Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (4)

Die heidensending

Die kerk se taak om die evangelie aan alle mense te verkondig is een van die tekens van die nabye we­derkoms van Christus. Jesus het self ‘n duidelike uitspraak: “En hierdie evangelie van die koninkryk sal in die hele wêreld verkondig word, sodat al die nasies die getuienis kan hoor. Eers dan sal die einde kom” (Matt 24:14).

Beteken dit dat die Here dus nie nou al kan kom nie, of dat sy koms selfs nie eens naby kan wees nie? Daar is baie mense, selfs volke wat nog nie die evangelie gehoor het nie. Maar dit moet ‘n mens tog ‘n bietjie onrustig maak. Sy koms was dan al in die tyd van die Nuwe Testament naby.

Wat het Jesus bedoel? Dis interessant om Paulus se briewe hieroor te lees. Paulus skryf aan die Kolossense oor die evangelie “wat in die hele wêreld vrug voortbring”, “die evangelie wat aan al die mense op die aarde verkondig is” (1:6, 23), en later lees ons: “Maar die Here het my bygestaan en my krag gegee, sodat deur my die prediking tot sy volle reg kon kom en al die heidennasies dit kon hoor” (2 Tim 4:17). En skielik is dit duidelik waarom Paulus, en al die ander skrywers in die Nuwe Testament, kon verkondig dat die koms van Christus (in hulle tyd) naby was. Hulle was oortuig dat die uitspraak van Jesus deur hulle optrede in vervulling gegaan het: al die nasies (waarvan hulle geweet het) het reeds in hulle leeftyd die evangelie gehoor. En dit was ‘n teken dat Jesus reeds in die tyd van die Nuwe Testament enige oomblik kon kom. Ons kan nie aanvaar dat Jesus onder “al die nasies” iets anders bedoel het as wat die apostels daaronder verstaan het nie.

Gevolgtrekking

Die eindtyd of die laaste dae is dus nie ‘n tyd wat die apostels eers in die (verre) toekoms verwag het nie. Hulle verkondig dat Jesus in die laaste dae gebore is, dat sy opstan­ding die algemene opstan­ding ingelui het wat aan die einde sou plaasvind, dat die Heilige Gees in die laaste dae uitgestort is, dat die gemeente in die eindtyd leef, ja, in die laaste uur. Daarom verkondig hulle dat die Regter voor die deur staan, dat die tyd kort is, dat die einde naby is, dat Christus gou sal kom. Dit was ‘n troos vir die vervolgde gelowiges, en ‘n waarskuwing vir die ongelowiges.

• ‘n Vertraging van die wederkoms?

Dit is natuurlik ‘n dringen­de vraag waarom Christus dan nog nie gekom het nie. As sy koms al in die tyd van apostels naby was, as Hy toe al kon gekom het, wat van die 2 000 jaar wat intussen ver­loop het? Kan ons vandag nog met eerlikheid sê dat ons Hom spoedig verwag “op die wolke van die hemel”?

‘n Mens kan skaars ‘n definitiewe antwoord uit die Nuwe Tes­tament verwag. Die apostels het nie hierdie 2 000 jaar sedert die hemelvaart verwag nie. Hulle het in elk geval nie in hul verkondi­ging daarvoor voorsiening gemaak nie.

Daar is wel hier en daar ‘n opmerking wat ons kan help om self ‘n antwoord te soek. Baie belangrik is die een in 2 Petrus 3:8-9: “Een ding moet julle egter nie vergeet nie, geliefdes: vir die Here is een dag soos duisend jaar en duisend jaar soos een dag. Die Here stel nie die vervulling van sy beloftes uit nie, al dink party mense so. Nee, Hy is geduldig met julle, omdat Hy nie wil hê dat iemand verlore gaan nie: Hy wil hê dat almal hulle moet bekeer.”

Hierdie opmerkings is geskryf in ‘n situasie waar daar alreeds mense was wat gevra het waarom die Here nog nie gekom het nie. Die feit dat hulle alreeds teen die einde van die eerste eeu so ‘n vraag gevra het, toon hoe sterk die boodskap van die apostels oor die nabyheid van die wederkoms deurgekom het.

Die opmerkings gaan oor die berekening van tyd en oor God se diepste motiewe. Die berekening van tyd word prakties on­moontlik gemaak. Wat vir ons vreeslik lank lyk, kan vir God baie kort wees, en andersom. Duisend jaar en een enkele dag is twee absolute uiter­stes. Die berekening is uit! Om dit te probeer konkretiseer: dit kan vir die Here voel of die hemelvaart van Christus maar net eergister was (twee dae; dus 2 000 jaar). God beleef tyd anders as ons. En verder is sy diepste motief die bekering van mense. Dit beteken dat daar aan ons kant net dankbaarheid kan wees vir hierdie lang “vertraging”.

Intussen het ons sy belofte dat Christus weer sal kom. En ons het die algemene tekens wat voortdurend oor en oor in vervul­ling gaan om ons daaraan te herinner dat Hy enige oomblik weer kan kom. Die spesifieke tekens is reeds vervul, maar is self in ‘n sin ‘n staande herinnering dat Hy enige oomblik weer kan kom. Daar was al heelwat mense wat hulleself as die “Christus” voorgedoen het, en heelwat wat op die allerradikaalste manier die kerk vervolg het, wat telkens weer die boodskap bring dat die Here enige oomblik kan kom. Die verharding van die Jode, die anomalie dat die heidene met Israel se Messias sit, herinner ons ook aan sy koms. Volgens Romeine 11 sal hierdie verharding voortduur tot by die wederkoms.

Die feit dat Christus na 2 000 jaar nog nie weer gekom het nie, is inderdaad ‘n verleentheid. Maar ons laat dit gelowig in God se hande omdat ons nie toegang het tot die agtergrond hiervan nie. Intussen het ons ‘n getuienis wat meer mense kan oorreed om Hom te vertrou en in die vreugde te deel om sy kinders te wees.

Dit is terloops totaal buite die kwessie om 2 Petrus 3:8 se “een dag soos duisend jaar” te beskou as ‘n basis om die ouderdom van die aarde en die tyd van die wederkoms te bereken. Daar is die gedagte dat God die aarde in ses dae gemaak het en die sewende dag gerus het (*Skepping), en dat dit dan sou beteken dat die aarde net 6 000 jaar bestaan (een dag soos duisend jaar) voordat die wederkoms aanbreek met die sewende dag as die *Duisendjarige Vrederyk. Maar dis ‘n willekeurige interpretasie van hierdie teks wat in elk geval dan geen raad sal hê met die tweede deel – “en duisend jaar soos een dag” – nie.

Outeur: Prof Adrio König

Ontvangs van die Heilige Gees – Jan van der Watt

Ria vra:

Nou is my vraag: hoekom het ek nie die Heilige Gees geontvang nie? Ek wou so graag en het God gevra. Is ek dan nog nie heeltemal reg om dit te ontvang nie? Ek weet ek ken nie die Bybel nie maar ek GLO in GOD en weet hy is ons almagtige en enigste Here.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie is nie ʼn vraag wat ʼn mens oor langafstand epos lekker kan beantwoord nie. Daar kan wel ʼn paar algemene opmerkings gemaak word.

1.       Alle Christene het die Heilige Gees, dit leer ons baie duidelik op baie plekke in die Bybel (1 Korintiërs 2:1-5 – die Gees is die een wat ons Christene maak en dan is ons tempels van God – 1 Korintiërs 3:16; Johannes 14:16-17; 15:26). Ons hoef nie die Heilige Gees spesiaal te ontvang asof ons nie die Gees het as ons Christene is nie.

2.       Die tweede belangrike ding is dat dit nie vir ons is om te besluit wie die Gees kry nie. Mense is nie die uitdelers van die Gees nie. Net God is en daarom kan mense nie daaroor besluit nie. Ek is dus bietjie versigtig vir mense wat hulleself in die posisie stel om goddelike besluite of dade te doen.

Derdens moet ons onthou dat ons verhouding met die Gees ʼn verhouding is en ons almal weet hoe verhoudings werk. Soms gaan dit beter as ander kere. Soms is/voel jy nader aan jou man of vrou as ander kere. So is dit met die Heilige Gees se verhouding ook. Soms dwaal ons bietjie en gee nie genoeg aandag aan ons stiltetyd en die ontwikkeling van ons verhouding met die Gees nie. Dan kom ons in die moeilikheid, want ons verhouding met die Gees stomp af. Ander kere voel ons weer baie nader aan die Gees en is dit byna asof die Gees ons hele lewe vervul. Dit hang met ander woorde ook bietjie af van hoe ons voel of die situasie reg is, net soos met ʼn gewone verhouding. Tog, as ʼn mens ver van die Here af voel, moet jy nie dink Hy is weg of het jou verlaat nie. So vinnig eindig ʼn verhouding nie. Jy moet Hom dan in gebed en toewyding van voor af soek.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Goeie Vrydag – Jan van der Watt

Louwtjie vra:

Verduidelik asb Goeie Vrydag in verstaanbare taal aan 6-10 jaar kinders, asook hoekom noem ons die dag Goeie Vrydag?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Sjoe, Louwtjie, dit is ʼn moeilike vraag, omdat Goeie Vrydag deel van ʼn veel groter verhaal is, naamlik die verhaal van God se liefde vir die mense wat Hy gemaak het; tog het hulle teen Hom gedraai, maar Hy het nie teen hulle gedraai nie. Hy het toe ʼn plan gemaak om hulle te help om hulle verhouding met Hom te herstel deur hulle sonde te vergewe. Omdat God egter met die mense ʼn ooreenkoms (verbond) gemaak het, was daar probleme. Soos enige ooreenkoms is daar vereistes. God sal vir die mense doen wat ʼn God vir hulle moet doen – hulle versorg, beskerm, bystaan, ens. Maar hulle moet vir hom ʼn volk wees, deur te lewe soos mense wat aan God behoort. Die bepalings sê egter dat as die mens nie sy deel nakom nie, moet hy sterf.  Dit is deel van die ooreenkoms. Om ons ʼn kans te gee, het God sy Seun gestuur om die ooreenkoms na te kom en in ons plek te sterf. Dit het op Goeie Vrydag gebeur. Tog het Hy weer opgestaan en is tot vandag toe nog ons lewende Here.

Eerstens, dit is moeilik om dus die dood van Jesus goed te verduidelik sonder die breër prentjie waar dit inpas. Daarbenewens is dit nooit lekker om oor die dood te praat nie. Die maklike deel hierin is dat die Vrydag toe Jesus gesterf het, vir al die mense wat in Hom glo redding gebring het. Daarom is dit Goeie Vrydag. Daarsonder sou ons kniediep in die moeilikheid en die sonde gewees het.

Nou hoe verduidelik jy dit vir ʼn kind. Ek is nie ʼn spesialis op verduideliking aan kinders nie, maar daar is ʼn paar maniere. Die een is om ʼn ‘storietjie’ wat parallel daaraan loop te maak. Jy kan byvoorbeeld vertel van iemand wat in die moeilikheid is (daarop kan mens uitbrei) en hoe iemand anders bereid is om hom uit die moeilikheid te help sonder dat hy dit regtig verdien. ʼn Ander moontlikheid is byvoorbeeld om ʼn dramatjie te maak waarin een van die kinders gevang word deur ʼn slegte persoon en deur ʼn ander een gered word, ens. Die basiese idee is dat Jesus vir ons gedoen het wat ons nie self kon nie en ons so uit die moeilikheid gehelp het. As  jy verdere idees het, laat gerus weet, dan voeg ons dit by hierdie artikel.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (3)

Die Jode (Israel)

Baie Christene is oortuig dat die Jode se terug­keer na Israel sedert 1948 ‘n teken is dat die koms van Christus nou naby is. Gewoonlik word die uitspraak van Jesus oor die vyeboom wat bot op Israel se terugkeer toegepas. Dit kan egter nie so werk nie. As die vyeboom wat bot Israel se terugkeer is (Matt 24:32), wat dan van “al die ander bome” wat ook bot? (Luk 21:29) Moet alle volke dan terugkeer na waar hulle vandaan kom?

Boonop is dit nie korrek om te beweer dat die vyeboom al­tyd in die Bybel na Israel verwys nie. Dit verwys nie eens drie hoofstukke vroeër in Matteus self na Israel nie (Matt 21:18 ev). Trouens, die verwysing na die vyeboom het geen “dieper of geestelike” betekenis nie. Dit is ‘n blote vergelyking: Soos ‘n mens uit die vyeboom se bot kan aflei dat die somer naby is, kan jy uit die tekens wat sal gebeur, aflei dat die wederkoms naby is.

In die Ou Testament is daar heelwat profesieë dat Israel na Palestina en veral na Jerusalem sal terugkeer. Dit is vervul in die terugtog, lank voor die geboorte van Jesus. In die Nuwe Testament is daar nêrens sprake van so ‘n terugkeer voor die wederkoms van Christus nie. Heelwat tekste word wel hiervoor gebruik (oa Matt 10:23; 19:28; 23:39; Hand 3:19-20), maar daar is nie van so iets sprake nie. Lukas 21:20-24 is deel van ‘n profesie van Jesus oor die tekens van sy koms. Jerusalem sal omsingel word en baie sal as krygsgevangenes weggevoer word. Heidennasies sal Je­rusalem vertrap “totdat ook hulle tyd verby is” (v 24). Daar staan egter niks van wat daarna met Israel sal gebeur nie. Die gedeelte gaan maar net aan oor die spanning onder die nasies omdat hulle tekens in die lug sal sien.

Israel se toekoms: Romeine 9-11. Hier het ons die enigste deel in die Nuwe Testament wat enigsins breedvoerig aandag gee aan die toekoms van Israel. Die agtergrond is die feit dat die kerk in Paulus se tyd vol heidene sit met omtrent geen Jode nie, en dit terwyl Jesus die Jode se Messias is. Dit is vir Paulus ‘n hartseer saak (Rom 9:1-4), so erg dat hy wens dat hy liewer verlore gaan as die kerk maar net vol Jode kan word.

Die rede waarom die heidene “oorgeneem” het in die kerk is eenvoudig: hulle het die evangelie van vrye genade geglo terwyl Israel self hul heil wou verdien (Rom 9:30-33).

En wat nou van die toekoms? Met ‘n baie interessante beeld ver­duidelik Paulus dit, die beeld van die twee olyfbome (11:16 ev). Die mak olyfboom is die volk van God, die wilde boom is die heidene. Die stam of wortel van die mak olyf is die gelowiges van die Ou Tes­tament. Die Jode wat nie vir Jesus as Messias wil aanvaar nie, is die takke wat van die mak boom afgekap is. Die heidene wat tot geloof kom, is takke wat van die wilde olyfboom afgebreek is en op die mak boom geënt is (11:17-24). Tot sover die huidige situasie.

En die toekoms? In ‘n sekere sin is die toekoms oop. Die Jode wat Jesus in die toekoms as Messias aanvaar, is soos afgebreekte takke wat weer op die mak boom geënt word. En die heidene wat hulleself verhef en nie in die geloof volhard nie, sal weer van die mak boom afgebreek word.

Hier kom nog iets by. As die Here die wilde lote op die mak boom kon ent, sal dit soveel makliker wees om die mak lote wat afgebreek is, weer terug te ent. Dit beteken dat Paulus verwag dat dit maklik gaan wees om die Jode te oortuig dat Jesus hulle Messias is. Dit is ook sy eintlike oogmerk met sy sending onder die heidene. Hoe­wel hy die apostel vir die heidennasies is, strewe hy in sy bedie­ning daarna om sy eie mense jaloers te maak en hulle te red (11:13-14). Hy hoop juis dat die heidene wat in Jesus glo, die Jode jaloers sal maak omdat Jesus eintlik hulle eie Messias is.

Paulus is oortuig dat dit maklik kan gebeur. Hulle is tog die mak takke wat pas by die mak boom en dus maklik daarop geënt sal kan word (11:24). Die argument is duidelik. Die Jode ken die Ou Testament as hul eie geskiedenis terwyl heidene in ‘n nuwe, vreemde wêreld moet inkom. Daarom verwag Pau­lus dat ‘n massa Jode tot bekering kan kom. Die “sommige” (11:14) is eintlik die groot meerderheid. Kyk na die betekenis van “sommige” of “party” in 3:3 en 11:17, waar dit elke keer na die groot massa verwys. En verder verwag hy dat dit wel nog in sy leef­tyd kan gebeur. Dit is presies waarvoor hy werk, en waarop sy hele heidensending ingestel is (11:13-15).

Dit beteken dat Paulus nie die bekering van Israel sien as ‘n ge­beurtenis iewers in die verre toekoms wanneer die hele volk eensklaps vir Jesus as die Messias sal aanvaar nie. Dit kan nooit die betekenis wees van “die hele Israel” wat gered word nie (11:26). Een enkele geslag iewers ver in die toekoms is nie “die hele Israel” nie, maar net een geslag.

Daar is Christene wat meen 11:26 volg op 11:25, in plaas daar­van dat 11:26 ‘n verduideliking is van 11:25. 11:26 begin nie met: “en daarna” nie, maar met “en op hierdie manier”. Hier staan nie dat die hele Israel gered sal word nadat die volle getal uit die heidennasie ingegaan het nie. Daar word niks gesê oor wat sal gebeur nadat die volle getal heidene ingegaan het nie (net soos in Luk 21:24). Wat hier gesê word, is hoe die hele Israel gered sal word: as gevolg van Israel se verharding word die evangelie nou aan die heidene verkondig om Israel jaloers te maak. Dus, terwyl die heidene tot geloof kom, moet hulle Israel jaloers maak, en só sal die hele Israel gered word. Dit sal aanhou totdat die volle getal uit die heidennasies ingegaan het. Daar is nie goeie rede om te aanvaar dat daar dan op daardie stadium iets anders as die wederkoms van Christus sal plaasvind nie. Daar is nie sprake van ‘n ander toekoms van Israel nie as dat hulle verharding sal voortduur en net dié wat jaloers gemaak word, gered sal word.

Die vraag is dan natuurlik hoe dit kan beteken dat die hele Israel gered sal word. Dit is moontlik dat ‘n mens ‘n antwoord kry in die slotgedeelte, 11:28-32. Dit eindig met die nadruk op “almal”: “God het almal aan die ongehoorsaamheid oorgegee, sodat Hy Hom oor almal kan ontferm.” Hierdie “almal” is die Jode en heidene saam. Elders noem Paulus die gelowiges van die Nuwe Testament ook “Israel” (Gal 6:16). “Die hele Israel” is dus nie die hele volk Israel nie, maar die nuwe gestalte van die volk Israel: die volle getal ge­lo­wiges uit die Jode en die heidene.

Dit alles beteken dat Paulus nie vir Israel as volk ‘n ander toekoms sien nie as dat hulle deur die gelowige heidene jaloers gemaak moet word en dus weer deel word van die eintlike “Israel”, die gemeente van die Nuwe Testament. Van ‘n aparte toekoms vir die volk Israel is daar nie in die Nuwe Testament sprake nie.

In watter sin is Israel as volk dan ‘n teken van die nabye we­der­koms van Christus? Israel se voortdurende verharding en die feit dat hulle deur die gelowige heidene jaloers gemaak moet word, moet ons daaraan herinner dat Christus enige oomblik weer kan kom. Van ‘n terugkeer van Israel na die staat Israel kort voor die we­der­koms van Christus is daar nie sprake in die Nuwe Testament nie.

Outeur: Prof Adrio König