2 Johannes – Lewe in waarheid en liefde (1-13) – Inleiding – Francois Malan

2 Johannes volg waarskynlik op 1 Johannes, wat op die Evangelie volgens Johannes gevolg het, en is deel van die geskiedenis van die gemeentes in en om Efese:
Die Evangelie het ‘n breuk in die Efese gemeentes begin sien. Die Joodse belydenis van een God (Deutr. 6:4) was vir sommige Joodse Christene ‘n struikelblok om Jesus as God te aanvaar; Grieke het baie gode gehad en het nie ‘n probleem met Jesus se godheid gehad nie, maar met sy liggaamlike mensheid. Die Grieke het geglo die liggaam is die tronk van die mens se ewige siel. Vir sommige Griekse Christene was die mens Jesus se lydig en opstanding ‘n struikelblok. Elke hoofstuk in die Evangelie beklemtoon Jesus se godheid (vgl Jn 1:1-3, 20:28) en deurgaans word Hy as ware mens beskryf (vgl. Jn 1:14; 20:27).
Toe 1 Johannes geskryf is het die breuk begin, in 2 Johannes het sommiges reeds die gemeentes verlaat, en 3 Johannes getuig van die spanning in die gemeentes.

1 Johannes se vier voorwaardes van lewe in die lig as kinders van God word weerspieël in 2 Johannes: afstand doen van sonde (vv10-11), gehoorsaamheid aan die liefdesgebod (5-6), afstanddoen van wêreldsgesindheid (7), volhard in die geloof (1-2,4,9). In verse 10-11 word ook ‘n nuwe tema ingebring. Die doel van die brief is om die liefdesgebod by die gemeente in te skerp, en hulle te waarsku teen dwaalleraars.

Soos ‘n tipiese Griekse brief begin die brief met die skrywer, die lesers, en ‘n groete in 1-3.

1 ‘Die Oudste, aan  die uitverkore vrou en haar kinders…’ anders as Paulus, gee die skrywer nie sy naam nie, maar sy amp, en gebruik ‘n woord (ho presbuteros) wat beteken  ‘die ou man,’  wat die betekenis van leier (ouderling) van ‘n gemeente gekry het in die Ou Testament en in die Nuwe Testamentiese gemeentes. Uit die brief blyk dit dat hy verantwoordelik is vir die gemeentes wat met Johannes geassosieer word in en om Efese. Hy was moontlik een van die groep volgelinge van Johannes wat verantwoordelik was vir die skrywe van die Evangelie en die drie briewe wat Johannes se naam dra. Hy noem homself egter nie ‘n apostel nie, en is daarom mikien nie die apostel Johannes self nie. Sommige verklaarders meen egter ‘Oudste’ is ‘n eerbiedvolle naam vir die apostel Johannes in sy oudag.

‘mevrou/dame… ’ (kuria) ‘n term van respek wanneer ‘n vrou aangespreek word of oor haar gepraat word. Hier word dit gebruik sonder dat ‘n naam gegee word. ‘Uitverkore dame’  het nie ‘n bepaalde lidwoord nie, en die algemene karakter van die brief wys dat die brief aan ‘n gemeenskap geskryf is oor hulle probleme, eerder as aan ‘n persoon of ‘n familielid. Die nuwe gebod (v5), wat verwys na Jesus se nuwe gebod aan sy dissipelsgroep as verteenwoordigers van  sy kerk (Jn 13:34), veronderstel eintlik dat die brief aan ‘n gemeente geskryf is. In Jes 54 word Israel en Jerusalem beskryf as ‘n vrou (vgl. Hosea 2:18 Israel as God se bruid; Gl 4:25 die slavin Hagar as beeld van die Jerusalemslawe van die wet) en in 2 Kor 11:2 word die kerk beskryf as die bruid van Christus.

‘…en haar kinders…’ verwys na al die gemeentelede van een van die huiskerke in Efese en omgewing. Vers 13 sê ‘die kinders (tekna) van jou uitverkore suster…’ Dit verwys waarskynlik na ‘n ander huiskerk in Efese en omgewing. Die naamloosheid van die skrywer en ontvangers van die brief is moontlik ‘n veiligheidsmaatreël in ‘n tyd toe die kerk van koning Jesus onder verdenking van die Romeinse koning/keiser, sy administrasie en kultus was. Gemeentelede word in 1 Jn as kinders (tekna) van God, of as ‘uit God geborenes,’ beskryf (3:1,2,10; 5:2). Die Nuwe Testament sien die gelowiges as God se ‘uitverkorenes’ (Mt 22:14; 24:31; Rm 8:33; Op 17:14).

‘…wat ek in waarheid liefhet…’ ‘ek’ word beklemtoon teenoor die dwaalleraars wat geen liefde vir die waarheid het nie (10,11). ‘die waarheid’ verwys in laaste instansie na God wat die waarheid is, soos Hy deur Jesus geopenbaar is. Die skrywer het sy lesers lief op die manier wat ooreenstem met die waarheid van die evangelie, wat wedersydse liefde sien as ‘n uitvloeisel en verpligting van ons geloof in die God wat sy liefde in Jesus se woorde en optrede geopenbaar het.

‘…en nie net ek nie, maar ook almal wat die waarheid leer ken het.’  Die oudste is nie alleen in sy liefde vir hulle nie. ‘Almal wat die waarheid ken’ is die ortodokse gelowiges in die Johannese gemeentes, teenoor die lidmate wat begin wegdwaal van die regte leer oor God. Om die waarheid te ken beteken om die boodskap oor Christus te aanvaar en jou toewyding aan Hom in liefde uit te lewe. Die werkwoord ‘ken’ is in die voltooide tyd, wat beteken dat jy God in Christus leer ken het, en nou volgens daardie kennis van God lewe.

Skrywer:  Prof Francois Malan