Jesaja – Die dag van die Here kom (2:6-22) – Francois Malan

2:6 Hierdie digterlike gedeelte (2:6-22) begin met die Regter se uitspraak teen die kinders van Jakob, die volk met wie Hy, die Here, ‘n verbond gesluit het (vgl. die Here se verbond met Jakob in Genesis 28:13-15). ‘U het u volk, die huis van Jakob, gelos/verlaat,’ want Israel het in heidendom verval en reageer glad nie meer op die Here en sy woord, wat die dinge juis verbied het, nie (vgl. Deutr.18:9-13). Die Here se aanklag, waarop Hy hulle skuldig bevind, tref eerstens hulle godsdiens: ‘want hulle is vol waarsêery, meer as die Ooste, en is towenaars soos die Filistyne (vgl. 1 Sam 6:2). Die Israelitiese waarsêers en towenaars is agente van godsdienstige praktyke wat nie die Here se verbond gehoorsaam nie. Hulle probeer om saam met die vreemdes, sonder God, mense te manipuleer en te beheer met bygelowe (lertterlik: hulle skud hande met vreemdes).

2:7 Die godsdienstige versoekings word deur die handelaars geëwenaar. Godsdiens en ekonomie is twee groot bepalende dryfvere van ‘n gemeenskap se karakter en identiteit. Hulle land is vol silwer en goud, wys dat Israel ‘n aggressiewe geld-ekonomie geword het, met geen end aan hulle besittings nie – God word vervang deur mammon in hulle denke en verwagting (Mat 6:24); vol perde, met strydwaens sonder einde – met die oog op oorlog en die bewaring en uitbreiding van hulle skatte. Hulle wil lewe soos al die nasies om hulle. Ekonomiese voorspoed en militêre mag is simptome van diep godsdienstige verval. Daar word nie meer op die Here vertrou vir sorg en veiligheid nie, en elkeen skraap net vir homself bymekaa

2:8 Vol afgode – reken! Israel buig voor sy eie handewerk, sodat hulle selfgemaakte god hulle sal lei en help soos hulle wil; ‘n god wat uitgelewer is aan sy maker se begeertes (44:10-11; vgl. Samuel se woord aan Saul in 1 Sam 15:23). Wêreldgelykvormigheid en afgodsdiens is vir die verbondsvolk twee kante van dieselfde saak.

2:9 Skets die gevolge van die volk se eie sukses, eie beveiliging, eie verheerliking met die driemaal ‘vol’ wees, selfstandig en selfgenoegsaam, sonder die Here. Die gedig gee ‘n skerp sosiale ontleding van die selfvernietiging van ‘n post-Jahweh-gemeenskap (post-‘Die Ek is’ aktief teenwoordige God). Dit geld vir alle tye. Hoogmoed bring ‘n mens tot ‘n val (5:15; Spr 29:23). Die werklike effek van so’n ‘volheid’ is onafwendbaar ‘n ‘leegheid,’ ‘n lewe sonder welsyn, sekuriteit en vreugde. Jesus het gesê: Wat sal dit ‘n mens baat as hy die hele wêreld as wins bekom, maar sy lewe verloor (Mat 26:23; Luk 9:25: homself verloor). Die Hebreeuse woord vir afgod (‘elil) beteken ‘niks, nietig, tevergeefs.’ Deur nietighede te dien word die afgodsdienaar self nietig. U moet hulle dit nie vergewe nie – die profeet praat weer met die Here (soos in 6a). Die profeet stem saam met die Here se oordeel oor die volk. Daarmee word die hopeloosheid van Israel se posisie bevestig.

2:10 Voor die verskrikking van die Assiriërs en Babiloniërs, wat deur die Here gestuur word, en die glans van sy majesteit, moet die mense vlug en wegkruip (soos Adam en Eva, Gen. 3:8; en soos die verslane Israeliete in Rigt. 6:1-2; 1 Sam 13:6; en volgens Jer 4:29 se voorspelling vir Juda en Jerusalem; vgl. 2 Tes 1:8-9 oor die oordeelsdag). So lyk die einde van die trotse en ryk afgodsdienaars.

In 2:11-18 dink die digter na oor ‘vernedering’ (v9). Die teenstelling tussen die gewaande hoogheid van die mens en die majesteit van die Here word geteken (vgl. 5:15-16). Die mens probeer om God se hoogheid en majesteit vir hulleself te verkry, soos met die toring van Babel, waardeur hulle vir hulle ‘n naam wou maak (Gen 11:4); om soos God te wees (Gen 3:5).

2:11 Letterlik: die oë met menslike trots sal verneder word – die trotse oë van die mens verwys na die mens se selfversekerde hebsug of skraapsug wat alles vir homself toëien en begeer; dit is pure verbruikerisme wat tot niks lei nie. Die hoogheid van die mense sal laag gebuig word, en die Here sal alleen hoog wees op daardie dag. Juda het begin dink dat die Here deel is van hulle land, wat saam met hulle verhoog word. Nee! die Here is verhewe bo Juda se gedagtes. Hy is nie in hulle diens soos die afgode nie, en nie deel van hulle sondige lewenswyse nie. Hy staan teenoor hulle as hulle regter.

Skrywer:  Prof Francois Malan