Geloofsvrae: Siekte

Geloofsvrae: Siekte – Adrio König

Siekte

Dit het alreeds duidelik geword dat die dood ‘n baie ingewikkelder verskynsel is as wat ons normaalweg daaronder verstaan: die beëindiging van ons lewe. Dit is sowel ‘n bose mag wat ons in sy greep kry as die plek van verskrikking: die doderyk.

Siekte voeg nog by by die ingewikkeldheid van die dood. Ons kan siekte ‘n voorvorm van die dood noem, ‘n manier waarop die dood alreeds gedurende ons lewe op ons begin beslag lê. Volgens die OT is iemand wat ernstig siek is, alreeds `in die dood’ of `in die kuil,’ en iemand wat weer gesond word, word `weer lewendig gemaak.’ Die OAV is oor hierdie saak nader aan die oorspronklike tale as die NAV omdat die NAV so seker was dat ons as moderne Westerlinge dit nie sal verstaan nie, dat hulle dit toe maar met Westerse begrippe weergegee het. Vergelyk hieroor Ps 30:4 wat die getuienis is van iemand wat siek was: `Die Here het my opgelig uit die doderyk, my lewendig gemaak uit die wat in die kuil (die dood) neergedaal het‘ (OAV).

‘n Mens kan nie alle sieninge van siekte wat daar in die Bybel is, onder een noemer bring nie. Daar is hoofsaaklik twee oortuigings: die een is dat die Here mense siek maak (die berustingstandpunt) en die ander een is dat dit die duiwel is (die dramatiese standpunt).

Die eerste standpunt lui dat die Here mense siek maak óf as straf op hul sonde, óf met een of ander goeie doel.

Die tweede standpunt is dat die duiwel mense siek maak as deel van sy omvattende aanslag op die skepping van God, en dat God die Geneesheer is.

Beide standpunte aanvaar dat die Here mense weer gesond maak, maar die tweede standpunt het ‘n baie aggressiewer houding teenoor siekte, en daarom word dit die dramatiese standpunt genoem. Die mense wat deur Jesus gesond gemaak is, was onder die mag van die duiwel (Hand 10:38), en daarom moet die duiwel teengestaan word en die sieke in die Naam (d.i. deur die gesag van Jesus) genees word. Dit is ‘n stryd teen, en ‘n oorwinning oor Satan.

Daarteenoor staan die berustingstandpunt. Daar word wel vir die sieke gebid, maar omdat die Here ‘n onbekende goeie doel met die siekte kan hê, is dit ‘n baie terughoudender gebed wat graag eindig met `as dit volgens u wil is’.

Die berustingstandpunt beroep hom hoofsaaklik op die OT, en die dramatiese standpunt op die NT. Die berustingstandpunt pas goed in by die vroeg-Outestamentiese oortuiging, wat ons ook die profetiese standpunt kan noem, dat die Here alles doen. Hy seën én Hy straf. Daar is nog min sprake van die duiwel, en in elk geval nie van sy gedaante in die NT van radikale opstand teen God nie. Hy is nog eerder die `onskuldige’ aanklaer, een van die `hemelwesens’ (Job 1:6).

In die vroeër OT het ons nog ‘n `natuurlike’ wêreldbeeld. Net soos God die volk se gehoorsaamheid met allerlei natuurlike seëninge beloon soos goeie oeste of oorwinning oor hul vyande, straf Hy hulle sonde met allerlei natuurlike rampe soos droogte, hael, sprinkane en vyande. Een daarvan is siekte. Maar as hulle gehoorsaam is, sal geen siekte hulle tref nie, en as hulle hulle bekeer, is die Here in elk geval ook hulle geneesheer (Eks 15:26). (Vir voorbeelde van mense wat gestraf word vir hul sonde, lees veral Num 12:1ev; 1 Sam 25:37ev; 2 Kon 1:16ev; 5:26ev; 21:15ev; vir die Here se waarskuwings Num 32:23; Deut 28:59ev; 29:21).

Daar is natuurlik ook die ander gedagte (43.3) dat die dood ook ‘n bose mag is wat mense in sy greep kry. As siekte ‘n voorvorm van dood is, kan daar min twyfel bestaan dat die OT natuurlik ook die mag van die dood betrokke gesien het by siekte. Daarmee saam was daar ook nog die chaosmagte wat al in die voorstelling van stryd by die skepping ‘n rol gespeel het. Maar alhoewel die gelowiges bely dat God mag het oor die dood (Deut 32:29; 1 Sam 2:6; 2 Kon 5:7), en ook ‘n paar dooies weer lewendig gemaak het (1 Kon 17:20ev; 2 Kon 4:33ev), bly dit ‘n selfstandige lyn wat nie versoen word met die oortuiging dat die Here mense siek maak nie. Die gelowiges aanvaar siekte uit die hand van God, en bid tot Hom om uitredding.

In die NT tree radikale veranderinge in. Dat God mense siek maak, tree heeltemal op die agtergrond. Die duiwel kom na vore as die bewerker van siekte, terwyl Jesus die Geneesheer is. Jesus kondig die koms van God se heerskappy (koninkryk) aan, en ‘n wesenlike deel van sy werk is om mense te genees wat onder die mag van die duiwel is, omdat God met Hom is (Hand 10:28). In die Sinoptiese Evangelies word aan geen ander faset van Jesus se bediening soveel aandag gegee as aan sy wondergenesings nie. Daardeur bevry Hy die mense van die duiwel wat hulle van God gesteel het (Luk 11:14-23). Die genesings en die boodskap oor genesing gaan in Handelinge voort (o.a. 5:12-16).

Jesus sien sy genesings as oorwinnings oor die duiwel wie se mag oor die mense en die natuur gebreek moet word. Daarom praat ons van die dramatiese siening. Jesus se genesings het nie soseer etiese betekenis nie. Hy leer die mense nie dat hulle siekte God se straf op hul sonde is en dat hulle hul moet bekeer en God dan vra om hulle te genees nie. Daar is ook nie enige vaste orde van eers geloof en dan genesing of vice versa nie. Trouens in talle genesings is daar hoegenaamd nie van geloof sprake nie. Dit gaan in Jesus se wonders om die koms van die koninkryk, om die vestiging van God se heerskappy deur die verbreking van die duiwel se mag oor die mense en die natuur.

Skrywer: Prof Adrio König