22:35 Die gedeelte kom slegs in Lukas voor. Die aanwysings vir die toekomstige optrede van die gelowiges ná Jesus se hemelvaart begin met Jesus se vraag oor sy sending van die 12 en weer van die 72 dissipels se sending na al die dorpies wat Hy nog voor sy dood wou besoek het (Luk 9:1-6; 10:1-12). Jesus vra of hulle destyds iets kort gekom het toe Hy hulle sonder enige voorsiening, sonder geld, ekstra klere of sandale uitgestuur het. En hulle antwoord: ‘Niks nie’ want hulle is orals vriendelik ontvang en versorg (Luk 9:4; 10:7-8).

 22:36 Die genadejaar van Lukas 4:19 (uit Jes 61:2) is verby: ‘Maar nou…’ Die heerskappy van God is gevestig. Nou breek die tyd vir die nasies aan. Dit is die tyd van die kerk wat Lukas in Handelinge beskryf. Jesus gaan nie meer by hulle wees nie en sy volgelinge gaan nie meer beskou word as dissipels van ’n gerespekteerde en geliefde Meester nie. Hy is reeds deur die Joodse leiers verwerp en word dieselfde dag nog gekruisig. Hy sal deur die hele volk as ’n gehate krimineel beskou word. Dan sal volgelinge van die Gekruisigde ook soos Hy verag, uitgeskop en vervolg word. Die geldsak en die kossak word dan nie tuis gelaat nie, maar gaan saam, en ’n swaard (machaira kort swaard, selfs ’n dolk) word gekoop, al kos dit jou bokleed. Die middels om jou te versorg en te stry teen moontlike aanslae word nou noodsaaklik.

 Die swaard gaan nie om ’n oorlog nie (vgl. Luk 22:51), maar om die nuwe stryd, om die erns van die saak en om die lyding en ontberings wat kom, te beklemtoon. Die getuies van Jesus gaan nie meer orals vriendelik ontvang en versorg word nie (Luk 10:3: Gaan nou! Kyk, Ek stuur julle soos lammers tussen wolwe in’). Die dissipels sal die moed nodig hê wat ’n swaard meer nodig ag as jou laaste besitting, waarvan jou bokleed die beeld is. Maar die stryd vir God se koninkryk, waarvan die swaard ’n beeld is, kan nie laat vaar word nie.

 22:37 Die erns van die dissipels se aanstaande stryd en lyding word deur Jesus se dood bepaal. ‘Want Ek sê vir julle hierdie Skrifwoord moet (dei) in My vervulling vind:’ Met Jesus geskied wat in die Skrif aangekondig word. Die ‘moet’ verwys na die wil van God wat volbring moet word (vgl. Luk 10:50: Ek het ’n doop waarmee Ek gedoop moet word).

 Jesaja 53:12 sê dat die Kneg van die Here as misdadiger beskou is – letterlik in Hebreeus pesje’im: Hy is saam met die rebelle getel; Griekse LXX: anomois onder die wetteloses/ongehoorsames aan die wet, gereken – in Hand 2:23 beskuldig Petrus egter die Israeliete: julle het hierdie man deur die hande van wettelose mense gekruisig en doodgemaak. Daarmee verwys hy na Judas se verraad, die Sanhedrin se oortreding van hulle eie prosedures, die Jode wat geskreeu het ‘kruisig Hom,’ en Pilatus wat teen sy beterwete die reg oortree het deur ’n onskuldige te laat gesel en kruisig.

 ‘Want die woorde (van Jes 53:12) wat op My betrekking het, word inderdaad nou voltrek;’ vgl. Luk 18:31; 9:44). Jesus verwag die openlike verklaring dat Hy ’n wetsoortreder is, ongehoorsaam aan die wet van die Here soos die Sanhedrin sy uitsprake en sy bediening beskou het. Dit is omdat hulle Hom nie as die Seun van God kon aanvaar nie en daarom moet Hy dood omdat Hy die volk verlei om ’n ander god as die een wat hulle aanbid, te dien (vgl. Deutr 13:10). En daarom sal hulle ook nie Jesus se volgelinge aanvaar nie, maar hulle wil uitroei (vgl. Hand 4:17-18; 5:18; 7:58; 8:1-3; 12:1-3; ens.). Maar dit is alles deel van die wil van God (‘moet’) wat oor Jesus en oor sy volgelinge regeer. Deur Jesus en sy volgelinge se verwerping en lyding word die wil van God en sy verlossingsplan vir die wêreld volbring (vgl. Romeine 8:17).

 22:38 Soos in die verlede verstaan die dissipels Jesus verkeerd. Hulle neem sy woord oor die swaard letterlik op en sê hulle het twee swaarde onder hulle. Maar Jesus breek die gesprek af, waarskynlik omdat hulle Hom nie verstaan nie. Hulle dink aan die geveg wat gaan uitbreek as Jesus oorgelewer word. Hy dink aan die komende tyd van vervolging en martelaarskap van sy volgelinge na sy dood. Daarom sê Jesus: ‘Dit is genoeg’ (hikanon estai) – genoeg van die gesprek en die onderrig van sy volgelinge, wat hier in Lukas afgesluit word (vgl. die Here se woord aan Moses in Deutr 3:26 ‘Jy het nou al genoeg daaroor gepraat’ Letterlik in Hebreeus : rab-leka genoeg vir jou; Grieks LXX: hikanousthō soi genoeg vir jou). Efesiërs 6:17 sê die swaard van die Gees is die woord van God.

 [Die misverstand oor die twee swaarde sit ook agter Pous Benedictus III se Bul ‘Unam sanctam’ van 18 Nov 1302 wat op grond van Lukas 22:38 en Matt 26:52 verklaar het dat die Here aan die kerk die mag van twee swaarde gegee het, die geestelike en die materiële gesag. Maar lank voor hom het die kerk al geweld gebruik vir sy uitbreiding en verdediging (vgl. bv. die kruistogte van 950-1350 n.C. wat veral teen die Moslemmagte opgetree en op die end verloor het,  en die inkwisisies wat ketterye met bloed wou uitroei. In 1229 is die prosedure van die inkwisisie gesistematiseer, en in 1814 is die inkwisisie weer opnuut in Spanje ingestel].

22:31 Die twee inleidende verse, 31-32, kom slegs in Lukas voor. Jesus waarsku Petrus met ’n dubbele aanspreking van sy naam Simon om die erns van die saak en die swakheid van die mens te beklemtoon (nie die ‘rots’naam wat Jesus hom gegee het nie, Luk 6:14; vgl. Matt 16:18; maar wat Jesus wel in vers 34 gebruik). ‘Kyk, Satan (die aanklaer) het daarop aangedring (eksaiteomai om iets te vra en te ontvang wat jy gevra het) om julle soos koring te sif.’ Hoewel die Satan soos ’n weerligstraal uit die hemel geval het (Luk 10:18; Openb 12:10) sit hy sy werk op die aarde met groot woede voort (Openb 12:12). Maar ook hier kan hy nie optree sonder die toestemming van God nie (vgl. Job 1:12; 2:6). Die gelowiges oorwin die aanklaer op grond van die bloed van die Lam en van hulle getuienis (Openb 12:11).

 ‘…om julle soos koring te sif.’ Die dissipels moet verwag dat die verleier, Satan, hulle in die besonder sal toets en sal verlei om die verkeerde te doen. Met Judas, aan wie die geldbeurs van Jesus en die apostelgroep toevertrou was, het Satan dit reeds reggekry. Die volgende op sy lys is die leier onder die apostels, Petrus. Satan wil nie dat daar enige koring oorbly nie, maar dat julle soos kaf uitgesif word – die Satan het toestemming gekry om ‘julle’ te sif  (vgl. Luk 3:17).

 22:32 Satan is die dissipels se teenstander; ‘maar Ek het vir jou gebid’ (deomai om dringend te vra i.v.m. ’n behoefte, te pleit). Jesus staan aan Petrus en die dissipels se kant. Hy sê Hy het reeds ter wille van (epi) Petrus by die Vader gepleit ‘sodat jou geloof (in Jesus, 18:8) nie sal ophou nie – sodat hy nie sal ophou om (op Jesus) te vertrou nie (pistis verwys na geloof en na vertroue). In Luk 18:8 het Jesus reeds sy bekommernis uitgespreek: ‘Die vraag is net: Sal die Seun van die Mens, wanneer Hy kom, geloof op aarde vind?’ Want dit is waarvoor Hy na die wêreld toe gekom het. In Luk  7:50 het Hy vir die slegte vrou wat sy voete met haar trane gewas en met haar hare gedroog het, gesê: ‘Jou geloof het jou gered. Gaan in vrede;’ ook vir die vrou wat bloedvloeiing gehad het en aan sy soom geraak het (8:48); en vir die Samaritaanse melaatse wat teruggekom het om God te dank vir sy genesing (17:19); en vir die blinde by Jerigo wat aanhou roep het na Hom (18:42). Jesus het gekom om mense te red uit hulle sonde, maar die mense moet in Hom bly glo om daaraan deel te hê.

 Jesus is seker dat sy gebed verhoor is. Hy sê vir Petrus: ‘En wanneer jy tot inkeer gekom het (epistrepsas omdraai, terugkom, tot geloof kom, tot God kom in berou), moet jy jou broers (medegelowiges) versterk’ in hulle geloof. Dit verwys seker na Petrus se berou na sy verloëning van Jesus en sy herstel in sy amp volgens Joh 21:15-17. Na sy ondervinding van sy eie swakheid kan hy sy medegelowiges, wat ook moontlik kan struikel, beter versterk in hulle geloof en vertroue op Jesus. Lees wat hy later in 1 Petrus 1:6-9 oor die egtheid van geloof in Jesus Christus skryf.

 22:33 Die gesprekke van verse 33-34 kom in al vier Evangelies voor. Lukas verkort die berig drasties en gebruik sy eie woorde. Seker van homself, verklaar Petrus dat hy gereed is om saam met Jesus tronk toe te gaan en tot in die dood. Hy glo nie hy sal ’n bekering terug na geloof in Jesus nodig hê nie.

 22:34 Teenoor Petrus se versekering van sy trou aan Jesus, antwoord Jesus met die aankondiging van sy verloëning deur Petrus: ‘Petrus, die haan sal vandag nie kraai nie, voordat jy drie maal heftig ontken het dat jy My ken.’ Die Joodse dag begin die vorige aand met sonsondergang. Die Joodse Pasga hou gewoonlik aan tot middernag. Die derde Romeinse nagwaak, van middernag tot 3vm, word ook genoem ‘hanekraai’ (Mark 13:35).

 Die woord aparneomai ‘heftig ontken’ in Lukas, Markus en Mattheus, is sterker as Johannes 13:38 se arneomai ‘ontken.’  Hier gebruik Jesus die naam Petrus (rots) waarop Jesus sy kerk gaan bou (Matt 16:18). Die rotsman van Jesus gaan verbrokkel voor die vyande van Jesus, nie een maal nie, maar drie maal in een nagwaak van dieselfde dag as die paasmaal.

 Volgens Lukas, Markus en Mattheus het Jesus en sy dissipels die Donderdagaand, wat met sonsondergang Goeie Vrydag geword het die paasmaal gevier. Tydens die maaltyd het Jesus vir Petrus gewaarsku. Om middernag het hulle na die tuin by die Olyfberg gegaan, waar Jesus gevange geneem is. Toe het Petrus vir Jesus verloën voor die einde van die hanekraainagwaak wat teen 3vm. eindig. Dit gebeur buite die ampswoning van die hoëpriester waar Jesus die nag verhoor is, langs die vuurtjie van die soldate wat vir Jesus gevang het. ‘Petrus, die haan sal vandag (Goeie Vrydag van Jesus se kruisiging, wat reeds Donderdagaand aangebreek het) nie kraai nie, voordat jy drie maal heftig ontken het dat jy My ken.’

Hier volg vier gesprekke van Jesus: 22:24-27 oor die rangstryd onder die dissipels, met 22:28-30 die belofte aan die twaalf, 22:31-34 die gesprek met Petrus, en 22:35-38 die moeilike tyd wat vir die dissipels voorlê. Lukas bied dit aan as Jesus se laaste woorde aan sy apostels voor sy sterwe, sy testament, soos in Johannes se hoofstukke 13-17.

 22:24 Die stryd tussen die apostels oor wie Jesus gaan verraai, gee aanleiding tot Lukas se plasing van die twis onder hulle oor wie van hulle as die belangrikste (meidzōn hoër status as die ander) beskou moet word (twis, filoneikia letterlik: ’n ‘begeerte om te redeneer’ het onder hulle ontstaan). Dit knoop aan by Jesus se aankondiging dat Hy die vrug van die wynstok eers weer sal drink wanneer die Pasga vervul is in die koninkryk van God. Markus 10:35-45 vertel van die dissipels se verontwaardiging oor Jakobus en Johannes se versoek om aan Jesus se linker- en regterhand te sit in sy koninkryk. Maar hulle kon hulle nie indink in ‘n koninkryk waar daar geen voorrang is nie. In Luk 9:46 het hulle al ’n argument onder mekaar gehad oor wie van hulle die belangrikste is. Ná al die tyd saam met Jesus is hulle hier, die aand voor sy kruisiging, nog besig om te twis oor hulle posisies.  

 22:25 Jesus gryp by hulle twis in met ’n politieke beeld. Hy wys dat hulle onderlinge stryd op valse veronderstellings berus. Hulle beoordeel hulleself en mekaar volgens konings en gesagsdraers van die nasies se manier van regeer. Maar Jesus moet nie in dieselfde liga as een van die konings van die volke gereken word nie. Hy is heeltemal ‘n ander soort koning,  die Gesalfde (Messias) van die Here (vgl. Luk 2:26 so aan Simeon geopenbaar; Luk 9:20 Petrus se belydenis; Luk 20:41-44 Dawid se lofsang). Dit is heeltemal ’n ander tipe koningskap. Aardse konings is tevrede as hulle mag kan uitoefen en hou daarvan om as weldoeners geprys te word. Party konings van die ou tyd het hulleself ‘weldoeners’ laat noem.

 22:26  Letterlik: ‘Julle egter nie so nie! maar laat die belangrikste (meidzōn dié wat belangriker is) onder julle soos die jongere (ho neōteros) wees en die een wat heers soos iemand wat dien (diakonōn nederig dien, soos ’n tafelbediende).’ Teenoor die grootheid van mag en roem word die grootheid van die jongeres gebou op diens. Mark 10:45 Die Seun van die Mens het nie gekom om gedien te word nie, maar om te dien en sy lewe te gee as ’n losprys vir baie (vgl. Matt 20:28). In Luk 9:48 het Jesus reeds vir die dissipels wat gestry het oor wie die belangrikste is, gesê: ‘Wie hierdie kind in my Naam ontvang, ontvang My…die kleinste onder julle almal, hy is groot.’ Luk 18:27: Voorwaar, Ek sê vir julle ‘Wie die koninkryk van God nie soos ’n kind ontvang nie, sal beslis nie daar ingaan nie.’ Vir sy toekomstige gemeentes wys Jesus die weg aan. Die leiers in die gemeente is daar om die jongeres te dien. Hulle grootheid sal uit hulle nederige diens blyk. In God se koninkryk word al die wêreldse maatstawwe van grootheid en gesag omgekeer en gaan dit om die grootheid van jou liefde en liefdesdiens.

 22:27 ‘Want…’ Jesus verduidelik die maatstaf vir lewe onder God se koningskap met die beeld van die tafelbediening.  Op eg Palestynse wyse vra Hy ’n dubbele vraag: ‘Wie is belangriker, die een wat aan tafel aanlê of die een wat bedien? Is dit nie die een aan tafel nie?’ En Hy gee sy eie optrede as sy antwoord op die twee vrae as die nuwe maatstaf vir die lewe van sy volgelinge: ‘Tussen julle is Ek egter soos iemand wat dien.’ Hy het die brood en die wyn bedien as tekens van sy groot diens aan die ganse mensdom met sy liggaam en bloed aan die kruis. Waarskynlik verwys dit ook na sy optrede by die einste ete, soos dit uitgespel word in Johannes 13 se weergawe met Jesus wat die voete van sy dissipels gewas het voor die laaste maal (vgl. ook die gelykenis in Luk 12:37). Deelname aan die tafelgemeenskap met Jesus aan die nagmaal verbind ons aan nederige diens aan mekaar, want die nagmaal herinner ons aan sy nederige liefdesoffer van Homself vir ons sondes.

 Die aanstelling van die apostels in hulle ewige taak (Luk 22:28-30) 

22:28 Na die woorde oor dienslewering volg hulle aanstelling om te wys dat dié wat dien deur God verhoog word. ‘Maar dit is julle wat by My gebly het (hoi diamemenêkótes, perfektum deelwoord – altyd gebly het en die toestand duur voort) in al my beproewings (peiramois beproewings, toetsinge, versoekings).’ Jesus kyk terug op sy bediening. Hulle was sy kamerade en begeleiers wat alles saam met Hom ondervind het, sy beproewings deur die Jode en sy versoekings deur die duiwel (vgl. Luk 4:13).   

 22:29 ‘Ek gee (diatithemai  om ’n verbond te maak, ’n ooreenkoms met wedersydse voordele en verantwoordelikhede ) aan julle, soos my Vader aan My gegee het, die reg om te heers (basileia om soos ’n koning met volmag te heers, en om jou opvolger/s aan te wys). So het die Here vir Dawid as koning laat salf met die belofte dat sy koningskap vir altyd sal voortbestaan (2 Sam 7:12-13). Dawid het die Here gevra: seën die huis van u dienaar om vir altyd in u diens te wees  (2 Sam 7:29). So lyk die verbond in Jesus se bloed wat Hy met ons gesluit het deur self vir ons verlossing te sterf (Luk 21:20) 

 In Luk 4:18-19 lees Jesus uit Jes 61:1-2 dat die Gees van die Here Hom gesalf het om die goeie boodskap aan arm mense te verkondig en om die genadejaar van die Here aan te kondig. So gee Jesus aan sy dissipels nou die reg om die goeie boodskap (die evangelie) te verkondig en die bevryding van die genadejaar van die Here aan te kondig.

 22:30 Die salwing of doop van die apostels met die Gees van die Here, waarvan Hand 1:5 praat, is om getuies vir en van  Jesus in die hele wêreld te wees (Hand 1:8). Hulle aanstelling kondig Jesus in hierdie vers aan. Maar dit verwys ook na die voortsetting van hulle amp in Jesus se koninkryk, om aan te sit aan sy feestafel (beeld van gemeenskap), in die ewigheid, waarvan die nagmaal nou reeds ’n voorafskaduwing is. Dit behels ook om in die ewigheid reg te spreek oor die twaalf stamme van Israel (soos Paulus daarna verwys in 1 Kor 6:2-3; vgl. ook Luk 11:31,34), maar in die huidige bedeling word die sleutels van die hemel reeds aan Petrus en die ander dissipels en aan die gemeente gegee (Matt 16:19; 18:18-20; Joh 20:21-23; Openb 3:7). Dit bly egter ’n heerskappy deur diens aan die Here en aan sy mense, soos Hy dit op aarde uitgeoefen het, ’n verbond wat Hy met ons gesluit het deur sy bloed, deur sy lewe as offer vir ons sonde in die dood oor te gee. Dit is ware grootheid, die grootheid van die liefde (Rom 5:6-11).

Die drie gedeeltes oor Jesus se afskeidsmaal saam met sy dissipels (verse 14-23; 24-30 en 31-38) gaan oor Jesus se laaste reëling van die godsdiens, van die gemeente en van die lewe. Dit is ’n feesmaal met tafelgesprekke. Johannes brei breed uit oor die gesprekke in Johannes hoofstukke 13-16 en 17. Dit is gedeeltes wat eie is aan Lukas en saamgestel is uit verskillende tradisies.

aangelê en die apostels saam met Hom.’ In Johannes speel die uur ’n belangrike rol (Joh 2:4; 7:30; 8:20; 12:32; 12:27; 13:1; 17:1). So beteken ‘die uur’ hier in Lukas wel dat dit die uur vir die Joodse Pasga is wat aangebreek het. Lukas volg hier die tradisie van Joh 13:1 wat die uur ook aandui as die uur wat God bepaal het vir die lydensweg van Jesus, soos in Lukas 22:53 toe die lede van die Sanhedrin Hom kom arresteer : ‘maar dit is julle uur – nou regeer die duisternis.’

 Die twaalf word hier apostels genoem, soos Jesus die twaalf dissipels genoem het, wat Hy ná ’n nag van gebed uitgekies het (Luk 6:13). Die apostels (gevolmagtigde gestuurdes) moet die boodskap oor Jesus, en veral hierdie klimaks van sy lewe op aarde, uitdra die wêreld in. Dat hulle saam met Hom aangelê het aan die laaste feesmaal, is die grondslag van Jesus se gemeenskap met sy gemeentes oor die hele wêreld.

 22:15 Die inleiding tot die Pasga, Luk 22:15-18, staan net in Lukas. Toe sê Jesus vir die 12 apostels: ‘Ek het van harte begeer’ (Letterlik: ‘met ’n groot  begeerte het Ek begeer’ –  ’n Semitiese idioom) om hierdie Pasga met julle te eet voor my lyding.’ 

 Hulle word nie soos hulle voorvaders as die gemeente van die Here uit die Egiptiese slawerny bevry deur die bloed aan die kosyne nie, maar deur sy bloed aan die kruis. Die Pasga is ’n fees vir die hele gemeente, al word dit in die afsonderlike huise van gesinne gevier; vgl. hoeveel keer ‘gemeente’ in die hoofstuk oor die instelling van die Pasga voorkom: Eks 12:3,6,16,19,47.

 Jesus het begeer om hierdie Pasga te vier bewus van die smart wat nou vir Hom voorlê en die vooruitsig op sy heerlike toekoms. Met die ete voor sy lyding wil Hy sy apostels se gemeenskap met Hom en met sy lyding vir hulle bevryding, versterk. Hoewel Jesus ontsteld was, het Hy uitgesien na die klimaks van sy bediening en selfoorgawe aan die kruis (Joh 12:27). Met hierdie geleentheid word die Ou Testamentiese voorbereidende bedeling vervang met die Here se Nuwe Bedeling waarna Hy so verlang het om dié Pasga met sy apostels te vier. 

 22:16 Die rede wat Jesus vir sy intense verlange gee, word hier uitgespel. ‘Want Ek sê vir julle, Ek sal dit beslis nie weer eet totdat dit vervul is in die koninkryk van God nie.’ Die duisternis wat op Hom wag word reeds in die lig van die toekoms gestel wat God se koninkryk bring. In Luk 13:29 word die koninkryk as God se volle gemeenskap met almal wat aan Hom behoort, beskryf met die beeld van ’n vreugdemaaltyd. Maar hier gaan dit in die eerste plek oor Jesus se eie toekoms en sy vertroue oor die vervulling van sy sending.

 Vir die Jode was die Pasga die fees van herinnering aan hulle verlossing uit Egipte se slawerny toe hulle die HERE se volk geword het. HERE is ’n vertaling van ‘Jahweh’, die Ek is, die teenwoordige God van Eks 3:14; Eks 6:6: ‘Ek neem julle aan as my volk en Ek sal julle God wees’). Dit word met die jaarlikse gemeenskapsmaaltyd herdenk. Maar hier praat Jesus vooruitskouend van die vervulling van die Pasga. Hy verwag die koninkryk van God, met ’n nuwe volk van die HERE wat deur Jesus se dood, van sonde en oordeel bevry sal word (vgl. Luk 21:28 apolutrōsis bevryding). Dit geskied op ’n ander wyse as die bevryding (lutrōsis) van Jerusalem waarna baie, soos die profetes Hanna, uitgesien het (Luk 2:38). Dit is ‘n bevryding waar God as Koning sal regeer. So span Jesus die boog van die afskeidsmaal waarna Hy uitgesien het, na die eindtyd se feesmaal wat Hy saam met ons sal vier, as die einddoel van sy koms na die wêreld.

 22:17 Lukas vertel hier dat Jesus die feesmaal begin het met danksegging (eucharisteō om dank uit te spreek vir seëninge) en toe ’n beker geneem het en gesê het: ‘Neem dit en verdeel dit onder julleself.’ Hierdie beker ná die openingsdanksegging word nie in die ander Evangelies genoem nie. Markus 14:23 en Matt 26:27-28 praat van ’n beker wat Jesus ná die danksegging tydens die ete geneem het en almal daaruit laat drink het as sy bloed van die nuwe verbond wat vir baie uitgegiet word. Mattheus voeg by: tot vergifnis van sondes. Lukas plaas egter die instelling van die nagmaal ná ’n volgende beker en ook ná die ete (Luk 22:20). Volgens die tradisie wat Paulus ontvang het, het Jesus ook ná die ete die beker aangedui as die nuwe verbond in sy bloed (1 Kor 11:25).

 Die Joodse rabbi’s praat van vier bekers tydens die Pasga: 1e na die openingsgebed, waarna Lukas 22:17 verwys; voor die maaltyd word Ps 113-114 as lofsang gesing; 2e beker tydens die maaltyd (soos Markus en Mattheus?); 3e beker ná die ete, waartydens Jesus die nagmaal ingestel het, volgens Lukas en Paulus; met die 4e beker word die Pasga afgesluit nadat Ps 115-118 as lofsang gesing is (vir die lofsang, vgl. Mark 14:26; Matt 26:30). Die wyn van die vier bekers het saam ongeveer 1 groterige glas gevul; die wyn was met water verdun, twee dele water by een deel Saronwyn, en by sterker wyn drie dele water. Mans, vroue, klein kindertjies en slawe het saam aan die paasmaal deelgeneem (Strack & Billerbeck Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch. IV 41-76).

 Ps 113 Loof die Here wat die nederiges verhef en ’n onvrugbare vrou die gelukkige ma van kinders maak;

Ps 114 Gedenk die uittog uit die slawehuis met die see en Jordaan wat opdroog en die rots wat ’n bron van water word;

Ps 115 Anders as die afgode doen die Here wat Hom behaag en seën die kleintjies saam met die grotes as hulp en skild;

Ps 116 Die beker van verlossing sal ek ophef en die Naam van die Here aanroep in die land van die lewendes;

Ps 117 Loof die Here alle nasies, besing Hom alle volke, want die trou van die Here is vir ewig.

Ps 118 Loof die Here want Hy is goed; voer met gevlegte takke die sirkeldans uit; vir ewig duur sy troue liefde.

 Jesus gee die eerste beker aan sy apostels om dit onder hulleself te verdeel as teken van gemeenskap. Die seën waarvoor gedank is word in vers 18 se ‘want…’ uitgespel as die rede vir sy dankgebed .

 22:18 Soos in vers 16, sê Jesus nog ’n keer dat Hy nie weer van die vrug van die wynstok in hierdie bedeling sal drink nie, met ’n vooruitskouing op die koms van God se koninkryk. Die seën waarvoor Jesus gedank het lê eerstens in die feit dat Hy nie weer van die vrug van die wynstok sal drink nie, want Hy gaan vandag, op Goeie Vrydag wat Donderdagaand aangebreek het, ly (Luk 22:15) om die straf op die sonde van die wêreld te dra. Tweedens verbind Hy sy volgelinge aan die feesmaal van die eindtyd (Luk 14:15), aan hulle bevryding deur die koningskap van God (die woorde basileia tou Theou verwys nie na die gebied waaroor God regeer nie, maar oor sy Koningsheerskappy met volkome gesag en seggenskap oor alles en almal, 1 Kor 15:28 sodat God alles in almal/alles sal wees). Die aanduiding van hulle deelname aan die eindtyd se maal is die beker wat die Here aan hulle gegee het om onder hulleself te verdeel. Hulle moet hulleself aan mekaar gee, soos Jesus Homself aan hulle gee.

 22:19 Met die ongesuurde brood in sy hand dank Jesus God andermaal vir die seën wat ontvang is, breek die brood en gee dit vir die dissipels met die woorde: ‘Dit is my liggaam wat vir julle gegee word. Doen dit ter herinnering aan My.’ Die eet van die paaslam word nie in een van die berigte oor hierdie Pasga opgehaal nie. Die tyd vir die slag van lammers vir die paasfees is verby. Jesus is nou ons Paaslam, Joh 1:29 se Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (vgl. 1 Kor 5:7). Sy liggaam word vir ons gegee aan die kruis. Daarvan is die brood van die nagmaal die herinneringsteken (Johannes 6 wei uit oor Jesus as die brood van die lewe, wat sy liggaam gee vir die lewe van die wêreld, en dat wie sy liggaam eet en sy bloed drink die ewige lewe het).

 22:20 ‘So ook’ – soos die brood gereeld gebreek moet word ter herinnering aan Jesus en sy offer aan die kruis, moet die beker ook gereeld gebruik word ter herinnering daaraan. Jesus verduidelik dit met die derde beker na die ete. Tydens die ete het Hy die brood gebreek as simbool van sy liggaam wat aan die kruis gebreek word tot vergewing van sonde. Met die beker ná die ete sê Hy: ‘Hierdie beker wat ter wille van julle uitgegiet word is die nuwe verbond deur my bloed.’ By Sinai het die Here die bloed van bulle op sy volk laat sprinkel en met hulle ’n verbond gesluit op grond van al die gebooie (Eks 24:8). Die verbond was met offerbloed verseël (Sag 9:11). Dit was die ou verbond wat hulle verbreek het.

 Die nuwe verbond herinner aan die Here se belofte aan Israel in Jeremia 31:31-34: ‘Ek sal my woord op hulle harte skryf en in hulle gedagtes vaslê.’ Die nuwe verbond van God met die mens word gesluit deur Jesus se selfoorgawe en word verseël deur sy bloed wat aan die kruis vergiet is. Die Bybel sê dat God se verbond met die mens volgens sy soewereine wil bepaal word en dat Hy sy heilsbedoeling daarmee bekendmaak, Jer 31:33: ‘Ek sal hulle God wees, en hulle sal my volk wees;’ Jer 31:43: ‘Ek sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie.’ Wie Jesus se offer vir die sonde in geloof aanneem, word opgeneem in hierdie ‘nuwe verbond deur sy bloed.’  Om dit aan sy dissipels te bevestig gee Jesus aan hulle die brood en die beker van die paasfees met die nuwe betekenis dat dit heenwysings is na sy sterwe vir hulle sonde. Om daarvan deel te word skenk Jesus aan hulle sy innigste gemeenskap en maak hulle deel van sy sterwe en sy opstanding (Rom 6:3-5).

 22:21 Teenoor Jesus wie se bloed uit liefde vir sy dissipels uitgegiet word, lê sy een dissipel, wat Hom gaan oorgee aan sy vyande, saam met Hom aan tafel. Die hand van Judas, wat die brood uit Jesus se hand ontvang het, die brood wat vir hom gebreek is, gaan  geld ontvang om Hom te verraai. Jesus maak sy dissipels attent op die skrynende kontras:‘Maar kyk, inderdaad!’ Lukas maak die aankondiging van die verraad die uitgangspunt van die afskeidsgesprek (Luk 22:24-38) wat vroeër in Markus (10:41-45; 9:35) en Matteus (20:24-28; 19:28) voorkom. Met die plasing van die aankondiging van die verraad nog tydens die paasmaaltyd is dit ’n waarskuwing teen valse sekerheid. Deelname aan die nagmaal is nie noodwendig ’n beskerming teen troubreuk nie. 

 Judas sluit homself uit van die betekenis van die nagmaalsbeker wat die bevestiging is van God se nuwe verbond met die vergifnis van die mens se sonde deur Jesus se bloed. Die grootheid van die verraaier se skuld word so onderstreep. Hy dra self die skuld vir sy lot deurdat hy homself afsluit van die ryke gawe van Jesus. Die woorde ‘…saam met my aan tafel’ versterk die indruk dat dit vir Jesus ’n smartlike ondervinding was, deel van sy lydensweg. Dawid kla in Ps 41:9 ‘Selfs my vriend, wat ek vertrou het en wat saam met my eet, het die hakskeen teen my gelig.’ Die hakskeen lig word in Joh 13:18 as die vervulling van die Skrif aangehaal, as ’n idiomatiese uitdrukking vir ‘in die rug steek’ of ‘teen iemand draai.’ 

 22:22 ‘Want die Seun van die Mens sal heengaan soos wat dit bepaal is…’ (poreuomai heengaan, weggaan, word hier figuurlik gebruik vir ‘die lewe verlaat’, ’n eufemisme vir doodgaan). Weer eens verwys Jesus na sy dood wat voor hande is, en roep so die apostels tot geloof in Hom as die beloofde Messias van God wat bestem is om te sterf (die passiewe vorm van oridzō bestem, wys dat dit vir Hom so besluit is en dat Hy deur God vir die taak aangewys is. Die perfektum vorm van die werkwoord sê dat dit so besluit is of dat Hy vir die taak aangewys is en dat die gevolge daarvan voortduur). Dat dit deur die Vader en die Seun en die Gees so besluit is, word nie uitgespel nie, maar word afgelei van Jesus se uitsprake in o.a.  Johannes 12:27; 8:16; 14:10-11; 15:26; 17:1-5,24. Sy heengaan is die wil van die HERE, ’n skuldoffer wat die HERE se doel met Hom bereik om die straf op baie mense se sonde te dra, soos voorafgeskadu is in Jes 53, vgl. Jes 53:10-11.

 ‘…maar ellende (ouai ’n weeklaag van Jesus oor die ramp) wag op daardie man deur wie Hy verraai word.’ Om Judas nie te openbaar nie noem Jesus hom nie by die naam nie, maar Judas weet nou dat Jesus weet wat hy beplan. Jesus waarsku hom vir oulaas oor wat hy hom op die hals haal deur die Seun van die Mens aan die Joodse leiers wat sy dood soek, oor te gee.

 22:23  Judas het sy optrede so geheimsinnig gedoen dat nie een van die ander apostels kon raai wie van hulle tot so ’n daad in staat was nie. Hulle begin toe met mekaar redeneer (sudzêteō), bekommerd (ara) oor wie uit hulle op die punt staan om dit te doen.