Geloofsvrae: Die Naam van God – Adriö Konig

Die Naam van God

In die Bybel word baie waarde aan ‘n naam geheg. Daar is gevalle waar mense oortuig was dat ‘n naam die wese van ‘n persoon aandui. Ook God se Naam word met groot eerbied behandel. Trouens daar is ‘n gebod wat net aan sy Naam gewy word: `Jy mag die Naam van die Here jou God nie misbruik nie, want die Here sal die een wat sy Naam misbruik, nie ongestraf laat bly nie’ (Eks 20:7).

Volgens hierdie gebod het God ‘n Naam. Wat is sy Naam?

Ons het ongelukkig deur die vertaling van die Bybel die besef verloor dat God ‘n Naam het. As iemand die woord `God’ onnodig gebruik, miskien as stopwoord, sal ons sê hy of sy gebruik die Naam van God ydelik. Maar die woordjie `God’ is nie die Naam van God nie. `God’ is nie ‘n eienaam nie. Dit is ‘n soortnaam soos mens. Wat is die Naam van God?

In die tyd van die OT was daar baie gode. Een van hulle was Israel se God. Volgens die OT is Hy die ware God. Verder het Israel geglo hulle God het ‘n naam. Maar sy Naam was vir hulle só heilig dat hulle dit vir eeue lank glad nie uitgespreek het nie (n.a.v. die derde gebod). As hulle by sy Naam in hulle Bybel kom, het hulle die Hebreeus vir `eienaar’ gelees. Die gevolg is dat ons vandag nie presies weet hoe hulle sy Naam uitgespreek het nie.

In ons Bybel word die woord `Here’ as vertaling van hierdie Naam van God gebruik. Maar daar is baie probleme in dié verband. Eerstens word `Here’ ook vir ‘n ander Hebreeuse woord gebruik, een wat heer, eienaar, besitter beteken.

Tweedens is `Here’ nie ‘n eienaam nie. Dit is eerder ‘n titel. En nou het ons vertalers dit gebruik om ‘n eienaam te vertaal. Nou besef ons nie meer goed dat God ‘n naam het, soos ons name Piet of Sannie nie. Sy Naam word in die Hebreeuse Bybel Jhw geskryf (sonder klinkers). Die ou mense het dit Jehowa (spelling Jehova) uitgespreek, maar dis waarskynlik verkeerd. Die moontlikheid is groter dat dit iets soos Jagwe uitgespreek moet word, met ‘n sagte g. Ons skryf dit vandag meestal Jahwe.

Die derde gebod sou dus duideliker gewees het as dit ongeveer soos volg vertaal is: Jy mag die Naam van jou God: Jahwe, nie misbruik nie, want Jahwe sal die een wat sy Naam misbruik, nie ongestraf laat bly nie.

Laat ons net om die gevoel van ‘n naam te kry, in die volgende paar sinne die naam Jahwe in plaas van Here gebruik.

Die betekenis van God se Naam Jahwe is ook ‘n interessante saak. As Moses Hom by die doringbos ontmoet, en Jahwe aan hom die opdrag gee om sy volk uit Egipte te bevry, vra Moses vir Jahwe wat sy Naam is. Moses het dus nog nie sy Naam geken nie.

Jahwe sê dan vir Moses wat sy naam is. In ons vertaling lui dit: `Ek is wat Ek is. Jy moet vir die Israeliete sê: `Ek is’ het my na julle toe gestuur’ (Eks 3:14).

Die Hebreeus vir `Ek is’ is ‘n werkwoordvorm en hou direk verband met die Naam Jahwe. Dit is egter van vroeg af vertaal met ‘n Griekse woordjie wat nie ‘n werkwoordvorm is nie en iets soos `die syn’ of `die bestaande’ beteken. Daaruit is dan afgelei dat God die ewige bestaande is, die een wat selfgenoegsaam is.

Hierdie vertaling het saamgehang met ander oortuigings waarvolgens verandering sleg is terwyl dit wat nooit verander nie, goed is. Dit het eeue lank die voorstelling gevestig dat God onveranderlik is, dat Hy deur niks geraak word nie, geen emosies het nie, en nie reageer op wat mense doen nie

Daarteenoor is ‘n mens baie nader aan die waarheid as jy by die oorspronklike werkwoordvorm bly en hierdie Naam verstaan as ‘n aanduiding van iemand wat by jou is, wat betrokke is, wat dinge laat gebeur, wat getrou is. Die Hebreeuse werkwoord waarvan die Naam van God, Jahwe, afgelei is, word gewoonlik gebruik as die inleidende woordjie om te vertel dat daar iets gebeur het. Jahwe laat dinge gebeur!

Skrywer: Prof Adriö Konig

Laat sy Liefde jou Lei: Jy’s nie weggegooi nie! – Milanie Vosloo

Jy’s nie weggegooi nie!

Sara het Abraham beveel: “Smyt hierdie Egiptiese vrou en haar kind onmiddellik uit. Haar kind kan verseker nie saam met my kind erf nie.” Genesis 21:10

Ons almal het dit al beleef. Daardie gevoel dat ons weggegooi is! Dalk gaan hierdie weggooi-gevoel so ver as jou kinderjare terug. Miskien het jy op ’n stadium ’n vreeslike seer verwerpingservaring gehad wat vandag steeds ’n diepgewortelde letsel in jou hart laat. Of dalk was dit sommer net iets wat iemand gesê of gedoen het wat jou eenkant-gestoot laat voel het.

Soos Hagar, die vrou wat Abraham se eerste kind, Ismael, op Sara se aandrang verwag het en wat toe op ’n dag deur dieselde Sara uit die huis gejaag is. So beland Hagar en haar klein seuntjie in die woestyn waar hulle byna van die honger en dors omkom. ’n Hartseer verhaal van ’n verwerpte vrou wat eenkant sit en huil … totdat God ingryp. God sien hierdie weggooivrou raak, stuur ’n Engel om haar te versterk en haar te oortuig dat Hy nie haar of haar seun in die steek sal laat nie. “Gaan tel hom (jou seun) op en troos hom, want Ek sal hom nog eendag ’n groot nasie maak.” bevestig die Engel van God aan haar in Gen 21:18b.

Vind vandag troos in die feite dat ons God by uitstek ’n Vader vir weggooimense is: vir mense wat om een of ander rede verwerping ervaar het en daarmee worstel.

Immanuel – God by my – dankie dat ek aan u bors heling vir my ál my emosies kan vind.

Skrywer: Milanie Vosloo

Efesiërs (4) – Francois Malan

2.6 Geestelike oorlog teen die magte van die bose (6:10-20)

Hierdie gedeelte som die temas van die brief op in ‘n vergelyking met die wapenrusting van die Here en sy Gesalfde, wat optrek om sy volk uit die ballingskap in Babilonië te verlos, soos beskrywe in Jesaja 11:4-5; 59:17 en ook 49:2; 52:7 en met die Romeinse soldaat se toerusting in gedagte.

2.6.1 Word sterk in en deur die Here (6:10-13; 3:16)

Dit is die Here Jesus wat ons versterk (in Christus Jesus 2:6; Christus in ons; in liefde 4:17; in die Here 5:8; 6:1), volgens die werking van sy liefde, sy magtige sterkte in ons (1:19-23; 3:17-19).

Die gelowiges verkry die krag van God deur God se volle wapenrusting aan te trek (die nuwe mens in 4:24). Soos ‘n voetsoldaat ten volle toegerus moet wees vir ‘n veldslag, moet die gelowige ten volle afhanklik wees van God se sterkte, God se eie wapenrusting, wat Hy aan ons verskaf, naamlik Homself (om soos Hy te wees, 4:24; 5:1; Jesaja-tekse).

Die rede waarom gelowiges in die krag van die Here moet lewe, is dat hulle staande kan bly (4:14-16), weerstand kan bied teen die duiwel se listige aanslae (4:22,27-31). Ons is in ‘n man-tot-man-stryd gewikkel met die duiwel en sy trawante, wat die wêreld en ons self probeer inneem en teen God mobiliseer (maar vir wie Christus oorwin het, 1:20-22).

As die gelowiges ten volle voorbereid en bewapen is met die wapenrusting waarmee die Here hulle beklee het, sal hulle ook op dae van spesiale aanvalle weerstand kan bied en staande kan bly.

2.6.2 Staan vas! met God se volle wapenrusting beklee (6:14-17)

Die opdrag om vas te staan word gegee saam met ‘n verwysing na die gawes wat God voorsien om in die stryd teen die vyand vas te staan:

• gereedheid om die waarheid van die evangelie uit te leef (1:13; 4:15,21,25; 5:9; Jes.11:5), en die duiwel geen vatkans te gee nie (4:27) word vergelyk met die leervoorskoot wat die Romeinse soldaat aantrek om sy bobene te beskerm,

•  God se geregtigheid, om soos Hy, en volgens sy wil, reg op te tree teenoor ander (4:24; 5:1,9; Jes.59:17; 11:5) word vergelyk met ‘n soldaat se brons borsplaat wat sy hart beskerm teen pyle en die vyand se swaard,

•  geskoei met bereidheid om die evangelie van vrede te verkondig en uit te leef (2:14-18; Jes.52:7; 40:9-11),

•  geloof in die Here en sy beskerming (1:13,15,19; 3:12,17; 4:5,13; geloof as gawe van God 2:8 en 6:23; Spr.30:5) as die skild teen die brandende pyle van die bose se misleiding, versoekings en vervolgings (5:6) word vergelyk met die groot skild wat die soldaat se hele liggaam beskerm teen swaarde en brandende pyle,

•  God se verlossing (2:5-8; Jes.59:17), waarmee Hy die gelowiges uit die mag van sonde en dood verlos het, en in die ryk van Christus oorgeplaas het, as die helm wat die gelowiges moet opsit om hulle denke te beskerm teen dwaling en sondige begeertes (4:22; 5:6), word vergelyk met die soldaat se brons helm wat van sy kop tot sy wange beskerm,

•   die woord van God (evangelie) is die swaard waarmee die Gees die gelowige toerus om die bose aan te val deur getuienis en verkondiging van God se verlossing en oordeel (Jes.11:4), wat vergelyk word met die kort swaard van die soldaat vir man-tot-man-geveg.

2.6.3 Waak en bid (6:18-20)

Voortdurende afhanklikheid van God in gebed is noodsaaklik om vas te staan in die stryd teen die magte van die duisternis wat nie in dié bedeling eindig nie. Bid daarom altyd tot God, gelei deur die Gees (2:18; 5:18), met elke soort gebed en smeking, waak met alle volharding om nie te verslap nie, tree in vir alle mede-gelowiges (1:15; 2:14-18) en vir Paulus (3:7-9), die evangelie se gesant in boeie, om dit vrymoedig te verkondig, selfs voor die keiser tot wie hy geappelleer het (Hand.9:15; 25:12).  

Slot en seën (6:21-24)

Paulus beveel sy medewerker Tigikus by hulle aan. Hy bring waarskynlik die brief na hulle toe (soos ook die brief aan die Kolossense, Kol.4:7-8).

Hy sluit die brief met ‘n gebed dat die vrede (2:14-18) en liefde met geloof (3:17-19) van die Vader en van Christus deur hulle na ander toe sal vloei, en dat God se genade (1:6,7; 2:5,7,8; 4:7) en onsterflikheid (1 Kor.15:42), die seëninge van die nuwe bedeling, met almal sal wees wat ons Here Jesus Christus liefhet, deur aan Hom toegewy te wees in ‘n persoonlike verhouding.

Skrywer: Prof Francois Malan

Geloofsvrae: Die duidelikheid van die Bybel – Adriö Konig

Die duidelikheid van die Bybel

As ‘n mens eers eenmaal besef het dat die Bybel ‘n sentrale boodskap het, kan jy omtrent al die kenmerke van die Bybel in terme daarvan probeer verstaan.

Die duidelikheid van die Bybel is ‘n ou probleem. Dit het altyd maklik gelyk om dit te bevraagteken met die argument dat al die Bybelkommentare en hoeveel ander boeke wat die Bybel verduidelik, nie nodig sou gewees het as die Bybel regtig so duidelik was nie. Die Katolieke Kerk het dan ook vir eeue die teendeel geleer: dat die Bybel moeilik is om te verstaan en gewone lidmate dit maklik verkeerd kan verstaan en verdraai. Daarom het hulle nie die Bybel vertaal en aan die gelowiges beskikbaar gestel nie. Die priester moes die evangelie aan hulle verduidelik.

Dit was ‘n radikale deurbraak toe die Kerkhervormers geleer het dat die Bybel aan almal beskikbaar gestel moet word, en Luther selfs sover gegaan het om ‘n vertaling in Duits te maak. ‘n Mens kan dié Luthervertaling vandag nog koop. Die kerk het nie voorheen vertalings van die Bybel gemaak of toegelaat nie. Die Bybel was net in Latyn beskikbaar (die sg. Vulgaat) wat omtrent net die priesters kon verstaan.

Die Katolieke Kerk het sy posisie verder verdedig met ‘n verwysing na die talle dwalings wat deur die eeue heen ontstaan het. As selfs priesters die Bybel verkeerd kan verstaan, hoeveel te meer die `leke’ wat nie die geleerdheid en agtergrond het nie. Die Kerk kon ook nog wys op dele in die Bybel wat bo alle twyfel besonder moeilik was soos Daniël en Openbaring.

Dit alles was egter ‘n misverstand van die Hervormers se posisie. Dat daar moeilike dele in die Bybel is, en dat daar aaklige dwalings deur die eeue heen ontstaan het, het hulle goed genoeg geweet. Trouens hulle was oortuig dat hulle juis op daardie tydstip voor die allerergste dwalings van die amptelike leergesag van die kerk te staan gekom het. Dit was dus nie net ongeleerde en oningeligte leke wat kon dwaal nie!

Wat het hulle dan bedoel met die duidelikheid van die Bybel? Dat dit waaroor dit in die Bybel gaan, so duidelik is dat selfs die eenvoudiges dit goed kan verstaan. Hulle was goed bewus van hierdie gerigtheid van die Bybel, van die sentrale plek wat die verlossing deur Jesus inneem, en na hul oortuiging het dit so duidelik in die Bybel gestaan dat `selfs die blindes dit kon sien.’ Daar word dikwels gepraat van die `religieuse’ duidelikheid van die Bybel. Die besonderhede, histories, aardrykskundig, taalkundig, is dikwels moeilik, maar die boodskap dat Jesus die Redder van die wêreld is en dat ons die ewige lewe beërwe as ons in Hom glo, is duidelik. Sover die posisie van die Hervormers.

Dit is natuurlik nie so seker dat hulle posisie onaanvegbaar is nie. Een van die sentrale sake waaroor dit juis in die Hervorming gegaan het, was die regverdiging net deur die geloof in Jesus Christus. Van die bekende slagspreuke was: net Christus (solus Christus), net deur genade (sola gratia), net deur geloof (sola fide). Dit is die duidelike kern van die Bybel, die hart van die evangelie. En juis hieroor het hulle teen die Katolieke Kerk gestaan. Dis oor hierdie duidelike kern dat die geskil gegaan het, so skerp dat die Katolieke Kerk uiteindelik die ban oor hulle uitgespreek het.

En hierdie verskille het nie daarna verdwyn nie. Vir eeue skei dit ons en die Katolieke Christene. Eers gedurende die tweede helfte van die twintigste eeu het daar Katolieke stemme begin opgaan wat beweer het dat daar heelwat misverstande op die spel was en dat die Katolieke en Protestante se standpunte in werklikheid baie naby aan mekaar is.

Maar hierdie feite maak van die Bybel se duidelikheid ‘n groot probleem. As die Hervormers reg is, sou ‘n mens tog verwag dat alle Christene so ongeveer oor die hart van die evangelie saamstem – al verskil hulle dan oor kleiner sake soos die manier waarop Daniël of Openbaring uitgelê moet word. Dit beteken dat die verdeeldheid van die kerk ‘n ernstige uitdaging is aan ons leer oor die duidelikheid van die Bybel.

Skrywer: Prof Adriö Konig