollenaars onder hom gehad het wat elkeen ook vir homself gewerk het om die som wat hy gebie het te versamel. Vanweë sy werk was Saggeus ’n vermoënde man. Maar die bevolking het die Joodse tollenaars as verraaiers in diens van Israel se onderdrukkers beskou, as ’n sondige man (Luk 19:7), wat daagliks met onrein nie-Jode omgaan, en wat onregmatige wins gemaak het. Sy sondige praktyke het eintlik van sy naam Saggeus, ‘die reine, regverdige,’ ’n bespotting gemaak.  

 19:3 Saggeus het die begeerte gehad om te sien wie Jesus is. Moontlik het hy al gehoor dat Jesus nie tollenaars vermy nie, maar hulle in sy gehore ontvang (Luk 15:1), en selfs een geroep het om een van sy dissipels te wees, en dat Jesus saam met dié tollenaar se vriende gaan eet het (Luk5:27-29). Die verslae oor Jesus het duidelik die goeie werk in sy hart begin, maar hy sou ontdek dat die helfte oor Jesus nog nie aan hom vertel is nie (1 Kon 10:7). Die groot skare het nie vir die ‘ongewilde’ mannetjie plek gemaak om voor in die ry langs die pad te kom staan nie, en hy was ’n kort mannetjie. 

 19:4 Hy hardloop, om voor die skare te kom, en klim in ’n wildevy met sy breë takke tot oor die pad en digte blare waar hy ongemerk deur die skare, kan sit, en kan sien wie die man Jesus is, sonder om die guns van die skare te vra.

 19:5  Toe Hy by die plek onder die boom kom, kyk Jesus op  – niemand wat vir Jesus soek bly vir Hom verborge nie. Jesus roep hom om haastig af te klim, ‘want Ek moet vandag in jou huis oorbly.’ Hy gaan nie net sien wie Jesus is nie, maar Hom in sy huis ontvang om Hom deeglik te beleef. Jesus onderbreek sy reis na Jerusalem om eers aan hierdie soekende man aandag te gee en vriendskap te bewys. Uit Luk 19:9 is dit duidelik dat ‘vandag’ die teenwoordigheid van heil verkondig (vgl.Luk  2:11 die Verlosser se geboortedag; Luk 4:21 die vervullingsdag van die Skrifwoord uit Jesaja;  Luk 5:26 Vandag het ons iets ongeloofliks gesien; Luk 23:43 Jy sal vandag nog saam met My in die paradys wees). Dat Jesus dit moet doen wys weer dat dit deel is van Jesus se opdrag van die Vader om hierdie man, wat Hom so graag wil sien, op te vang in sy sorg. Dat Saggeus haastig moet afklim weerspieël Lukas se beklemtoning van die dringendheid by Jesus om by die man uit te kom (vgl. bv. Luk 2:16: die herders wat ná die engelboodskap haastig na Betlehem vertrek het; Luk 14:21 gaan dadelik uit in die strate en stegies; Luk 15:22 bring gou die beste kleed; Luk 18:8 God sal baie gou aan hulle reg laat geskied). 

 19:6 Saggeus neem die opdrag en uitnodiging gretig aan, klim vinnig af en ontvang Jesus in sy huis terwyl hy straal van blydskap (chaírōn, teenwoordige deelwoord, terwyl hy deurentyd bly is), bly dat hy raakgesien is, en vir die geleentheid om Jesus in sy huis te kan ontvang.     

 19:7 ‘Almal wat dit gesien het (dit was die algemene gevoel in Jerigo en onder die Paaspelgrims), het gemor ( soos in Luk 5:30 met Levi se fees; Luk 15:2) en gesê: Hy het ingegaan om as gas ontvang te word by ’n sondige man.’ Hulle skryf die tollenaar af as ’n sondaar (voor God) en kritiseer Jesus omdat Hy by die onreine tollenaar en in sy onrein huis tuisgaan.

 19:8 ‘Maar’ – anders as die morrendes, gaan staan Saggeus voor Jesus en lê ’n gelofte af aan Hom, wat hy as ‘Here’ aanspreek. Dit getuig van sy waardering dat Jesus hom raakgesien het en na sy huis toe gekom het, maar veral van sy bekering uit sy skuldige lewenswyse, wat deur sy verlange na besittings gelei was. Ná sy gemeenskap met Jesus verklaar hy ‘Kyk! die helfte van my besittings, Here, gee ek aan die armes.’ Die teenwoordige tyd van die werkwoord ‘gee’ (didōmi) beteken dat hy dit nou gaan gee en dat dit voortaan sy nuwe lewenswyse gaan wees (meer as Jesus se opdrag aan die ryk jongman in Luk 18:22). As hy valse verklarings oor iemand in die hof gemaak het om ’n deel van die boete te kan kry (dit is die betekenis van die woord sukofanteō) gee hy dit viervoudig terug.

 19:9 Waar daar bekering is, is daar redding (vgl. Luk 3:8). Die Fariseërs het vereis dat ’n tollenaar wat tot bekering kom, sy werk moet opgee en gedoop moes word om sy heidense lewe af te was. As volgeling van Jesus bly Saggeus in sy werk as tollenaar, soos Johannes die Doper ook aan hulle gesê het (Luk 3:12-13). Bekering beteken die omkeer van jou denke oor God en jou medemens, en van jou lewenswyse voor God en met jou medemens, terwyl jy bly in jou beroep (vgl. 1 Kor 7:20-24). Die verlossing het vir hierdie huis gekom. Terwyl sy hele huisgesin deur die inwoners vermy is, word hulle deur Jesus aanvaar in sy koninkryk. Jesus sê dit ook vir kennisname van die inwoners van Jerigo wat Saggeus as ’n renegaat beskou het, want ‘ook hy is ’n seun van Abraham’ (vgl. Luk 13:16 ’n dogter van Abraham; Luk 3:8 God kan uit klippe kinders vir Abraham verwek), Abraham die vader van die geloof in God (vgl. Rom 4:16-25 ). As kind van Abraham het Saggeus ook deel aan die beloftes en verbond van die Here met Abraham: Ek sal julle God wees en julle sal my volk wees (Gen 17:7-10; Jer 31;33; Eseg 36:26-28).  Clemens van Alexandrië wat in 216 n.C. oorlede is, het geskryf dat Saggeus die biskop van Sesarea geword het.

 19:10 Met die slotwoord verkondig Jesus dat Hy die beloofde Herder is wat die verlorenes in Israel soek en red  (Eseg 34:15-16,23; vgl Luk 15:4-7). Die Seun van die Mens is Israel se verwagte Messias; God se Gesalfde Koning, Priester, Profeet. Die verlore tollenaar is deur Hom gesoek en gered saam met sy huisgesin.

18:35 Lukas gebruik Markus 10:46-52 se verhaal van die genesing van die blinde man; volgens Lukas in die omgewing van Jerigo (letterlik: toe Hy Jerigo nader). Die meeste pelgrims uit Galilea wat paasfees toe gaan volg die roete deur Perea, kom deur die Jordaanrivier, dan die 8 km van die rivier tot by Jerigo, wat in die Jordaanvlakte 213 meter onder seespieël lê, en dan oor die berge op die eensame pad (Luk 10:30), 24 km na Jerusalem. Markus noem hom die blinde bedelaar Bartimeus, seun van Timeus. Lukas meld nie sy naam nie, maar wel dat hy langs die pad sit en bedel – die pad wat die groot skare pelgrims volg (Markus en Matteus plaas hom by die uitgang uit Jerigo, maar Lukas laat die verhaal van Saggeus in Jerigo, wat net in Lukas voorkom, hierop volg. Matteus 20:30 praat van twee blindes).

 18:36-37 Die blinde hoor ’n groot skare mense aankom; Jesus en sy dissipels is skynbaar deel van die skare uit Galilea en Perea, pelgrims op pad na die paasfees om die verlossing van Israel uit Egipte te herdenk (Eks12:14). By navraag hoor die blinde by hulle dat dit Jesus die Nasarener is wat verbyloop. Die naam Nasarener word nooit deur sy dissipels gebruik nie, en is eintlik ’n vernederende naam (vgl. Joh 1:47: ‘kan daar uit Nasaret iets goeds kom?’ vgl. die diensmeisie se verwysing in Matt 26:71; die soldate se verwysing in Joh 18:5,7 en Pilatus se spottende opskrif in Joh 19:19).

 18:38-39 Lukas gebruik die verhaal van Saggeus om die koninkryk van God verder te verduidelik. Die blinde roep hardop: ‘Jesus, Seun van Dawid, ontferm U oor my.’ Die blinde herken Jesus as die beloofde Messias/Christus, die nakomeling van koning Dawid. Daarmee onderstreep Lukas dat Jesus die Koning van God se koninkryk is, wat blindes genees, soos Jesaja  29:18 en 35:5 sê. Dit is profesieë wat die blinde waarskynlik in die sinagoge gehoor het en gesmag het om deur Hom verlos te word van sy blindheid en bedelaarsbestaan. Die nederige prediker uit Nasaret is die Koning van die Godsryk. Matteus het geskryf dat Josef na Nasaret toe gegaan het ná hulle vlug Egipte toe, sodat die Skrif vervul sou word dat Hy Nasarener genoem sal word (Matt 2:23), waarskynlik na aanleiding van die Hebreeuse woord netsêr vir die ‘takkie’ wat sal uitspruit uit die stomp van Isai, Dawid se pa (Jes 11:1). Die Jode het verwag dat die Messias, die Gesalfde koning, uit die geslag van Dawid gebore sou word (vgl. Luk 2:26; Joh 1:41;4:25; 7:42; 2 Sam 7:13).

 Die voorpunt van die skare probeer die blinde nog stil maak. Maar hy reageer op hulle berisping deur al hoe harder te roep, so dringend is sy begeerte om te kan sien: ‘Seun van Dawid, ontferm U oor my.’ In Matteus word Jesus ses maal ‘Seun van Dawid’ genoem. In Lukas (en in Markus) slegs deur die blinde, en word deur Jesus self in Luk 20:41 opgeneem. Met dié uitroep stel die blinde vir Jesus voor die vraag of Hy Hom met die Messias/Christus-naam by die skare wil laat ken of nie. Die skare sou dit met die intog in Jerusalem verkondig (Luk 19:38). Tot dusver het Jesus na Homself verwys as die Seun van die Mens – dit beteken gewoon mens.

 18:40-41 Jesus beantwoord die vraag deur te gaan staan en te beveel dat die man na Hom toe gebring moet word. Jesus vra hom om presies te formuleer wat hy van Jesus se ontferming verwag, wat Hy vir hom moet doen, nie wat Hy vir hom as bedelaar moet gee nie. Hy spreek Jesus aan as ‘Here,’ kurios, wat gebruik word vir meneer, heerser, eienaar, maar ook as titel vir God wat oor sy skepping regeer en blindes weer kan laat sien, soos Jes 29:18-19 en 35:4-5 sê. Sy versugting is: ‘Here, dat ek (weer) kan sien’ (anablepsō kan beteken om te kan sien, of om weer te kan sien). Hier en in Markus en Matteus word nie gesê dat hy van sy geboorte af blind was, soos die blinde in Joh 9:1 nie. Dit is onseker of  hy altyd blind was of nie.

 18:42 Met ’n enkele magswoord genees Jesus die man: ‘Sien (sien weer anablepsōn?), jou geloof het jou gered.’  Deur sy geloof in Jesus as sy Here, het hy sy sig (terug)gekry, en die verlossing ontvang. Die koninkryk van God word slegs deur geloof in Jesus Christus gebou.

 18:43 Onmiddellik kon hy (weer) sien. Dadelik word hy ’n volgeling van Jesus wat saam met Hom na Jerusalem toe gaan vir die fees, terwyl hy vir sy genesing en redding God loop en prys (doksazōn, teenwoordige tyd deelwoord; soos in 2;20  van die skaapwagters; 5:25 die verlamde; 5:26 die mense; 7:16 Nain se mense; 13:13 die kromgetrekte vroutjie; 17:15 die Samaritaanse melaatse; 23:47 die Romeinse soldaat) – die voortgaande lofprysing is ’n tipiese beskrywing deur Lukas. Die hele volk, die skare wat saam met Jesus loop en die mense van Jerigo, het aan God die lof gebring vir die wondergenesing deur Jesus. Die rol wat Jesus gespeel het was om sy Vader te verheerlik, nie Homself nie. Die mense het nog nie begryp dat Hy self ook God is, wat mens (die Seun van die Mens) geword het en onder ons kom woon het nie (vgl. Joh 1:14 skênoō – woon, met die implikasie van tydelik woon, soos in ’n tent of tabernakel).

Die skatryk maghebber (Luk 18:18-30)

 18:18 ’n Sekere skatryk maghebber (archōn iemand wat regeer, oor ander heers; Matt 19:20 verwys na hom as ’n jongman; Luk 18:23 sê hy was skatryk), ’n leier onder die Jode, moontlik ’n lid van die Sanhedrin? spreek Jesus aan as ‘Goeie Meester (didaskalos),’ ’n ongewone aanspreekvorm vir die Jode. Jesus en sy oordeel oor godsdienstige sake word duidelik onder die Joodse leiers bespreek (vgl. ook Luk 19:25 en die Joodse leier Nikodemus en sy vriende se gedagtes oor Jesus (Joh 3:1-2). Uit dié aanspreekvorm blyk ook die ryk man se waardering vir Jesus as ’n bekwame en vriendelike onderwyser wat ook goed doen aan mense, vir wie hy met vrymoedigheid nader met sy worsteling om die regte pad te volg.

 Die ryk man is nie seker of hy ’n erfgenaam is van die ewige lewe nie, en vra daarom: ‘wat moet ek doen om die ewige lewe te beërwe?’ Die vraag sluit aan by Jesus se waarskuwing dat iemand aangeneem sal word langs iemand wat agtergelaat word (Luk 17:34-35). Maar die ryke verstaan nie dat dit nie gaan oor goeie dade wat jou die ewige lewe laat beërwe nie, nie oor iets wat jy ekstra kan verdien om God te behaag nie, maar oor ’n algehele oorgee aan God se genade, soos die tollenaar van 18:13, met kinderlike vertroue op jou hemelse Vader soos ’n klein kindjie (18:17).

 18:19 Jesus se antwoord begin by die ryk man se aanspreekvorm, om die man te laat nadink oor wat die implikasie daarvan is as hy Jesus ‘goed’ noem. Die Jode sing oor en oor dat die Here goed is (Ps 25:8; 34:9; 86:5; 100:5; 106:1; 107:1; 118:1,29; 119:68; 135:3; 36:3; 145:9; en dat daar niemand is wat goed doen nie, nie eers een nie; Ps 53:4). Besef die ryk man wat hy sê as hy Jesus ‘goed’ noem, dat hy homself in die teenwoordigheid van God bevind? Hy het maar net bedoel dat Jesus ’n goeie leermeester is, sonder om regtig te besef voor wie hy staan. Die ewige lewe is nie ’n promosieplegtigheid van jou prestasies nie, maar ’n lewe in gemeenskap met God, die ewige Goeie.  

 18:20 Die Jode sing nie slegs oor God se goedheid nie, maar ken ook sy gebooie. Jesus verwys na die tweede tafel van die wet, wat vereis dat sy volgelinge goed sal wees teenoor mense: getrou aan jou vrou, aan die lewe, besittings en goeie naam van jou medemens en van jou ouers.  Die stelling oor God se goedheid is direk verbind met jou verhouding met  mense, jou naaste; die laaste in die lys word beklemtoon, nl. jou ouers. Dit vra om liefde vir ander, sê niks van jouself nie, behalwe dat dít die mense is wat jy met die rykdom wat God jou gegee het, moet dien (vgl. 18:22).  As jy aan die koninkryk van God wil behoort kan jy jou nie losmaak van die gebooie van God nie; hulle bly geldig. Maar daaruit kan geen verdienste verkry word nie (vgl. 17:10).

 18:21 Die ryk maghebber se antwoord onthul die vormlikheid van sy vroomheid waarin sy sekerheid lê, soos dié van die Fariseër wat sy deugde opnoem (18:11). Maar hy voel tog dat daar iets ekstra moet bykom, ’n onbekende nuwe gebod wat sy gewete sal tevrede stel.

 18:22 Die jongman het nog nie goed besin oor wat die uitvoering van die liefdesgebod teenoor ander behels nie. Daarom wys Jesus sy oppervlakkige vervulling van die wet uit met ’n enkele toets. Hy het nog nooit ingesien dat alles wat hy besit van God af kom nie, en in die Here se diens gebruik moet word nie. Sy rykdom is sy afgod wat hom weerhou om God met sy hele hart lief te hê (10:27). Mammon kan nie saam met God gedien word nie (16:13). Daarom sê Jesus: ‘verkoop alles wat jy het en deel dit aan die armes uit, en jy sal ’n skat in die hemele hê’ (vgl 12:33-34 oor die skat in die hemel; 16:10 hoe hulle jou in die ewige wonings sal ontvang). Maar hoe om in die die hemel in te kom, vereis dat hy Jesus moet kom volg. Hy het Jesus aangespreek as die Goeie Leermeester. Nou moet hy die daad by die woord voeg en die Goeie Leermeester kom volg. Jesus is die erfgenaam van die ewige lewe vir ons deur sy sterwe en opstanding (vgl. Romeine 8:17), Hy is die deur na die hemel, ‘die weg en die waarheid en die lewe, niemand kom na die Vader behalwe deur My nie’ (Joh 14:6). ‘so kan nie een van julle wat nie van al sy besittings afstand doen, my dissipel wees nie’ (14:33). Jesus is die Koning in die koninkryk van God (vgl. 16:17:21 ‘die koninkryk van God is in julle midde’); vgl. die skare wat in 19:38 met Ps 118:26 uitroep: ‘Geseënd is die Koning, Hy wat kom in die Naam van die Here.’

 18:23 Toe die vroom vraesteller dit hoor het hy baie bedroef en terneergedruk geword (perílupos baie bedroef of baie depressief; Mark 10:22 en Matt 19:22 het net ‘bedroef’ maar voeg by ‘en hy het bedroef weggegaan’). Sy groot besitting (‘hy was baie ryk’) het so ’n groot houvas op hom gekry dat hy nie die stap kon doen om hom op Jesus te werp om die ewige lewe te beërf nie. Die skat van die lewe wil hy nie nou al as geskenk van God aanneem nie. 

 18:24 Jesus kla hom nie aan nie, maar bekla hom en elke mens wat hulleself deur hulle besittings (chrēmata oorvloedige ekonomiese bronne) uitsluit uit die koninkryk van God, waar God as Koning oor jou lewe regeer en nie jou besittings nie; al dink jy dat jy oor jou besittings regeer. Die ryk man het op sy materiële rykdom vertrou, en dit is ook die geval met vertroue op intellektuele, morele, en geestelike rykdom. Hy het dit te moeilik gevind om homself eenvoudig op God se barmhartigheid te werp. Romeine 9:16 sê: ‘Dit (God se ontferming en barmhartigheid) berus dus nie by die mens wat wil en hom inspan (trechō ‘probeer’ ‘hardloop’ om eerste by die wenpaal te kom) nie, maar by God wat Hom ontferm.’

 18:25 Hoe moeilik dit is vir ’n ryk mens om in die koninkryk van God in te gaan word deur Jesus humoristies vergelyk met die groot kameel om deur die klein oog van ’n naald te gaan, om die onmoontlikheid daarvan te illustreer. Niemand kan homself losruk uit die aardse bindinge nie.

 18:26 Die hoorders (Markus en Matteus sê: ‘dissipels’) het dit reg verstaan as ’n beeld wat die onmoontlike uitbeeld, en wat nie slegs die ryk mense raak nie. Elke mens het aardse bindinge, vaste opinies, verslawings, ens. ‘Wie kan dan gered word?’ vra hulle. Die passiewe vorm ‘gered word’ veronderstel om deur God gered te word. Die Jode het geglo rykdom is ’n teken van God se guns, en armoede ’n teken van sy straf. As die rykes dan nie deur God in sy koninkryk aanvaar sal word nie, sal ’n arme mos nooit aanvaar word nie.

 18:27 Jesus antwoord ‘Wat onmoontlik is by mense is moontlik by God.’  So gaan die tollenaar, wat met sy sonde by God gepleit het om genade, huis toe as iemand wie se saak met God reggestel is (18:14). Elkeen wat in die koninkryk van God of die ewige lewe ingaan is ’n wonder van God se genade, wat nie verdien kan word nie, maar slegs met nederigheid en dankbaarheid aangeneem kan word. Redding is ’n gawe van die genadige God, wat sy straf op die sonde van die wêreld deur sy Seun laat dra het. Na die verhaal van die ryk man plaas Lukas die derde aankondiging dat Jesus gaan ly, sterf en uit die dood opstaan (18:31-34). Daarmee verduidelik Lukas die woord dat, hoewel dit onmoontlik vir ’n mens is om homself te red, God sy redding moontlik gemaak het deur Homself daarvoor te offer.

 18:28 Petrus wys Jesus bekommerd daarop ‘Kyk! (idou) ons het ons eie goed (ta idia) agtergelaat en agter U aangegaan.’  Sy huis en gesin (4:38) en sy skuit en visgereedskap (5:3,11) het hulle in Kapernaum (4:31) agtergelaat. Wat sal van hulle word wat tot ’n mate tog gedoen het wat Jesus vir die ryk man gesê het. Ook Petrus vertrou dat hulle darem ’n bietjie goed gedoen het.

 18:29-30 Anders as wat hulle verwag, verseker (amen ‘voorwaar’) Jesus hulle dat iemand wat sy huis, vrou, broers, ouers, kinders, ter wille van God se koninkryk agtergelaat het, in hierdie tyd reeds baie maal meer ontvang (apolambanō terug ontvang), bv. mense om voor te sorg (Luk 19:15-19). So ’n persoon ontvang in die bedeling wat kom die ewige lewe, met groter verantwoordelikhede in die koninkryk van die werkende God (Joh  5:17).