Lukas se verhaal van die kruisiging gebruik ses gedeeltes uit Markus wat hy verwerk: verdeling van die klere, kruis opskrif, spottende volksleiers, duisternis, voorhangsel wat skeur, Romeinse offisier onder die kruis. Die meeste ander dele kom slegs in Lukas voor, wat uit ander bronne kom, soos hy in 1:1-4 gesê het.

 Lukas bied die verhaal in vier afdelings aan. Elke afdeling het drie onderdele. Die driedeling word ook gesien in die drie kruiswoorde, in vers 34 ‘n gebed vir hulle wat Hom gekruisig het, vers 43 ’n woord aan die misdadiger, vers 46 tot sy Vader.

 23:33-34 kruisiging van drie, voorbidding, verdeling van sy klere

23:35-43 bespotting om Homself te red deur drie groepe: die volksleiers, die soldate, die een misdadiger

23:44-46 drie tekens: die son wat verduister, die voorhangsel wat skeur, Jesus se selfoorgawe in die dood

23:47-49 die uitwerking van sy dood op: die Romeinse offisier, die skare, Jesus se kennisse.

 Die middelpunt van die kruisverhaal is die toneel met die gelowige misdadiger 23:40-43. Dit wys die blye laaste moontlikheid, dat die dood van Jesus ’n laaste geleentheid vir bekering selfs in die laaste minute bied. Met die bekeerde misdadiger, die volgelinge van Jesus, en die Romeinse soldaat, skep die Here die nuwe volk van God daar aan die kruis.

 23:33 Hulle, die hele prosessie, kom op die plek wat Kopbeen genoem word. Die heuwel het blykbaar soos ’n kopbeen gelyk. Die ander drie Evangelies verskaf ook die Hebreeuse naam Golgota. (Vir sy Griekse lesers laat Lukas ook die Hebreeuse naam Getsemane uit. Hy verwys slegs na ’n plek by die Olyfberg; Luk 22:39-40). Jesus word in die middel van die twee misdadigers gekruisig as die ergste/leier misdadiger. Daarmee word Jesaja 53:12 vervul: ‘Hy is as midadiger beskou omdat hy die sondes van baie op hom geneem het en vir oortreders gebid het,’ soos in Luk 22:37. Die naam Jesus beteken ‘die Here verlos.’ Hy is die Verlosser van sonde (Matt 1:21), die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (Joh 1:29), die Vriend van sondaars (Luk 7:34) en sterf tussen twee misdadigers as teken daarvan.

 23:34 Die oudste manuskripte het nie hierdie gebed van Jesus in Lukas nie, maar dit is reeds vroeg in die teks van Lukas ingevoeg, moontlik uit die mondelinge oorlewering daarvan, en word aanvaar as ’n egte deel van die teks. Stefanus bid dieselfde woorde in Handelinge 7:60. Eusebius 2,23,16 verwys na Hegesippus, ’n Joodse Christen uit die 2e eeu n.C. se getuienis dat Jesus se broer Jakobus dieselfde gebed gebid het toe die Skrifkenners en die Fariseërs hom met klippe doodgegooi het.

 Die ‘hulle’ vir wie Jesus bid verwys moontlik na die Romeinse soldate en almal wat verantwoordelik was vir Jesus se kruisiging. Lukas sien die ‘hulle’ waarskynlik as ’n verwysing na die hele Joodse volk, volgens sy weergawe van Petrus  se woorde in Handelinge 3:11,17. Met Jesus se gebed om hulle vergewing, bevestig Hy sy sending om die genadejaar van die Here aan te kondig (Luk 1:19), dat Hy die volmag het om sondes te vergewe (Luk 5:24), ook van die sondige vrou (7:48). So vervul Hy die aankondiging van sy geboorte in Luk 2:11 as die Verlosser wat vir hulle gebore is. Die bekering van sy medekruiseling (23:42-43), van die Romeinse soldaat (23:47) en van die skare wat op hulle bors slaan as teken van rou (23:48)  wys in die rigting van ’n vervulling van sy gebed vir hulle. Sy gebed is tot sy Vader, soos sy laaste woord in 23:46. Dit tipeer Jesus soos Lukas Hom gesien het as die Middelaar tussen God en die mense vir wie Hy gekom het om aan hulle vergewing van sonde te kom bewerk. Hulle vergewing kan beteken dat hulle sal begin insien wie Jesus is en wat hulle aan Hom gedoen het.

 Die soldate verdeel sy klere onder hulle deur te loot. Die tipiese beskrywing van die Ou Testamentiese ellendige in Ps 22:19 word op Jesus toegepas: ’Hulle verdeel my klere onder mekaar, en hulle loot oor my kleed’. Himatia wat deur al vier Evangelies gebruik word, kan al Jesus se kledingstukke aandui, of na ’n bokleed verwys; Joh 19:24 praat van sy klere wat verdeel is en van sy onderkleed waaroor hulle geloot het, die chiton, wat onder die bokleed gedra is. Waarskynlik is Jesus naak gekruisig soos gewoonlik met die Romeine se kruisigings as leedvermaak en skande (vgl. Ps 22:7 ‘bespot deur die mense, verag deur die volk,’ Ps 22:18 ‘hulle staar my aan met leedvermaak;’  Matt 25:43 ‘nakend en julle het my nie geklee nie’). So beroof hulle Jesus van sy eer, sy volgelinge, sy lewe, en nou die laaste oorblyfsels van sy aardse besittings, sy klere. Adam en Eva se beskaming oor hulle naaktheid na hulle sondeval (Gen 3:7,10-11; 20) word deur Jesus op Hom geneem saam met hulle doodstraf vir hulle oortreding (Gen 2:16; 3:19; Rom 5:12).

 So beskryf Lukas drie aspekte van Jesus se kruisiging: Jesus sterf tussen die sondaars vir sondaars (1 Tim 1:15), biddend tot sy Vader vir hulle vergifnis soos Hy steeds vir ons intree by die Vader (Rom 8:34; Hebr 7:25), nakend om die smaad van die sonde te dra (Ps 69:10 aangehaal in Rom 15:3).

 23:35 Lukas vertel van drie groepe se spottende reaksie op Jesus se kruisiging: Volgens Lukas was die volk slegs toeskouers wat die skouspel gestaan en aankyk het (theōreō stip aankyk). Markus en Mattheus vertel ook van die verbygangers dat hulle Jesus, wat die tempel in drie dae sou opbou, belaster/uitgeskel het om Homself nou te red.

 Soos Markus en Matteus vertel Lukas van die volksleiers (Mattheus noem die leierpriesters, skrifkenners en oudstes) wat aanhoudend smalend onder mekaar gesê het: Ander het Hy gered, laat Hy Homself red as Hy die Christus van God is, die Uitverkorene (Ps 22:9 ‘Laat Hy hom bevry, laat Hy hom red as Hy hom goedgesind is’). In Luk 9:35 het God gesê, ‘Dit is my Seun, die Uitverkorene. Luister na Hom;’ vgl. Jes 42:1 wat van die Kneg van die Here praat as God se uitverkorene. Hulle erken dat Hy ander gered het, maar kan hulle nie indink waarom Hy nie sy mag gebruik om Homself te red nie. Dit sou dan ’n klinkklare bewys wees dat Hy die Messias is wat hulle verwag het. Maar Hy is die Lydende Kneg van die Here van Jesaja 53:4-12 wat ander se straf dra. Vir hulle is so’n Verlosser-Messias onaanvaarbaar.

 23:36-37 Die soldate sit die volksleiers se onderlinge spot voort deur Hom direk met hulle spotwoorde te konfronteer. Hulle het ook met Hom die spot gedryf (empaizō bespotlik maak, om met iemand gek te skeer deur hom na te aap op ’n verdraaide manier): hulle kom plegtig na Hom toe, bied vir Hom suur wyn aan (oksos goedkoop suur wyn) wat ’n mens nie vir ’n koning sal aanbied nie. Lukas beskryf dit nie as ’n gebaar van bejammering nie, maar as deel van hulle spot. En hulle sê: ‘as jy die koning van die Jode is, red jouself’ (vgl. Ps 69:22 ‘vir my dors het hulle my asyn laat drink’) – as dit is hoe die koning van die Jode lyk, kan hulle net lag oor die vreemde en gehate volk.

 23:38 Saam met hulle gespot verwys Lukas ook na Pilatus se minagting van die Jode oor die hofsaak wat hy eintlik verloor het, deur die opskrif met die aanklag daarop: ‘Jesus die Nasarener die koning van die Jode.’

  23:39 Die een opgehangde misdadiger, wat geen skuldgevoel oor sy misdade gehad het nie, het enigeen blameer vir wat hy beskou het as ’n wraakgierige draai van die noodlot teen hom. Hy neem deel aan die bespotting van Jesus. Hy knoop ook by die Messiasnaam aan en het aangehou om Jesus sarkasties te laster ‘Is jy dan nie die Christus nie? Red jouself en ons’(die vraag impliseer ’n positiewe antwoord, al glo hy nie dat Jesus God se Gesalfde Koning is of hulle kan red nie). Moontlik was hy ’n verharde Seloot, in opstand teen Rome. Dit is die derde maal dat Jesus spottend uitgedaag word om Homself te red: eers deur dié wat sy kruisiging geëis het, toe dié wat Hom gekruisig het, en derdens een van dié wat saam met Hom gekruisig is – hardvogtige priesters, geharde soldate, en ’n verharde misdadiger. So het die duiwel aan die begin van Jesus se bediening Hom ook driemaal in die woestyn versoek: om sy Seunskap van God vir Homself te misbruik, om so die doel van sy koms na die aarde toe te verydel.

 Met enkele strepe skilder Lukas die verskillende houdings van die toeskouers: die vulgêre nuuskierigheid van die gepeupel, die smalende bespotting van die leiers,  die ongevoelige ligsinnigheid van die wagte, en die bitter verwyt van die misdadiger.

 23:40-41 Jesus se dringende waarskuwing aan die vroue op sy lydensweg om tot berou te kom, word slegs deur Lukas opgeteken. So is ook Jesus se wonderlike nuus aan die berouvolle misdadiger aan die kruis, slegs in Lukas. Die gesprek vorm die middelpunt van Lukas se berig oor Jesus se kruisiging (Markus en Mattheus het slegs ’n enkele opmerking dat sy twee medekruiselinge Hom beledig het).

 Die misdadiger begin deur sy mede-misdadiger wat Jesus aanhou spot, te berispe (epitimaō om sterk afkeur van iemand te verwoord): ‘Het jy nie ontsag vir God nie?’  (fobeomai bang wees, te vrees, om groot eerbied en ontsag te hê). Hulle staan op die drumpel van die dood om voor God rekenskap te gee van hulle dade. Daarby bely hy dat hulle albei skuldig is aan die oortredings waarvoor hulle aan die kruis gestraf word; ‘in ons geval is dit geregverdig, want ons ontvang wat pas by wat ons gedoen het/als wat ons verdien het (apolambanō terug ontvang).’  Maar hierdie mede-kruiseling van hulle word onskuldig gestraf: ‘Hy het niks slegs/verkeerds (atopos) gedoen nie.’  Hoe kan ’n mens in sulke omstandighede jou nog spottend bo Jesus verhef? Soos Pilatus die Romeinse getuie is van Jesus se onskuld, getuig die Joodse misdadiger ook van sy onskuld. Jesus, die Onskuldige, sterf vir die sonde van die wêreld. (Joh 1:29). Met sy erkenning van hulle skuld en van Jesus se onskuld begin die man se bekering. Soos die verlore seun kom die man tot sy sinne (Luk 15:17 letterlik: kom hy tot homself) en sien hy homself in Jesus se lig – die lig wat vir die nasies tot openbaring dien, Luk 2:32).       

 Met enkele sinne in verse 39-42 beskryf Lukas drie kort gesprekke aan die kruis: die een misdadiger se spotwoord oor verlossing aan Jesus sonder ’n antwoord; die tweede misdadiger se bestraffing van die eerste sonder ’n reaksie; die tweede misdadiger se pleit by Jesus met Jesus se wonderlike antwoord. Met die drie gesprekke word berou, geloof, belydenis, gebed en belofte, die hele boodskap van verlossing ter sprake gebring. So word hierdie gesprekke karakteristiek vir die groot lyne van hierdie evangelie en van die verskillende houdings van die mens daarteenoor.

 23:42 Hy sê toe: ‘Jesus, dink aan my wanneer U in u koninkryk kom.’ Die woord mimnêskomai onthou, vra ook die gepaste optrede wanneer aan die saak of die persoon gedink word, soos Josef se versoek aan die skinker in  Gen 40:14. (die jonger westerse teks uit die 5e eeu n.C. wat in die 1953-vertaling gebruik is, het die benoemings omgedraai:  ‘En hy sê vir Jesus: Dink aan my, Here, wanneer U in u koninkryk kom.’ Die ouer tekste uit die 3e en 4e eeu n.C. het die aanspreekvorm Jesus).

 Sy aanspreekvorm ‘Jesus’ (die Griekse vorm van Joshua beteken Jahweh red) eggo die gebed van Ps 106:4 ‘Dink aan my Here…wanneer U u volk verlos.’ Die teks word as sterwensgebed op grafskrifte in Galilea gevind. Met die verwysing na Jesus se koninkryk word Jesus erken as die Jode se verwagte Messiaskoning. Die Griekse idioom erchomai eis ‘inkom in’ veronderstel dat Jesus ná of met sy dood as Koning in sy Koninkryk begin regeer.

  23:43 Ons weet nie hoe die berouvolle misdadiger die betekenis van die naam Jesus verstaan het, of hoe hy oor Jesus se koninkryk gedink het nie. Hy kon die naam op die vonnisbordjie gelees het. Maar wat hy ook al verwag het, was Jesus se belofte aan hom buite alle verhouding tot sy versoek. Dit is aan hom gegee met die bevestigende ‘amen,’ en met die volmag wat die Vader aan sy Seun gegee het. Nie in ’n veraf hofsitting nie, maar nóú, hier aan die kruis, is hy vrygespreek voor die regbank van die goddelike Regter. Sy beloning is nie in ’n eeu wat nog kom nie, maar vandag in die Paradys saam met die Regverdige Koning. Vir die misdadiger word die uur van sy dood deur sy gemeenskap met Jesus ’n heilsvervulde hede (vgl. Luk 2:11 ‘Vandag is daar vir julle in die stad van Dawid as Verlosser gebore, Christus, die Here’). Uit die liefde en volmag van Jesus se heerskappy sluit Hy vir die mense wat in sy gemeenskap inkom, die Paradys oop. Paradys is die Persiese woord vir ’n tuin. Genesis 3:23 vertel dat die Here God die tuin van Eden, waar die mens in gemeenskap met Hom geleef het, vir hulle gesluit het, om nie van die boom van die lewe te eet en vir altyd te lewe nie. Jesus ontsluit vir die mense wat in Hom glo en Hom liefhet die ewige lewe saam met God (vgl. Joh 14:23).

Lukas se berig oor Jesus se weg na die kruis is kunstig opgebou. Verse 27-31 kom slegs in Lukas voor. Vers 32 stem ooreen met Johannes 19:18 aan die begin van sy weergawe van die kruisiging. Die ander Evangelies vertel nie van ’n enkele woord van Jesus op pad na Golgota nie.

 23:26 Die vers oor Simon kom ook in Markus en Mattheus voor, ná hulle melding van Jesus se mishandeling deur die soldate. Lukas vertel nie dat die soldate Hom mishandel het nie, maar verwys slegs na Pilatus se aanbod aan die Jode om Hom te laat dissiplineer (paideō) en dan vry te laat (Luk 23:22). Maar al drie het die berig oor Simon van Sirene (die provinsie in die noorde van Afrika). Moontlik is hy ’n Jood wat uit die diaspora (verstrooiing) teruggekom het om naby Jerusalem te wees. Dat Simon van die agros (land, veld, platteland, plaas) af gekom het, kan aandui dat hy daar gewoon het of tydelik vir die Paasfees oorgebly het. Mattheus en Markus sê die soldate het Simon gedwing (angareuō forseer om iets te doen, ’n reg wat Romeinse soldate gehad het; Matt 5:41) om die kruis te dra. Lukas sê hulle het hom gegryp (epilabomenoi vasgryp om te beheer, arresteer). Markus voeg by dat hy die pa was van Alexander en Rufus, moontlik dieselfde Rufus wat later lidmaat van die gemeente in Rome was, Rom 16:13. Markus het sy Evangelie juis in Rome geskryf.

 Na die kastyding deur die soldate van Pilatus (40 houe met ’n sweep? en soos die ander drie Evangelies sê: met ’n kroon van dorings op sy kop) kon Jesus fisies nie sy kruis dra nie, daarom dat die man van Sirene daarvoor opgekommandeer is. Die kruis wat gedra moet word, verwys waarskynlik nie na die hele sware kruis nie, maar na die kruisbalk wat swaar genoeg was en na die klaar geplante pale toe gedra is. Joh 19:17 noem niks van Simon nie, maar dat Jesus self sy kruis na Golgota gedra het. Van Jesus se dissipels het nie een kom aanbied om sy kruis te dra nie.

 Lukas voeg by dat hulle (die soldate) die kruis op Simon se rug gesit het om agter Jesus aan te dra. Dit word ’n simbool vir al Jesus se volgelinge wat hulle kruis moet opneem en Hom volg. Dit is ’n tema wat Lukas al twee maal beklemtoon het (Luk 9:23; 14:27, soos in Matt16:25; 10:38; vgl. een maal in Mark 8:34).

 23:27 Lukas vertel dat ’n groot menigte van die volk (laos die Here se volk) Hom gevolg het, dat die vroue oor Hom gerou en gehuil het (ekoptomai om op die bors te slaan as teken van jammerte; thrêneō weeklaag en treur oor ‘n ontslapene; vgl. Miga 1:8). Om te treur oor ’n veroordeelde was ’n bekende gebruik in Palestina. So word Sagaria 12:10-14 vervul: ‘…hulle sal na hom kyk vir wie hulle doodgesteek het en hulle sal oor hom treur soos ’n mens treur oor ’n enigste seun, hulle sal oor hom huil soos ’n mens.’  ’n Groot weeklag het dié dag in Jerusalem opgeklink. Die veroordeling en dood van Jesus het tog ’n groot deel van die volk geskud. In pas met sy aandag aan die rol van vroue, sonder Lukas die vroue van Jerusalem uit in sy berig van die groot groep mense wat Jesus na die kruis gevolg het. 

 23:28  Tussen die huilende vroue tree Jesus as Profeet op. Sy lyding is nie sy liggaamlike pyn en smart nie, maar die mense se ellende in die komende oordeel oor Jerusalem. Simon dra wel sy kruisbalk, maar Jesus dra reeds in sy hart die kruis van Israel se veroordeling. Met smart het Hy die stad betree (Luk 19:41). Met dieselfde smart verlaat Hy die stad. Hy draai Hom na die vroue en sê: ‘Dogters van Jerusalem, moenie oor My huil nie. Huil liewer oor julleself en julle kinders’ (soos in Luk 19:44). Jesus soek nie hulle medelye nie, maar hulle bekering (vgl die hoogmoedigheid van die dogters van Sion in Jesaja 3:16). ‘Die mense van Nineve het tot bekering gekom op grond van Jona se prediking dat die stad binne 40 dae verwoes gaan word (Jona 3:4), en wat hier is, is meer as Jona,’  het Jesus reeds in Lukas 11:32 gesê as die teken wat hulle gevra het. Veertig jaar ná Jesus se sterwe is die stad Jerusalem verwoes (vgl Jesus se voorspelling van die verwoesting van die stad in Luk 21:20).

 23:29 Want daar kom dae dat die seën van moederskap waarna elke moeder verlang (Luk 11:27; Ps 127:3) verwens sal word. Jesus se laaste woorde aan sy volk sit sy waarskuwings voort oor die oordeel oor die stad en volk (soos in 11:50-51; 13:34-35; 19:41-44; 20:15-16,18; 21:20,22-24).

 23:30 In die aanstaande smart sal die volk die dood  soek, of  ’n wegkruipplek. Jesus haal die profesie van Hosea 10:8 oor Israel aan, wat weer vervul sal word as hulle begin sê  ‘Berge val op ons; heuwels bedek ons,’ om God se oordeel wat Hy deur die Romeine gaan voltrek, te probeer ontvlug. Die verwoesting van Jerusalem het Jesus reeds in Lukas 21:20-24 aangekondig. Openbaring 6:16 haal ook Hosea aan, maar dan met die oog op die vervulling van die profesie op die groot dag van die toorn van die Here (vgl. Openb 9:6).

 23:31 Jesus se oproep tot bekering sluit af met ’n spreekwoord: As hulle dit met die groen hout doen (wat moeilik brand), wat sal nie met die droë hout (in die vuur) gebeur nie. Die rabbi’s het gesê die groen hout word met die droë hout aan die brand gesteek. So het die hardheid van Israel se harte tot die dood van Jesus gelei. Israel se onversoenlikheid het reeds die vuur van die Romeine se ongeduld aangesteek, en as hulle vuur warm genoeg is om iemand te verbrand wat onder hulle reg onskuldig verklaar is, wat moet die skuldiges verwag? Wat met hulle sal gebeur, het Jesus reeds in Lukas  20:16 met die gelykenis van die huurders in die Here se wingerd gesê. In Jeremia 5:14 sê die Here, ‘Ek maak my woorde in jou mond ’n vuur, en hierdie volk hout, sodat die vuur hulle kan verteer.’  In Esegiël 20:45-21:5 sê die Here vir Jerusalem en die land Israel in verband met hulle ballingskap na Babel: ‘Ek gaan jou aan die brand steek. Elke groen boom en elke droë boom in jou gaan verbrand…’  So voorspel Jesus die oordeel van God oor Homself (die groen hout wat lewe), as die draer van die straf op die sonde van die wêreld, en oor Israel (die droë hout wat dood is), omdat hulle hulle Verlosser verwerp.

 23:32 Jesus sit sy kruisweg voort, gevolg deur Simon van Sirene. Lukas sê Hy word saam met twee misdadigers weggelei om tereggestel te word (kakourgoi mense wat gewoonlik misdade pleeg). Volgens Lukas word Jesus, benewens die skare, gevolg deur Simon van Sirene as teken van sy swakheid, en die twee misdadigers as simbool van Jesus as die vriend van sondaars (Luk 7:34). Lukas beklemtoon dat die twee misdadigers weggelei word om saam met Hom tereggestel te word (anaireo om van iemand ontslae te raak deur teregstelling). Die kruiselinge is gewoonlik deur die strate geparadeer met hulle skuldigbevinding op ’n bordjie om hulle nek as waarskuwing vir almal om te lees. Op Jesus se bordjie staan: Hy is die koning van die Jode (23:38).

 Markus en Mattheus noem die twee medekruiselinge lêistai rowers, wat met geweld roof, soos in Luk 10:30; of rebelle soos Barabbas, Mark 15:7. Joh 18:40 sê dat hulle in opstand gekom het teen die regering. Die drie ander Evangelies vertel net dat hulle saam met Hom gekruisig is.

23:13 Pilatus roep die leiers en die volk bymekaar (laos volk, soos bv. die Joodse volk, of gewone mense, of  die menigte, maar spesifiek ook vir die volk van God, soos Israel in die Ou Testament en Christene in die Nuwe Testament). Vir Pilatus is dit die gewone mense wat, onder aanvoering van hulle leiers, Jesus by hom kom aankla het. Vir Lukas is dit die uitverkore volk van God voor wie Pilatus Jesus onskuldig verklaar.

23:14 Pilatus begin om vir die skare aanklaers te herinner aan hulle klag teen hierdie man, dat Hy iemand is wat die volk mislei;  kyk, ek het Hom voor julle (in die openbaar) verhoor (anakrinō ook: deeglik ondervra) – alles was dus wettig; daarvan het Lukas nie in 23:3-4 vertel nie, maar verwys net hier daarna. Maar ek kon hierdie man geensins skuldig bevind aan die dinge waarvan julle Hom beskuldig het nie. Hierdie herhaling van sy uitspraak voor die volk is die tweede van die vier maal in Lukas dat Pilatus Jesus onskuldig verklaar op hulle aanklagte (vgl. 23:4,14,15,22; vgl. drie keer in Joh 18:38; 19:4,6).

 23:15 ‘en ook nie Herodus nie, want hy het Hom na ons teruggestuur. En let op! niks wat die dood verdien is deur Hom gedoen nie’. Dit is die derde ‘onskuldig-’verklaring deur Pilatus, wat ook verwys na Herodes se onskuldigbevinding deur Jesus terug te stuur (Luk 23:4, 14,15); . Ook oor sy lewe en optrede in Galilea is dus niks wat die doodstraf verdien nie. Nou is die twee regters die twee getuies wat vir Jesus se onskuld getuig, soos deur Deutr 19:15-20 vereis oor getuies in ’n hofsaak.

 23:16 ‘Daarom, nadat Hy gestraf is, gaan ek Hom loslaat’ (paideuō  om te straf met die doel om gedrag te verbeter, om te dissiplineer. Lukas verduidelik nie hoe die straf toegedien word nie. As ernstige waaarskuwing word Jesus onskuldig gestraf om daarmee die Jode te paai en simpatie vir Jesus se wek, voordat hy Jesus loslaat. Markus 15:15 en Matt 26:26 gebruik fragellō gesel, erg slaan met ’n sweep.

 23:17 Dit word aanvaar dat vers 17 nie in die bronteks was nie, soos bv. nie in papirus 75 vroeg 200 n.C. of Vatikanus nie, wat ongeveer 350 n.C. en effens ouer as Sinaïtikus is. Ander manuskripte, o.a. Sinaïtikus 4e eeu n.C. , en ouer vertalings, o.a. die 1953 Afr. vertaling, voeg hier die woorde van Markus 15:6 en Matteus 27:15 in [En hy was verplig om vir hulle op die fees een los te laat].

 23:18-19 Maar die hele menigte (pamplêthei) het gillend geskreeu (anakradzō): ‘Weg met die een! en laat Barabbas vir ons los.’ Lukas plaas die menigte se geskreeu om weg te doen met ‘die een’ (minagtend) en Barabbas los te laat bymekaar, om die ironie van die Jode se valse aanklag teen Jesus te beklemtoon, as sou Hy besig wees om opstand teen Rome te verkondig. Hier word geskreeu om die loslating uit die tronk van ’n lid of leier van die Selote, die Joodse weerstandsbeweging teen Rome, wat skuldig bevind was aan opstand teen Rome en aan moord. Waarskynlik het hy ’n Jood vermoor, wat goedgesind was teenoor die Romeine, soos die sicarii gedoen het. Die Romeine het opstandelinge gekruisig. Hiermee kies die Jode die pad van bevryding deur geweld, soos Moses toe hy die Egiptenaar doodgeslaan het (Eks 2:11-12).Die massa neem die vonnis uit regter Pilatus se hande. In een asem eis die massa die loslating van die skuldige, om te verseker dat die onskuldige veroordeel word.

 Lukas het nie die geskiedenis van Pilatus se keuse aan die volk, om tussen Jesus Christus (Seun van God die Vader, Luk 22:70) en Jesus Barabbas (seun van abba, die vader) te kies, soos in Matt 22:17, nie. Johannes 1:9-11 sê, die ware lig wat elke mens verlig, het na die wêreld gekom, die wêreld wat deur Hom ontstaan het, en tog het die wêreld Hom nie erken nie. Hy het gekom na wat syne was, en tog het sy eie mense Hom nie aanvaar nie.

 23:20 Pilatus het hulle weer met ’n luide stem toegespreek omdat Hy Jesus wou loslaat. Waarskynlik wou hy liewer vir Jesus loslaat as hulle keuse van Barabbas, wat ’n werklike bedreiging vir die Romeinse staat was.

 23:21 Hulle skreeu terug en die ‘heilige’ stad weerklink met ‘Kruisig, kruisig Hom.’ Met die dubbele uitroep stel hulle hulle eis met nadruk. Hulle vra nie om die Joodse straf vir ’n godslasteraar, naamlik steniging vir ’n valse profeet, nie (Deutr 13:10), maar die gebruiklike Romeinse straf vir opstandelinge en rebelle. Daarmee verwerp hulle Jesus as hulle Koning en soek die vloek van God op Hom (Deutr 21: wie aan ’n paal opgehang word, is deur God vervloek).

 23:22 Nog ’n maal verklaar Pilatus Jesus se onskuld. Lukas beklemtoon dat dit die derde maal is wat Pilatus probeer  om Jesus los te laat deur vir die massa te vra watter kwaad Hy dan gedoen het, aangesien hy geen rede vir doodstraf in Jesus gevind het nie (Luk 23:16, 20,22). Dit lyk amper of hy smeek om Jesus se vrylating en dat dit nie meer ’n regsuitspraak is nie. Deur hulle te vra wattter kwaad Hy dan gedoen het, voel die massa blykbaar aan dat hy begin om aan hulle toe te gee.

 Hy herhaal sy plan om Jesus met ’n straf te waarsku en daarna los te laat (23:16). Volgens Johannes 19:1 het hy Jesus erg met ’n sweep laat slaan (mastigoō) om simpatie vir Hom by die massa te wek. Deutr 25:3 het bepaal dat ’n skuldige nie meer as 40 houe lyfstraf mag kry nie (vgl. Paulus se 39 houe, 2 Kor 11:24). Sy plan is ’n verdere bewys van sy toegee aan die massa.

 23:23 Toe kom die druk en agitasie van die Jode tot ’n hoogtepunt. Met groot geskreeu het hulle aanhou eis dat Hy gekruisig word. Die versoek waarmee hulle na Pilatus gekom het, het nou ’n eis geword. Die luide geskreeu het die indruk gewek dat die oproer momentum kry. Hulle geskreeu het toe geseëvier. So swig Pilatus voor die massa en gee sy driemalige vryspraak van Jesus prys. Lukas se berig wys baie duidelik dat die Jode teen geen prys Jesus wou laat vrykom nie, en dat Pilatus bewustelik onreg pleeg om homself te red.

 23:24 Toe het Pilatus verklaar dat hulle eis uitgevoer word. Dit is sy uitspraak.

 23:25 Lukas vertel dat Pilatus die man Barnabas laat gaan het, wat hy in 23:19 bespreek het, vir wie se vrylating hulle gevra het, maar Jesus het hy aan hulle wil oorgegee – hulle wil dat Hy gekruisig moet word. Die een wat vir ’n dood skuldig is, word vrygelaat (apoluō) en die onskuldige sterf in sy plek aan die kruis – en in die plek van die sondaars van die hele wêreld (vgl. Joh 1:29).

  Lukas vermy ’n direkte uitspraak van Pilatus dat Jesus gekruisig moet word en lê die blaam vir Jesus se kruisiging op die Jode. Die ander drie Evangelies sê dat Pilatus Hom aan hulle oorgelewer het om gekruisig te word en Mattheus 27:24 beskryf die tafereel waar Pilatus sy hande in onskuld was en die hele volk toe die verantwoordelikheid vir Jesus se bloed op hulle en hulle kinders neem.

 Die Jode se verwerping van Jesus, ook na sy opstanding, lei egter daartoe dat God nog die oorblyfsel van die Jode, wat Jesus se offer vir die sonde van die wêreld aanvaar, deel maak van God se genadige verlossing van die mens. Vergelyk die 3000 wat op die Pinksterdag Petrus se boodskap aangeneem het, en dat die Here daagliks verlostes by hulle getal gevoeg het (Hand 2:41,47). Hulle kan egter slegs deel van God se volk wees deur na Jesus toe te kom. Paulus skryf in Romeine hoofstuk 11: ‘God het hoegenaamd nie sy volk verstoot wat Hy tevore gekies het nie. Ek is tog ook ’n Israeliet.’ ‘Daar is ook in die huidige tyd ’n oorblyfsel, deur genade uitgekies’ (soos die 7,000 in Elia se tyd; 1 Kon 19:18; vgl. ook Jes 10:21 se oorblyfsel; 11:1: ’n takkie uit die stomp van Isai; Jes 11:11 die oorblyfsel). Die uitverkorenes het wel die verlossing gekry wat hulle soek. Die res is egter verhard. Paulus sê hy hoop dat hy deur sy bediening sy eie mense jaloers kan maak en sommige van hulle tot verlossing kan bring. As hulle nie in ongeloof volhard nie, sal hulle weer ingeënt word in die vyeboom van God. 

Die berig verskyn slegs in Lukas en Lukas verwys ook daarna in Handelinge 4:27, nadat Ps 2:1-2 daar aangehaal is. Volgens Luk 13:31 en Hand 4:27 was Herodes Antipas ’n vyand van Jesus. Ná die dood van sy pa, Herodes die Grote, het Antipas oor Galilea en Perea geheers van 4 v.C. – 39 n.C. Aan die begin van Lukas is daar twee getuies dat Jesus die beloofde Messias is, die vrome Simeon en Hanna (Luk 2:28-38). So is daar aan die einde van hierdie Evangelie twee getuies, Pilatus en Herodes, wat verklaar dat Jesus se Messiasskap geen politiese heerskappy is nie (Luk 23:14-15). Dat sy twee vyande die getuies van sy onskuld word, wys na die oorwinning van die mag van Jesus se martelaarskap (martus getuie, die woord word met die vervolging van die Christene gebruik vir ’n bloedgetuie; Openb 17:6 praat van die bloed van die getuies vir Jesus). Jesus is ’n onskuldige martelaar. In 1 Thessalonisense 2:15 verwys Paulus daarna dat die Jode die Here Jesus doodgemaak het.

 23:6-7 Toe Pilatus hoor dat Jesus van Galilea af kom, stuur hy vir Jesus na Herodes (anapempō aanstuur na ’n ander of hoër gesag), wat miskien vir die Paasfees na Jerusalem gekom het. Sy pa, Herodes die Grote, was ’n Idumeër (’n afstammeling van Esau), Antipas se ma Malthake ’n Samaritaan. Sy vrou Herodias was die dogter van sy halfbroer, Aristobulus IV. Moontlik het hy na die Paasfees gekom om sy Joodse onderdane se goedgesindheid te wen deur deel te neem aan hulle fees, en om raakgesien te word deur die duisende mense wat na die fees gekom het.     

 23:8 Lukas het in 9:9 reeds berig dat Herodes Antipas probeer het om Jesus te siene te kry. Hier sê Lukas dat hy baie bly was om Jesus te sien omdat hy ’n geruime tyd al vir Jesus wou sien, en nuuskierig was om een of ander wonderteken (sêmaion ’n gebeurtenis met ’n spesiale betekenis) van Jesus te sien. So het die mense in Luk 11:16  ook ’n teken uit die hemel gevra om Jesus te toets. Lukas praat egter liefs van die kragtige dade, dunameis wat Jesus gedoen het, en nie van tekens, soos die mense vra nie.

 23:9 Hoewel Herodes vir Jesus uitvoerig (met baie woorde) ondervra het, het Jesus niks gesê/geantwoord nie. Al sy woordryke versoeke stuit op Jesus se swye. Wat kan Jesus vir ’n iemand sê wat net ’n ligte sensasie soek? Jesus gebruik nie sy mag om Herodes se nuuskierigheid te bevredig of om Homself los te praat nie. Jesus swyg as die Kneg van die Here wat soos ’n skaap stil is voor sy skeerders en nie kla nie, en so vervul Hy Jesaja 53:7. Herodes is die enigste persoon vir wie Jesus in die Evangelies niks sê nie.

 23:10 Die leierpriesters was kwaad omdat Hy hulle besighede uit die tempel uitgejaag het, en die skrifkenners teen wie Jesus die volk gewaarsku het (Luk 20:45-47), het sterk aanklagte teen Hom gemaak. Die skrifkenners sou Hom seker aankla vanuit die Skrif soos hulle dit verstaan, dat Hy die volk aanhits met sy leringe wat so verskil van hulle eie verklarings (Luk 23:5), en die leierpriesters, wat vir die volk moet intree by God, sou Hom seker voor Herodes aankla van opstand teen gesag (Luk 20:1-8 teen hulle gesag; 23:2 teen die gesag van Rome).

 23:11 Gefrusteerd met die hopelose vent wat hom nie antwoord nie, probeer Herodes Jesus belaglik maak. Op Jesus se swye antwoord hy met veragting. Vir hom is Jesus nie ’n opruiende vegter nie, maar ’n onskadelike dwaas. Daarom spreek hy geen oordeel oor Jesus uit nie. Aangesien Herodes en sy groepie soldate (strateuma) saam met hom, Jesus geminag het (eksoutheneō om iemand of iets te verag omdat dit waardeloos of geen waarde het nie), het hulle Hom belaglik gemaak deur Hom met ’n glansende kleed om, terug te stuur na Pilatus (lampros glinsterend of kostelik, spoggerig of oppervlakkig. Die hele sin het slegs ‘terugstuur’ as selfstandige werkwoord). Die kastige deftige kleed het sy koningskap belaglik gemaak. Met die blinkende mantel om, as spotkoning, kan Pilatus sien hoe dwaas Herodes die aanklag vind dat Jesus ’n koning is. Vir hom is Jesus nie meer as iemand vir wie ’n mens kan lag nie. Daarmee is die verhoor afgehandel en maak dit van Herodes ’n getuie dat Jesus nie ’n bedreiging is vir die Romeinse ryk nie. Die verskriklike is dat Herodes voor die Seun van God, sy Skepper, net met Hom kan gekskeer.

  23:12 Daar is tog politieke wins uit die hele proses. Herodes en Pilatus wat vroeër vyandiggesind was teen mekaar, word mekaar se vriende op hierdie dag nadat Jesus voor albei verskyn het. Vir die kinders van Herodes die Grote was die Romeinse goewerneur in Judea en Samaria in die plek van hulle broer Argelaus onaanvaarbaar, en die verhouding van Rome se goewerneurs en die viervorste oor die res van Herodes die Grote se ryk, was sleg. Maar dit gebeur omdat Pilatus die Galileër Jesus na Herodes gestuur het, en daardeur die reg van Herodes oor sy onderdane erken het, al was dit om uit ’n moeilike situasie los te kom. Met sy terugstuur van Jesus bewys Herodes sy erkenning van Pilatus om die tameletjie met die kwaai leiers in Jerusalem op te los. Deur hulle wedersydse erkenning van mekaar word hulle twee vriende van mekaar, maar ook mede-skuldiges aan die kruisdood van Christus. Ps 2:2 sê: ‘die regeerders span saam teen die Here en sy gesalfde,’ aangehaal in Hand 4:26-28 en hier toegepas op Pilatus en Herodes.