Word wakker en staan op! (52:1-12) – Francois Malan

52:1-2 Sion-Jerusalem-Jerusalem-Sion word met sewe bevele opgewek om op te staan tot ‘n lewe in vreugde en met lewenskrag. Hulle moet hulle bannelingstatus en -mentaliteit met al sy droefheid en diepe wanhoop, sy vernedering en willose onderwerping (stof, toue om die nek) afskud. Hulle moet hulle klee vir ‘n feestelike viering. Want hulle lewe nie meer onder ‘n volk wat onrein van lippe is nie (6:5). Hulle is deur die Here verlos van hulle onreinheid. Die ballingskap was ‘n proses van reiniging (vgl. 48:10: Ek jou gelouter in die smeltkroes van ellende), reiniging van die ou lewe in diens van die afgode (2:6-8) en van ‘n lewe vir hulleself (5:8). Hulle word geroep om vir die Here te lewe, wat sy genadeverbond met hulle gemaak het om hulle God te wees en hulle om sy volk te wees. Jerusalem is sy heilige stad om  aan Hom toegewy te wees.

52:3-4 Sonder rede/onverdiend, is julle verkoop (Die 1983-vertaling  ‘Ek het julle verkoop…’ het die passiewe werkwoord ‘is verkoop’ verkeerd vertaal, in die lig van vers 4) en sonder silwer sal julle teruggekoop/verlos word.  ‘In die begin het my volk na Egipte gegaan om daar as vreemdelinge te bly’ (Jakob en sy gesin; 1650 v.C.) – en toe het die Egiptenaars van hulle slawe gemaak, onverdiend! (Daarna) het Assirië hulle vir niks verdruk (722 v.C.). Al het die Here hulle oorgegee aan hulle begeerte om die Egiptiese en Assiriese gode te dien, het Egipte en Assirië geen rede gehad om hulle erg te mishandel nie (vgl. die Egiptiese god Apis, die bul van Memfis, en Israel se goue bulkalf, Eks 32:4; Agas wat ná sy besoek aan die koning van Assirië in Damaskus, die tempelaltaar verskuif het om plek te maak vir die imposante altaar van die Siriese god, Hadad-Rimmon/Ramma, die god van die donder en geweld wat ook deur die Assiriërs vereer is naas hulle god Assur, 2 Kon 16:10-15). En nou sit Juda al 75 jaar in ballingskap onder sy eertydse vriend Babel , 2 Kon 20:12-18). Die Here gaan hulle egter uit genade verlos en sonder ‘n losprys vir Hom terugkoop.

52:5 Die Here het niks gebaat, geen koopsom ontvang, vir sy volk Israel, toe Egipte, Assirië en Babel hulle van Hom af weggevat het nie. Hulle (Israel se) leiers huil oor hulle ellende (die veel ouer Dooie See manuskrip lees: hulle – Babel se leiers – spog. Hulle roem oor hulle oorwinning, onderwerping en vertrapping van Israel en van Israel se God, die Here). Daagliks word die Here  belaster as na sy volk se ellende verwys word.

52:6 Maar nou het die tyd aangebreek dat die Here sy volk gaan herstel. Op daardie dag sal die Here se volk sy Naam ken, dit is sy karakter, wie en wat Hy is – dat dit Hy is wat sê: ‘hier is Ek’. Die Naam Here beteken Ek is persoonlik aktief teenwoordig (vgl. 40:9: Jou God is hier). Dit is sy Naam wat Hy aan Moses bekendgemaak het (Eks 3:14). Dit beteken Israel is vry om huis toe te gaan en Babel kan niks doen om dit te verhoed nie. Dit veronderstel ‘n skielike ingryping deur die Here, die nag toe Belsassar gesterf het en  Kores Babel in een nag, die nag van 11 Oktober 539 v.C. ingeneem het (Dan 5:30).

52:7  Dié vers sing oor die HERE se triomf. Daar is vier rollle in die drama van verse 7 tot 10. Eerstens die boodskapper wat van Babilon na Jerusalem hardloop met die goeie nuus (vgl. 40:9) dat die Here Babel se mag verbreek het. Die wagte luister goed na die boodskap en dra dit met uitbundige vreugde oor aan die inwoners van die verwoeste stad: Die Here regeer weer oor ons, daar is vrede want ons is vry, ons ballingskap is verby! Hulle sien die Here kom in majesteit om die bewind in Jerusalem en oor sy volk oor te neem (vgl 40:3-5).

52:8 Die wagte op die gevalle mure van Jerusalem waak oor die stad en wag vir nuus uit Babel. En dan, buite hulleself van vreugde begin hulle die goeie nuus in Jerusalem uitbassuin. Hulle sien voor hulle oë wat gebeur. Ballinge is in aantog as bewys, want die oorwinning is van die Here en Hy kom terug na Jerusalem met sy reg en geregtigheid (5:7,16). Die God wat Hom verborge gehou het (45:5) sal nou weer openlik te sien wees in die herstel van sy mense, die opbou van die stad en land, en die vreugde van sy volk.

52:9-10 Die puinhope van Jerusalem  jubel en juig toe hulle die wagte se boodskap hoor dat die Here weer terugkom na die stad toe. Die mure wat sedert 587 v.C. afgebreek rondlê, juig oor hulle herstel. Hulle is beelde van die armsalige en vreesbevange  mense van die stad wat bedags en snags wagte uitsit om hulle teen wilde diere en  hulle vyande te beskerm. Die Here kom van die vertrapte onderdruktes weer mense maak wat sy beeld vertoon (Gen 1:27).

Letterlik: ‘want die Here het sy volk vertroos (deur by hulle te wees, 40:1) en Jerusalem losgekoop (soos Hy hulle uit  Egipte en Assirië losgekoop het).’ Elkeen, elke volk,  kan sien wat hier gebeur, dat ‘n slawevolk weer vry geword het om mens te wees voor God, deurdat ‘die Here sy heilige arm kaal gemaak het (sy moue opgerol het om te werk; 1983 ‘sy heilige mag geopenbaar het’) voor die oë van al die nasies.’ Sy volk gaan nou die mure van die tempel en die stad opbou as bewys van hulle geestelike opbou, die buurvolke neem kennis daarvan, en sommige opponeer die werk (Esra 4:1-4).

52:11-12 Die oproep gaan aan die ballinge in Babel wat deur Kores se proklamasie (Esra 1:2-4) vrygemaak is en nou kan teruggaan na Jerusalem. Israel is deur die Here gereinig. Met die ballingskap het die Here Israel gereinig van hulle begeerte om afgode te dien. Nou word hulle vermaan om die lewe en versoekings van Babel agter te laat: ‘Trek weg! Trek weg! Gaan uit daarvandaan! Moenie aan iets raak wat onrein is nie! Kom uit daar!’Israel word opgeroep om ook geestelik aan Babel vaarwel te sê.  Dié wat die 5,400 goue en silwer stukke tempelgereedskap moes terugdra (Esra 1:11) word vermaan om te sorg dat hulle rein is. Die Here gaan saam met hulle op hulle terugtog, dit is ‘n godsdienstige pelgrimsreis, daarom is daar nie meer ruimte vir afgode en die heidense lewenswyse nie. Hulle hoef hulle ook nie te haas op pad terug nie, soos Israel in haas uit Egipte moes vlug nie (Eks 12:11), want die Here gaan voor julle uit en die God van Israel is julle agterhoede (vgl Ps 139:5).

Skrywer:  Prof Francois Malan