Geloofsvrae: Die Kinderdoop – Adrio König

Die kinderdoop

Dit is ‘n eeuoue vraag wat die vroeë Christene met hul kinders gedoen het. Daar is geen absolute duidelikheid in die NT nie. Daar is geen direkte verwysing na babas wat gedoop is nie, maar ook nie na kinders van gelowiges wat self eers moes glo voor hulle gedoop is nie. Daar is dus nie ‘n direkte beroep op die NT moontlik deur enige groep nie.

Indirek beroep die kerke wat teen die kinderdoop is, hulle op die sendingdoop: soos heidene wat tot geloof kom en dan gedoop word, moet ook kinders van gelowiges eers self tot geloof kom voor hulle gedoop word. Hierdie kerke doen dit nie regtig soos dit in die NT gedoen is nie. Dáár is heidene dadelik gedoop nadat hulle tot geloof gekom het, terwyl die kerke wat die kinderdoop verwerp, normaalweg lank met die doop wag nadat ‘n jong kindjie tot geloof gekom het.

Allerlei argumente word aangevoer soos dat die kind eers die doop goed moet verstaan, eers goed gevestig moet wees in die geloof, eers self moet vra om gedoop te word, en nog ander, waarvan nie een enige verband het met die wyse waarop daar in die NT gedoop is nie. Die feit dat die hoë betekenis van die doop in die NT verband hou met die feit dat hulle dadelik gedoop het, funksioneer ook nie. Die doop van kinders jare na hulle tot geloof gekom het, is dan nie meer ‘n doop soos ons dit in die NT kry nie (inlywing in die heilsgemeenskap), maar op die meeste ‘n doopviering of ‘n persoonlike getuienis van geloofsoorgawe (wat ongetwyfeld groot waarde het maar nie meer doop genoem kan word nie).

Kerke wat die kinderdoop aanvaar, bied verskillende gronde daarvoor aan waarvan die meeste min verband hou met die NT. Een van die redes waarom die doop so graag ‘n belofte en seël genoem word (al is daar min sprake hiervan in die NT), kan verband hê met die feit dat ‘n baba wel ‘n belofte en ‘n seël kan ontvang, al kan die kind nie self glo nie.

Daar is ‘n paar sake wat uit die betekenisse van die doop na vore gekom het, wat ons aandag vra as ons oor die kinderdoop nadink. Die eerste is dat die doop soos die besnydenis in die Abrahamverbond inlyf (Gal 3:26-29), die verbond wat Christus ook vir heidene oopgestel het deur sy kruisdood (Gal 3:14). Abraham is deur die geloof geregverdig (Gen 15:6; Gal 3:6), en daarom is hy die vader van alle gelowiges (Rom 4:16). God het van die begin af die Abrahamverbond bedoel as die genadeverbond waarin Hy alle nasies wou opneem (Gen 12:2).

Die doop het aanvanklik waarskynlik net die betekenis van vergifnis en reiniging gehad, maar gaandeweg het die ander betekenisse na vore gekom soos die inlywing: in die gemeente, in die dood en opstanding van Jesus, en in die verbond. Die doop as insluiting in die genadeverbond roep as vanself die vraag op na die kinders van die gelowiges omdat hulle altyd deel gehad het in die Abrahamverbond. Hierdie verbond sou van karakter moes verander as gelowiges se kinders nie langer saam met hul ouers daarin opgeneem kon word nie. Daarvan is geen getuienis in die NT nie.

Inteendeel. Daar is aanduidings dat die insluiting van kinders kon voortgegaan het. Daar is ‘n aantal gesinsdope, en alhoewel die nie seker is dat daar babas in hierdie gesinne was nie, is dit opvallend dat die terminologie wat gebruik word (dat iemand en sy/haar gesin gedoop word, Hand 10:47ev saam met 11:14; 16:15, 33; 18:8; 1 Kor 1:16), sterk herinner aan die insluiting van kinders in die OT. Hierdie verbondsterminologie is trouens reg van die begin af in Handelinge gebruik. Petrus verwys in sy Pinksterpreek na drie groepe. Hy sê die belofte van God (wat ‘n term vir die Abrahamverbond is, Hand 7:17; 13:32; 26:6; Rom 4:13-22) is `vir julle en vir julle kinders, en vir almal wat daar ver is’ (Hand 2:39). Hy verwys na drie groepe i.p.v. na die gewone tweedeling van die mensdom in Jode en heidene (Rom 1:16; 3:29; Ef 2:11,17). Dit is die bekende driedeling van die Abrahamverbond waarby die kinders van gelowiges van die begin af ingesluit was (Gen 12:2,3,7; Rom 4:11ev). Verder lê Petrus ook alreeds in hierdie vroeë stadium die verband tussen die Abrahamverbond en die Gees wat later deur Paulus ontwikkel word (Gal 3:14; 4:28-29; indirek ook 3:5-6).

Die bewyslas lê dus by diegene wat ontken dat kinders van gelowiges ook in die NT kragtens hulle ouers se geloof in die Abrahamverbond ingesluit is. Terloops moet ‘n mens net daarop let dat die argument dat daar nie babas in die gesinne wat gedoop is, ingesluit kon gewees het nie omdat daar ook dinge oor dié gesinne gesê word wat nie van babas geld nie, ‘n misverstand is oor hoe taal werk.

As ‘n mens aanvaar dat die kinderdoop van die begin af in die kerk gegeld het, is dit natuurlik ‘n vraag hoe dit moontlik is dat die volle betekenis van die doop vir babas kan geld. Hoe kan babas se sonde vergewe word en hoe kan hulle in die dood en opstanding van Christus ingelyf word? Dit is egter nie ‘n probleem waarvoor die Abrahamverbond eers in die NT te staan kom nie. Dit is ‘n probleem reg van die begin af. Die besnydenis was ‘n seël wat bewys dat God vir Abraham vrygespreek het omdat hy geglo het (Rom 4:11). Hierdie geestelike betekenis is goed aan die profete bekend want volgens hulle eis die besnydenis dat ‘n mens se hart, lippe, ore besny moet wees, dus dat ‘n mens ‘n nuwe lewe moet lei. Hoe kon die babas dan in die OT besny word?

Wat die antwoord ookal is, en al sou ons geen goeie antwoord daarop vind nie, maak dit nog nie kinderdoop ongeldig nie omdat dit ook kinderbesnydenis in dieselfde verbond in die OT ongeldig sou maak.

Die profete het dit skynbaar só verstaan dat hulle agterna die besnedenes kon oproep om die volle betekenis van die besnydenis (‘n nuwe lewe) in hul lewe waar te maak. Presies daartoe roep die apostels ook die gelowiges in die NT op. Hulle word ná hul doop geleer om diens te weier aan die sonde en hul lewe volkome aan God te wy omdat hulle deur hul doop met die dood en die opstanding van Christus verenig is (Rom 6; Kol 2-3). Dit klop ook met die feit dat mense dadelik gedoop is, voordat hulle ook maar enigsins die volle, ryk betekenis van hul doop kon verstaan (Hand 16:29-34!), omdat gedooptes agterna die betekenis aan die doop geleer het in die gewone gang van die gemeentelewe. Babas kan ook eers gedoop word, soos hulle in die OT besny is, en dan agterna die betekenis van die doop leer en in hul lewe waarmaak. Omdat God in die doop handel, en dit nie ons getuienis of belydenis is nie, kan Hy die volle betekenis van die doop in die gedoopte realiseer al verstaan die gedoopte dit nog nie, en ons kan dan agterna leer wat dit beteken en dit toepas.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Doop: Samevattende betekenis – Adrio König

Samevattende betekenis

Eerstens, die indruk wat hierdie kort oorsig maak, is dat die doop ‘n baie ryk en hoë betekenis het. Die doop hou direk verband met die hele heilsweg: inlywing in Christus, in die kerk en in die verbond, vergifnis, reiniging, weergeboorte, nuwe lewe. In ‘n sin is dit egter nie vreemd nie. Dit sou vreemd gewees het as dit net met een of twee van hierdie fasette van die heilsweg verband gehou het. Die heilsweg is immers ‘n eenheid wat net deur die verskillende begrippe uit verskillende hoeke benader word. As die doop regtig ‘n heilsmiddel is, moet dit dus met al die perspektiewe verband hou.

Tweedens, wat beteken dit nou dat die doop ons op een of ander manier deel gee aan hierdie volle rykdom? Dit beteken nie dat die doop ons vanselfsprekend daaraan deel gee nie. Dit beteken nie dat iemand wat gedoop is, vanselfsprekend gered is nie. Die doop kom nooit op sy eie, sonder verband met ander heilsmiddels voor nie. Die doop word keer op keer in direkte verband genoem met die Woord, die Gees, die werk van Christus, en die geloof. Gaan gerus die tekste na waarna verwys is. Ons kry deel aan die heil deur hierdie heilsmiddels. Die doop is een van hulle. Hierdie middels vervul verskillende funksies. Om dit effens oorvereenvoudig te sê: Christus is die grond van die heil, die Gees bemiddel die heil deur die geloof, die doop is die openbare opname in die heilsgemeenskap.

Derdens is dit opvallend dat al die betekenisse van die doop verband hou met wat God doen en nie met wat die mens doen nie. God verenig ons met Christus, God lyf ons in die kerk en die verbond in, God vergewe en reinig ons, God gee ons die nuwe lewe. Dit is natuurlik waarom die doop ‘n sakrament genoem word. Sakrament beteken in hierdie verband iets waardeur God werksaam is, en nie ons nie. Dit beteken egter dat die doop nie ons daad van belydenis of bekering of getuienis kan wees nie.

Vierdens hou hierdie nadruk op die inisiatief van God in die doop direk verband met die feit dat die doop in God se verbond met Abraham inlyf. Omdat God altyd die inisiatief in die verbond neem en ons geroepe is om daarop te antwoord, kan ‘n mens verwag dat die doop God se werk in ons lewe sal wees. Dit is dan ook verkeerd om eers by die behandeling van die kinderdoop die verbond ter sprake te bring. Die inlywing in die verbond kom ter sprake wanneer Paulus handel oor heidene wat (groot-)gedoop word (Gal 3:26ev).

Vyfdens, iets wat nie in die kort oorsig na vore gekom het nie, is dat die doop dadelik bedien is, so gou as moontlik nadat die persoon tot geloof gekom het (Hand 2:41; 8:12, 35-38; 10:47-48; 16:14-15, 31-33; 19:4-5). Geloof en doop het dus saamgeval. Dit is natuurlik noodsaaklik omdat die doop net soos die geloof, deel gee aan die heil.

Sesdens vloei dit logies voort uit die vorige punt dat die onderrig oor die doop altyd op die doop volg, en nie aan die doop voorafgaan nie. Dit is ook in ooreenstemming met die opdrag wat aan Christus toegeskryf word: eers doop en dan leer (Mat 28:19,20). Om die volgorde te verander en eers te leer (gewoonlik vir ‘n taamlike lang tyd) en eers daarna te doop (lank nadat die persoon tot geloof gekom het), is om die doop te verander in ‘n blote doopviering wat nie meer met die inlywing in die heil en die heilsgemeenskap verband hou nie. Die onderrig oor die doop word konsekwent in die briewe gegee (o.a. Rom 6; 1Kor 6; Kol 2-3 – wat beteken dat gedooptes oor die betekenis van die doop onderrig word) en nie in Handelinge waar die doop bedien word nie.

Sewendens het ons die woorde wat ons gewoonlik in ons kerklike taal vir die doop gebruik, nog glad nie nodig gehad nie, woorde soos teken, simbool, belofte, seël. As ‘n mens probeer om die prediking van die kerk te toets aan die inhoud van die Bybel, is dit soms interessant om sekere woorde wat voortdurend gebruik word, heeltemal te vermy totdat ‘n bepaalde leerstuk klaar verduidelik is, en dan te vra: mis ons iets? So nie, verlei die tradisionele woorde ons nie dalk nie? Moet ons hulle dan nie maar liewer heeltemal los nie?

Dit word in hierdie boek in minstens drie gevalle gedoen: die begrippe gees, siel en liggaam vir die mens, die woord hemel vir die toekomstige heil, en die begrippe teken, simbool, belofte, seël vir die doop. Met hierdie laaste groep woorde vir die doop is in beginsel niks verkeerd nie, maar hulle sê minder as wat ons in die NT oor die doop lees. Hulle veronderstel dat die doop net na iets anders verwys sonder om in sigself betekenis te hê. Die doop sou dan net verwys na die heil wat elders gerealiseer is, terwyl die doop ons volgens die NT in die heilsgemeenskap en die heil inlyf, en nie net daarna verwys of daarvan verseker of dit aan ons waarborg of beloof nie.

Agstens is daar in die betekenis van die doop ‘n bepaalde ontwikkeling was. Die oudste betekenisse hang direk saam met die doop van Johannes (vergifnis en reiniging van sonde), terwyl die inlywende betekenisse waarskynlik eers later ontwikkel het. Dit sou ook verklaar hoe dit kon gebeur dat die vroeë Joodse Christene wat self gedoop is, nog vir ‘n tyd lank hul kinders kon besny (Hd 21:21). Omdat die doop aanvanklik veral met vergifnis en reiniging verband gehou het, kon die besnydenis wat ‘n inlywingsakrament was, maklik nog in gebruik gebly het. Eers toe, waarskynlik onder leiding van Paulus, die insig ontwikkel het dat die doop ook in die verbond inlyf, en die Judaïste in elk geval ‘n heilsbetekenis aan die besnydenis gegee het wat teenoor Christus gestaan het (Christus plus die besnydenis), kon die besnydenis nie meer aanvaar word nie.

Skrywer: Prof Adrio Köniig

Jesus: God of mens – Francois Malan

Japie vra:

Was Jesus Mens of God vir die tyd wat Hy op aarde was. Baie dankie

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Jesus was mens en God tydens sy aardse bediening, en daarna in die hemel.

Jesus is ware mens en ware God – dit word duidelik in die Skrif geleer:

Rom.8:3 God het sy eie Seun in die gelykheid van die sondige mens gestuur

Gal.4:4 God het sy Seun uitgestuur, gebore uit ‘n vrou, gebore onder die wet

Hy leef die lewe van ‘n gewone mens: word honger (Mat.4:2), en dors (Joh.19:28), besoek ‘n bruilof (Joh.2:1), huil by die graf van ‘n vriend (Joh.11:35) het sterwe en is begrawe.

Maar deur die brose mens (met geen skoonheid of prag nie; Jes.53:2), breek telkens sy goddelike heerlikheid en mag deur: as die mense van Nasaret Hom by die krans wil afgooi, loop Hy tussen hulle deur (Luk.4:30), in Getsemane moet die bende wat Hom kom vang, op die grond voor Hom neerval (Joh.18:6), op die berg van verheerliking word Hy van gedaante verander (Mat.17:2).

Matteus, Markus en Lukas getuig: die mens Jesus van Nasaret is God, gebore uit die maagd Maria (Mat 1:18; Luk 2:5-7).

Johannes getuig: God, deur wie die wêreld geskep is, het mens geword en onder ons gewoon (Joh.1:1-3,14), Hy en die Vader is een (Joh 10:30).

Paulus sê: Christus was sonder sonde, maar ter wille van ons het God Hom sonde gemaak

(2 Kor.5:21), in Hom woon al die volheid van die godheid liggaamlik (Kol 2:9), Hy wat in die gestalte van God was, het Homself verneder en die gestalte van ‘n slaaf aangeneem en aan mense gelyk geword (Filip 2:6-7).

Die twee nature van Christus, sy Godheid en sy mensheid, is in een persoon saamgevoeg – dit is heeltemal uniek, kan nie herhaal word nie, kan met niks anders wat ons ken vergelyk word nie.

Sy twee nature was nie vermeng nie. Sy mensheid het nie die grense van die kreatuurlikheid oorskry nie, en sy Godheid het nie sy goddelike eienskappe afgelê nie. Hy het ‘n menslike bestaanswyse bygekry. Daarin het Hy Homself verneder, selfs tot in die dood toe (Filip.2:8). Hy het gehoorsaamheid geleer uit wat Hy gely het (Hebr.5:8), en in Getsemane, waar Hy bedroef, beangs doodsbenoud geword het, sy wil prysgegee om die wil van die Vader te doen (Mat.26:37-44), maar na sy Goddelikheid kon Hy mense genees en uit dood opwek, duisende met ‘n paar brode voed, op die water loop, mense se sonde vergewe, en die wil van God bekendmaak. In al sy dade gaan dit egter om die dade en woorde van een persoon, die mens Jesus Christus, ons middelaar tussen die mens en God (1 Tim.2:5).

Slegs as ware mens sonder sonde kon Jesus ons sonde op Hom neem. Slegs as ware God kon Hy aan die kruis vir die straf op die sonde van die wêreld sterf. Hebreërs 5:15 sê: Die hoëpriester wat ons het, Jesus, die Seun van God, nie nie een wat geen medelye met ons swakhede kan hê nie; Hy was immers in elke opsig net soos ons aan versoeking onderwerp, maar Hy het nie gesondig nie. Romeine 5:6,8 sê: toe ons nog magteloos was, het Christus immers reeds op die bestemde tyd vir goddeloses gesterwe… Maar God bewys sy liefde vir ons juis hierin dat Christus vir ons gesterf het toe ons nog sondaars was. Kolossense 1:15-20 sê o.a. dat Hy die beeld is van God wat self nie gesien kan word nie…God het deur Hom alles geskep…deur Hom bly alles in stand…God het besluit om…deur Hom alles met Homself te versoen. Deur die bloed van sy Seun aan die kruis het Hy die vrede herstel, deur Hom het Hy alles op die aarde en in die hemel met Homself versoen.

Hoe die wonder moontlik is, van die een persoon wat volkome mens en tegelyk volkome God is, word voor sy geboorte vir Maria verduidelik: Die Heilige Gees sal oor jou kom, en die krag van die Allerhoogste sal die lewe in jou wek (letterlik: jou oorskadu). Daarom sal die een wat gebore word, heilig genoem word, die Seun van God (Luk.1:35). Aan Josef word verduidelik: wat in Maria verwek is kom van die Heilige Gees. Sy sal ‘n seun in die wêreld bring en jy moet hom Jesus noem, want dit is Hy wat sy volk van hulle sondes sal verlos; en Matteus verduidelik dit het alles gebeur sodat die woord wat die Here deur die profeet (Jesaja 7:14) gesê is, vervul sou word: die maagd sal swanger word en ‘n seun in die wêreld bring en hulle sal Hom Immanuel noem. Die naam beteken God by ons (Matteus 1:20-23).

Skrywer: Prof Francois Malan

Jesus skryf nie? – Francois Malan

‘n Leser vra:

Graag wil ek net die volgende weet,hoekom het Jesus nooit self iets geskryf nie?

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

In die Ou Testament lees ons net twee maal dat God skryf: Eksodus 31:18; 32:16 verwys na die tien gebooie wat God met sy vinger op twee plat klippe geskryf/gegraveer het. Moses het die klippe flenters gegooi toe hy sien die volk dans om die goue kalf (v19). Daarna het die Here weer die tien gebooie op twee plat klippe geskryf (Eks.34:1; Deutr.10:1-4). Die plat klippe met die ark waarin dit gebêre is, het met die ballingskap in Babilon verlore geraak. Daniël 5:5 vertel van die mensehand wat op die muur van die paleis van Belsasar geskryf het; in 5:24 sê Daniël: die hand is deur God gestuur.

In die Nuwe Testament lees ons net een maal dat Jesus geskryf het: Johannes 8:6,8: Jesus skryf met sy vinger in die sand, maar wat Hy geskryf het weet ons nie.

Hoewel God en Jesus nie self geskryf het nie, het God gekies om sy openbaring aan sy kerk skriftelik te laat vaslê deur mense. Dikwels lees ons in die Bybel dat God aan mense opdrag gee om te skryf; bv. Eks.34:27; Jes. 30:8; Jer.30:2; 36:2; Eseg.43:11; Openb.1:19. Van die Ou Testament sê 2 Timoteus 3:16: Die hele Skrif is deur God geïnspireer – onder leiding van die Heilige Gees het die Bybelskrywers God se woord geskryf. God het gekies om met ons sondaars te praat deur sondige mense wat Hy gebruik, om sodoende met ons te praat in ‘n taal wat ons verstaan, deur spreuke, gedigte, wette, beelde, die geskiedenis van God se handelinge met sy volk, wat ons wys op die gevolge van die sonde, en van God se groot reddingswerk om sy doel met ons lewe te bereik.

So het Jesus dissipels, leerlinge, geroep, selfs ongeletterde manne (Hand.4:13), maar ook manne wat kon skryf, soos Matteus wat ‘n tollenaar was en van Jesus se woorde opgeteken het (Mat.9:9). Markus het waarskynlik Petrus se weergawe van Jesus se optredes neergeskryf, en Lukas, die dokter (Kol.4:14), het sy Evangelie opgestel uit die geskrifte van mense wat die verhale oor Jesus opgeteken het by die ooggetuies van Jesus se optrede (Luk.1:1-4). Paulus het briewe aan die gemeentes wat hy gestig het, geskryf oor probleme wat daar in die gemeentes opgeduik het, en antwoorde verskaf vanuit die mondelinge oorlewering van Jesus se woorde en uit die aanwysings in die Ou Testament, en dit alles onder leiding van die Heilige Gees (1 Kor.7:40). Jesus het vir sy dissipels gesê die Heilige Gees sal hulle alles leer en hulle herinner aan alles wat Hy vir hulle gesê het (Joh.14:26). Ja, dit is selfs tot hulle voordeel dat Jesus weggaan, sodat Hy die Gees na ons toe kan stuur om ons te lei en te oortuig (Joh.16:7,8)

Skrywer: Prof Francois Malan