“I have decided to stick with love. Hate is too great a burden to bear.” Martin Luther King, Jr

Hoe kan ek ooit verander?

As ek een ding van myself kan verander, wat sal dit wees? Meeste van ons stel belang in verandering; God wil hê dat ons moet verander; ‘n lewe wat weier om te verander, is ‘n vermorste lewe. Verandering is ‘n noodsaaklike deel van ‘n lewe wat groei. Ons het verandering nodig om vars te bly en vooruit te gaan.

Maar dikwels vind ons dat al die idees wat ons in boeke en by seminare kry tydelik verandering teweeg bring, maar geen permanente gevolge het nie. Hoekom? Ons werk aan die buitekant – eksterne gedrag – en nie intern – ons motiewe – nie. Enige blywende verandering moet intern begin – en dit is God se werk.

In die storie van Jakob in Genesis 32 sien ons die proses wat God gebruik om ons te help om die soort mens te word wat Hy graag wil hê ons moet wees. Genesis 32 was ‘n draaipunt in Jakob se lewe. Dit is ‘n dramatiese voorbeeld van hoe God ons kan verander.

Jakob was maar ‘n skelm persoon. Selfs sy naam beteken bedrieër. Maar ‘n lewensveranderende ondervinding verander sy lewe radikaal – hy word ‘n nuwe persoon. Selfs sy naam verander – hy word nou Israel. Na hierdie ondervinding was hy nooit weer dieselfde mens nie.

In hierdie storie sien ons die proses wat God gebruik om mense te verander. Dit sê dat ons nie hoef te bly soos ons is nie; dat God ons kan help om te verander. Ons moet net toelaat dat Hy dit doen. Hoe laat ons God toe om ons te verander?

Ons lees dat Jakob een aand alleen was toe ‘n man tot dagbreek met hom gestoei het. Toe die man agterkom dat hy nie vir Jakob kan wen nie, het die man, terwyl hy met hom stoei, vir Jakob teen die heup geslaan sodat dit uit die potjie gespring het. Nou wat het ‘n stoeigeveg duisende jare gelede te doen met verandering in my vandag? Hierdie gebeurtenis beskryf die vier stappe wat vir transformasie nodig is.

1. Krisis

Dit was ‘n lang geveg. Die man kom agter dat hy nie vir Jakob kan wen nie – dit was ‘n situasie buite sy beheer. As God ons wil verander, begin Hy deur ons aandag te trek – deur ons in ‘n situasie volkome buite ons beheer te plaas. Ons kan nie wen nie; ons word net moër en moër. God gebruik ondervindings en probleme en krisisse om ons aandag te trek. Ons verander nooit voor ons nie ontevrede met ons huidige situasie word nie. As ons ongemaklik en ontevrede genoeg is, laat ons toe dat God iets in ons lewens doen. Ons verander nooit voor die pyn wat ons tans ondervind meer is as ons vrees vir verandering nie.

2. Toewyding

Toe die man vir Jakob vra om hom te los, antwoord Jakob: Ek sal jou net los as jy my seën. Jakob was toegewy – hy volhard. Nadat God ons aandag gekry het deur ‘n probleem, los Hy dit nie onmiddellik op nie. Hy wag eers om te sien of ons werklik ernstig is. Baie mense gooi te gou tou op – hulle word ontmoedig. Ons moet soos Jakob sê: “God, ek gaan U nie los voordat U my seën nie.”  Ons moet altyd onthou dat ons nie sommer oornag in ons huidige situasie beland het nie. Ons gesindhede, optrede, gewoontes en swakhede het oor jare ontwikkel. Soms verwyder God hulle laag vir laag. Volhard.

3. Belydenis

Die man vra vir Jakob wat sy naam is. Hoekom vra hy dit? Hy wil hê dat Jokob sy karakter moet stel – Jakob beteken bedrieër. Toe hy homself as Jakob indentifiseer, erken hy sy karakterswakhede. Dit is ‘n belangrike deel in God se proses om ons te verander. Ons verander nooit voor ons eerlik ons foute, sondes, swakhede erken nie. God werk eers aan ons probleem as ons erken dat ons ‘n probleem het. Dan kan Hy aan die werk spring. Maar wat doen ons? Ons maak allerhande verskonings vir ons probleme. Ons is veral geneig om ander te blameer, want dit is baie moeilik om te erken dat die fout by ons self lê. Hoekom moet ons ons foute erken? Om God daaroor in te lig? Nee, Hy weet reeds daarvan. Nee, ons erken dat Hy reg was en dat ons ‘n probleem het. Dit hou ons nederig as ons ons foute erken. Doen ons dit gee God aan ons die krag en nodige hulpbronne om ons te help om die mens te word wat hy wil hê dat ons moet wees.

4. Samewerking

God begin om Jakob te verander toe hy erken wie en wat hy is en toe hy begin saamwerk aan God se plan.Jakob noem die plek waar hy gestoei het Pniël, want ek het God van aangesig tot aangesig gesien. Almal van ons moet op een of ander stadium God van aangesig tot aangesig sien en as dit gebeur, verander God ons.

God verlang die beste vir ons en Hy sal alles in sy vermoë doen om dit te bewerkstellig- Hy wil nie hê dat ons ons lewens moet mors nie. God wil en kan ons lewens verander – maar op sy manier.

“Darkness cannot drive out darkness; only light can do that. Hate cannot drive out hate; only love can do that.” Martin Luther King, Jr

Verborge dissipelskap

Jesus roep sy dissipels een kant toe en sê vir hulle: “Neem julle dissipelskap handboek en berei voor vir die les.” Dit sal jy nêrens in die Bybel lees nie. Daar is geen twyfel dat Jesus ‘n dissipelmaker was en dat Hy vir sy dissipels lesse geleer het nie. Toe Hy vir sy dissipels gesê het: “Volg My,” was dit ‘n algemene oproep tot dissipelskap. Maar as dit kom by die dag tot dag onderrig van sy dissipels gebruik Hy ‘n kragtiger metode: verborge dissipelskap.

Verborge dissipelskap beteken dat dit nie aangekondig is nie. Sy lesse was nie in ‘n klaskamer nie, maar in die ware lewe. Hy kondig nie aan dat die tema van vandag se les “Jesus voldoen aan al ons behoeftes” is nie. Nee, Hy gebruik ‘n situasie in die werklike lewe waar die massas honger was. Hy betrek sy dissipels in die soeke na ‘n oplossing: Gee julle vir hulle iets om te eet (Matteus 14:13 – 21). Hulle verstaan nie. Hy neem die vyf brode en twee vissies en wys vir hulle dat Hy in hulle behoeftes kan voorsien – daar bly selfs twaalf mandjies vol brood oor.

Nog ‘n situasie uit die werklike lewe: Die dissipels is ontsteld – eintlik verontwaardig – dat die mense hulle kindertjies na Jesus toe bring. Nee, Jesus gebruik die situasie om ‘n belangrike les aan hulle oor te dra: Wie die koninkryk van God nie soos ‘n kindjie ontvang nie, sal daar nooit ingaan nie (Markus 10:15).

Jesus laat sy dissipels toe om te sien hoe Hy in die ware lewe bid, die siekes versorg, deernis teenoor die wat seergekry het, bewys en mense wat die samelewing verwerp, liefhet. Dit was eers aan die einde van sy lewe toe Hy vir sy dissipels in die bovertrek onderrig het.

Ons het nie ingewikkelde planne nodig om leergeleenthede in die werklike lewe te skep nie – daar is genoeg leergeleenthede in die lewe ingebou. ‘n Doeltreffende dissipel maak sy oë oop, sien die geleenthede raak en gebruik hulle. Maar twee faktore is van belang:

• Die dissipel moet soos Christus lewe – ‘n voorbeeld – sodat hierdie daaglikse geleenthede deel van sy daaglikse lewe is.
• Die dissipel moet genoeg tyd spandeer met diegene wat hy lei – een uur per week in ‘n klaskamer gaan nie werk nie.

Werk dit? Dit het vir Jesus gewerk. Maar luister maar net na die getuienis van die mense om jou. Vra vir mense: “Wie het die grootste geestelike impak op jou gehad?” Niemand verwys na ‘n klassituasie of ‘n preek nie. Hulle verwys almal na mense wat in hulle lewens belê het en hulle deur situasies in die werklike lewe geleer het.

“Forgiveness is not an occasional act, it is a constant attitude.” Martin Luther King, Jr

Die Land van die Bybel

Hierdie is ‘n verdere artikel in Mel Lawrentz se reeks oor hoe ons die Bybel moet verstaan. In die vorige artikel het ons gekyk na hoe ons die wet moet verstaan en in die volgende artikel sal ons kyk na hoe ons die profete moet verstaan,

Een van die maniere waarop ons weet dat die storie van die Bybel in die werklikheid gewortel is, is dat dit in ‘n werklike plek afspeel. God raak betrokke by werklike mense oor duisende jare in ‘n spesifieke deel van die wêreld. Die Bybel vertel ons van wat in die geskiedenis gebeur het, sodat ons kan verstaan wat in die lewe gebeur.

Na die eerste vyf boeke van die Bybel is daar ‘n belangrike oorgang – die Israeliete verower Kanaän. Onder Josua verower hulle die gebeid wat God aan hulle belowe het – ‘n land 300 km lank en 160 km breed. Dit word die verhoog waarop die drama van God se verlossingsplan vir ongeveer 2 000 jaar uitgevoer word – totdat die apostels God se verlossingsplan buite die grense van die land voer.

Hoe lyk hierdie goeie land van melk en heuning (Eksodus 3:8)? Vir die Israeliete wat Egipte se slawerny 40 jaar vantevore verlaat het, was dit ‘n seën. Die vlaktes en heuwels was ‘n goeie land vir boere. Hulle plant gars en koning; hulle plant boorde van olywe en vye; hulle versorg hulle wingerde en veekuddes. Daarom was dit maklik om God as die goeie Herder te beskyf (Psalm 23).

In die Ou Testament kry ons verbindingspunte tussen land, lewe en teologie. Die drie groot feeste stem ooreen met die begin en einde van oestye. Reën is God se genade; kos op die tafel is God se seën; droogte is ‘n tyd van toetsing. Maar polities was Israel ‘n moeilike land om in te woon. Die omliggende nasies was ‘n voortdurende bedreiging. Die geografie het iets daarmee te doen – ingeperk deur die Middellandse See aan die Weste en die Arabiese woestyn aan die Ooste. Om dinge meer ingewikkeld te maak was die streek aan die noord-ooste – bekend as Mesopotamië – bewoon deur ‘n reeks aggressiewe ryke: Assirië, Babilonië en Persië. Aan die suide lê Egipte. Israel was ‘n nou land tussen see en woestyn tussen die groot moondhede noord en suid. Dit verbaas ‘n mens dat daar wel tye was waar Israel veilig en stabiel was.

Van wes na oos is daar vyf streke – ons kan hulle as stroke wat noord-suid verloop voorstel. Eeerstens is daar die kustrook – plat en vrugbaar. Daarom het mense, soos die Filisyne, daaroor baklei. Hier het oorloë met strydwaens dikwels plaasgevind. Net oos daarvan was die lae heuwels wat as die Sefela bekend gestaan het. Hierdie gedeelte was ook vrugbaar – daar was baie olyfboorde en vyebome. Hier het baie van die gevegte beskryf in die boeke Josua en Rigters plaasgevind. Dit is ook waar Dawid vir Goliat oorwin het.

Verder oos is die sentrale bergstreek Hierdie is kalksteen heuwels. Beide Jerusalem en Betlehem is op hierdie berge/heuwels geleë. Nog verder oos is die Jordaanvallei. Hierdie vallei is benede seespieël geleë. Net oos daarvan – die Transjordaan –  is ‘n hoë plato. Dit is van hierdie plato dat Moses die beloofde lang gesien het.

Hierdie land staan sentraal in God se verbondsbeloftes. Kom ons egter by die nuwe verbond strek God se roeping en beloftes na die mense van die hele wêreld – soos Hy aan Abraham belowe het. In jou sal al die volke van die aarde geseën word (Genesis 12:3).

“Take the first step in faith. You don’t have to see the whole staircase, just take the first step.” Martin Luther King, Jr

Gawes en talente

Baie van ons ouer mense het ‘n vraelys voltooi om ons gawes vas te stel. Die doel was dat elke lidmaat in die gemeente sy ware bediening kon identifiseer om sodoende Paulus se beskrywing van die liggaam van Christus in 1 Korintiërs te vervul. Die einddoel was doeltreffende bediening en gelukkige lidmate.

Die probleem met hierdie benadering was die onsekerhede. Mense kom nie net met gawes en talente nie, maar ook met lewens wat belas is met sonde. ‘n Ander probleem is die definisie van ‘n doeltreffende gemeente. Dit verwys gewoonlik na getalle. Is getalle die manier waarop ons na die liggaam van Christus moet kyk? In die verlede het gemeentes die mense van ‘n spesifieke gebied bedien, maar vandag is gemeentes en verskillende kerke in kompetisie met mekaar.

Wat is die “besigheid” van die kerk? Paulus skryf ‘n brief aan die gemeente in Korinte – ‘n gemeente en gemeenskap met baie probleme. In 1 Korintiërs 12 skryf hy vir hulle oor die verskeidenheid van geestelike gawes en die liggaam van Christus met sy baie lede. En dan sê hy: Nou wys ek julle wat nog die allerbeste is (13:1). Dan volg die hoofstuk oor liefde.

Die lewe in die liggaam van Christus word nie op die fondament van gawes en talente gebou nie. As Paulus oor homself as apostel praat sê hy: Sy (Christus) antwoord was: ‘My genade is vir jou genoeg. My krag kom juis tot volle werking wanneer jy swak is. Daarom sal ek baie liewer oor my swakhede roem, sodat die krag van Christus my beskutting kan wees. Daarom is ek bly oor swakhede, beledigings, ontberings, vervolging en moeilikhede ter wille van Christus, want as ek swak is, is ek sterk (2 Korintiërs 12:9 – 10). Die wonderlike nuus is dat almal van ons swak kan wees.

Maar die moderne kerk/gemeente verwerp hierdie swakheid. Ons leer ons kinders dat almal wonderlik en spesiaal is. Maar as ons dan so spesiaal is, hoekom voel ons so sleg? Ons word nie deur ons gawes en talente gered nie, maar deur ons swakhede, ons gebrokenheid – deur ons skaamte en sonde. Christus verbind Hom nie met ons oor ons so wonderlik is nie: Christus was sonder sonde, maar God het Hom in ons plek as sondaar behandel sodat ons, deur ons eenheid met Christus, deur God vrygespreek kan wees (1 Korintiërs 5:21).

Die ware etos van die kerk is nie een wat sukses vier of gawes en talente bevorder nie. Nee, dit is die plek waar die evangelie so duidelik verkondig word dat diegene wat swak en gebroke is, weet dat hulle veilig is.