Sabbat – vir altyd ʼn teken – Marius Nel

Elmarie de Kock vra:

Ek verwys na die vrae na aanleiding van die Sabbat of Sondag. Wat bedoel God dan in Eksodus 31.17 (en elders in die Bybel byvoorbeeld Jesaja 56:6 ens) as Hy sê dat dit “vir ewig ‘n teken” sal wees? Beteken ewig nie meer vir altyd nie – wat dan van die ewige lewe? Wat van Matteus 5:8, byvoorbeeld, en die boek Prediker wat afsluit met “onderhou My gebooie“? Hoekom onderhou ons uit gehoorsaamheid en dankbaarheid (nie omdat ons iets kan verdien nie) 9 van die 10 gebooie?

Antwoord:

Dr. Marius Nel antwoord:

Jy stel ʼn baie belangrike vraag. Jou vraag moet vanuit ten minste twee perspektiewe beantwoord word.

(1)  Aan die een kant het ons die Nuwe Testament wat verduidelik dat die vroegste Christene Jode was, dat hulle die Wet van Moses onderhou het, na die tempel gegaan het vir die feeste en na die sinagoge op die Sabbat, nes Jesus. Die heidense Christene wat tot bekering gekom het, dwing die kerk om die vraag te stel of hulle die Wet moet onderhou. Dit lei aanvanklik tot erge meningsverskil en die Jerusalemkonsilie waar besluit word dat heidense Christene nie die Wet onderhou nie – nie besny word en nie die reinheidswette en seremoniële wette onderhou nie. Hulle mag net nie bloed van diere drink nie omdat heidene daaraan bygelowige krag verleen. Jy lees ook dat die Christene vroeg op die eerste dag van die week byeengekom het om die opstanding van Jesus te vier deur die nagmaal te hou. Op jou vraag hoekom ons nie die Wet in al sy konsekwensies onderhou nie, moet jy hiernatoe gaan.

(2)  Aan die ander kant moet jy na die kerkgeskiedenis van die vroegste era kyk. Die Joodse Christene het binne ʼn geslag uitgesterf, wat te doen het met die val van Jerusalem en die Bar Kochba-opstand. Die Christene redeneer: die Jode moes werk sodat hulle op die sewende dag kon rus. Christus het klaar vir ons gewerk en daarom rus ons voor ons werk. Vanuit dié simboliek kom hulle eksklusiewe klem op die Sondag en hoor jy nooit weer van die Sabbat nie.

Hoop ek spreek jou probleem aan!

Outeur: Dr Marius Nel

Verskillende Gelowe – Pieter Verster

Deon vra:

1. In die Bybel staan jy moet glo om gered te kan word. Wat gebeur met ander gelowe soos die Moslem geloof, ens. wat nie die kans gehad het om van die Boodskap van Verlossing te hoor nie. Gaan God die persone verdoem tot die hel?

2. Waar kom al die verskillende gelowe vandaan? Is daar ʼn lyn in die geskiedenis wat dit kan bewys?

Antwoord:

Prof. Pieter Verster antwoord:

1.    Daar is talle verwysings in die Bybel dat God genadig en barmhartig is en dat Hy regverdig oordeel (vergelyk Psalm 111;140 Lukas 1:46 e.v.). Hy oordeel nie soos ʼn mens nie, maar Hy oordeel vanuit sy Heilige Persoon wat altyd reg laat geskied. God het egter dit baie duidelik gestel dat ons nie gered kan word nie tensy ons wedergebore is nie (Johannes 3). Wedergeboorte veronderstel dat ons ingelyf is in Jesus Christus. Jesus self is die Weg, die Waarheid en die Lewe en niemand kom na die Vader behalwe deur Hom nie (Johannes 14:6).

Om die moeilike vraag te beantwoord wat word van mense wat nie gehoor het nie en wat hulle eie godsdiens volg, is daar verskeie  antwoorde gegee.

Sommige meen  dat Jesus self  op ʼn wonderbaarlike wyse alle mense sal red al weet hulle dit nie regtig nie.  Ons noem dit alversoening. Ander sê  Jesus sal  mense wat werklik in hulle eie godsdienste glo en goed doen, op inklusiewe wyse red omdat  Hy weet hulle is eintlik maar Christene (anonieme Christene) en dat hulle sou geglo het as hulle  gehoor het van die Evangelie. Ander sê weer dat  elkeen maar op sy eie geloof sal salig word net soos hulle ook al glo. God sal nie onderskeid tref nie.

Die Bybel erken die uniekheid en wonderbaarlike verlossing in Jesus Christus.  Hy het sy lewe prys gegee om  almal  wat in Hom  glo te  red. Sy lewe, dood aan die kruis, opstanding  en Hemelvaart voltooi die verlossing vir enigeen  wat in Hom wil glo. Deur die geloof alleen kan mense salig word.

Wat baie duidelik is is dat God ‘n God van liefde is wat nie wil hê dat enige-iemand verlore moet  gaan nie (1 Timoteus 2:3,4) en wat ook  die wêreld  so lief het dat wie ook al glo in Jesus Christus gered sal word. Die moeilike saak van die uitverkiesing kom ter  sprake waarin God in sy vrye liefde en genade  tog mense red en na Hom toe lei. Die uitverkiesing is altyd uitverkiesing in Christus self (Efesiërs 1:4,10).

Die antwoord is dus nie eenvoudig nie. God red in Jesus Christus, maar Hy is ook  die God van liefde en genade. Ons kan sy oordeel vertrou. Ons kan seker wees dat Hy geen fout sal maak nie. Die Christen het die dringende opdrag van God om die goeie nuus van die Evangelie te verkondig. Geen Christen mag oor ander oordeel nie. Die oordeel bly by God. Ons moet egter volhou om die Evangelie wat mense oproep tot geloof met alle oortuiging te verkondig  aan alle mense, terwyl ons daaraan vashou  dat die verlossing slegs in Jesus Christus is (Romeine 3:21 e.v.).

2.    Deur die geskiedenis het mense verskeie  antwoorde gegee oor die ontstaan van die godsdienste.  Sommige meen dat alle mense eers geglo het in een God en dat hulle toe algaande ook meer gode begin aanbid het.  Ander meen godsdienste het uit die sosiale verhoudinge tussen mense ontstaan waar groepe mense bymekaargekom en dan sin en rigting in hulle lewe gesoek het en so verskillende godsdienste gevorm het. Nog ander meen dat godsdienste uit die teorie van evolusie verklaar moet word. Eers het mense net geglo in magte en kragte, later in geeste, nog later in gode en uiteindelik in Een God.

Die Bybel openbaar dat God  die Skepper is en dat Hy Hom aan mense bekend gemaak het. Hy is die lewende God. Mense het egter gesondig en weggekeer van God af.  Daar  het verskillende oortuigings ontstaan. Die Bybel openbaar dat baie mense hulle eie gedagtes begin najaag het. Hulle het hulle eie gode begin aanbid (Jesaja 40:12-25). Daar het skeiding gekom tussen hulle wat die  lewende God aanbid en hulle wat allerlei ander gode vir hulleself versamel het. God hou egter ook sy genadige hand oor alle mense en in hulle eie godsdienstige lewe is Hy steeds genadig oor hulle, sodat hulle ook soms mooi huwelike het,  mooi gesinslewens het en probeer  reg lewe. Daar is egter slegs saligheid in Jesus Christus en sy Evangelie.

Outeur: Prof Pieter Verster

Oriëntasie, Disoriëntasie en Reoriëntasie: Waarheen as ongeloof my moeg maak? – Kobus Kok

‘n Leser vra:

Ek het met godsdiens grootgeword, is gedoop en het belydenis afgelê. Dit is my gevoel dat dit alles net goeie leerstellings is en dat God nie werklik bestaan nie en dan so ook enige ander opperwesens. Dit sluit ook satan in (net bang maak stories). Wanneer ek bid is dit niks anders as om met die muur te praat nie. Daar is eenvoudig geen reaksie, gevoel of wat ook al ek veronderstel is om te beleef nie. Ek is geleer dat geloof nie iets is wat ek kan uitwerk (uitdink, uitredeneer) nie. As jy glo dan glo jy. Ek glo nie meer nie. Waar begin ek? Wat doen ek? Ek het altyd (of so het ek gedink) vertroosting gekry deur op my “Vader” se skoot te sit. Nou reken ek dit was maar altyd net propaganda en ek het dit geglo omdat ek dit gehoor het vandat my oë oopgegaan het as ‘n baba. As ek enige iets anders so aanmekaar gehoor het sou ek dit ook geglo het. En ek is seker dit geld vir alle ander mense ook. Sal julle insette baie waardeer?

Antwoord:

Dr. Kobus Kok antwoord:

Dankie vir jou eerlike navraag wat ek baie waardeer. Myns insiens kan baie mense met jou situasie identifiseer. Iemand het eenmaal gesê dat jy nog nie waarlik glo as jy nie al waarlik getwyfel het nie. Dit werk ook so in verhoudings: mens gaan dikwels deur ‘n tyd van ontnugtering en disoriëntasie, iets wat elke paartjie van kan getuig. Maar dan is dit juis in die onseker tye van ontnugtering waar jy aansienlik groei en verdiep en jou verhouding ‘n verdere dimensie inbeweeg, óf jy totaal in die gravitasie-kring van disoriëntasie en vernietiging afbeweeg. Die antwoord lê dikwels in die wet van die kompas. Indien ek van die begin af sê ek wil noord uitkom, gaan ek soek en veg en oorleef totdat ek uiteindelik weer noordwaarts gaan. Net so in ‘n verhouding. Indien ek van die begin af sê: “Ons gaan dit laat werk” –  sal ons alles moontlik doen om dit reg te kry. Indien ons egter van die begin af sê: “Ja-nee kyk, my ma was reg, die verhouding was ‘n fout” – sal ek oral foute raaksien.

Net so met ons verhouding met God. Dit wat jy wíl sien, dit sál jy sien. Indien mens vas oortuig daarvan is dat daar nie ‘n God is nie, sal jy selfs net op ‘n biologies-neurologiese vlak in die patrone van jou denkprosesse bepaalde neurologiese bane versterk waarbinne jy God ontken en jouself soos ‘n rekenaar programmeer om dit nie raak te sien nie, selfs al is Sy teenwoordigheid reg voor jou. Deur middel van rasionalisering verklaar jy die Goddelikheid sommer vinnig weg. Aan die ander kant, indien jy glo in God en na Hom soek, sal jy Hom sien, dikwels op die mees onvoorspelbare plekke en tye. Dit beteken nie geloof is net in my kop nie. Dit is soos wanneer ek my oë en neus toedruk en nie die roos ruik wat voor my is nie. Dit beteken nie die roos is nie daar nie. My neus is net toe daarvoor. Net so werk dit met ons koppe. Baie mense sê ons hoef net ons hart vir die Here te gee. Myns insiens is dit nie so eenvoudig nie. Ons moet ook ons koppe en ons rasionaliteit vir hom gee. Dit is immers in die konteks van die kritiese wetenskaplike beoefening van die teologie dat ek die wonderlikste dinge oor God en die Bybel ontdek het.

Ek het al self in my lewe iets beleef van die proses van ontnugtering en die twyfel wat daaruit voortspruit. In jou geval het jou naïewe geloof, waar jy onkrities was en jy op die Vader se skoot gesit het, gelei tot die disoriëntasie waar jy nou is. Die feit dat jy nog jou vraag rig aan ons, wys mos dat jy eintlik nog soek na antwoorde, dat jy steeds ware noord soek en miskien wil jy weer na ‘n punt van reoriëntasie beweeg. Dit is dikwels die pad wat baie loop: van oriëntasie (onkritiese geloof), ontnugtering, disoriëntasie en dan gaan hulle deur die lang verdiepingsfase wat uiteindelik lei tot ‘n proses van reoriëntasie. Dit is waar jy uiteindelik moet uitkom. Jy moet egter vir jouself van die begin af sê: Ek wil graag weer “sien” en in daardie sin geestelike genesing ontvang. Dit is nogal vir my ‘n mooi manier om daaroor te dink. Ongeloof word in die Bybel gekoppel aan geestelike gebrokenheid omdat ons verhouding met God in daardie sin nie heel is nie. Geloof gaan oor ‘n heroriëntasie jeens God en in daardie sin ontvang ons genesing en restourasie. In Johannes 9:41 lees ons dat die wat nie glo nie, blind is, wat by implikasie beteken dat die wat glo, diegene is wie se sig herstel is en wie se geestelike gebrokenheid gerestoureer is. Twyfel en ongeloof is iets wat die Bybelskrywers ook ken. Vat maar net Psalm 77 waar die Psalmdigter in die eerste elf verse kla dat hy roep en roep, en sy hande uitgestrek bly, maar hy geen antwoord kry nie en dit vir hom voel of God skoon weg is en of daar ‘n einde gekom het aan God se troue liefde vir hom. Mens moet lank by die eerste elf verse van Psalm 77 staan en jouself ten diepste assosieer met die emosies wat deur die digter se pen na jou toe kom. Emosies soos twyfel, onsekerheid, wantroue, moedeloosheid, teleurstelling, vrees en nog wat spoel vinnig oor jou as jy daaroor mediteer en jouself in sy woorde laat swem. Maar dan swaai die gedig op ‘n baie interessante wyse in Psalm 77:12. Die digter verander skielik sy woorde. Nou word sy woorde woorde wat hom laat herinner – woorde wat weer geloofsmoontlikhede oopsluit en vars ontdekkings moontlik maak. En dit is die geheim. As jy weer wil sien, moet jy kies om weer te wíl sien en woorde kry wat jou weer laat sien. Dit kom nie maklik nie, omdat jou ontnugtering en teleurstelling iets is wat diep lê. Tog met tyd, sal jy weer begin om in verwondering na ‘n God en ‘n Goddelike werklikheid in hierdie werklikheid te kyk en besef dat daar iets meer is as dit wat jou sintuie kan ervaar. Eers as jy die geloofswaarhede van die Christendom jou eie maak en dit so deel is van jou dat dit jou identiteit bepaal, sal jy weet dat dit waar is en hoekom jy glo wat jy glo. Want dan is dit deel van jou wese, deel van jou menswees. Selfs al gaan jy weer daarna deur ‘n tyd van disoriëntasie, sal die heroriëntasie weer volg. Die vraag is net, waarheen wys jou kompas… Mag jy weer die rigting vind wat jou by die gans andere God sal uitbring.

Outeur: Dr. Kobus Kok

Hoe ver mag ek vry? – Kobus Kok

ʼn Leser vra:

Ek en my meisie is albei Christene en het besluit dat ons nie gaan seks hê voor die huwelik nie. Daaroor staan ons al twee vas. Dit is nie ‘n kwessie nie! Wat is die perke?? Tot waar kan mens gaan dat dit nie onsedelik is nie?? En dit sal NIE lei tot seks nie. Dit is waar selfbeheersing inkom en ons het die besluit gemaak. Dit is glad nie ‘n kwessie nie! As voorhuwelikse seks verkeerd is, wat is alles ingesluit in die definisie van “seks”??

Antwoord:

Miskien moet die vraag nie wees hoe vér kan ek vry nie, maar hoe ver kan ek dit regkry om my maat op seksuele gebied op te pas en te respekteer.

Die Bybel gaan jou eintlik min raad oor die betrokke saak gee. Soos ek in die vorige artikel oor saambly verhoudings verduidelik het, moet ons verstaan dat die Bybel in ‘n gans andere kulturele konteks as vandag geskryf is. In die Bybelse tyd was enige fisiese kontak binne die Joodse konteks streng gemonitor. Nou die dag was daar ‘n Joodse vrou en haar man by my in die spreekkamer. Na ons gesprek het ek die man en toe die vrou gegroet met die hand, soos ons mos maar doen. Sy het onmiddellik opgemerk dat ‘n Joodse Rabbi dit nooit sou doen nie. Hulle vat nie sommer net aan vrouens nie. Die rede daarvoor is dat daar in die Bybelse tyd geglo is dat mens onrein kan raak as jy aan ‘n onrein persoon raak en dan moet jy deur die hele proses van reiniging gaan. Mense kon jou dus kontamineer. Net so kon onrein kos of onrein objekte jou ook onrein maak. Die punt is dat die Jode ‘n fyn uitgewerkte sisteem gehad het wat hulle reinheid sou beskerm. Daar was ook bepaalde ruimtes waarbinne mense gefunksioneer het. Elke persoon het sy/haar plek en funksie gehad. Soos ek in die vorige artikel gesê het, het Joodse mans en meisies maar nooit voor ‘n huweliksvoltrekking seksuele of ander intieme fisiese kontak gehad nie. Dit was gewoon taboe. Daarom sal jy nooit in die Bybel iets kry wat jou gaan raad gee oor hoe ver jy mag vry nie.

Wat my persoonlik betref, dink ek dat mens in ons tyd, wat gesien kan word as die groot tyd van revolusies (inligtingsrevolusie, tegnologiese revolusie) en by name veral ook die seksuele revolusie, mooi moet verstaan wat aan die gang is. Seks voor die huwelik is nie die uitsondering soos dit in die Bybelse tyd se kulturele konteks was nie, inteendeel! Vrye seks is die algemene aanvaarbare reël in ons kulturele konteks. In die Bybelse tyd het mense ook getrou toe die meeste van hulle maar tieners was. Vandag trou ons dikwels eers hier by 30, wat twee maal langer wag beteken voordat mens seksueel kan verkeer. Die vraag is nou, hoe kan ek as Christen my seksuele verhouding bestuur, en wanneer is ek besig om te sondig deur eintlik seks voor die huwelik te beoefen. Wel, in ons tyd sal verskillende kerkgroepe dit ook verskillend benader wat op ‘n spektrum van uiters links na uiters regs wissel. Sommige groepe is byvoorbeeld van mening dat enige iets meer as hande vashou na die seksuele neig, en dat vryery al klaar seksueel van aard is. Hulle moedig jongmense aan om dan eerder te “court” totdat hulle eendag trou. Hierdie mense fokus op die geestelike, sosiale en emosionele dimensie van  die verhouding en vermy die fisiese so ver moontlik (vgl. silwer ring thing ens). Mense wat “courting” doen beleef dan vir die heel eerste keer seks op hulle huweliksaand. Ander geloofsgroepe verbreed die begrip “huwelik” en is van mening dat mense wat in ‘n hegte verhouding van opregte verbintenis staan en wat wedersydse respek vir mekaar het en in ‘n gesonde verhouding is reeds “getrou” het. Seks in so ‘n verhouding is dan vir hulle iets gesond wat uitdrukking gee aan hulle opregte liefde en die verbintenis versterk.

Myns insiens is daar ‘n verskil tussen seksuele geslagsgemeenskap en fisiese aanraking met ‘n seksuele dimensie. Seksuele geslagsgemeenskap is uit die aard van die saak seks en is myns insiens bedoel vir die huwelik. Fisiese aanraking met ‘n seksuele dimensie is iets wat gesond kan wees tussen twee gelowiges wat God as die kern van hulle lewe sien. Indien God die kern van jou lewe is, is heiligheid ook iets wat vir jou belangrik is. Net so sal respek en vertroue en integriteit vir jou belangrik wees. As so ‘n paartjie dan in fisiese aanraking met ‘n seksuele dimensie verkeer, sal so ‘n paartjie op ‘n volwasse wyse met geloofsintegriteit die aard van die aanraking en koestering hanteer. Ek het gewoon net altyd gevra of my meisie (wat nou my vrou is) se pa tevrede sou wees met die manier waarop ek met haar omgaan. Uit respek vir hom, en omdat dit nie my vrou is nie maar sy dogter, het ek haar liggaam en ons verhouding met respek en heiligheid hanteer. Wat doen jy nou as jou meisie of ou se ouers geen probleem met seks het nie? Wel, dan kan jy vanuit die sogenaamde “significant other” dimensie funksioneer. Hoe sou jou selgroep voel oor die manier waarop julle met mekaar werk? Daarom is dit belangrik om ook ‘n sterk sosiale kring te hê wat op geloofsvlak saam met jou die pad kan loop. Myns insiens is dit die moeite werd om mekaar met respek te hanteer en binne die konteks van jou verhouding met God en die “significant others” in jou lewe (ouers, geloofsvriende, mentors) jou weg te vind in die gesonde uitleef van jou fisiese verhouding.

Praktiese raad: Dit is altyd beter om fisiese grense te stel en in jou verhouding met jou maat dit te artikuleer. Julle kom dan duidelik ooreen en sê vir mekaar dit of dat is die grensdraad en daar vat ons nie of dit doen ons nie. So beskerm julle mekaar en kyk julle na mekaar en sal julle die verhouding se fisiese dimensie mooi kan bestuur. Onthou net altyd dat julle emosioneel, geestelik en fisies saam moet groei. Moet nie net op die fisiese fokus nie. Fokus veral op die geestelike en die emosionele. Daarin lê onuitputbare diepte. Met tyd sal julle sien dat die krag van die fisiese afneem, en dan is dit die emosionele en die geestelike wat geweldig kosbaar is. Investeer nou reeds daarin.

Ten slotte: Soos ek in die begin gesê het: Miskien moet die vraag nie wees hoe vér kan ek vry nie, maar hoe ver kan ek dit regkry om my maat op seksuele gebied op te pas en te respekteer.

Outeur: Dr. Kobus Kok