Hoe het die vroegste Christene se tafelgebede gelyk? ‘n Venster op die jaar 100-150 n.C. – Kobus Kok

Sommige mense bid nie elke keer by elke ete nie, omdat hulle glo een keer per maand bid as hulle die Pick en Pay of Woolies trollies vol kos koop en sê sommer dankie by voorbaat vir die hele maand. Ander mense vat gou ‘n happie kos voor hulle bid, net om seker te maak dat die kos waarvoor hulle nou gaan bid wel lekker is en mens daarvoor kan bid. Laasgenoemde is sommer ‘n paar grappies.

Van kleins af leer ons ons kinders dat ons bid voor ons eet, en dat ons vir die Here dankie sê vir die kos wat ons nou gaan geniet. Dit is vir ons baie belangrik, omdat ons vir die Here erkenning en dank gee, en erken dat alles wat ons het van hom af kom. In die Nuwe Testament sien ons nie werklik hoe die vroeë Christene gebid het vir kos nie, behalwe op een of twee plekke waar Jesus die brood breek en die Vader dank.

In die Buite Bybelse (apokriewe) boek “Die Didagé” word daar vir ons gewys hoe die vroegste Christene gebid het voor hulle geëet het. Die Didagé is in 1875 ontdek deur Breyennius in Konstantinopel nadat hy antieke Griekse manuskripte in die biblioteek van die Klooster van die Heilige Graf in Jerusalem ontdek het. Die Didagé was een van die manuskripte. Volgens geleerdes dateer die inhoud van die Didagé uit ‘n tyd tussen 100-150 n.C., ‘n tyd wat baie naby is aan sommige boeke wat ons vandag in ons Bybel het.

In hoofstuk 9 van die Didagé verduidelik die skrywer hoe daar gebid moet word aan die Nagmaalstafel [Ek haal enkele grepe uit]. Wanneer die brood gebreek is, sê hy, moet mens soos volg bid:

Ons Vader, dankie vir die lewe en die kennis wat u aan ons bekend gemaak het deur Jesus, u dienaar.

Ons prys u vir altyd!

As hulle klaar geëet, na die nagmaal, moes hulle so bid en dankie se vir die kos:

Dankie, Heilige Vader dat Uself in ons harte kom woon het.

Ons dank U vir kennis, geloof en ‘n ewige lewe wat u aan ons bekend gemaak het deur Jesus, u dienaar.

Ons prys u vir altyd

U het aan mense kos en iets om te drink gegee sodat hulle dit kan geniet en u kan loof, maar vir ons was U so goed dat U vir ons geestelike kos en drank, en ewige lewe deur u Dienaar Jesus geskenk het.

Bo alles dank ons u dat u almagtig is

Ons prys u vir altyd…

Maranatha (Kom, Here [Kom vinnig weer terug, Here])

Die gebruik wat ons vandag het, om te bid voor ons eet, en in sommige huise om te bid nadat ons geëet het, is ‘n gebruik wat twee duisend jaar teruggaan. Dit het veral gebeur tydens die gemeenskaplike liefdesmaaltyd van die gelowiges.

Mag ons die aflosstokkie nie laat val nie, en ons kinders leer om te bid. Miskien kan hierdie gebed uit Didagé gebruik word as u weer aan tafel bid. So eggo die stem van die vroeë Christene weer nuut in ons huise, en vat ons hande met die eerste Christene, diegene wat vervolg was vir die geloof en wat die geloofsgetuies is wat ons voorgegaan het.

Lees gerus meer:

Van der Watt, J.G., & Tolmie, F., Apokriewe Ou en Nuwe Testament, CUM.

Skrywer: Dr Kobus Kok

Kinders van God by die laaste oordeel – Dirk Venter

Francois vra oor “Kinders van God by die laaste oordeel” die volgende twee vrae:

a) Sal gereddes by die laaste oordeel verantwoording moet doen vir hulle verkeerde dade en woorde alhoewel hulle nie veroordeel sal word nie? (Openbaring 20:12 +15)

b) Na aanleiding van 1 Petrus 4:17 + 18: Word gereddes hier op aarde getugtig en gestraf vir verkeerde dade ens sodat hulle nie by die oordeelsdag saam met die wêreld veroordeel word nie?

Antwoord: 

Ds Dirk Venter antwoord:

a) Ons kan inderdaad van Op. 20:11–15 verstaan dat alle mense met die Wederkoms voor die troon van God verantwoording sal doen vir hul lewens: woorde, dade ens. — nie net dié wat veroordeel word nie, maar ook die wat wel uiteindelik gered is. Die teksgedeelte druk dit uit in terme van twee soorte boeke. Die eerste is die stel boeke waarin alle mense se doen en late opgeteken is. Na aanleiding van dié boeke word mense geoordeel op grond van hul dade. Aangesien alle mense skuldig is aan sonde, sou die uitkoms hiervan eintlik vir almal “sleg” wees. Ander skrifgedeeltes wys ons tog daarop dat ‘n mens aan die hele wet skuldig is, selfs al het jy net een van die gebooie oortree (bv. Jak. 2:10). Ten opsigte van dié eerste stel boeke verdien alle mense dus eintlik om veroordeel te word. Selfs al sou jy ook baie goed gedoen het, bly die feit staan dat elke mens aan sonde skuldig is en daarvoor die doodstraf verdien (vgl. Rom. 3:23, 5:12, 6:23, ens.) Maar dan word daar ‘n ander boek oopgemaak, naamlik die boek van die lewe. Dit word elders in Openbaring beskryf as die boek van die Lam (Op. 13:8, 21:27). Almal wat die versoeningsdood van die Lam van God, Jesus Christus, aangeneem het deur geloof, se name is in dié boek opgeteken. Op grond van die groot versoenoffer wat Hy vir hulle gebring het ter vergifnis van hul sondes, word dié mense dan vrygespreek. Al die ander wie se name nie in die boek van die lewe staan nie, bly onder die oordeel wat hulle verdien op grond van die eerste stel boeke, en kry dan op grond daarvan die verdiende doodstraf deur in die vuurpoel gewerp te word.

Ander teksgedeeltes in die Skrif bevestig ook dat alle mense (d.w.s. gelowiges én ongelowiges) voor God verantwoording sal moet doen oor hul dade (selfs al word die gelowiges uiteindelik vrygespreek ter wille van Christus), bv. Jak. 2:8–13, 1 Pet. 1:17, 2 Kor. 5:10 en Joh. 5:24–29. Vgl. ook 1 Kor. 3:12–15.

b) Om 1 Pet. 4:17–18 reg te verstaan is dit baie belangrik om dit te lees binne die konteks van 1 Pet. 4:12–19, en natuurlik 1 Pet. as geheel. Dit is uit verskeie dele van die brief duidelik dat die oorspronklike lesers aan wie die brief gerig was, deur die ongelowiges in hulle omgewing vervolg is oor hulle geloof (bv. 1 Pet. 2:12, 15, 19–23; 3:13–17; 4:12–19 ens.) Dis ‘n belangrike veronderstelling van die brief dat die gelowiges hierdie vervolging beleef, nie omdat hulle verkeerd doen nie, maar ten spyte daarvan dat hulle doen wat goed en reg is, bloot omdat hulle in Christus glo (bv. 4:14–16). 4:17–18 se “oordeel” oor die huis van God staan dus in ‘n konteks van lyding ter wille van Christus, waar die gelowiges nie aan verkeerde dade skuldig is nie. (Daarom sê 4:19 ook dat hulle moet “aanhou goed doen” — dit impliseer hulle was besig om goed te doen, maar moes ten spyte daarvan lyding verduur).

Twee dinge in 4:17–18 self bevestig ook hierdie uitleg:

(a) 1 Pet 4:17 in die Ou Afrikaanse Vertaling (wat die Grieks meer direk weergee) lees: “Want die tyd is daar dat die oordeel moet begin by die huis van God. En as dit eers by ons begin, wat sal die einde wees van die wat aan die evangelie van God ongehoorsaam is?” Twee groepe word in teenstelling met mekaar gestel: “die huis van God” en “die wat aan die evangelie ongehoorsaam is”. Die aard van die teenstelling impliseer dat die huis van God mense is wat aan die evangelie gehoorsaam is. Die lyding wat die huis van God in hierdie wêreld ervaar is dus nie toe te skryf daaraan dat hulle aan God ongehoorsaam is nie, en is dus nie op ‘n direkte manier straf op sonde nie.

(b) 1 Pet 4:18 gaan voort met hierdie teenstelling van twee groepe. Hier (letterlik vertaal) word die een groep (die kerk) “regverdiges” genoem, en die ander “goddeloses” en “sondaars”. Die feit dat die gelowiges “regverdiges” genoem word, impliseer dat hulle onskuldig staan voor God se oordeel (natuurlik op grond van Jesus Christus wat hulle “regverdig gemaak” het deur versoening met God en vergifnis van sondes te bewerk). Weereens bevestig dit dat die lyding wat hulle verduur nie gelees moet word as straf op hul sonde nie.

As mens die twee verse so binne hul konteks lees, kom dit op die volgende neer:

God stel selfs ondersoek in na die doen en late van sy eie huisgesin, die gelowiges. Hy is op die punt om uitspraak te gee oor aan watter kan van sy Hoë Reg hulle staan. God se eie huis moet dus reeds op hul hoede wees en let op hul lewens. Aangesien dit die geval is, moet mense wat nié (soos God se huis) gehoorsaam is aan die evangelie nie, eintlik baie bekommerd wees oor wat eendag van hulle gaan word. Wat gaan met húlle gebeur as God ondersoek instel na húlle doen en late? Op die finale dag van oordeel sal God se eie huisgesin, wat wel gehoorsaam en geregverdig is, dit net-net maak om gered te wees van ewige lyding (vanweë God se genade in en deur Jesus Christus). Gevolglik sal dié wat vér van God af lewe deur hul ongehoorsaamheid daardie dag in baie groot moeilikheid wees. Lg. is wat 1 Pet 4:17–18 wil beklemtoon.

Uiteindelik bedoel 1 Pet. 4:17–18 dus nie dat gereddes hier op aarde vir hul verkeerde dade gestraf word sodat hulle nie saam met die wêreld veroordeel sal word nie. Die twee verse verwys ook nie na tugtiging deur God as sulks nie.

Om egter meer in die algemeen jou vraag te beantwoord, los van die konteks van 1 Pet. spesifiek, kan daar wel bevestigend geantwoord word dat God sy kinders tydens hul aardse lewens tugtig sodat hulle die sonde sal aflê en sal doen wat reg is (kyk bv. na Heb. 12:4–13). Hierdie tugtiging moet egter nie sondermeer gelykgestel word aan die swaarkry, lyding, vervolging of verliese wat mense beleef nie. In die era van genade waarin ons tans leef (na Christus se koms) tug God sy stout kinders in die eerste plek deur Sy Woord en Gees en deur medegelowiges, en nie deur allerlei vorme van swaarkry oor hulle te bring nie.

Skrywer: Ds Dirk Venter

Om sy woorde in te drink – Milanie Vosloo

Stuur u lig en u waarheid; laat dit my lei. Psalm 43:3a

Hoe meer ‘n mens die Woord van God lees, sy waarhede in jou lewe toepas en die wonders van sy Skrif jou eie maak, hoe meer wil mens nóg oor God weet. Hoe nader ons aan sy heerlikheid kom, hoe lekkerder en heilsamer word dit.

Daarom is dit so belangrik dat ons, wanneer ons sy Skrif en die menslike interpretasies daarvan lees, werklik die boodskap aan onsself sal toe-eien. Pas gerus elke keer wanneer jy die Woord lees, die volgende riglyne toe:

• Vra: Wat sê God vir mý hier? Wat vra God regtig vir my?
• Besluit dan in jou hart: Ek wíl Hom gehoorsaam. Ek wil doen wat Hy vra juis omdat ek as Christen so behoort te lewe.
• Bid daarna dat God jou sal help om sy opdragte en riglyne te volg. Vra as’t ware: “Here, maak my hele menswees bruikbaar in u diens.”
• Eien dan die Skrifwaarhede vir jouself toe: Sê en glo dat jy, deur die krag van sy Gees, reeds ‘n oorwinnaar is en reeds leef soos Hy jou vra. Eien ook God se beloftes van trou, hoop en troos vir jouself toe in dié wete dat Hy getrou is aan sy woord.

God praat in hierdie moderne eeu steeds met sy kinders deur sy onveranderlike waarhede. Drink dit elke dag in, maak dit jou eie en gaan leef dan in sy wonderlike lig. Meer as dit: wees jý die lig.

Here, laat u waarheid en u liefde vandag kragtig deur my leef asseblief.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit Milanie Vosloo se boek: Laat sy Liefde jou Lei, publiseer. Ons dank aan Milanie Vosloo en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: MIlanie Vosloo

Geloofsvrae: Die gawes van die Gees – Adrio König

Die gawes van die Gees

Die gawes van die Gees is nie opsioneel nie. Dit is nie so dat sekere kerke straffeloos kan kies om sonder die gawes en net met die vrug te werk nie, net so min as wat Korinte straffeloos kon kies om net met die gawes sonder die vrug te werk! Die gawes of die charismatiese struktuur van die kerk is die normale manier waarop God die kerk wil laat werk.

Dit gemeente van Korinte was nie ‘n uitsonderlike gemeente omdat daar gawes voorgekom het nie. Hulle was wel uitsonderlik in die sin dat die gawes onenigheid en verdeeldheid veroorsaak het. Paulus suggereer dan ook nie vir ‘n oomblik dat hulle miskien moet oorweeg om die gawes te los en liewer net met die vrug aan te gaan nie. Inteendeel, hy put hom uit om hulle te help om die gawes reg toe te pas sodat die gemeente die volle waarde uit die gawes kan kry (1Kor 12-14). Dit is ook opvallend dat hy nie in die tweede Korintiërbrief op hierdie saak terugkom nie. Skynbaar het hulle dit reggekry om die probleem op te los.

Die gawes vind aansluiting by die wonderwerke van Jesus en die opstanding van die liggaam, en is deel van die apokaliptiese wêreldbeeld. Dit verteenwoordig die bonatuurlike wyse waarop God in die wêreld werk. Daarom moet die gawes nie `onskuldig’ voorgestel word deurdat aan die sogenaamde `gewone’ gawes voorkeur gegee word nie (soos onderrig gee, bemoedig, leiding gee, help – Rom 12 – en wysheid, kennis, geloof – 1Kor 12). Dit gaan in die gawes van die Gees om buitengewone gawes, nie om `talente’ wat mense van nature het en dan in kerklike diens gebruik nie.

Die buitengewone aard van die gawes herinner ons daaraan dat ons nie die Gees moet `vergeestelik’ nie. Ons moet nie die werk van die Gees beperk tot sy vrug nie, hoe wonderlik dit ookal is, omdat dit in ‘n sekere sin inwendig en onsigbaar is, en net die uitwerking daarvan sigbaar is in ons lewe (nederigheid, vriendelikheid, geduld). Die gawes is opsienbarende werkinge van die Gees wat net soos die wonderwerke van Jesus aandag trek en mense laat saamstroom.

Andersyds is dit net so belangrik om te onthou dat die lyste gawes in die NT oop lyste is wat verander van situasie tot situasie (Rom 12:6-8; 1Kor 12:8-10,27-30; Ef 4:11; 1Pet 4:10-11). Die eis dat presies al daardie gawes net so in elke situasie moet voorkom, is ‘n miskenning van die doel wat die Gees met die gawes het: om in die lig van die behoeftes van ‘n bepaalde gemeente juis dié gawes te gee wat daar nodig is (1Kor 12:7,11). Dit moet in ons lewe en strewe uiteindelik nie om die gawes gaan nie, maar om die Een wat die gemeente wil bou.

Die belang van die gawes blyk uit die funksie wat dit het. Elke lidmaat kry ‘n gawe … om die ander lidmate daarmee te bedien. Die gawes is dus tot onderlinge opbouing. Die Gees weet watter gawes in ‘n bepaalde gemeente nodig is, en hierdie gawes gee Hy aan die lidmate. Hoe sal ‘n gemeente dan sonder dié gawes kan funksioneer? Hoe gaan hulle behoeftes ondervang word?

Die hele punt van die gawes is dat hulle die gemeentelede onderling aan mekaar verbind. Ons het mekaar nodig omdat die een ‘n gawe het waaraan die ander behoefte het. Net soos die vrug, staan die gawes ook in diens van die eenheid as God se skeppingsdoel wat Christus aan die kruis bewerk het en waaraan die Gees nou in die gemeente se lewe gestalte gee.

Dit is dan ook ‘n goeie vraag of dit reg is om so eensydig van die gawes van die Gees te praat. Skynbaar bedoel Paulus dit nie so nie. Hy verbind die gawes doelbewus aan die Vader, die Seun en die Heilige Gees (1Kor 12:4-6). Verder is dit juis die liggaam van Christus wat as beeld gebruik word om ons te help om die werking van die gawes te verstaan. Sowel in Rom 12:3-8 as in Ef 4:7-16 word die genadegawes nie aan die Gees verbind nie, maar aan Christus. Ons staan dus weer voor die `ineengevlegdheid’ van Christus en die Gees. Dit kan ook nie anders nie want die Gees is die Gees van Christus, en Christus is deur die Gees op aarde werksaam.

Skrywer: Prof Adrio König