Aan die ander kant – Jan van der Watt

ʼn Leser vra:

Ek het na die program op TV gekyk “Aan die ander kant.” Ek kan sien dat daar groot belangstelling is veral as mense iemand na aan hulle verloor het. Die aanbiedster het ook gepraat oor ʼn persoon aan die anderkant wat blykbaar terwyl hy hier op die aarde was net baie gewerk het en nie tyd gebruik het vir sy geestelike lewe nie. Hy het gevra dat sy gesin vir hom moet intree en bid soos daar in die Woord staan “waar 2 of meer saamstem.” Dit maak nie vir my sin nie. As mens nie ʼn verhouding met God hier op aarde gehad het nie, hoe kan daar iets vir jou gedoen word as jy klaar dood is.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vraag is of ʼn mens vir iemand anders kan intree wat reeds dood is sodat hy dan uiteindelik gered sal kan word al was hy nie ʼn gelowige op aarde nie. Die vraag het twee kante: kan iemand wat nie gelowig was op aarde nie na sy dood deur ons gebede gered word; en kan ons vir dooies intree deur gebed?

Daar is geen aanduiding in die Bybel dat iemand wat nie in die Here geglo het hier op aarde nie deur ons gebede gered kan word nie. As iemand dit beweer, is dit ʼn dwaalleer. In die verhaal van die Ryk man en Lasarus (Lukas ) word daar uitdruklik gesê dat ons ons kans op aarde het om in die Woord en Profete te glo. As die kans verby is, is dit verby.

Daar is egter in die Roomse en Ortodokse kerke die gebruik om tog vir dooies te bid. Dit kom uit 2 Makkabeërs se laaste gedeelte. 2 Makkabeërs is deel van die kanon van die Rooms Katolieke Kerk (hulle kanon verskil van die Protestante s’n deurdat hulle 13 ekstra boeke het waarvan 2 Makkabeërs een is). In 2 Makkabeërs word daar vertel van hoe die Jode teen die vyand geveg het. Die betrokke dag is daar buitengewoon baie Jode dood, hoewel hulle die slag gewen het. Toe die Joodse leiers die dooies ondersoek, kom hulle agter dat die mans ʼn gelukbringer van ʼn plaaslike godin onder hulle klere versteek het. Hulle het dus nie die Here volledig vertrou nie. Daarom is hulle ook dood. Tog was hulle getroue Jode wat eintlik hulle lewens vir God en hulle vaderland gegee het. Die Jode se leier het toe besluit om geld bymekaar te maak en vir die gestorwenes ʼn offer in Jerusalem by die tempel te bring met die versoek dat hulle sonde met die godin vergewe word. Hulle het dit ook gedoen. Daaruit is deur die latere kerk afgelei dat ʼn mens wel vir gestorwenes mag intree (onthou 2 Makkabeërs is deel van die Katolieke Bybel). Daarom kry ʼn mens vergelykbare tradisies in die Roomse en Ortodokse tradisies.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Wie rokkel Paulus se gemeentelede af? – Jan van der Watt

Erika vra:

Volgens Filippense was daar mense wat Paulus se gemeentelede afgerokkel het terwyl hy in die tronk was. Wie was die mense en van watter geloof was hulle dan nou? Was dit dalk soos in vandag se tyd waar daar so baie kerke is wat aanspraak maak dat hulle almal in Jesus glo, maar ons is net nie een kerk nie of was dit mense wat nie in Jesus geglo het nie?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Wie was Paulus se opponente in Filippi? Dit is nie so maklik om te beantwoord nie. Die een basiese probleem is dat Paulus nooit werklik sy opponente identifiseer nie. Hy sê nie wie dit is nie, maar vertel wel wat hulle doen. Die rede is omdat daar in die tyd van die Bybel gevoel is dat sodra jy iemand by die naam noem, jy aan daardie persoon erkenning en eer gee. Om nie sy naam te noem nie, beteken dat jy so wys jy dink nie veel van die persoon of persone nie. Daarom noem Paulus nie sommer die name van sy opponente nie. Hy wil nie te veel prominensie aan hulle gee nie. Ons weet daarom ook nie altyd na wie hy verwys nie.

Daar is verskillende teorieë oor wie die opponente kon wees, maar dit is waarskynlik ‘n groep wat gevoel het Paulus is te liberaal en dat Christene meer ‘Joods’ moes wees, met ander woorde, die groot getal Joodse wette moes nakom. Dit is nie dat hulle nie in Jesus geglo het nie, maar dat hulle gevoel het dat dit tog nodig is om die klomp ekstra wette te hou. Paulus het natuurlik gesê dat ons vry is van al die wette. Die meer Joodsgesinde mense het Paulus waarskynlik oral gevolg en sy gemeentes probeer oortuig om meer Joods te wees en het so gemeentelede afgerokkel. Hulle was gedeeltelik suksesvol, hoewel Paulus se siening uiteindelik die siening van die Christelike kerk geword het.  

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Paulus vervolg die Christene – Jan van der Watt

Erika vra:

Hoekom het Paulus die Christene vervolg? Wat was dit wat die Joodse geloof en reëls en Fariseërs gehad het teen Jesus in Paulus se tyd? As ek dit reg verstaan het Paulus se vervolging van Christene plaasgevind omdat hulle in Jesus geglo het. Tog het hulle rede gehad om in Jesus te glo, want hy was toe reeds op aarde gewees, gekruisig en het opgestaan. Oorlewing moes dit tog so oorgedra het aan die Jode in Paulus se tyd? En hoekom moes die Christene doodgemaak word? Kon hulle nie maar soos vandag keuses gehad het nie?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Om die vraag te beantwoord moet ons eers bietjie kyk na hoe die politieke en godsdienstige omstandighede in daardie tyd daar uitgesien het. Die magtige Romeine was die politieke heersers oor die hele Mediterreense gebied. Om so ‘n groot gebied te beheer sonder telefone, vliegtuie, karre ens. het spesiale reëlings gevra. Hulle het in die meeste gevalle met die plaaslike mense ‘n ooreenkoms gemaak – die plaaslike mense kan hulle eie plaaslike sake en veral hul eie godsdienstige sake reël, maar dan moet hulle gereeld hulle belasting betaal en hulle polities gedra. Hulle moet nie in opstand kom of betoog nie. Daarom kry ons in Jesus se tyd die Sanhedrin of Joodse Raad (Jesus moes eers voor hulle verskyn met sy verhoor) wat oor die plaaslike Joodse sake en godsdiens beheer gehad het en daarna is hy na die politieke leier, Pontius Pilatus (wat namens die Romeine beheer moes uitoefen). Deel van die ooreenkoms was ook dat die Jode regspraak kon uitoefen oor sake wat hulle direk raak (maar nie oor politieke sake nie – sien die gesprek tussen die Jode en Pontius Pilatus in Johannes 18:28-32). Hulle kon mense straf as hulle dink die mense oortree hulle plaaslike wette of godsdienstige reëls. Hulle kon selfs Jode wat hulle gedink het oortree hulle godsdienstige wette vervolg ver buite die grense van Israel. Daarom kon Paulus ook Damaskus toe gaan (wat in Sirië was) om die Christene daar te vervolg.

Paulus-hulle, as Jode, het dus die reg gehad om Jode te vervolg wat hulle dink teen hulle godsdiens gedraai het of dinge doen waarmee hulle nie tevrede is nie. Ons lees in die eerste hoofstukke van Handelinge dat die Christene Jesus as die opgestane Messias bely het. Die Jode het dit nie aanvaar nie en wou hulle stilmaak (Lees die mooi verhaal in Handelinge 4). Toe die Christene nie wou luister nie, het die Jode gevoel dat hulle die egtheid van die Joodse godsdiens bedreig en het hulle daarom begin vervolg.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Laat sy Liefde jou Lei: Wat bêre jy op hul onthou rakke? – Milanie Vosloo

Wat bêre jy op hul onthou-rakke?

Omdat julle God se kinders is wat Hy liefhet, moet julle sy voorbeeld volg. Ja, leef ‘n lewe van liefde. Efesiёrs 5:1 – 2a

Indien jy vandag te sterwe sou kom, wat sou jy nalaat? Vergeet vir ’n oomblik van die besittings wat jy in jou testament bemaak het en vra jouself: Watter hártsdinge los ek hier agter? Waarvoor sal ander jou méns onthou? Sal hulle aan jou dink as iemand wat ‘n positiewe verskil in hul lewens gemaak het omdat jy aan hulle gewys het hoe God se liefde lyk?

Hoe sal die mense naby aan jou – jou man, kinders, familie, vriende en kollegas – oor jou menswees-nalatenskap voel? Sou hulle dit wat jy is en doen, op hul “mooi herinnerings-rakke” bêre? Sou hulle wil onthou hoe goed jy hulle laat vóél het? Hoe jy hulle opgebeur en positief beïnvloed het? … Of nié?

Hierdie tipe vrae laat ’n mens soms ongemaklik en skuldig voel. Want nie een van ons is engeltjies nie. Ons is almal maar te geneig om uit selfsug dinge te sê en te doen wat ander liewer wil vergeet. Ja, sonder die inwoning van die Gees van God is nie een van ons hoegenaamd in staat om verskilmaakliefde in die harte van ander te laat nie.

Kom ons kniel en vra die Vader om ons elke oggend óór te maak: Om ons hart en siel propvol te maak van sy soort liefde: dié liefde wat ander sal wil onthou.

O Vader, ek wil graag ‘n goeie-onthou-mens wees. Laat u liefde in my leef, asseblief.

Skrywer: Milanie Vosloo