Boodskapteks: Jy
skryf: “Die Bybel is egter duidelik daaroor dat alle mense van een
voorvader af stam (Hand 17:26).” Verwar jy nie dalk “nasie” en “ras”
met mekaar nie? Handelinge praat duidelik van nasies, nie alle rasse nie.

Antwoord

Prof Hermie van
Zyl antwoord:

Die aanhaling in ons
vraagsteller se vraag kom uit ‘n bydrae wat ek gelewer het oor ‘n vraag of die
Bybel hom uitspreek teen rasgemengde huwelike (kyk webblad: bybelkennis.co.za,
“Gemengde huwelike”). Daarin het ek die punt gemaak dat daar geen
Bybelse verbod op rasgemengde
huwelike is nie, maar wel ernstige voorbehoude is oor geloofsgemengde huwelike, ongeag die ras van die egliede. Ter
stawing van my standpunt dat die Bybel nie teen rasgemengde huwelike is nie, of,
beter gestel, eintlik niks daaroor sê nie, het ek Handelinge 17:26 aangehaal
waar Paulus in sy toespraak voor die Griekse filosowe in Atene sê dat God alle
mense uit een mens – Adam – gemaak het (Genesis 1-2). So wou hy bevestig dat
alle mense van een mens/ouerpaar af stam, en dat ons dus almal verwant is aan
mekaar; die een kan nie sê dat hy beter of slegter as die ander is nie. Die
Grieke kon dus nie neerkyk op ander mense en hulleself meerderwaardig teenoor hulle
gedra nie (die Grieke het alle nie-Grieke as “barbare” beskou). Want,
sê Paulus, ons is almal gelyk voor God; ons het almal dieselfde voorouer
(Adam). Volgens my argument is dit dus geregverdig om te sê dat daar geen
teologiese beletsel op mense van verskillende rasse is om met mekaar te trou
nie. Ons behoort immers almal tot dieselfde “ras” – die menslike ras.
(Daar mag praktiese oorwegings wees wat in bepaalde kontekste dit nie gewens maak
dat mense van verskillende rasse trou nie, maar ek gaan nie nou daarop in nie.
Die punt is: Die Bybel belet nie rasgemengde huwelike nie. Dit is nie sonde of
teen een of ander skeppingsordening van God nie. Lees verder hieroor in my
genoemde artikel.)

Ons vraagsteller
maak egter ‘n onderskeid tussen ras en nasie, en sê dat Handelinge 17:26 nie
oor ras praat nie, maar oor nasies. Daarmee wil hy vermoedelik sê dat hierdie
vers nie ras insluit nie (met ander woorde, God het nie alle rasse uit een mens gemaak nie) en dat
mens dus nie uit Handelinge 17:26 die afleiding kan maak dat mense van
verskillende rasse mag trou nie. Kom ons neem hierdie vers in oënskou en kyk of
so ‘n argument steek hou.

In die
1983-Afrikaanse Vertaling staan daar inderdaad dat God uit een mens “al
die nasies gemaak” het. Daar
word niks van ras gesê nie. Daar is egter twee baie interessante uitlegkundige kwessies
in hierdie vers wat maak dat die saak nie so eenvoudig staan met die
vertaalkeuse van “nasies” in die Afrikaanse vertaling nie.

Die eerste kwessie
is dat die Griekse woord wat hier met “nasies” vertaal word (ethnos) net so wel met “volke”
vertaal kan word. Trouens, in ander kontekste van die Nuwe Testament word dit
inderdaad so gedoen, byvoorbeeld Lukas 7:5 en Johannes 18:35. ‘n Mens sou dus
in Handelinge 17:26 net so goed kon vertaal met: “het Hy al die volke gemaak”. (Die Bybel vir Almal volg inderdaad hierdie
weg.) Dit hang alles van die konteks af wat bedoel word en hoe mens moet
vertaal. En indien mens hier wel met “volke” vertaal, is ons al baie
nader aan ras, want soos ons weet is ras en volk verwante terme; beide het ‘n
biologiese basis, hoewel “volk” meer ‘n kulturele konnotasie het.

Die tweede kwessie
is dat die frase “het Hy al die nasies gemaak” ook vertaal kan word
met: “het Hy die hele menslike nasie gemaak”, of “het Hy die
hele mensdom gemaak”. Verskeie vertalings kies hierdie opsie, byvoorbeeld
die Nederlandse Groot Nieuws Bijbel:
“het hele mensdom”, die Duitse Gute
Nachricht: “die ganze Menschheit”, en die Luther Bibel (1984): “das ganze Menschengeschlecht”. So vertaal,
word die eenheid van die mensdom baie sterker na vore gebring. Nie net kom
almal van een en dieselfde voorouer af nie, maar alle mense is as gevolg
daarvan ‘n hegte eenheid – een menslike nasie of volk. Hierdie eenheid word ook
deur Paulus benut in Romeine 5:12 as hy sê dat sonde as gevolg van een mens
(Adam) na almal versprei het. Vanweë ons onderlinge verbondenheid via Adam is
almal lotsgebonde met Adam se sonde, en is daar niemand wat kan sê dat hy/sy
sonder sonde is nie. Hierdie teks is daarom een van die sleuteltekste vir die leerstuk
van die sogenaamde erfsonde – die gedagte dat ons almal ons sondige natuur of
geneigdheid van Adam “erf”, weens ons verbondenheid met hom.

Die gevolgtrekking
wat ons uit hierdie oorsig oor Handelinge 17:26 moet maak, is dat hoe ons ook
al vertaal – met “nasie”, “volk” of “menslike
nasie” – feit van die saak is dat ons almal tot een gemeenskaplike
groepering behoort, naamlik die mensdom, en dat die hele mensdom na een mens
teruggevoer kan word.

Op hierdie punt is
dit nodig om ‘n paar opmerkings te maak oor ras, volk en nasie in die antieke. Die
wetenskaplike onderskeiding wat ons vandag tussen ras, volk en nasie maak, het
destyds nie bestaan nie, in elk geval nie in die mate soos ons dit vandag
verstaan nie. Byvoorbeeld, as ons vandag van “ras” praat, bedoel ons
daarmee normaalweg mense van min of meer dieselfde biologiese herkoms. “Volk” is vir ons meer ‘n kulturele begrip (mense wat dieselfde taal
en kultuur deel), en met “nasie” dink ons aan ‘n staatkundige of politieke
groepering. Kom ons pas dit toe op Suid-Afrika. Ons kan praat van die
Suid-Afrikaanse nasie (staatkundig) wat saamgestel is uit verskillende volke
(kulturele groeperings, soos Zoeloes en Afrikaners), en verder dat hierdie
volke by verskillende rasse ingedeel kan word, soos mense van Kaukasiese
(Westerse) herkoms en mense van Negroïede herkoms. Hierdie onderskeidings het
egter nie in die antieke voorgekom nie, ten minste nie so ver ons kan agterkom
uit die terme wat in die Bybel aangetref word nie. Daarom dat ons vandag moeite
daarmee het om die verskillende terme in die Bybel wat na groter groeperings
mense verwys, so te vertaal dat dit pas op ons moderne verstaan van menslike
groeperings. Dit behels terme soos ethnos
(vertaalterme: nasie, volk, nie-Jood, heiden), laos (vertaalterm: volk), genos
(vertaalterme: familie, nageslag) en fulē
(vertaalterm: stam). Hierdie terme word baie vloeibaar en losweg aangewend deur
die antieke skrywers wanneer na groter groeperings verwys word, soos volk,
nasie, stam, familie, ensovoorts. Dit is dikwels so dat verskillende terme
gebruik word om na dieselfde groep mense te verwys, en andersom: dieselfde term
kan na verskillende groepe mense verwys. Feit van die saak is dat daar onder
die antieke volke rondom die Middellandse See-gebied nie groot rasseverskille was
nie, ten minste nie soos ons vandag daaroor dink nie. Almal het min of meer
dieselfde velkleur gehad. Uiteraard was daar wel verskille in taal, kultuur, gebruike
en godsdiens, maar dit het nie gekeer dat daar byvoorbeeld dikwels ondertrouery
tussen die volke in Palestina en elders was nie. Ook die Israeliete het hieraan
meegedoen, dikwels tot groot ontsteltenis van die geestelike leiers – nie
vanweë rassevooroordele nie, maar weens godsdienstige redes (Neh 13:23-27).

In die lig van
hierdie scenario is dit veelseggend dat die woord “ras” nêrens in die
Afrikaanse vertalings van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika gebruik word nie,
gewoon omdat dit nie as ‘n toepaslike vertaalterm in Afrikaans beskou word om
die destydse situasie weer te gee nie. Maar dit beteken nie dat wat ons vandag
onder “ras” verstaan nie in Bybelse tye voorgekom het nie. Nee, met
die begrippe wat wel in die Bybel gebruik word – in die oorspronklike tale én
in Afrikaans – om na groter menslike groeperings te verwys, word “ras”,
soos ons dit vandag definieer, wel geïmpliseer of ingesluit. Die verwysing na
ras is net meer indirek teenwoordig in die gebruikte terme in die Bybel. Daarom
dat dit ‘n geregverdigde afleiding is om te maak dat “ras” wel
ingesluit kan word by die ethnos van
Handelinge 17:26.

Die slotsom van bogenoemde uiteensetting is: Ons kan ‘n goeie saak uitmaak daarvoor dat wat ons vandag onder ras verstaan (biologiese herkoms), ingesluit is by die term ethnos wat in Handelinge 17:26 gebruik word. Dit bly dus ‘n geldige afleiding om te maak dat rasgemengde huwelike, soos ons dit vandag en veral in ons Suid-Afrikaanse konteks verstaan, nie verbied word vanuit hierdie teks nie, en ook nie vanuit die breër konteks van Skrifuitsprake nie.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Is dit die Heilige
Gees wat met ons praat in drome, en vir ons gesigte – en vrede – gee? Mag ek
direk met die Heilige Gees praat en vir hom iets vra, byvoorbeeld, om my
gedagtes te vernuwe, ensovoorts? Wanneer ek bid, bid ek tot God alleen of kan
ek tot / deur Jesus ook bid?

Antwoord

Prof Hermie van
Zyl antwoord:

Die vraag handel
onder andere oor wie ons moet aanspreek in ons gebede.

Normaalweg sê ons
dat ons tot God die Vader bid, deur Jesus, en in (die krag van) die
Heilige Gees. Christus is die Middelaar tussen ons en God (Hebreërs 7:25;
9:24), daarom bid ons deur Jesus tot
God (Johannes 15:16; 16:23). En die Heilige Gees is God se “Vertaler”:
Die Gees weet wat die diepste bedoeling van ons hart is en “vertaal”
dan ons stamelende woorde sodat die Vader sal verstaan, by wyse van spreke.
Dink hier aan ‘n teks soos Romeine 8:26-27, waar staan dat ons nie mooi weet
wat om te bid nie, maar dat die Gees ons in ons swakheid bystaan en dat Hy
volgens God se wil vir ons by God intree. Daar is dus ‘n innige band tussen die
Persone van die Goddelike Drie-eenheid om ons swakke gebede so te verstaan en
so te verhoor dat dit volgens God se wil én tot ons voordeel en geloofsgroei is.
So verkry ons die “maksimum voordeel” uit ons gebede, ten spyte
daarvan dat ons nie eens altyd mooi weet wat en hoe om te bid nie. (Selfs die
dissipels het “gesukkel” met gebed; daarom vra hulle op ‘n keer vir
Jesus: “Here, leer ons bid …”, Lukas 11:1.) Ons hoef ons dus nie
daaroor te bekommer dat ons gebede nie “reg” sal klink vir God nie;
Hy is die Een wat ons gebede reg verstaan en reg beantwoord. Daarvoor sorg Hy
as Vader, as Seun en as Heilige Gees. Wat ‘n wonderlike gedagte. Ons hoef nie “diep
gedagtes” uit te dink en dit in mooi woorde te klee nie. Die spreekwoord
sê mos: ‘n Goeie begrip het ‘n halwe woord nodig. En God het ‘n baie goeie
begrip, as ons dit so menslik kan stel. Hy weet wat ons nodig het, nog voordat
ons vra (Matteus 6:7-8). Ons het nie ‘n stortvloed van woorde nodig om Hom te
oortuig nie. Ons hoef ook nie vroom te klink of allerlei geleerde woorde te
gebruik nie. Die Heilige Gees het al klaar ons diepste begeertes en bedoeling opgevang
en dit deur Christus aan die Vaderhart bekendgemaak. Al wat God eintlik maar
net wil hê, is dat ons Hom in kinderlike vertrou sal nader; Hy sal verstaan,
meer as wat ons onsself verstaan. Inderdaad, “bo verwagting, bo gebede,
skenk Hy ons sy vrede”, soos ‘n sekere kerklied lui.

Bogenoemde is wat
ons die Goddelike ekonomie kan noem as dit by gebed kom. Al Drie die Persone
van die Goddelike Drie-eenheid is werksaam wanneer ons bid, elkeen op sy eie
manier. Maar dit beteken nie dat ons nie ook tot slegs een van die Persone in
die Goddelike Drie-eenheid kan bid nie. Ons gebede hoef nie altyd die geykte
patroon te volg van bid tot God die
Vader, deur die Seun, in die krag van die Gees nie. Hoewel die
meeste gebede in die Bybel tot God (die Vader) gerig word, is daar gevalle waar
die Seun ook aanbid word. So lees ons
in Johannes 14:13-14  dat ons tot
Christus in sy Naam kan bid. Dit klink vreemd om tot iemand te bid in sy eie
naam, maar die bedoeling is waarskynlik hier om die innige band tussen gelowige
en Christus tot uitdrukking te bring. Wie in die Seun glo, leef in volle
lewensgemeenskap met Hom en praat daarom vanselfsprekend met Hom en noem Hom by
die Naam. Verder, wie glo in Christus tree toe tot die kragveld van die Vader
en die Seun (Johannes 14:10-12), en verkry dan in die Naam van die Seun toegang
tot die gesprek tussen die Seun en die Vader. Hierdie gedagte kom ook voor in
Matteus 18:20, waar staan dat as twee of drie in die Naam van Christus vergader
(d w s, met aanroeping van sy Naam), Christus in hulle midde is. En so kom die
innige band tussen Seun en Vader ook na vore, want vers 19 sê dat die Vader die
gelowiges se versoek sal toestaan; basies dieselfde gedagte as by Johannes
14:13-14. Hierdie innige eenheid tussen gelowige, Vader en Seun maak dat ons
gebede ook nie verval in allerlei trivialiteite nie, maar beweeg binne die wil
van God. Want dan word dit gebede wat gerig is op die Christelike lewe en die
voortsetting van Christus se werk op aarde, waardeur die Vader verheerlik word.
Ook Paulus ken die aanroep van Christus se Naam. In 1 Korintiërs 1:2 praat hy
van die gelowiges in Korinte wat die Naam van Jesus Christus aanroep. Dit het
waarskynlik as agtergrond Psalm 116:4 waar die Naam van die Here aangeroep
word. Daar is dit natuurlik die Here God van die Ou Testament (OT) wat
aangeroep word, maar in 1 Korintiërs 1:2 word dit toegepas op Jesus Christus.
Dus, net soos wat Gód in die OT aangeroep is (in die gebed), so word Jésus die
Here nou in die NT aangeroep.

Hierdie gegewens
is genoegsame aanduidings vanuit die NT dat ons met vrymoedigheid tot Jesus, die
Seun, kan en mag bid.

Hoe staan dit met
die Heilige Gees? Daar is nie spesifieke
tekste in die Bybel wat sê dat mense pertinent tot die Gees gebid het nie. Maar
soos bo reeds genoem, is die Gees as die derde Persoon in die Goddelike
Drie-eenheid volledig God en net so ‘n Persoon as die Vader en die Seun. Hy is
nie bloot ‘n onpersoonlike krag wat van God uitgaan nie. Daarom word aan Hom
ook eienskappe toegeskryf wat tipies net by ‘n Persoon hoort. So word Hy in die
NT die Trooster of Voorspraak genoem wat oor die Seun getuig (Johannes 15:26); daar
word verder gesê dat Hy alle dinge deursoek (1 Korintiërs 2:10), dat Hy
besluite neem (Handelinge 15:28), dat Hy hoor en verkondig (Johannes 16:13),
onderrig en herinner (Johannes 14:26), bid (vir ons intree, Romeine 8:27), en selfs
dat ons Hom kan bedroef (Efesiërs 4:30). Dit is dus volkome geregverdig om tot
die Gees te bid en Hom te vra om jou lewe voortdurend te vernuwe ooreenkomstig
God se wil. Een van die oudste belydenisse in die kerk, die belydenis van Nicea
(325 nC), sê dan ook dat die Gees van die Vader en die Seun uitgaan en saam met
die Vader en Seun aanbid en verheerlik moet word. ‘n Baie ou gebed en kerklied
uit die 9e eeu lui byvoorbeeld: Veni,
Creator Spiritus (“Kom, o Skepper Gees”); hierdie gebed/lied roep
die Gees aan as die Een wat nuwe lewe aan die kerk sal gee. Geen wonder nie dat
baie kerkliedere vandag ook direk tot die Gees gerig word. Ek haal maar een van
talle aan:

Gees van God wat in my woon,

breek die Woord vir my.

Gees van God wat in my woon,

kom en heilig my.

Troos my, sterk my, leer my, lei my.

Gees van God, kom heilig my,

breek die Woord vir my.

Wat die Heilige Gees en drome en gesigte betref – dis ‘n onderwerp op sy eie. Ek het reeds by ‘n vorige geleentheid volledig hieroor geskryf. Dit kan gevind word op ons webblad – bybelkennis.co.za. By “Soek Fasiliteit”, sleutel in: “Drome – Hermie van Zyl”, en die betrokke artikel sal dan verskyn. As daar dan nog vrae is, sal ek graag verder probeer antwoord.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Vraag

Hoekom is die bergpredikasie vandag
nog vir ons belangrik?

Antwoord:

Prof Francois
Malan antwoord:

 Hebreërs 1:1-3 sê:
In die ou tyd het God baie keer en op baie maniere met ons voorvaders gepraat
deur die profete, maar in hierdie eindtyd het Hy met ons gepraat deur sy Seun.

            Hom het Hy aangestel as erfgenaam van alle dinge,

            en deur Hom het Hy ook die wêreld geskep.

            Hy is die uitstraling van God se
heerlikheid en die ewebeeld van sy wese.

            Hy hou alles in stand deur sy magtige
woord;

            en nadat Hy die reiniging van sondes
bewerk het,

            het Hy gaan sit aan die regterhand
van die Majesteit in die hoogtes.

Vanuit die hemel, aan die regterhand van God, regeer Jesus
oor die ganse skepping met sy woord en deur die Heilige Gees wat in elke
gelowige kom woon het om ons te lei volgens Jesus se woord

(1 Kor 8:6; Joh 15:26).

Vir die gelowige is die bergpredikasie die woord van Jesus
oor hoe ons as God se kinders as lede van 
ons Vader se huisgesin moet lewe. Lees bv. Mattheus 5:44-48:

            ‘Maar Ek sê vir julle: Julle moet julle
vyande liefhê en bid vir hulle wat julle vervolg,

                        sodat julle kinders van
julle Vader in die hemele kan wees.

            Hy laat immers sy son opkom oor
slegte én goeie
mense,

            en Hy laat reën oor wetsgehoorsames en wetsverbrekers.

            As julle diegene liefhet wat vir
julle liefhet, verdien julle dan enige beloning?

                        Maak die tollenaars nie
ook maar so nie?

            En as julle slegs julle broers
groet, wat doen julle meer?

                        Maak die heidene nie ook
maar so nie?

            Wees julle dus volmaak, soos julle hemelse Vader volmaak is.’ 

Skrywer: Prof Francois Malan

9:1-2 Saulus
se dringende versoek (aiteō) aan die hoëpriester om vir hom lasbriewe
aan die sinagoges te gee vir die vervolging van ‘aanhangers van die Weg,’  Jesus se volgelinge in Damaskus, skep die
indruk dat hy die gelowiges in Jerusalem genoegsaam bang gemaak het met sy
doodsdreigemente (letterlik om ernstige doodsdreigemente uit te blaas: ‘hy het
dreiging en moord uitgeblaas’ of: ‘hy het dreiging en moord ingeasem,’empneō
word gebruik vir uit- en inasem). Maar sy ywer om hulle uit te roei het nie
bedaar nie, en hy wil as offisiële gesant van die hoëpriester ook in die
hoofstad van Sirië voortgaan om sy haat en moordlus teen die gelowiges te stil.
Volgens Hand 26:10-11 is daar gelowiges met Paulus se instemming vermoor, het
hy ook teen hulle gestem (letterlik: sy klippie teen hulle gebring) en was hy
rasend van woede teenoor hulle. Die teenwoordigheid van volgelinge van Jesus in
Damaskus getuig daarvan dat die Here reeds besig is om deur sy volgelinge die
evangelie daar te versprei – en Saulus wil dit ook daar probeer uitroei. 

Jesus het gesê
Hy is die weg en die waarheid en die lewe (Joh 14:6). ‘Die Weg’ word in
Handelinge figuurlike gebruik vir die Jesus-beweging se gedrag volgens die
beginsels en optredes wat Christus geleer het. In Hand 18:25 word verwys na die
Weg van die Here; 16:17: die weg van verlossing; 13:10: die reguit paaie van
die Here; 18:26: die Weg van God; 1 Kor 4:17: my weë in Christus;  2 Petr. 2:2: die weg van die waarheid; 2 Petr
2:21: die weg van die waarheid. Met ‘die Weg’ verwys die ongelowiges na die
gelowiges (Hand 19:9 die Weg beswadder; 19:23 oproer in Efese oor die Weg;
24:14 hulle noem die Weg ’n sekte; 24:22: Feliks was goed bekend met die feite
van die Weg). Ook gelowiges verwys daarna – Paulus verwys na sy vroeëre
vervolging van die Weg in Hand 22:4.

Daar was
verskeie sinagoges van die Jode in Damaskus, en Saulus wil Joodse gelowiges
daar gaan uitsnuffel en geboeid na Jerusalem toe bring, met ’n groep van die
tempelwagte saam met hom (9:7; vgl. 4:1; 5:26). Hy voorsien dat hy mans en
vroue sal vasbind/arresteer en na Jerusalem toe bring vir verhoor en straf.

9:3 Terwyl
Saulus en sy manne op pad is na Damaskus om sy plan uit te voer met die
toestemming van die hoëpriester, gryp Christus self in. Skielik (soos die
engele in Luk 2:13) het daar ’n lig uit die hemel die gebied rondom Saulus en
sy reisgenote verblindend helder verlig (amper soos ’n weerligstraal wat net
aanhou skyn). Volgens Hand 22:9 en 26:13 het die mense by hom ook die lig gesien
en volgens 26:13 was dit helder oordag en was die lig helderder as die son.

9:4 Terwyl
Saulus in die verblindende lig op die grond val hoor hy ’n stem wat vir hom sê:
‘Saul, Saul, waarom vervolg jy My?’ Die stem gebruik die Hebreeuse naam ‘Saul’
(‘geleen,’ die Latynse vorm daarvan is Saulus). Dit is die naam van die eerste
koning van Israel (1 Samuel 9:2). Dat hy op sy Hebreeuse naam genoem is
veronderstel dat die Here met hom in sy moedertaal gepraat het. Dat sy naam
tweemaal uitgeroep word, wys op die dringendheid van die roep en gee
uitdrukking aan die Here se verwyt. Dat Saulus die volgelinge van Christus
vervolg het en nou op pad is om daarmee voort te woed, word deur die stem
gesien as ’n direkte vervolging uit haat vir Christus self. Christus is besig
om sy evangelie oor die wêreld te versprei en gebruik sy volgelinge as sy
mondstuk en voorbeeld van die nuwe soort lewe in liefde wat Hy vir mense
moontlik gemaak het. Saulus se hele optrede en strewe word as ‘n vervolging van
Christus self gesien. Saulus het gedink hy beywer hom geheel en al vir die God
en godsdiens van Israel. Nou hoor hy uit die hemel dat hy teen die Here self
optree. Saulus is duidelik bewus dat ’n Persoon uit die hemel met hom praat.
Wie ’n Christen vervolg, vervolg vir Christus (vgl. Luk 10:16!)

9:5 Saulus
spreek Hom as Here aan. Kurios is ’n respekvolle aanspreekvorm vir
meneer, of eienaar, of heerser, en word ook gebruik vir ’n godheid, ’n
bonatuurlike wese wat gesag uitoefen oor mense. Met die hemelse lig en die stem
uit die hemel gebruik Saulus ‘Here’ hier respekvol vir ’n hemelse wese. Jesus
se antwoord: ‘Ek, Ek is (ego eimi) Jesus, wat jy vervolg – jou
doodsvyand wat jy wil uitdelg. Die beklemtoning van ‘Ek’ by die eerste
persoonsvorm van die werkwoord ‘Ek is’ eggo die ‘Ek is wat Ek is’ waarmee die
Here hom aan Moses bekendgemaak het in Eksodus 3:14-15, en Jesus Homself genoem
het in Johannes 8:58: Ek sê vir julle, ‘Ek is’ al van voordat Abraham gebore
is.  In 1 Korinthiërs 9:1 verwys Paulus
na hierdie ontmoeting en sê dat hy Jesus, ons Here, gesien het.

[ Manuskripte
uit die sesde en sewende eeu n.C. het woorde uit Paulus se weergawe van die
gebeure in Hand 26:14 en 22:10 in 9:5-6 ingevoeg, soos in die 1933 en 1953
Afrikaanse vertalings: ‘Dit is hard vir jou om teen die prikkels te skop. En
terwyl hy bewe en verbaas was sê hy: Here wat wil U hê moet ek doen?’ In die
ouer manuskripte ontbreek die gedeelte hier.]

9:6 Met
hierdie opdrag vanuit die hemel word Saulus se opdrag van die Joodse Raad
heeltemal gekanselleer. Die man wat na Damaskus toe jaag om die mense wat glo
dat Jesus uit die dood opgestaan het te gaan arresteer, gaan na Damaskus as
gearresteerde in opdrag van die opgestane Jesus. Die Jesus wat hy vervolg
beveel hom: ‘Staan op!’ Van nou af is die opgestane Jesus sy opdraggewer wat
hom sal lei: ‘en gaan na die stad en daar sal vir jou gesê word wat jy moet
doen.’ Sonder ’n gespesifiseerde opdrag moes hy gaan om daar sy verdere
opdragte te kry. Voortaan sal Jesus aan hom opdragte gee om uit te voer. Sy
lewe, wat hy tot nou toe self beheer het, sal nou deur Jesus beheer word, die
man wat later kon skryf: ‘So moet julle dan julleself beskou as dood vir die
sonde, maar in Christus Jesus lewend vir God…Julle moet ook nie meer julle
ledemate as wapens (instrumente) van ongeregtigheid tot beskikking van die
sonde stel nie. Nee, as mense wat uit die dood lewend geword het, moet julle
julleself tot beskikking van God stel, en julle ledemate as wapens van
geregtigheid tot beskikking van God’ (vgl. Rom 6:1-13). So groot is die
liefdesmag van God om ’n mens se lewe om te draai, en so groot sy genade dat Hy
sy kinders beskerm teen hierdie rasende wolf wat sy kudde in Damaskus kom
verskeur, en hom teen homself beskerm om van hierdie woedende leeu ’n gedweë
lam te maak wat aan die hand gelei moet word.

9:7 Saulus se
begeleidingskommando wagte het sprakeloos van skrik en vrees daar gestaan,
want hulle het die stem/geluid gehoor maar niemand gesien nie.  (Die Israeliete het by Sinaiberg toe die Here
met hulle gepraat het die klank van die woorde gehoor, maar niemand gesien nie,
Deutr 4:12; vgl. Eks 20:18-19). Saulus se metgeselle was getuies dat daar iets
groots gebeur het, maar was nie getuies van Jesus vir wie Saulus gesien het en
mee gepraat het nie (in Paulus se weergawe daarvan voor die volk in Hand 22:9
word dit: ‘hulle het wel die lig gesien, maar nie die stem gehoor van
Hom wat met my praat nie;’  in sy
weergawe voor koning Agrippa in Hand 26:14 word dit: ‘toe ons almal op die
grond val, hoor ek ’n stem wat vir my in die Hebreeuse dialek sê:’…; Dit
is kleiner besonderhede wat verskil, maar die punt is dat sy metgeselle nie
deel gehad het aan die openbaring van die verheerlikte Messias wat slegs aan
Saulus gegun is nie. Moontlik het hulle slegs Saulus se woorde teenoor Jesus gehoor.
Met Daniël se laaste visioen het die mense by hom dit ook nie gesien nie, maar
was so skrikbevange dat hulle gevlug en weggekruip het (Dan 10:7).

9:8 Saulus
gehoorsaam die bevel van Jesus om op te staan (9:6), maar toe hy sy oë oopmaak
na die verblindende lig om hulle verdwyn het, kon hy niks sien nie. Sy
metgeselle moes hom toe aan die hand Damaskus inlei.  Die leier van die tempelwagte, wat moes help
om Jesus-volgelinge uit te snuffel en uit Damaskus na Jerusalem toe te sleep,
word deur hulle aan die hand die stad ingelei, ’n hulpelose blinde. Saulus se
sending is met geweld uit die hemel beëindig.

9:9 Vir drie dae het die Here Saulus tot stilstand gebring met oë wat nie kan sien nie. Daarby het hy drie dae lank gevas. Die Here het vir hom ’n tyd geskep om die openbaring wat hy ontvang het in sy gesprek met die opgestane en verheerlikte Jesus, te deurdink. Dit het hom tot bekering geruk uit sy verstarde Joodse denke oor God en tot ’n erkenning van sy sonde teen God (vandaar sy drie dae vas voor God). ’n Nuwe wêreld het vir hom oopgegaan in sy ontmoeting met die ware lig wat elke mens verlig (Joh 1:9). Wat hy tot nou toe beskou het as godslastering (Hand 6:11), is toe altyd ’n lastering teen die ware God en sy genade. Stefanus se gesig van Jesus aan die regterhand van God, waarvoor hy sy ore toegedruk het en doodgeskreeu het (Hand 7:56-57), het Saulus nou met sy eie oë gesien! Sy eie denke en geloof oor God en sy stryd teen die Weg was toe altyd ’n veldtog teen God self. Jesus, wat vir hom ’n valse messias was, was toe waarlik die hemelse Here wat nou aan hom in goddelike heerlikheid verskyn het. Jesus van Nasaret het toe waarlik uit die dood opgestaan! Die Here oor alle lewe het hom nie uit die lewe weggeruk nie, maar uit genade aan hom ’n opdrag gegee om op te staan, en wat Jesus van hom verwag sal aan hom verduidelik word. Vir die besinning en omkeer in sy gedagtes en lewe het die Here hom in die lewe gehou.

Skrywer: Prof Francois Malan