Ek cope nie meer nie: Help jouself – Jan van der Watt
Ons het gesien dat ons selfgesprekke sonder dat ons dit altyd besef dikwels outomaties plaasvind. As ons geleer het om negatief te dink deur altyd fout te soek of die slegste te dink, sal ons selfgesprekke so negatief lyk. In die sin is ons selfgemaakte negatiewe mense en moet ons self die verantwoordelikheid daarvoor dra. Ons het ook gesien dat mense wat in patrone van negatiewe selfgesprek verval het, moeilik daaruit kom: hulle moet hulleself stelselmatig help deur positief te begin dink.
Skep ’n positiewe omgewing
Iets wat van baie waarde en hulp kan wees, is om ’n positiewe omgewing vir jouself te skep. Indien ons nie lekker voel oor ons omgewing nie, kan dit die gevoel aanwakker dat ons nie cope nie. Ons moet dus probeer om in ons omgewing dinge so te verander dat ons welkom, tevrede en rustig daarin voel. Ons moet onsself positief instel en van ons kant af dinge in ’n positiewe rigting stuur.
’n Glimlag kan soms soveel beteken. Glimlag meer. As iemand nie ’n glimlag het nie, gee hom joune, want niemand het ’n glimlag meer nodig as daardie persoon wat nie een het nie. Onthou: die meeste glimlagte word deur ’n ander glimlag begin. Groet mense vriendelik. Indien persone komplimente verdien, gee dit vir hulle. Doen dit egter met eerlikheid en opregtheid.
Probeer bewustelik om minder te kla en minder negatiewe dinge te sê. Oordink jou gesprekke wat gevoer word tydens pouses, teetyd of etenstyd. Werk daaraan om positief en opbouende gesprekke te voer. Ongelukkig is dit so dat kontak met sekere mense kan lei tot negatiewe gevoelens. Indien mense jou negatief beïnvloed, verkleineer en sleg behandel, vermy daardie mense. Probeer hulle uit jou omgewing verwyder of laat hulle ’n minder belangrike rol speel.
Oordink ook en kyk na jou verhoudings met ander persone. Werk aan opbouende verhoudings. Indien verhoudings negatief op jou inwerk, jou selfbeeld knou en jou angstig laat voel, is dit beter om hierdie verhoudings vroegtydig te beïndig, al voel dit op daardie stadium vir jou hóé moeilik.
Gee aandag aan jou eie gevoelens
Raak ook bewus van jouself en wie jy is. Leer jouself en jou eie selfgesprekke ken. Om dit te doen moet jy jouself die tyd gun om stil te word en oor jouself en jou eie lewe na te dink. Ons is geneig om heeltyd so met die wêreld daar buite besig te wees dat ons vergeet dat die stryd van hierdie ou lewe in ons afspeel. Ons moet ewe veel aandag gee aan wat hier binne-in ons gebeur. Ralph Emerson het dit mooi gestel: “Die wyse man in die storm bid tot God, maar nie vir be-skerming teen die storm nie, maar vir verlossing van die vrees wat hom in die storm lamlê. Die storm wat hom regtig bedreig, is nie die storm daarbuite nie, maar die een wat hier binne-in hom woed.”
Daardie stil oomblikke wat jy vir jouself gun om alleen deur te bring is nie tydmors nie. Dit is die oomblikke wat jy vir jouself gun om jou lewenskip te navigeer. Daar gee jy aan jou lewe koers en rigting. Natuurlik kan ’n mens maar net sonder enige koers op die see van die lewe ronddobber. Dit is egter dan dat storms jou grootste vyand word, want ’n koerslose mens kry die gevoel dat hy net van storm tot storm vaar. Daar is niks positiefs tussenin nie.
Maar ’n mens moet ook onthou dat ’n goeie skeepskaptein nie in vlak of stil waters gemaak word nie. Dit is juis in die storms dat jy die vaardighede van die lewe leer. Die vraag is egter wat die skeepskaptein doen: Gaan sit hy op ’n bondeltjie en vertel vir homself hoe sleg alles is of hoe niks gaan regkom nie, of spandeer hy die energie om planne te maak om deur die storm te kom? Jy is die kaptein van jou lewe; gebruik jou energie reg ook in die storms van die lewe. Aanvaar verantwoordelikheid, ook vir die manier waarop jy dink. Moenie die hele tyd die storm die skuld gee nie en ook nie vir die ander om jou nie. Neem die stuur van jou lewe vierkantig vas en stuur jou skip. Neem beheer!
Onthou, jou drome kan alleen bewaarheid word as jy wakker bly; of anders gestel, geen droom word bewaarheid as jy met gevoude arms op die bed bly lê nie. Dink na oor die redes waarom jy oor sekere dinge so negatief voel. Probeer jouself verstaan en vra dan of dit die moeite werd is om so daaroor te voel. Vra jou af hoe jy positiewer in daardie situasies kan optree. Maak erns met jou positiewe drome. Doen iets daaraan en moenie die lewe by jou laat verbygaan nie.
Skrywer: Prof Jan van der Watt