Amos(14) – Francois Malan

Amos en Amasia (7:10-17)

Die verslag van die gebeure wat hier ingevoeg is voor Amos se vierde gesig in die reeks in 8:1-3.

7:10 ‘Amasia, die priester van Bet-El, het Jerobeam, die koning van Israel laat weet: Amos het ’n komplot teen u
gesmee in die midde van die huis van Israel. Die land sal nie kan uithou om al sy woorde te bevat nie
(2020:…die land sal dit nie kan uithou onder al sy woorde nie).

Amasia is ’n afstammeling van die onwettige priesters wat Jerobeam I aangestel het (1 Kon 12:31). Waarskynlik het
Jerobeam II hom as leierpriester van Bet-El aangestel. As staatspriester rapporteer hy aan Jerobeam. Jerobeam weet
blykbaar van Amos, want hy word nie aan Jerobeam voorgestel nie, net sy naam word genoem. Amos het ook in
Samaria waar Jerobeam bly, sy boodskap verkondig (3:9,12; 4:1; 6:1).

Amos se uitsprake het nou vir Amasia net te veel geword. Twee maal het Amos ballingskap vir die volk voorspel
(5:5,27; 6:7), verwoesting van die altare (3:14) peste en die uitwissing van die leër. En nou het hy ook Jerobeam se dood
met die swaard voorspel (7:9). Amasia beskou Amos se uitsprake as politieke uitsprake wat hoogverraad pleeg teen
Jerobeam as leier en teen die hele volk.Vir Amasia lê die godsdiens en die politiek op dieselfde bladsy. Amos se oproep
tot ’n opstand, soos hulle meen, geskied openlik by die volksfees te Bet-El (vgl. 2 Kon 12:32: in die agtste maand met
die loofhuttefees na die druiwe-oes met volop wyn, Num 29:12-38).

Die kerkleiers span saam teen die profeet van die HERE en roep die staatsgesag op teen Amos. So het die Joodse
leierpriesters vir Jesus by die Romeinse owerheid aangekla as ’n staatsgevaarlike profeet (Luk 23:1-2).

7:11 ‘want so het Amos gesê: met ’n swaard sal Jerobeam sterf en Israel sal beslis in ballingskap gaan, weg van sy
grondgebied af.’ (LXX het ‘as krygsgevangenes uitgedryf word,’ vir ‘in ballingskap gaan.’)

Amasia rapporteer die twee hoofsake van Amos se prediking korrek: die bedreiging van die koning se lewe. Maar
Amasia bring ’n kritiese verandering in Amos se dreigemente. Hy beweer dit is wat Amos gesê het, sonder om enigsins
na Amos se beklemtoning te verwys, dat dit alles die HERE se woorde en besluite is. Amasia het die twee gewraakte
uitsprake van Amos nie as die HERE se straf oor Jerobeam en sy volk gehoor nie, maar as ’n verkondiging van ‘n
gewelddadige opstand wat die volk tot ’n rebellie opwek. Amasia se redusering van Amos se woorde tot ’n blote
politieke krisis is ’n aanduiding van die stand van Israel se godsdiens. Hulle hoor nie meer die woord van die HERE nie.

2 Konings 14:29 sê net dat Jerobeam oorlede is, en spesifiseer nie hoe hy dood is nie. Sy seun Sagaria is egter ses
maande later deur Sallum voor die oë van die volk doodgemaak (2 Kon 15:10). Die ballingskap van Israel is reeds in
5:5,25 genoem en in Samaria aangekondig (6:1,7). Dit het stelselmatig gebeur, eers met die stamme oos van die
Jordaan, toe die noordelike stamme, en in 722 v.C. is Samaria se bevolking in ballingskap na Assirië weggevoer (2 Kon
17:5-6).

Amasia val Amos aan (7:12-13)

7:12 ‘Amasia het vir Amos gesê: Siener gaan weg, vlug vir jou (beswil) na die land van Juda;
gaan verdien jou brood daar en gaan gedra jou daar as ekstatiese profeet.
LXX … gaan lewe daar en gaan verduidelik die woorde van die gode daar.
2020 … siener, trap! en vlug vir jou eie beswil na die land van Juda; gaan verdien jou brood daar en
profeteer daar.

Die woord ‘siener’ vir iemand wat die openbarings van God sien, word deur Israel se hoofpriester Amasia
geringskattend, neerhalend, gebruik. Hy glo nie die woorde van Amos kom waarlik van die HERE af nie (vir die term
‘siener’ vir ’n profeet, vgl. 1 Sam 9:9; 2 Sam 24:11).

‘Gaan weg!’ – Amasia, as die hoof van die staatstempel (vers 13) jaag Amos weg uit Israel, as ’n ongewenste politieke
opsweper en vyand van die staat Israel en die regering van Israel. Daarby gee Amasia sy idee van ’n profeet as iemand
wat om den brode in ekstase raak, soos daar blykbaar baie profete in Israel was, soos die ongeveer 400 van Agab se
profete wat ’n gunstige uitspraak vir hom gegee het (1 Kon 6,13; vgl. Miga 3:5,11). Jesus het sy kerk ook gewaarsku
teen valse profete (Mark13:22; Matt 24:24; vgl. 2 Petr 2:1). `

7:13 ‘Maar in Bet-El mag jy nie langer as profeet optree nie, want dit is die koning se heiligdom, dit is ’n tempel
van die koninkryk.
LXX Maar in Bet-El mag jy nie langer as profeet profeteer nie, want dit is die heiligdom van die
koning, en die huis van die koninkryk.

Die tempels in Bet-El en Dan was van die begin af bedoel as politieke sentrums. Jerobeam I het die tempels gebou sodat
die koningskap nie teruggaan na die huis van Dawid nie’ en ‘hy het sommer self besluit oor die maand waarin die
Israeliete die fees moes vier’ en ‘hy het self die offer op die altaar aan die brand gesteek’ (1 Kon 12:26,33; 13:1).
Jerobeam II het ook nie afgesien van enige van die sondes wat Jerobeam die seun van Nebat vir Israel laat doen het nie
(2 Kon 14:24). Daarom noem Amasia dit die koning se heiligdom en die tempel van die koninkryk. Teen dié tempels
mag niemand iets sê nie, want dit is opstand teen die regeerder en die volk. Die HERE is nie die middelpunt van hulle
godsdiens nie. Die volk en die koning het die middelpunt geword van hulle soort godsdiens. Dit is afgodsdiens met
hulleself en hulle koning as hulle afgode waarop hulle vertrou. Hulle tempel en hulle heiligdomme moes die staat se
voortbestaan verseker. Daarom is hulle so ywerig godsdienstig. Dit is in eie belang, om den brode, soos Amasia die
profetiese werk van Amos misverstaan het.

Skrywer:  Prof Francois Malan