“God declares that all is misery unless our minds are firmly fixed on his word, and unless we recognize that to be blessed is to know his favor and to become a child of his.” – Johannes Calvyn

Psalm 15 (3)

[Ek gaan dwarsdeur van die Nuwe Testament en Psalms. ‘n Direkte Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika (2014) gebruik maak.] Ek gaan ‘n hele aantal blogs aan hierdie psalm spandeer.

Billy Graham lees elke maand al 150 psalms. Vir hom het hulle duidelik ‘n besondere betekenis. Meeste van ons, ek ingesluit, lees die psalms nie so sistematies nie – ons pik hier en pik daar. Daarom het ek besluit dat ek hierdie jaar ‘n bietjie dieper in die psalms wil delf. Ek het veral gebruik gemaak van John Goldingay se drie-volume kommentaar – Psalms.

15:3 – 5a: Praktiese voorbeelde.

15:3: ³Hy laster nie, doen sy medemens nie kwaad aan nie en bespot nie sy naaste nie.

Hier word ‘n punt wat algemeen gestel is meer konkreet gestel. Die mens wat deur God verwelkom word, praat nie kwaad nie. Hy is nie gedurig besig met allerlei plannetjies nie. Hy is nie gedurig besig met vals beskuldigings nie. Parallel hiermee is: hy doen sy medemens geen kwaad aan nie.  

15:4: ⁴In sy oë is die een wat verwerp is, veragtelik, maar hy eer dié wat vir die Here ontsag het. Al sweer hy tot sy nadeel, hy verander nie.

Die gesindheid teenoor ander mense se verkeerd en regdoen is belangrik vir lewe in die teenwoordigheid van God. Die psalmis sê dat die persoon wat deur God verwelkom word ‘n negatiewe gesindheid het teenoor die goddeloses, maar die toepaslike positiewe gesindheid teenoor die regverdiges het. Dit sal die goddeloses ontmoedig en die regverdiges in die gemeenskap bemoedig.

Wat maak ‘n mens verwerplik? Dit verwys na God se verwerping as gevolg van ongehoorsaamheid, goddeloosheid en opstand. Dit is soos silwer wat getoets is en verwerp is. Mense wat vir God ontsag het, word geëer. Verag en eer staan teenoor mekaar.

Die laaste deel van die vers beskryf verder die plig van ‘n verantwoordelike lid van die gemeenskap – hy moet toesien dat die mense nie wegkom met verkeerd doen nie. Dit is ‘n versoeking om jou vriende maar ligtelik te hanteer, maar dit is nie wat God verwag nie.Dit is net so verkeerd om iemand ligtelik te hanteer wat dit nie verdien nie as om ander skade aan te doen.

15:5: Hy leen nie sy geld teen rente uit nie en aanvaar nie ‘n omkoopgeskenk ten koste van die onskuldiges nie.

Nou gaan dit oor jou gesindheid teenoor geld. In geldsake is die versoeking groot om nie die waarheid te praat nie, om ander kwaad aan te doen en om jou morele standaarde op te skort. Eerstens word die versoekings van geld uitgespel – hulle moet weerstaan word:

• Geld teen rente uitleen. Leen is ‘n manier om ‘n behoeftige medemens te help en nie ‘n manier vir rykes om nog ryker te word nie. Dit sluit sogenaamde kommersiële lenings uit. Om te leen en rente te vra daarop is uitbuiting van die behoeftiges.
• Aanvaarding van omkoopgeld. Dit gaan hier oor ‘n senior persoon in die samelewing wat deelneem aan die regspleging by die stadspoort. ‘n Ryk man kan hom maklik omkoop.

So beklemtoon die digter dat ons verhouding met God prakties gestalte moet kry in ons verhouding met ons medemens. Die een is ‘n noodwendige voorwaarde vir die ander.

15:5b: Belofte.

Hy wat hierdie dinge doen, sal nooit struikel nie.

Die psalm sluit af met ‘n belofte. Hierdie dinge verwys na die dinge in vers 2 – 5b. Ons moet vas staan in die doen van hierdie dinge anders gaan ons struikel.

The whole life of man until he is converted to Christ is a ruinous labyrinth of wanderings – Johannes Calvyn

Ek is terneergedruk (2)

[Terneergedruk = ontmoedig; bedruk maak – HAT. Dit moet onderskei word van depressie wat ‘n mediese toestand is en dikwels behandeling nodig het.]

Terneergedruktheid is ‘n algemene toestand in ons samelewing – ook onder Christene. ‘n Baie goeie gevallestudie is die profeet Elia. Na die gebeure op Karmelberg word Elia baie terneergedruk/ mismoedig, maar God, in sy genade, hernuwe weer sy dienaar. Ons gaan veral na twee aspekte van die verhaal kyk:

• Elia se geestelike terneergedruktheid; en
• God se reaksie daarop.

Ek gaan onder andere van Tony Merida se Exalting Jesus in 1 & 2 Kings gebruik maak. Ons gaan veral na Hoofstuk 19 kyk.

In 1 Konings 19:1 – 4 lees ons van die verloop van Elia se geestelike terneergedruktheid. Ons kan dit verdeel in vyf stadia

• Elia verloor perspektief.

Hy vergeet dat ‘n korttermyn oorwinning allermins beteken dat die oorlog gewen is. Hy het op Karmel die oorwinning behaal, maar hy sou vir die res van sy lewe in ‘n stryd betrokke wees. Isebel was ‘n vyand wat aanhou baklei het. Sy het baie hulpbronne tot haar beskikking gehad. Sy was kwaad oor wat op Karmelberg gebeur het. Sy het waarskynlik die reën aan Baäl se ingrype toegeskryf. Agab vertel vir haar alles wat Elia gedoen het: die reën, maar ook die doodmaak van die profete. Sy is ‘n swak verloorder en besluit om van Elia ontslae te raak.

Vir die gelowige is die oorlog nooit verby nie. Gister se oorwinning verseker nie vandag se sukses nie. Ons moet  elke dag op God se mag vertrou om ons uitdagings te hanteer. Sonder God se mag was Elia maar swak. Ons uitkyk op die Christelike lewe moet ‘n langtermyn een wees. Todat ons vir Jesus Christus sien, is ons in ‘n stryd betrokke.

• Elia verloor sy toewyding aan God se woord

Elia laat nie toe dat God se woord sy pad vir hom rig nie. Na Isebel se dreigement word Elia bang en vlug vir sy lewe. Toe hy by Berseba kom, laat hy sy slaaf daar agter. In Hoofstukke 17 – 18 kom die woord van God na Elia en hy gaan. Nou is daar geen woord van die Here nie en hy vlug op sy eie. “Die woord van die Here” verskyn eers weer in vers 9. Elia laat God se woord agter en leef asof hy sy eie meester is. Hy het sy geestelike rigting verloor en dryf weg van sy roetine om op God se woord vir sy optrede te vertrou.

Ons staan voor dieselfde versoeking. Gaan ons volgens God se gesag leef of gaan ons doen wat ons wil en hoe ons wil? As ons vergeet van die eenvoudige praktyk van Bybellees en God se woord toepas, dryf ons weg in geestelike duisternis. As ek nie in God se woord leef nie, is die vraag nie of ek sal wegdryf nie, maar wanneer en hoe ver.

• Elia verloor die visie van God se grootheid

Elia het bang geword en ter wille van sy lewe gevlug. Hoe kan hy wat nou pas ‘n groot oorwinning behaal het, bang word? Hy het nie meer die grootheid van God raakgesien nie. Hy staan moedig voor Agab: So seker as die Here leef, die God van Israel in wie se diens ek staan (17:1). Maar hier vergeet hy sy siening van God en word paniekerig. Hier sien ons ‘n menslike beeld van Elia wat vir sy lewe hardloop. Moontlik het moegheid, ‘n gebrek aan geloof en ‘n gevoel van ek gee nie meer om nie, bygedra tot sy val. Hierdie was nie God se agenda wat hy hier uitvoer nie.

Ons moet nooit God se grootheid vergeet as ons deur die uitdagings van die lewe beweeg nie. Selfs iemand soos Elia kon vergeet wie Hy is en wat Hy kan doen.

• Hy het sy veglus verloor.

Hy vlug al die pad na Berseba – die suidelikste punt van die land. Daar los hy sy dienaar en gaan ‘n dagreis ver die woestyn in. Ons is ook in ‘n geestelike stryd gewikkel Ons moet daardie sake wat die koninkryk van God in ons lewens bedreig, hanteer. Doen ons dit nie, sal ons later kleinere sake ook nie kan hanteer nie. Jy kan nie vir lank om jou uitdagings werk nie. Op een of ander stadium moet jy hulle hanteer,

• Hy het sy begeerte om te lewe verloor

Nou is dit genoeg, Here! Neem my lewe, want ek is niks beter as my voorvaders nie. Elia was nie die eerste of laaste persoon wat wanhopig in die lewe was nie. Moses het ook vir God gevra om hom dood te maak (Numeri 11:15). Job wens dat hy nooit gebore was nie (10:18 – 19); Jeremia het die dag van sy geboorte vervloek (20:14); Jona vra dat God sy lewe moet neem, want die dood is beter as die lewe (4:3). Die mense verlang na die dood, maar hulle neem nie hulle lewens nie. God onderhou en herstal hulle. God lei ook vir Elia deur alles. Uiteindelik is hy die een profeet wat lewend in die hemel opgeneem word.

Het jy al ooit gesê: “Ek het genoeg gehad.” Dan kan jy met hierdie sukkelende profeet identifiseer. Daar is hoop. God hanteer vir Elia met verbasende geduld en genade.

Ons het nou die verloop van Elia se geestelike terneergedruktheid gesien. Volgende keer gaan ons na die oorsake daarvan kyk.

Never presume God will grant you apart from prayer what he has ordained to grant you only by means of prayer. —Sam Storms

Ek is terneergedruk (1)

[Terneergedruk = ontmoedig; bedruk maak – HAT. Dit moet onderskei word van depressie wat ‘n mediese toestand is en dikwels behandeling nodig het.]

Terneergedruktheid is ‘n algemene toestand in ons samelewing – ook onder Christene. ‘n Baie goeie gevallestudie is die profeet Elia. Na die gebeure op Karmelberg word Elia baie terneergedruk/ mismoedig, maar God, in sy genade, hernuwe weer sy dienaar. Ons gaan veral na twee aspekte van die verhaal kyk:

• Elia se geestelike terneergedruktheid; en
• God se reaksie daarop.

Ek gaan onder andere van Tony Merida se Exalting Jesus in 1 & 2 Kings gebruik maak. Ons gaan veral na Hoofstuk kyk.

Kampioene vier gewoonlik hulle oorwinnings – sjampanje word oor die koppe uitgegooi. Elia het pas ‘n groot oorwinning oor die Baälprofete op Karmelberg behaal. Hoofstuk 19 begin glad nie soos ons verwag nie. Ons verwag dat Israel weer na God sou terugkeer. Na God die vuur uit die hemel gestuur het, val hulle op hulle knieë en roep uit: Die Here is God! Die Here is God!  Ons verwag dat die bose Agab na sy paleis sou terugkeer en vir Isebel wegjaag en so van haar bose invloed ontslae raak. Nee. Sy berou en belydenis was vals. Hy hardloop terug en skinder van Elia by Isebel. Sal sy haar vals teologie afsweer en bely? Nee, sy probeer Elia doodmaak.

Ons sou verwag dat Elia sou vas staan. Die mag van die Here het immers van hom besit geneem. Nee, dit gebeur nie. Elia bejammer homself en hardloop weg van Isebel. Elia gaan van die bergtop na die vallei waar hy onder ‘n besembos slaap. Hy het vroeër ander bedien, maar nou fokus hy op homself. Hy het met moed die vals profete gekonfronteer; nou hardloop hy weg. Ons het gesien dat hy vir vuur en reën bid, maar nou bid hy dat God sy lewe moet neem.

Elia se geloof en gebedslewe het ons uitgedaag. Nou dien sy geestelike ineenstorting as waarskuwing. Dit gee ook vir ons wyse raad. Elia was ‘n mens soos ons (Jakobus 5:17). Dit beteken dat hy dieselfde versoekings en uitdagings as ons ondervind het – insluitend geestelike ontmoediging en wanhoop. Geestelike termeergedruktheid is ‘n goeie beskrywing van sy toestand. Ons moenie verbaas wees oor geestelike terneergedruktheid nie, maar ons moenie daar bly nie. Ons moet leer uit Elia se stryd. Ons glo tog dat die vrug van die Gees vreugde insluit.

Dit beteken geensins dat jy die hele tyd met ‘n glimlag moet rondloop nie. Daar is baie klaagpsalms. Nie alle gebrokenheid is negatief nie: soms is dit toepaslik. Ons moet hartseer wees oor ons verlore naastes, ongeregtigheid, armoede en ander gevolge van ‘n gebroke wêreld. Soms in terneergedruktheid ‘n normale fisiese ervaring. Jy kan nie aanmekaar die elastiese band rek sonder dat dit op ‘n stadium sal breek nie.

Soms is ons vir geen goeie rede geestelik terneergedruk. Soms is die beste ding om met ons gevoelens te doen, is om hulle uit te daag. Waarom is ek so in vertwyfling en waarom kerm ek so? Vertrou op God! Ja, ek sal weer vir Hom ‘n loflied sing. Hy is my Helper en my God (Psalm 42:12).

In hierdie hoofstuk lees ons van sommige van die oorsake van Elia se geestelike terneergedruktheid en hoe God met teerheid reageer.

Volgende keer kyk ons na die verloop van Elia se geestelike terneergedruktheid.

Repentance is not merely the start of the Christian life. It is the Christian life – Johannes Calvyn

Die Christen en die wêreld

Om argumente te wen, is nie dieselfde as om siele te wen nie. Baie min mense het ‘n argument verloor en is as gevolg daarvan bekeer. Maar Christene is maar te geneig om wanneer hulle met ongeloof te doen het, aan te val in ‘n poging om te wys dat hiulle reg is.

Hoe wil die Bybel hê dat ons met ons gemeenskap betrokke moet wees? Paulus sê: ‘n Dienaar van die Here moenie rusie maak nie. Inteendeel, hy moet vriendelik wees teenoor almal, bekwaam om ander te leer en iemand wat onreg kan dra. Met vriendelikheid moet hy teenstanders teregwys (2 Timoteus 2:24 – 25). Petrus sê: Wees altyd gereed om ‘n antwoord te gee aan elkeen wat van julle ‘n verduideliking eis oor die hoop wat in hulle lewe. Maar doen dit met beskeidenheid en met eerbied vir God (1 Petrus 3:15 – 16).

Dit is duidelik dat ons dit wat ons sê of dink of waarheen ons op pad is in die Skrif moet kry. Ongelukkig laat ons dikwels toe dat die omliggende kultuur ons aannames en betrokkenheid definieer. As iemand ons op die wang slaan, slaan ons terug. Ons moet

leer om met liefde op vyandskap te reageer. Hulle moet inskiklik wees en altyd bedagsaam teenoor almal (Titus 3:2).

In die huidige bestel is Titus 3:1 – 3 een van die gedeeltes wat ons kan help. Paulus skryf hier vir sy leerling: Herinner die mense nadruklik daaraan dat hulle hulle aan owerheid en gesag moet onderwerp, daaraan gehoorsaam moet wees en bereid moet wees om alles te doen wat goed is. Onthou Titus werk in Kreta wat baie vyandig teen die Christelike godsdiens was.

Wat julle sê moet altyd vriendelik wees en van goeie smaak getuig; en julle moet weet hoe julle elkeen behoort te antwoord (Kolossense 4:6). Altyd vriendelik in gesprekke – ook ons aanmerkings op Facebook. Uiteindelik mag dit die deur vir iemand oopmaak.