Mag ‘n vrou mans leer? – Jan van der Watt

‘n Leser vra:

Ek wil graag meer weet oor “teachings” onderrig deur ʼn  vrou (met verwysing na die Bybel) en of daar ʼn  verskil is tussen “teaching en preaching” onderrig en prediking. Veral onderrig deur ʼn vrou aan mans en dan veral oor dogmatiek en nie net daaglikse onderwerpe soos Christelike siening oor finansiële begroting of algemene onderwerpe nie. Ek kom nou net terug van ‘n “uitreik” aksie na Malawi waar ek ‘n kralewerk opleidings sessie gaan aanbied het aan kerklede van ‘n kerk in Mangochi. Ek is sterk veroordeel omdat ek tydens ‘n bybelstudie nie net getuig het nie maar wel “geteach” het. Volgens diegene wat my veroordeel is dit ‘n taak slegs vir mans en hulle verwys veral na Timoteus en Titus, maar volgens my kennis is Timoteus in moeilike omstandighede geskryf aan die gemeente van Efese en Paulus wou veral vroue wat uitspattig was verhinder om die aandag af te trek van dit wat by ‘n byeenkoms moes plaasvind. Ek het altyd vir myself Priscilla en Akwila as voorbeelde gesien, maar kon aflei dat Priscilla wel kon onderrig gee aan die wat hulle huis besoek het. Is daar ‘n verskil dan tussen onderrig in jou huis aan mense wat jou besoek en onderrig op ‘n sendingveld?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Mag ʼn vrou leer; veral, mag vroue mans leer? Dit is ʼn vraag waaroor die Christendom nog verdeel is. In die Roomse, Ortodokse en ʼn hele klomp Protestantse kerke beklee die vrou nog ʼn ondergeskikte rol as dit by hierdie sake kom, juis as gevolg van die gedeeltes in 2 Timoteus 2:11vv en natuurlik 1 Korintiërs 14. Daar is ook egter ʼn groeiende groep kerke wat voel dat die beperkings op vroue nie meer vir ons vandag geld nie omdat ons omstandighede van die omstandighede van destyds verskil. Byvoorbeeld, daar staan in 2 Timoteus 2:11 dat dit gaan oor die erediens, maar dit staan byvoorbeeld nie in die Grieks nie. Die vertalers het dit bygesit. Dit kan nie met 100% sekerheid gesê word watter situasie Paulus hier in gedagte gehad het nie. Die Gereformeerde kerkleer sê dat as ʼn mens nie 100% seker is nie, kan jy nie ʼn kerklike leerstelling op ʼn vers bou nie. Daarom is hulle huiwerig om vroue van die lering weg te hou op grond van ʼn teks wat nie heeltemal duidelik is nie. Die gedeeltes in 1 Korintiërs 14 gaan ewe-eens oor sosiale situasies in die antieke tyd waar vrouens wat in die openbaar praat as onbeleefd en onaanvaarbaar gesien is. Vroue se posisie vandag het verander – ons sien nie meer vroue wat hul opinies lug as onbeleefd nie en dit is ook nie vir ons onaanvaarbaar nie. Daarom kan vroue maar praat, want dit kommunikeer nie meer die boodskap dat hulle onbeleefd of rebels is nie. Destyds het vroue ook nie die geleentheid gehad om behoorlik opgelei te word in die godsdienstige dinge nie, iets wat ook vandag nie meer waar is nie. Kerke wat vroue dus toelaat om te leer en te onderrig neem hierdie verskille ernstig en argumenteer dat die redes waarom Paulus die vroue verbied het vandag nie meer daar is nie. Daarom kan en moet vroue toegelaat word om hulle volwaardige posisie in die gemeente in te neem.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Aan die ander kant – Jan van der Watt

ʼn Leser vra:

Ek het na die program op TV gekyk “Aan die ander kant.” Ek kan sien dat daar groot belangstelling is veral as mense iemand na aan hulle verloor het. Die aanbiedster het ook gepraat oor ʼn persoon aan die anderkant wat blykbaar terwyl hy hier op die aarde was net baie gewerk het en nie tyd gebruik het vir sy geestelike lewe nie. Hy het gevra dat sy gesin vir hom moet intree en bid soos daar in die Woord staan “waar 2 of meer saamstem.” Dit maak nie vir my sin nie. As mens nie ʼn verhouding met God hier op aarde gehad het nie, hoe kan daar iets vir jou gedoen word as jy klaar dood is.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vraag is of ʼn mens vir iemand anders kan intree wat reeds dood is sodat hy dan uiteindelik gered sal kan word al was hy nie ʼn gelowige op aarde nie. Die vraag het twee kante: kan iemand wat nie gelowig was op aarde nie na sy dood deur ons gebede gered word; en kan ons vir dooies intree deur gebed?

Daar is geen aanduiding in die Bybel dat iemand wat nie in die Here geglo het hier op aarde nie deur ons gebede gered kan word nie. As iemand dit beweer, is dit ʼn dwaalleer. In die verhaal van die Ryk man en Lasarus (Lukas ) word daar uitdruklik gesê dat ons ons kans op aarde het om in die Woord en Profete te glo. As die kans verby is, is dit verby.

Daar is egter in die Roomse en Ortodokse kerke die gebruik om tog vir dooies te bid. Dit kom uit 2 Makkabeërs se laaste gedeelte. 2 Makkabeërs is deel van die kanon van die Rooms Katolieke Kerk (hulle kanon verskil van die Protestante s’n deurdat hulle 13 ekstra boeke het waarvan 2 Makkabeërs een is). In 2 Makkabeërs word daar vertel van hoe die Jode teen die vyand geveg het. Die betrokke dag is daar buitengewoon baie Jode dood, hoewel hulle die slag gewen het. Toe die Joodse leiers die dooies ondersoek, kom hulle agter dat die mans ʼn gelukbringer van ʼn plaaslike godin onder hulle klere versteek het. Hulle het dus nie die Here volledig vertrou nie. Daarom is hulle ook dood. Tog was hulle getroue Jode wat eintlik hulle lewens vir God en hulle vaderland gegee het. Die Jode se leier het toe besluit om geld bymekaar te maak en vir die gestorwenes  ʼn offer in Jerusalem by die tempel te bring met die versoek dat hulle sonde met die godin vergewe word. Hulle het dit ook gedoen. Daaruit is deur die latere kerk afgelei dat ʼn mens wel vir gestorwenes mag intree (onthou 2 Makkabeërs is deel van die Katolieke Bybel). Daarom kry ʼn mens vergelykbare tradisies in die Roomse en Ortodokse tradisies.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Wie rokkel Paulus se gemeentelede af? – Jan van der Watt

Erika vra:

Volgens Filippense was daar mense wat Paulus se gemeentelede afgerokkel het terwyl hy in die tronk was. Wie was die mense en van watter geloof was hulle dan nou?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Dit bly altyd een van die moeilikste vrae om presies te bepaal wie die opponente van Paulus was. Die rede is omdat Paulus eintlik nooit sy opponente op die naam noem nie. Snaaks genoeg sou dit hulle status verhoog in die antieke wêreld as jy hulle naam sou noem. Daarom weet ons nooit presies van wie Paulus praat nie. In Filippense lyk dit ook of daar meer as een groep is wat moeilikheid maak.

Een van die groepe wat Paulus geopponeer het, was Joodse Christene (met ander woord Jode wat Christene geword het) wat gevoel het dat Paulus te liberaal was. Lees gerus Galasiërs wat oor die stryd handel. In Handelinge 15 lees ons dat daar ʼn vergadering in Jerusalem was waar daar gepraat is oor hoe mense wat nie Jode was nie hulle  moet gedra as hulle Christene word. Moet hulle Joods word en al die Joodse gebruike hou, byvoorbeeld die besnydenis, al die koswette, die wet soos die Jode dit hou, ens? Dit sou van hulle tipiese tradisionele Jode maak wat in Christus glo. Die ander alternatief wat Paulus voorgestel het, is dat hulle nie al die Joodse wette nakom nie, maar vrygemaak is in Jesus. Hulle hoef nie meer besny te word, of die wet soos die Jode na te kom nie. Hulle het nou die Heilige Gees en die Gees sal hulle lei. Die groep wat hierbo genoem is, het niks van Paulus se standpunt gehou nie, omdat hulle gevoel het dat Christene soos Jode moes leef. Daarom is hulle al op die spoor van Paulus langs – as hy ʼn gemeente stig is hulle ʼn rukkie later daar en smeer hom dan swart. Hulle het gesê dat hulle ook Christene is (waarskynlik het hulle uit Antiogië in Sirië gekom) en dat die gemeente hulle liewer moet glo. In van die ander briewe van Paulus soos Galasiërs en selfs Korintiërs kry ons waarskynlik van dieselfde groepe wat Paulus opponeer.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Hoekom is die Christene vervolg? – Jan van der Watt

Erika vra:

Hoekom het Paulus die Christene vervolg? Wat was dit wat die Joodse geloof en reëls en Fariseërs gehad het teen Jesus in Paulus se tyd? En hoekom moes die Christene doodgemaak word? Kon hulle nie maar soos vandag keuses gehad het nie?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Vir jou vraag is dit belangrik om Handelinge 6-9 te lees. Dit vertel die verhaal van die vervolging van die Christene in Jerusalem. Daar lees ons ook van Paulus se betrokkenheid by die steniging van Stephanus. Die rede vir die vervolgings was omdat die Christene van die Jodedom weggebreek het en gesê het dat die God van Israel se redding deur hulle loop. Op daardie vroeë stadium is die Christene nog as deel van die Jodedom gesien (ʼn soort sekte). Daar was baie sulke groepe wat almal deel van die Jodedom was, soos die Fariseërs, die Sadduseërs, ens. Die Romeinse heersers het aan die Joodse Sanhedrin die reg gegee om hulle eie godsdienstige sake te reël. As daar dus bewegings was wat die Jodedom bedreig het – natuurlik volgens hulle eie opinie – het die Jode die reg gehad om hulle te vervolg. Dit was dus ʼn soort godsdienstige vervolging. Hulle het selfs die reg gehad om sulke ‘gevaarlike groepe’ buite die grense van Palestina te vervolg – daarom gaan Paulus na Damaskus toe om die Christene daar te vervolg of terug te bring Jerusalem toe vir verhoor.

Outeur: Prof Jan van der Watt