Volke in die Bybel – Jan van der Watt

Anton vra:

Ek wil graag weet wie is al die “volke’ in die Bybel (aan wie of wat glo hulle) en wie verteenwoordig dit vandag? Die Jode, nie-Jode, Fariseërs, Samaritane, Egiptenaars, en al die ander?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Ons kan nie al die volke in die Bybel hier noem of beskryf nie. In die Bybel A-Z is daar baie inligting oor hierdie groepe. Die enkeles wat in die vraag genoem is, kan ons kortliks so beskryf.

a) Daar was volke (soos ons ook vandag volke het wat spesifieke lande of gebiede bewoon) soos die Duitsers, of Swede. So kry ons die Egiptenare, die Assiriërs, die Babiloniërs, ens. Die Jode is ook so volk (nie-Jode is natuurlik mense wat nie Jode is nie). Die Jode is die mense wat hulleself as nageslag van Abraham sien, wat uit Egipte verlos is en aan wie God die beloofde land Israel gegee het. Na hulle ballingskap in Babilon is hulle terug Jerusalem toe en as Jode het hulle toe daar verder gewoon. Die Egiptenare is die mense wat in Egipte gebly het en vandag nog daar bly.

Die Samaritane is ʼn volk wat in Samaria – deel van die huidige Israel –  gebly het (en nog bly). Toe die Jode in ballingskap weggevoer is (8-6 eeue voor Christus) het ʼn klomp mense in Palestina agtergebly; dit was mense wat die oorwinnaars, die Assiriërs en Babiloniërs nie wou gehad het nie. Hulle het net die bestes as slawe en werkers saamgevat. Die land, stede en huise was natuurlik met die ballingskap ontruim, want baie van die bewoners is mos as slawe weggevoer. Ander omringende volke het toe in die Joodse gebiede ingetrek en die land en huise, ens. vir hulle gevat. Die Jode wat agtergebly het, het met hulle vermeng en so het die Samaritane as aparte volk ontstaan. Omdat die Jode nie dink hulle is egte Jode nie, wou hulle nie veel met die Samaritane te doen hê nie.

b) Die Fariseërs en Sadduseërs is weer soos politieke partye. Die Sadduseërs was ʼn groep wat eintlik hoofsaaklik tot die leiers in Jerusalem beperk was. Dit was so soort van ʼn elite groep wat ook baie invloed in die politiek gehad het. Omdat hulle hoofsaaklik rykes van Jerusalem was, het hierdie groep ook ophou bestaan nadat Jerusalem in 70nC vernietig is. Die Fariseërs was weer ʼn groep wat baie godsdienstig was – hulle het die Wet getrou gehou en was byna soos polisiemanne wat moet kyk dat die wet goed gehou word. Dit was dus ʼn konserwatiewe deel van die Joodse gemeenskap. Daarom het hulle ook nogal met Jesus gebots.

Outeur: Prof van der Watt

Lande in die Bybel – Jan van der Watt

Anton vra:

Die stede en lande het baie dieper betekenisse in die Bybel bv Jerusalem, nuwe Jerusalem waar kan ek meer leer oor al die lande en stede van die Bybel?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die Bybel A-Z is ʼn ideale boek om meer hieroor te leer. Soms het stede dieper of simboliese betekenis, maar in baie gevalle nie. Stede of plekke wat nogal simboliese betekenisse het, is byvoorbeeld,

• Jerusalem wat natuurlik die stad van God is – die hemel word vergelyk met so wonderlike stad wat van goud, pêrels en opaal gemaak is (Openbaring 21).
• Babilon word gesien as die bose (dit is die stad waarheen Israel in ballingskap weggevoer is). As die stad Rome baie boos begin raak, word die stad Babilon genoem (sien Openbaring 18 -19)
• Verwysings na die woestyn is soms ook simbolies. Die woestyn was die plek waar Israel vir 40 jaar saam met God rondgeswerf het. Daar was hulle volledig van God afhanklik. Die woestyn word dus dikwels figuurlik gebruik om op die plek te wys waar mens alleen saam met God en volledig van Hom afhanklik is.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Vals leerstellings – Jan van der Watt

Anton vra:

Hoe kan ʼn mens valse leerstellings herken? (Die feit dat kerke so verskil pla hom en maak dat hy liewer op sy eie die Bybel wil bestudeer.)

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Dit is natuurlik goed om die Bybel te bestudeer, tog het ʼn mens ook die gemeenskap van die gelowiges nodig en iemand wat mens kan help om die Bybel beter te verstaan. Die rede is omdat die Bybel 2000 jaar gelede geskryf is en ʼn mens kennis nodig het om dit binne die regte konteks te kan verstaan.

Die vraag is nou hoe mens die dwaalleraars kan identifiseer.

• ʼn Probleem is dat daar baie Christene is wat nie wil aanvaar dat almal nie soos hulle dink nie. As ons egter na die Nuwe Testament self kyk het die vroeë Christene ook van mekaar verskil oor klein detail (Paulus en Johannes het in dieselfde gebiede gewerk, maar hulle het op verskillende maniere oor Jesus gepraat). Tog het hulle oor die sentrale dinge saamgestem, soos dat Jesus vir ons gesterf het, dat Hy ons verlos, dat  God ons liefhet, ens. Ons moet dus nie sommer net iemand afskryf as hy of sy nie met ons saamstem nie. Ons moet eers mooi luister wat die ander sê en probeer verstaan wat gesê word.
• In 1 Johannes 4:1-2 waarsku Johannes ons dat daar tog mense gaan wees wat werklik valse boodskappe dra. Hulle moet ons toets aan die Evangelie van Jesus. As hulle jou probeer wegkry van Jesus af, nie wil leef soos iemand wat Jesus ken, moet leef nie, ens. moet jy versigtig begin word. Jy moet die leiding van die Heilige Gees in die gevalle soek deur te kyk of dit wat gesê of gevra word deur die ander bots met die Evangelie of nie.

My raad is om te luister, te studeer, te probeer verstaan en nie te vinnig te oordeel nie. Tog, moet mens nie dink of voorgee dat alles goed is en kan deurgaan nie. As iets verkeerd is, moet jy nie stilbly nie.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (2)

• Die tekens van die tye

Die tekens van die tye is die tekens van die nabye wederkoms van Christus. Sowel Jesus as die skrywers van die Nuwe Tes­tament noem ‘n aantal gebeurtenisse wat sal dien as tekens dat sy koms naby is. Maar let mooi op na hierdie formulering: Tekens dat sy koms naby is, nie tekens wanneer sy koms naby sal wees nie.

Wat beteken dit? Moes die tekens mense eendag in die verre toekoms help om te bereken wanneer sy koms naby sal wees, of moes die tekens die eerste Christene daagliks daaraan herinner dat sy koms (alreeds in hulle tyd) naby was? Kom ons kyk.

Daar is algemene tekens soos oorloë, aardbewings, honger­sno­de, verdrukking, geloofsafval (Matt 24:3 ev). Maar daar is ook meer spesifieke tekens soos die antichris, die Jode en die hei­densending.

Die algemene tekens is dinge wat deurlopend in elke ge­slag ge­beur: oorloë, aardbewings, hongersnode, verdrukking, ge­loofs­afval. Hierdie tekens sou dus moeilik kon dien as aandui­ding wanneer sy koms naby sou wees. Elke geslag beleef hierdie tekens.

Daar is ‘n taamlik algemene oortuiging onder baie Christene dat hierdie tekens wel altyd voorkom, maar dat dit kort voor die wederkoms intensiewer sal word. Maar dit is ‘n ver­leent­heids­op­lossing. Jesus sê nooit iets daarvan nie, en indien dit wel so is, hoe intensief moet dit dan word voordat ons daaruit moet aflei dat die koms nou naby is?

Dit lyk dus beter om Jesus se woorde net so te aanvaar soos dit daar staan: “As julle (sy dissipels) … ” Dit was bedoel as herinnering aan sy dissipels (en daarom ook aan elke geslag na hulle) dat sy koms naby is. Dit was nie bedoel as hulp om te bereken wanneer sy koms naby sou wees nie.

Deur die eeue heen was hierdie tekens dus ‘n staande herinne­ring daaraan dat die Here enige oomblik kan kom. Hulle funksie is inderdaad juis om ons voortdurend gereed te hou, presies soos Jesus dit oorspronklik gestel het: “Om dieselfde rede moet julle ook elke oomblik gereed wees, want die Seun van die mens kom op ‘n uur dat julle dit nie verwag nie” (Matt 24:44).

Maar wat dan van die spesifieke tekens: die antichris, die Jo­de en die heidensending? Sou hierdie tekens vir ‘n mens ‘n aanduiding kon gee van wanneer Christus se koms naby sal wees? Die vraag self is natuurlik in terme van die Nuwe Tes­ta­ment klaar ‘n vreemde vraag. As Christus se koms al in die tyd van die Nuwe Testament naby was, is dit dan sinvol dat daar sekere tekens is om te help bereken wanneer dit naby sal wees? Maar kom ons kyk een vir een na hierdie tekens.

Antichris (*Chiliasme)

“Antichris” is ‘n Griekse woord wat in die Bybel net in die eer­ste en die tweede brief van Johannes voorkom. Dit verwys na ‘n figuur in die eindtyd wat radikaal teenoor Christus (anti-Christus) staan en die gelowiges vervolg. Volgens die briewe van Johannes was daar alreeds in sy tyd baie “antichriste” of misleiers en vyande van Christus wat die gelowiges vervolg het (1 Joh 2:18-25; 4:1-3; 2 Joh v 7-9).

Die meeste Christene stem saam dat daar wel ook op an­der plek­ke in die Bybel van hierdie figuur sprake is, onder andere 2 Tessa­lonisense 2:3-12 en Openbaring 13.

Onder Christene is daar verskillende sienings oor die anti­chris. Die Chiliaste en die Dispensasionaliste in die algemeen is oortuig dat ons eintlik nou eers in die eindtyd leef en dat die anti­christe waarvan Johannes in sy briewe skryf, maar net voorlopers was van die eintlike antichris wat nog moet kom. Hierdie antichris sal ‘n politieke wêreldheerser wees wat die gelowiges stelselma­tig en vreeslik sal vervolg in wat bekend staan as die Groot Verdruk­king (*Chiliasme), wat sewe jaar lank sal duur.

Dit is egter goed om noukeuriger na hierdie saak te kyk. Dit wat Johannes uitdruklik skryf, maak dit onmoontlik om in hierdie antichriste maar net voorlopers van die eintlike antichris te sien. Johannes skryf dat dit die laaste uur is. Dus sal hy nie van voorlopers skryf nie. As hy in die laaste uur skryf, sal hy tog seker oor die eintlike antichris skryf. En dan herhaal hy ook nog dat die feit dat daar reeds in sy tyd baie antichriste is, bevestig dat hulle in die laaste uur leef. Dan kan hierdie antichriste mos nie voorlopers wees nie. Die feit dat hy van antichriste (meervoud) praat, is nie vreemd nie. Ons weet dat daar verskillende prentjies van die antichris in die Nuwe Testament is: ‘n godsdienstige leier (2 Tess 2), ‘n politieke leier (Op 13) en mense (meervoud!) wat in die gemeente was, maar die gemeente verlaat het (1 Joh 2:19 ev).

Verderaan in hierdie deel skryf Johannes nog meer oor die antichris. En dan blyk dit dat dit juis om meer as een persoon gaan, want elkeen wat nie bely dat Jesus werklik die Christus (Messias) is nie, is ‘n antichris (2:22 ev).

1 Johannes 4:1-3 bevestig hierdie siening. Hier word aan die gelowiges ‘n maatstaf gegee waaraan hulle profete kan meet om te weet of hulle eg is en of hulle die gees van die antichris adem. Van sulke profete word dan geskryf dat hulle die gees van die antichris is “van wie julle gehoor het dat hy kom en wat nou reeds in die wêreld is” (4:3). Dit gaan dus om dinge wat deel van die gemeentelede se lewe is. En die derde en laaste verwysing waar die woord “antichris” gebruik word, bevestig dit. Hier word geskryf van baie verleiers wat “te voorskyn gekom het in die wêreld”, en hulle is dié wat nie erken dat Jesus die Christus is wat mens geword het nie. En dan vervolg Johannes uitdruklik: “dit is wat ek met ‘die misleier’, ‘die antichris’, bedoel” (2 Joh v 7).

Die antichris het dus alreeds in Johannes se tyd in baie ver­skillende vorme en persone gekom. Dit ondersteun die gedagte dat die eindtyd alreeds met Jesus se aardse optrede aangebreek het en dat sy wederkoms al in die tyd van die Nuwe Testament naby was. Maar dit beteken ook dat die koms van die antichris nie die gelowiges gehelp het om te bereken wanneer Jesus se koms naby sal wees nie, maar eerder bevestig het dat sy koms – toe al – naby was.

Dit bring ‘n interessante faset van hierdie tekens na vore: hulle was nooit bedoel om mense te help bereken wanneer die wederkoms naby sal wees nie – wat onsinnig sou wees omdat die wederkoms alreeds naby was – maar om te bevestig dat die wederkoms naby is.

Natuurlik het die antichris sedertdien al weer in baie ander vor­me of persone verskyn. En natuurlik kan hy nog weer in ander vor­me of persone na vore kom. Maar dit is elke keer net om te bevestig dat Christus se koms naby is. Die tekens van die tye is nooit gegee om Christene in staat te stel om te bereken wanneer Christus se koms naby sou wees nie, eenvoudig omdat sy koms van die begin af naby was. Dit is gegee om hulle voortdurend daaraan te herinner dat sy koms naby is. Omdat hulle baie gely het, was dit vir hulle ‘n troos. En vir die ongelowiges ‘n waar­skuwing.

Outeur: Prof Adrio König