Jeremia 31:22 – Vraag – Marius Nel

Kriek de Beer vra:

In Jeremia 31:22 vind ek verskeie bewoordings in verskeie Bybels. Byvoorbeeld in die NLV staan daar”….’n vrou sal ‘n man beskerm.” Wat beteken hierdie “profesie” in vers 22, as dit een is ?

Antwoord:

Dr Marius Nel antwoord:

Letterlik staan daar in Jeremia 31:22:  ‘n vrou sal ‘n man omhels.

Die betekenis hiervan is nie meer duidelik nie. Meeste navorsers aanvaar dat die vrou “Israel” verteenwoordig en die man “die Here”. So het die Nuwe Afrikaanse Vertaling dan ook gedoen.

Outeur: Dr Marius Nel

Bronne van Paulus se denke – Francois Malan

Paulus se briewe is ons oudste bron vir die geskiedenis van Jesus. Paulus, die streng Fariseër-Jood, moes sy denke oor God en sy verlossing verander, nadat die verheerlikte Christus Hom aan Paulus geopenbaar het. Die oorlewering van ooggetuies vul Paulus se kennis aan oor wat die aardse Jesus gesê en gedoen het. Die optrede van Jesus word in die Ou Testament voorberei, maar kan alleen reg verstaan word deur verligting deur die Heilige Gees.     

Na Jakobus, is Paulus ons vroegste bron oor Jesus. Hy skryf sy briewe voordat die Evangelies geskryf is. In sy briewe vertel hy wat die oorsprong van sy denke is.

Sy Joodse agtergrond

Volgens Romeine 11:1,  2 Korintiërs 11:22, Galasiërs 1:13-14 en Filippense 3:5-6 was Paulus ʼn egte Hebreër, Israeliet, saad van Abraham:

• Hebreër – egte Jood uit die stam Benjamin. Paulus verdedig homself voor sy volk in sy tuisdorp Jerusalem (Handelinge 22:3-4; vgl. 5:34). Hoewel hy in die Griekse stad Tarsus gebore is, het hy Hebreeus grootgeword in Jerusalem, wat oorsponklik aan die stam Benjamin toegeken is (Josua18:28). Die Fariseër raadslid Gamaliël was sy leermeester in die streng opvatting van die wet van Moses. As ʼn fanatieke yweraar vir die oorgelewerde leer van sy voorvaders het Paulus dit onberispelik onderhou, om regverdiging voor God te verwerf. Daarom het hy Christus-volgelinge onvermoeid vervolg.
• Israeliet – lid van die Here se uitverkore volk met wie Hy sy verlossingsdoel wil uitvoer.
• Afstammeling, saad van Abraham – volgens die wet op die agtste dag besny, as draer van die Here se verbondsbeloftes.

Christus se openbaring van Homself aan Paulus

Aan hierdie vervolger van die kerk van God het Jesus verskyn, en hom geroep om die evangelie oor Christus, wat Christus self aan hom openbaar het, aan die heidennasies te verkondig. (1 Korintiërs 9:1-2; Handelinge 9:4-6; 22:6-10; 26:12-18; Galasiërs 1:11-17).

Deur God se genade word Paulus ʼn onvermoeide verkondiger van Christus, wat gesterf het om ons te red, deur God uit die dood opgewek is, aan die regterhand van God sit, waar Hy vir ons pleit, en dat Hy weer kom, sodat ons saam met Hom kan lewe (Romeine 8:34; 1 Tessalonisense 5:10).

Paulus sê die evangelie wat hy verkondig, is God se geheimenis, wat eeue lank geheim gebly het, maar wat God nou aan hom geopenbaar het.

Die geheimenis is Christus. Deur sy Seun het God alles geskep. Deur die bloed van sy Seun het God ook alles op aarde en in die hemel met Homself versoen. Deur die Gees woon Christus in ons. Alle gelowiges is deur die een Gees deurdrenk. Almal wat aan Christus behoort, gelowige Jode, Grieke, slawe, vrymense, mans en vroue, is in Christus een, lede van die een liggaam van Christus. Hy is ook ons hoop op ewige heerlikheid. By sy wederkoms sal Hy ons nederige liggame verander om soos sy verheerlikte liggaam te wees, onverganklik en onsterflik. God se bedoeling was om alles in die hemel en op aarde onder een hoof, naamlik Christus, te verenig (Romeine 8:9-11; 16:25-26; 1 Korintiërs 2:1,7; 12:13; 15:51-53; Galasiërs 3:27; Filippense 3:20-21; Kolossense 1:15-20; 26-27; 2:2; Efesiërs 1:9-10).

Oorlewering deur die dissipels

In Galasiërs 1:18-19 vertel Paulus van sy ontmoeting en verblyf by Sefas (Petrus) en Jakobus, die broer van die Here. Hulle en ander gelowiges (vgl. Handelinge 9:19,30) vul sy kennis oor Jesus aan: oor Christus se kruisiging, sy begrafnis, sy opwekking, en sy verskynings aan die dissipels (1 Korintiërs 15:3-30), en sy instelling van die nagmaal in die nag waarin Hy oorgelewer is (1 Korintiërs 11:23-26).

Paulus prys die Korintiërs dat hulle vashou aan die oorlewerings soos hy dit aan hulle oorgedra het (1 Korintiërs 11:2). Hy vermaan die Tessalonisense om vas te staan in die oorlewerings wat hy vir hulle geleer het (2 Tessalonisense 2:15). Volgens 2 Tessalonisense 3:6,10 sluit die oorlewering selfs in dat as iemand nie wil werk nie, hy ook nie moet eet nie. Hy verwys ook na uitsprake van Jesus wat egskeiding verbied (1 Korintiërs 7:10), en wat bepaal dat evangeliedienaars lewensonderhoud ontvang (1 Korintiërs 9:14).

Ou Testament

Vir Paulus is die Ou Testament deur God geïnspireer om in die waarheid te onderrig, dwaling te bestry, verkeerdhede reg te stel en ʼn regte lewenswyse te kweek (Romeine 15:4; 1 Korintiërs 10:11; 2 Timoteus 3:16).

Hy haal 104 maal daaruit aan, veral om te wys dat die woord van God vervul word deur die verlossing in Christus (Romeine 9:6-18), dat regverdiging deur geloof verkry word (Romeine 1:17; 4:3), en die evangelie die vervulling is van God se belofte aan Abraham (Romeine 4:17-22).

Christus se dood en opwekking is volgens die Skrifte (1 Korintiërs 15:3,4). Vir Paulus is Jesus die beloofde Messias van die Ou Testament, en Christus-gelowiges die ware volk van God.   

Leiding van die Heilige Gees

Die Christelike betekenis van die Ou Testament word egter eers deur die Heilige Gees se verligting reg verstaan (vgl. 2 Korintiërs 3). Die geheimenis van God word ook slegs deur die Heilige Gees bekend en Paulus vereenselwig hom so met Christus dat hy sê ‘ons het die Gees van Christus'(1 Korintiërs 2:6-16). Paulus se gewete en sy mening word deur die Heilige Gees gelei (Romeine 9:1; 1 Korintiërs 7:40). 

Outeur: Dr Francois Malan

Argeologie: Vestingswerke(2) – Daan Pienaar

Ons gaan voort om te kyk na die vestingwerke. In die vorige artikel het ons na Jerigo gekyk. Vandag kyk ons na Hasor en Megiddo 

HASOR (NAB-GASOR)

Afgesien van Jerigo is daar ook nog die stad Hasor wat deur Josua ingeneem is (Josua 11:10-13).  Tydens die Intog het hierdie stad uit twee elemente bestaan, ʼn bottelvormige boonste deel wat ongevee 7 hektaar groot is en die res wat aan die noorde kant van die tel lê van ongeveer 74 hektaar.  Dit is een van die grootste tells in Israel en opgrawings daar het aangetoon dat die stad bewoon is vanaf die Vroegbronstydperk (2850-2650 V.C.) tot die Hellenistiese tydperk (332-142 V.C.).  In die laer gedeelte van die stad is daar uitgebreide vestingwerke gevind.  Die oudste daarvan dateer uit die Middelbrons tydperk (ongeveer middel 18de eeu V.C.).  ʼn Grond stuwal het hierdie onderste gedeelte beskerm.

Daar is duidelike tekens van ʼn groot brand wat in die tweede helfte van die dertiende eeu V.C. die stad in puin gelê het.  Die laer stad is nie weer bewoon hierna nie, maar die boonste deel is wel.  Yadin bring hierdie brand in verband met Josua se inname van die stad (Josua 11:13).

Die Ystertydperk bewoning van die boonste stad word aan die Israeliete toegeskryf.  Vroeëre bewoningslae korreleer met die van die laer stad, maar kontinueer in die Ystertydperk.  Dit was veral tydens die regering van Salomo dat die stad mooi ontwikkel is.  Hy het die stad voorsien van ʼn groot sesvertrek stadspoort sowel as aangerensende verdedigingstorings en ʼn kasematmuur.  Op die westelike rand van die stad was daar ʼn soort fort gebou.

Duidelike getuienis van die bouwerk van die Omriede is ook blootgelê.  Die sogenaamde pilaregebou wat gebruik is as ʼn skuur vir die berging van voorrade (veral graan), ander stoorkamers wat in die kasematmuur was en ʼn groot fort is gebou.  ʼn Indrukwekkende watervoorsieningstelsel is ook binne die mure aangelê.  Dit getuig van die voorspoed wat hierdie stad in die Israelitiese tydperk beleef het.  Die stad lê op die oosgrens met Sirië en moes ʼn groot garnisoen kon huisves omdat daar veral in die tyd toe die Omriede regeer het voortdurend ʼn bedreiging uit daardie oord was.

Opgrawings lig die Israelitiese samelewing toe tot die vernietiging van die stad in 732 V.C. deur Tiglat-Pileser van Assirië (2 Konings 15:29).

ʼn Groot gebou wat uit die Assiriese besetting dateer is tot in die Persiese tydperk gebruik.  Reste van ʼn Hellenistiese vesting dui die einde van die Bybelse bewoningsfase van Hasor aan.

Jerigo en Hasor is die twee stade wat besonder prominent was tydens die Intog onder leiding van Josua. Ander stede wat hier ter sake is, is Dan (Lais), Jerusalem, Betsan, Megiddo, Gibea, Sigem en Geser.

Die bottelvormige boonste deel van die tel by Hasor.

Die pilaregebou by Hasor.

Die voorste vesting by Hasor.

Rekonstruksie van die ingang na die vesting by Hasor.

Stadspoort van Megiddo.

Grondplan van die stadspoort by Megiddo

Plan van Megiddo.

Grondplan van die Salomoniese stadspoort van Geser 

Outeur: Prof Daan Pienaar

Argeologie: Vestingwerke(1) – Daan Pienaar

In die OT lees ons heelwat van oorloë en vestingstede. Argeologiese vondste brei ons kennis verder uit. ʼn Bekende verhaal is die inname van Jerigo deur Josua. Vandag kyk ons na Jerigo.

In die historiese gedeeltes van die Ou Testament is daar heelwat gegewens wat die tydgenootlike militêre konstruksies soos vestings, vestingwerke, garnisoene ens. toelig.  Heelwat van hierdie inligting is verder toegelig deur die argeologiese vondste.  Die Kanaänitiese  oorblyfsels van die Middelbronstydperk met sy massiewe verdedigingswerke het waarskynlik steeds ʼn rol gespeel in die Laatbronstydperk.  Die Middelbronstydperk word gekenmerk deur sy besonder goeie vestingwerke terwyl die Laatbronstydperk op sy beurt deur ʼn hoogsontwikkelde kultuurlewe met baie min vestingwerke gekenmerk word.  Daar is vakkundiges wat van mening is dat die Middelbronsvestingwerke steeds in gebruik was tydens die Laatbronstydperk.  Jerigo word dan as voorbeeld hiervoor genoem.

JERIGO

Opgrawings by Jerigo het nog geensins antwoorde verskaf oor die inname van die stad deur Josua nie. 

Die Hebreeuse teks van Josua vertel dat die Israeliete om die stad getrek het en uiteindelik het die mure geval.  Die LXX (Septuagint) skets op sy beurt ʼn ander prentjie van mense wat die stad omsingel het en so van die buitewêreld afgesny het.  Ons kan tot dusver op grond hiervan nie ʼn duidelike beeld van die inname van Jerigo skep nie.

Wat wel by Jerigo gevind is, is die Middelbrons mure met ʼn gepleisterde helling (“glaci”) van vasgestampte grond en ʼn steenmuur daar bo-op.  Met verloop van tyd is daar twee ander hellings bygevoeg – dit wil sê bo-oor die eerste helling.  Die laaste een is van klip en is in ongeveer 1750 gebou en in 1550 V.C. vernietig.  Die stad is weer bewoon, maar daar is tot dusver geen mure gevind wat van Josua se inname getuig nie.

Die vernietiging van die laat Kanaänitiese stad word in die dertiende eeu V.C. geplaas.

Hoe ons dit moet verstaan, is nie duidelik nie.  Sommige vakkundiges (Y.Yadin) is van mening dat die inwoners nog steeds die Middelbrons mure gebruik het terwyl andere beweer dat die Laatbrons mure eenvoudig wegge-erodeer het aangesien daar heelwat stortreëns in die gebied val.

Dwarssnit van die Middelbrons mure by Jerigo 

Outeur: Prof Daan Pienaar