IOU  – Jan van der Watt

Marinda vra:

Is dit korrek dat die leraar aandring op ‘n IOU as die kollekte opgeneem word. Ek is nie gemaklik met hierdie hele geld storie in die kerk nie. Dit voel vir my al asof die geld oes meer belangrik is as die siele oes. Ons skuld mos nie geld aan God nie, maar wel gehoorsaamheid en die verkondiging van sy Woord om siele te red. Dit voel vir my asof die leraar te veel fokus op die kollekte oes, en hoe “meer jy gee,” hoe meer sal jy terugkry.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Marinda, lees asseblief die artikels wat reeds op www.bybelkennis.co.za staan oor geld en tiendes. Wat die IOU betref: Daar was in die Ou-Testamentiese tradisie sterk klem op tiendes. Die rede was onder andere omdat God onsigbaar is en die kontak tussen Hom en sy mense goed gereël moes word (lees maar Levitikus wat reël hoe God gedien en gekontak moet word). Dit het geld gekos en die geld is as God se geld gesien. Toe Jesus gekom het, het daar veranderinge plaasgevind. Deur Christus kan ons direk tot God bid en ons hoef ook nie meer offers ens. te bring nie. Die hoofklem rondom geld het toe verskuif na die versorging van medemense (wat ons in die algemeen as barmhartigheid ken – lees maar 1 Johannes 3:16). Die Christen moet dus bereid wees om te gee soos die behoefte ontstaan (sien ook 2 Korintiërs 8-10). Daar het egter ook in die Christelike tradisie die gebruike ontwikkel om vergaderplekke te kry en ook mense aan te stel wat die gemeente moet lei op ʼn vaste basis (dominees of pastore). Volgens dele soos 1 Korintiërs 9 moet so ʼn persoon versorg word sodat hy sy werk goed kan doen. Hoe dit gereël moet word, staan nie in die Bybel nie. Daar staan nie eers in die Nuwe Testament dat ons dominees of pastore moet betaal nie. Paulus wou byvoorbeeld nie geld aanvaar nie en het vir sy brood en botter ander werk gedoen. Om dus die dominee te betaal en ʼn kerkgebou met sekretaresse aan die gang te hou is nie ʼn Bybelse opdrag nie, maar is deel van die praktiese reëlings van die kerk. In teologiese taal sê ons dit behoort tot die ‘welwese’ (die gesonde bestaan) van die kerk en nie tot die wese nie (dit waarsonder die kerk nie kerk kan wees nie). Dit beteken dus tegelyk dat elke gemeente wat besluit dat hulle so wil funksioneer hulle eie reëlings moet tref, bv. of hulle van IOU moet of wil gebruik maak of nie. Hoe dit dan gewoonlik gereël word, hang van die gemeente af – met ander woorde, as die gemeente ʼn verteenwoordigende kerkraad het, kan hulle die besluit namens die gemeentelede neem (soos parlementslede as verkose lede wette kan maak wat almal moet hou). Jy het egter die volste reg om in so geval met jou verteenwoordiger te gaan praat en hom te vra om die manier van geldinsameling te heroorweeg of ten minste meer as een moontlikheid daar te stel sodat almal gemaklik kan voel.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Die Doop – Jan van der Watt

ʼn Leser vra:

Ek sit gereeld in ander kerke as die NG Kerk vanweë my belangstelling in die ekumene, en hoor mooi goed, maar ook goed wat ek wonder waar hulle dit vandaan kry! ‘n Kort vraag hieroor: In n preek in ‘n AGS verwante gemeente hoor ek ‘n doop preek wat probeer motiveer waarom die inseëning daar is (waar ouers babas inbring om in die kerk ingeseën te word , in plaas van om gedoop te word), en waarom die groot bekeringsdoop daar is. Dit word soos volg gemotiveer: Jy is aan die begin nie ‘n volwaardige kind nie (nepios) [maar kan darem ingeseën word] en word met die bekeringsdoop nou ‘n volwaardige kind (huios). Die ondersteunende argumente klink soos volg: Ek haal aan: ” Wat gebeur by die doop? Jy neem jou erfenis in besit en beklee jou met die nuwe identiteit (Jy word nou aangeneem as volwaardige Seun “Huios” en is nie meer net ʼn kind “Nepios” nie). Al was jy ʼn erfgenaam van die Nuwe Testament (met ander woorde na Jesus se dood), kan jy met die doop eers ten volle jou erfenis ontvang en gebruik. Net so is Jesus se bediening op aarde eers geloods na hy gedoop is. God het oor Jesus uitgeroep: “Dit is my geliefde Seun (huios).” Galasiërs sê ook dat ‘n kind verskil niks van ʼn dienskneg totdat hy sy erfenis opgeneem het nie. Hierna daag die duiwel juis vir Jesus uit oor sy Seunskap: “As jy dan die Seun (huios) van God is. Galasiërs 3: 24 “But now that the faith has come, we are no longer under a trainer (the guardian of our childhood). For in Christ Jesus you are all sons of God through faith. For as many of you as were baptized into Christ have put on and clothed yourself with Christ. (Beklee jouself met Christus – nuwe identiteit) There is now no distinction, neither Jew nor Greek, there is neither slave nor free, there is not male nor female, for you are all one in Christ Jesus. “

Vraag 1: Ek hoor graag julle reaksie op die nepios/huios interpretasie – kinders nog nie volwaardig deel van die gesin nie. Ek kan nie herroep of daar êrens in die kerkgeskiedenis hierdie koppeling van doopteologie gekoppel aan Joodse inlywing tot mondigwording is nie. Is dit nuut of is dit al ‘n ou gedagte?

2. Skryf asseblief  n’ artikel oor die gebruik van inseëning in sekere Pinksterkerke – in plaas van doop. Is dit ‘n nuwe ding of is daar ander voorbeelde in die kerkgeskiedenis? Het dit ontstaan uit die sielkundige behoefte van baie NG mense wat na Pinksterkerke toe oorgegaan het en op ‘n manier gewoond was om hulle kinders te betrek deur die doop? Of uit die debat oor die doop dat mense iets van die polariteit begin verstaan dat jy nie buite die huisgesin van God staan en eers ingesluit word as jy eendag tot bekering kom en jou dan laat doop nie? Is dit ‘n kunsgreep om die polariteit te verklaar met die nepios/huios interpretasie?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie is natuurlik ʼn moeilike vraag. Die eerste Protestantse martelaar wat deur ander Protestante vir sy geloof doodgemaak is, was iemand wat die groot doop aangehang het. Dit is dus ʼn baie emosionele saak. Ek antwoord net in breë lyne, want daar is reeds heelwat inligting oor die doop op www.bybelkennis.co.za .

Die onderskeid tussen die kinders (uios/nepios) is kunsmatig. As dit gaan oor kind van God of nie, gaan dit nie oor kleiner of groter kinders nie. Jy is of kind van God of nie. Die verwysing na kleiner kinders gaan gewoonlik oor geestelike groei en ʼn ouer persoon kan dus ook kleiner wees as hy agter is in sy spiritualiteit. Die ontvang van die erfnis gebeur ook eers later en lê dus nog in die toekoms (byvoorbeeld 1 Petrus 1:4). Om te sê jy kry jou erfnis by die doop is nie korrek nie. Die voorbeelde wat  jy noem is ook tipies van dogmatiese lees van tekste, naamlik om verskillende aspekte van die Bybel saam te voeg ten einde ʼn argument te vorm. As sodanig is die nie verkeerd nie, maar daar moet erken word dat dit eie dogmatiese konstrukte is. Die belangrike is dan hoe daar getoets moet word of dit geldig is of nie: as die kontekste van die gedeeltes wat gemeng word nie almal verband hou met die doop nie, dan het ʼn mens gewoonlik ʼn probleem.

Wat die gedagte van inseën betref. Dit is nie ʼn Bybelse saak nie, maar ʼn dogmatiese konstrukt (Uit gegewens, reëls aflei – HAT). Dit moet as sodanig hanteer word. Dit beteken nie dat dit sonde is of verkeerd is om jou kind in te seën nie. Ons het baie gebruike wat later ontwikkel het en nie noodwendig so uit die Bybel kom nie. Dit maak dit nie verkeerd nie, want daar is baie ander sulke dinge in omloop onder gelowiges wat tot die welwese van die kerk behoort. As dit dus vir gelowiges iets beteken, waarom dit dan probeer wegvat? Ons moet net nie die ideë laat onstaan dat ons hier met die Bybelse wese van die kerk besig is nie.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Die Kersboom – Marius Nel

Louis Muller vra:

Jeremia: 10:1-4: Hoor die woord wat die HERE oor julle gespreek het, o huis van Israel! (2) So sê die HERE: Maak julle nie gewend aan die weg van die heidene nie, en skrik nie vir die tekens van die hemel, omdat die heidene daarvoor skrik nie. (3) Want die insettinge van die volke is nietigheid; want ‘n boom uit die bos kap hulle om, die handewerk van ‘n ambagsman met die byl. (4) Hulle versier dit met silwer en goud, hulle maak dit vas met spykers en hamers, dat dit nie waggel nie. Is dit waar ons “kersboom” tradiese vandaan kom?

Antwoord:

Dr Marius Nel antwoord:

Nee, die geskiedenis leer dat die Kersboom eerder te doen het met ‘n ou Engelse heidense tradisie van Yule-tide. Hier in Jeremia verwys dit eerder na afgode wat versier is, eers deur Israel en Juda se bure en later ook deur die Israeliete.

Outeur: Dr Marius Nel

1 Korintiërs (8) – Francois Malan

Sommige Korintiërs verwerp die opstanding van die liggaam as ‘ongeestelik’ (15:1-58)

Die Grieke het die liggaam as die tronk van jou siel beskou. Party lidmate dink hulle is reeds ‘geestelik’ met ʼn soort engele-bestaan, waarvoor die liggaam nie nodig is nie, en dat die dood hulle van die liggaam verlos. En tog glo hulle en die hele kerk dat Christus uit die dood opgewek is

15:1-11 Die kern van die evangelie wat Paulus verkondig het, wat deur hulle geglo is, en waardeur hulle gered is, is dat Christus vir ons sonde gesterf het, sy lyk begrawe is en Hy uit die dood opgewek is, waarvan ʼn reeks persone, aan wie Hy verskyn het, getuig. Aan Paulus, die geringste van die apostels, het Hy in genade ook verskyn, en deur God se genade glo die Korintiërs in Jesus, wat Paulus aan hulle verkondig het.

15:12-19 As party van hulle nou onverantwoordelik redeneer dat daar geen opstanding van die dooies is nie, is die gevolge van hulle redenering vir hulle eie lewe soos volg: dan is Christus mos ook nie deur God opgewek nie, Paulus se prediking vals, hulle geloof waardeloos, hulle sonde nie vergewe nie, en die wat gesterf het verlore.

15:20-28 Maar God hét vir Christus uit die dood opgewek as die eersteling. Hy is besig om alle magte wat teen God opstaan te oorwin. Deur Christus onderwerp God alles en almal aan Hom. Soos Adam alle mense in die dood laat beland het, so bewerk God se opwekking van Christus uit die dood die opwekking van die ganse mensheid. God sal almal wat aan Christus behoort by sy koms lewendig maak, en die dood, wat God en die mens se laaste vyand is, vernietig. Dan regeer God alleen oor sy ganse skepping, en is die doel van ons lewe om sy wil uit te voer. Die Korintiërs wat nie glo in die opstanding nie, het ʼn verkeerde opvatting van geestelikheid, van die mens se liggaam, en van God as die alleenregeerder oor die hele skepping.

15:29-34 As die dooies egter nie opgewek gaan word nie, is die Korintiërs se eie optrede vir die dooies onsinnig, Paulus se lyding ter wille van die evangelie en sy daaglikse doodsgevaar ter wille van die gemeente sonder enige doel of betekenis, en verval die rede om verantwoordelik te lewe (vgl. Jesaja 22:13). Daarom moet die gemeente hulle afkeer van die mense wat die opstanding loën. Paulus skud die gemeente wakker uit hulle ‘geestelike’ vervoerings en beskamende twyfel aan God se mag om die dooies op wek, om nugter te dink, en hulle sonde te los.

15:35-49 Dit sal egter nie bloot ʼn opwekking van lyke wees nie. Maar soos Christus se fisiese liggaam verander is in ʼn verheerlikte hemelse liggaam, so sal ons liggaam verander word om beelddraers van die opgewekte Christus te wees. Vir die Grieke was die lewendigmaak van lyke ondenkbaar. Maar soos daar ʼn verband is tussen ʼn koringkorrel wat gesaai word en die koringhalm wat daaruit spruit, sal daar ook ʼn verskil wees tussen die swak aardse fisiese liggaam en die kragtige hemelse geestelike liggaam. Die Korintiërs was oortuig dat hulle reeds in die ‘hemelse’ geestelike lewe ingegaan het, deurdat hulle die gawes van die Gees ontvang het, veral die spreek in tale. Hulle verwag die afgooi van die nuttelose liggaam wanneer hulle sterf. Paulus sê, ons sal die hemelse beeld van die opgewekte Christus dra.

15:50-58 Die sterflike liggaam moet eers met onsterflikheid beklee word. Met Christus se koms word mense wat nog lewe en die wat reeds dood is, deur God verander. Dood, en sonde wat juis die dood veroorsaak, verloor permanent hulle mag oor die mens. Die ganse natuur wat die gevolge van die sonde dra, word deur Christus verlos, ook die liggaam. Deur Christus se opstanding is die dood oorwin en die sonde vergewe. Omdat Christus die sonde en die wet reeds oorwin het, is ons lewe nie tevergeefs nie. Daarom moet ons nie toelaat dat iets ons aan die koms van Christus laat twyfel nie, en moet ons onsself ten volle gee aan die werk van die Here (15:35-58).

16:1-11 Die kollekte vir die arm gelowiges in Jerusalem

Die gemeente vra hoe die kollekte ingesamel moet word en hoe word dit na Jerusalem geneem. Paulus sê elkeen moet op ʼn weeklikse basis ʼn bydrae opsy sit volgens sy/haar voorspoed. Hy kom na hulle toe. Hulle moet mense aanwys wat die kollekte sal wegbring, en hy kan moontlik saam met hulle gaan. Hoewel Paulus tot dusver nog niks vir sy onderhoud van die gemeente gevra het nie, en hulle hom daarvoor kwalik geneem het, noem hy die moontlikheid dat hulle hom kan help met sy reis na Jerusalem en so deelneem aan sy sending.

Outeur: Dr Francois Malan