Gaan die Jode en die Moslems Hel toe? – Kobus Kok

Saartjie Bester vra:

Ek weet dat die enigste weg na God is deur Jesus, maar is dit werklik so dat God die Jode en Moslems sommer net in die Hel sal laat beland? Dis dan die grootste meerderheid van alle nasies?

Antwoord:

Gaan die Jode en die Moslems hel toe?

Sjoe, watter uitdagende vraag, Saartjie! Ek onthou toe ek ‘n seuntjie was, kon ek gewoon nie verstaan hoe dit werk dat God so lief vir die Jode was en hoe hy hulle uitgekies het, gered het, telkens vergewe het en dan skielik besluit hulle is nie meer sy kinders nie. Dit was vir my ook nog altyd moeilik om te verstaan. In my hart is ek baie lief vir die Jode en kry ek hulle dikwels so jammer as ek kyk na dit wat die wêreld met hulle maak.

So met die tyd, toe ek teologie studeer het, het ek al meer begin verstaan hoe die Bybel oor die saak dink. Die Bybel is tog vol van die tekens van die genadige, liefdevolle God. Dit is hierdie God wat ‘n leier soos Moses kies en die volk uit slawerny red. Dit is dieselfde God wat in Jona die mense van Nineve ‘n tweede kans gee toe hulle eintlik verwoes moes word. Selfs nie eers Jona het kans gesien om die liefdevolle hart van God aan die mense te openbaar nie, maar God het ander planne gehad. Hy het ‘n plan en ‘n hart vir mense. Dit is hierdie selfde God wat lief is vir Dawid, wat hom uithaal agter die lammers en hom die herder van Israel maak. Kort daarna in 2 Samuel 11 maak Dawid die fout van sy lewe, vermoor Batseba se man en slaap met haar. Die kindjie wat sy kry gaan tragies dood. Maar dan omskep God alles en die einste Batseba gee geboorte aan koning Salomo. Dawid se mees dwase besluit word omskep as die God van liefde en tweede kanse die wyse Salomo gebore laat word. Dit is hoe ek vir God leer ken in die Ou Testament. God is regverdig en hy straf, maar hy is ook oneindig liefdevol en Dawid skryf Psalm op Psalm waarin hy die grootheid en majesteit van hierdie God besing.

In die Nuwe Testament dieselfde. Volgens Paulus en Johannes is dit God wat die verkeerde mense lief het, vir my en vir jou. Dit is hy wat na ons toe kom toe ons nog vyande van Hom was en toe ons hom nie liefgehad het nie – toe ons op ons lelikste was het hy Sy liedevolle hand uitgestrek en ons na sy vaderhart getrek soos ‘n pa wat uitreik na sy kind (vgl. Romeine, Johannes 3:16).

Ongelukkig is ons telkens soos die kinders wat God se hand wegstoot, wat Hóm verwerp. In ons doen en late is ons diegene wat teen hom besluit. Soos ‘n vader wat in sy hart huil as sy kind hom verwerp, net so kan ek myself indink dat God huil oor die manier waarop ons hom wegstoot. Tog bly sy hande en sy hart oop. Iemand het eenmaal gesê: “If God feels far away, guess who moved?” Ongeloof is nie God se skuld nie. Dit is ons skuld. Richard Hays, ‘n bekende Nuwe Testamentiese geleerde, skryf dat met die koms van Jesus het daar ‘n reuse magnetiese veld die wêreld binne gekom. Mense word daarna óf aan die positiewe kant óf aan die negatiewe kant daarvan geposisioneer.

By bybelkennis.co.za gaan dit oor hoe die Bybel oor bepaalde sake dink. As ek die Bybel reg verstaan, deur die bril van die Nuwe Testament, is dit volgens iemand soos Johannes baie duidelik dat daar net een weg is na die God van die heelal, en dit is deur Jesus (vgl. Johannes 14:6). Johannes sê: “Ek is die weg en die waarheid en die lewe. Niemand kom na die Vader toe behalwe deur My nie^.” Vir Johannes is daar buite Jesus geen redding nie en in sy evangelie is diegene wat Jesus verwerp, nie kinders van God nie (vgl. Johannes 8:44).

Miskien is dit die heel veiligste indien ons die vraag of Jode en Moslems en  ander nou hel toe gaan of nie eerder oorlaat aan die God van die Skepping. Omdat God, Gód is, en nie ‘n mens is nie, staan ek persoonlik in nederigheid voor Hom en vertrou Hom vir sy oordeel sonder om een oomblik te twyfel oor sy wysheid. As jong seun het so ‘n vraag my baie gepla, maar nou pla dit my nie meer nie omdat ek met my hele hart glo dat die God van die kosmos vol liefde, regverdig, genadig en volkome wys is, meer as wat ek kan bid of dink. Daarom rus ek in die wete dat Hy weet wat Hy doen. Sy karakter is onbetwisbaar…

Intussen lê die appèl op my en jou om die evangelie te versprei, juis omdat ons glo dat die evangelie, die boodskap van redding, bestem is om die almal te bereik en omdat dit Jesus se laaste opdrag in Matteus 28:19 was: “ ¹⁹Gaan dan na al die nasies toe en maak die mense my dissipels: doop hulle in die Naam van die Vader en die Seun en die Heilige Gees, en ²⁰leer hulle om alles te onderhou wat Ek julle beveel het. En onthou: Ek is by julle al die dae tot die voleinding van die wêreld.” In Jesus se laaste woorde sien ek die liefde en die gerigtheid van God in aksie eerder as die oordeel. Dit moet uiteindelik ook ons hart en gesindheid wees!

Outeur: Dr Kobus Kok

 

Saambly Verhoudings – Kobus Kok

Frans vra:

Wat sê die Bybel oor saambly verhoudings?

Antwoord:

In die studentegemeente waar ek leraar is, is daar baie van die mees gelowige en volwasse studente (mans en vrouens) wat in ‘n huis (kommune) saambly. Ek kan nie sien dat saambly ‘n probleem opsigself is nie. Die probleem, en dit wat agter die vraag skuil, is in der waarheid eerder ‘n vraag na seksualiteit en hoe ons in ‘n verhouding dit moet bestuur. Myns insiens is die Bybel duidelik daaroor.

Indien ons wil weet wat die Bybel oor saambly en oor die bestuur van seksualiteit sê, is daar egter ‘n paar dinge wat ons duidelik moet stel. In die eerste plek is die Bybel geskryf in ‘n gans andere tyd en in ‘n gans andere kultuur wat radikaal verskil van die tyd en die kultuur waarin ons vandag leef.

Indien ons vir ‘n oomblik die Joodse wêreld van die Ou Testament neem, sien ons die volgende interessante elemente. Die Jode het ‘n patriargale sisteem gehad, wat beteken dat die pa die hoof van die huis was en dat hy verantwoordelik was om die gesin/familie te lei en te beskerm. Die Jode het op grond van die skeppingsorde geargumenteer dat elke ding sy plek het en dat enige iets wat uit plek uit is onrein is en buite God se orde val. Reinheid was nou gekoppel aan die orde-beginsel (vgl. Malina en Rohrbaugh – “Social World”). So is mense wat ontoelaatbare geslagsgemeenskap gehad het dikwels met die dood gestraf. Seksuele reinheid (Kyk Levitikus 18) was vir die Jode, veral by vrouens, ‘n baie belangrike saak. Maagdelikheid was ‘n groot vorm van eerbaarheid en indien ‘n meisie haar maagdelikheid verloor het, het dit haar in skaamte gelaat. In die proses sou haar pa ook eer verloor in ander se oë omdat hy nie daarin geslaag het om sy dogter op te pas nie. Dit was immers die hoof van die gesin se verantwoordelikheid om sy dogter se eer te beskerm. So het vrouens nie sommer in die publiek sonder ‘n sluier verskyn nie. ‘n Eervolle man sou die eer van sy gesin en die eer van sy vrou en dogters verseker deur om te sien dat hulle binne die regte grense bly. Die verwagting het bestaan dat meisies maagde moes wees as hulle trou. Op die eerste dag van hulle troue sou hulle geslagsgemeenskap hê, en indien die meisie nie ‘n maagd is nie, kon die man haar net daar skei en niemand sou hom kwalik neem nie. Die beginsel van eer en die verwagting van korrekte seksuele gedrag was so belangrik dat dit dikwels gebeur het dat ‘n seun sy eie suster sou doodmaak indien sy onvanpas opgetree het en die familie se eer geskend het. So ‘n moord is dan as ‘n eervolle moord beskou en almal was dan baie trots op die seun wat die eer van sy pa beskerm. Net so moes ‘n seun ook versigtig wees hoe hy teenoor ander meisies optree, want hy moes ook sy eie eer in stand hou. In kort, in die wêreldbeeld van die Ou Testament, met spesifieke verwysing na die Jode, was seksuele reinheid ‘n belangrike saak. Hiervolgens kan ons dus nie anders as om te sê dat voorhuwelikse seksuele verhoudings ten minste nie deur die Ou Testament geregverdig kan word nie.

In die Nuwe Testament, veral met die bekering van heidene wat dikwels in seksuele onreinheid geleef het sien ons dat die Nuwe Testament altyd weer die gelowiges oproep tot seksuele reinheid. In 1 Korintiërs 6:13 lees ons duidelik: “‘n Mens se liggaam is nie bedoel vir seksuele losbandigheid nie, maar is daar vir die Here, wat ook oor ons liggaam Here is.” Dit is met ander woorde duidelik, seksuele reinheid is vir die Nuwe Testament ook baie belangrik.

Saamblyery is vandag niks vreemds nie. Inteendeel, nie minder nie as negentig persent van die paartjies wat ek trou, het voor die tyd saamgebly. Myns insiens leef ons in ‘n tyd waar seksualiteit egter fyn bestuur moet word omdat dit ons uiteindelik ook beskerm. God en die Bybel se oproep tot heiligheid is nie iets wat ons van plesier weerhou nie. Uiteindelik, as jy mooi daaroor dink, beskerm dit jou teen ‘n klomp dinge wat jou lewe kan verwoes. Daarvan kan ons almal getuig wat die vernietigende effekte daarvan beleef of gesien het. Ek en my vrou, wat albei nog jonk is en dus nie as die sogenaamde “ou” generasie praat nie, het besluit om nie saam te bly voor ons troue nie, en ook op seksuele vlak met mekaar met respek en heiligheid om te gaan. Dit het tot die gevolg gehad dat ons mekaar vandag geweldig baie kan vertrou omdat ons mekaar van die begin af met integriteit en respek hanteer het. Daarom sou ek ander ook wou aanmoedig om dit te probeer.

 

Outeur: Dr Kobus Kok

 

 

---

 

Kommentaar – Chris Steyn

Na aanleiding van die artikel oor Saambly sal ek graag wil voorstel om die volgende punte mee te neem in die antwoord:

1. Die Bybelse beskrywing oor die huwelik wat mens eers in Genesis 2: 24 en later weer in die Nuwe Testament teëkom (Efesiërs 5: 31) maak duidelik dat geslagsgemeenskap (een vlees) gereserveer is vir binne die veilige grense van die huwelik.

2. Josef, die man van Maria, se gedrag soos beskryf in Mattheus 1 maak duidelik dat hy die Ou Testamentiese riglyne oor geslagsgemeenskap binne die huwelik gerespekteer het. Aangesien die Bybel saam een geheel vorm, moet mens oppas om dit nie kunsmatig in twee te deel veral wanneer dit oor etiese sake gaan nie. God se waardes en norme vir menslike gedrag in die algemeen het nie verander nie.

3. Die betekenisse van die Hebreeuse en Griekse woorde in die Bybel wat aangee wat die verskillende soorte seksuele sonde is, laat geen ruimte vir misverstand nie. Geslagsgemeenskap is gereserveer vir die huwelik.

4. Mense wat gesondig het op hierdie gebied sal vergewe word sodra hulle hulle verootmoedig en die Here om vergewing vra. Daarna sal Hy hulle deur Sy Heilige Gees in staat stel om hulle lewens rein in te rig. Dankie vir Sy genade!

In Christus verbonde Chris Steyn

Kultiese Strukture (2): Tempels – Daan Pienaar

In die Bybel word die tempel dikwels genoem die “huis van God’.  Dit was ʼn term wat algemeen in die Ou Midde-Ooste gebruik is.

Die tabernakel in Silo en die tempel in Jerusalem is soms ook genoem die “heiligdom” (I Samuel 1:7; I Konings 3:1).

Argitektonies wil die tempel die idee beklemtoon dat dit die huis van God is, daarom is die toerusting en ameublement van die tempel ook simbool van die teenwoordigheid van God.  Daar was die ark, die gerubs, die toonbrode, die kandelaar en die gordyn.  Nie-Israelitiese tempels het ook nog een of ander beeld van hulle afgod vertoon.

Die skoonheid van die tempel en die koste aan die bou daarvan verbonde moes juis die toewyding van die gelowiges aan God weerspieël.

Tempel van Salomo

Filistynse tempel

Fenisiese tempel

Grondplan van Esegiël se tempel wat dieselfde as Salomo se tempel was.

Die Israelitiese tempel by Arad.

Die tempel by Karnak.

Die tempelaansig soos op ʼn munt uitgebeeld.

Die sinagoge by Meiron

Die sinagoge by Gush Halaf.

Die kerk wat bo-oor die huis van Petrus gebou is in Kapernaum.  Dit dateer uit die vyfde eeu NC. 

 

Outeur: Prof Daan Pienaar
 

Argeologie: Kultiese strukture (1) – Daan Pienaar

Nadat ons na algemene aspekte van argeologie gekyk het, gaan ons nou kyk na spesifieke kultiese strukture. In die Bybel lees ons veral van drie kultiese strukture: die altaar, die tempel en hoë plekke. Ons begin met die altaar en let veral op die materiaal wat gebruik is en die vorm van die altare 

KULTIESE STRUKTURE (1)

Die mens het sedert hy in permanente nedersettings begin woon het, bepaalde kultiese strukture opgerig.  Hy het hom afhanklik gevoel van ʼn Opperwese.  Hy het na aan die natuur geleef en was vir die vrugbaarheid van sy kuddes en gewasse van God afhanklik.  Die mens het toe “woonplek” na aan sy eie aan die godheid voorsien, want hy wou graag sy god naby hom hê in tye van gevaar en nood.  Dikwels was die motief om die bepaalde godheid wat vereer is, te manipuleer met allerlei rituele.  Baie van hierdie heiligdomme word in die Bybel vermeld en moderne argeologie het van die plekke blootgelê.

Daar is veral drie algemene terme wat in die Bybel gebruik word om dergelike plekke mee aan te dui:

1. Die Tempel
2. Die Hoë Plek
3. Die Altaar

Altaar

Gewoonlik is ʼn altaar gebruik vir die bring van (slag)offers.  Later is die altaar nie meer gebruik om diere op te slag nie.  Diere alleen was ook nie langer daarop geoffer nie, maar ook graan, wyn en wierook.  Nog later het die altaar meer funksies vervul soos byvoorbeeld getuienis (Josua 22:26-29) of asiel.

In die Midde-Ooste is daar oral oor verskillende altare gevind, selfs vanuit die vroegste tye.  Klaarblyklik het die altaar ook ʼn belangrike funksie vervul vir nomades soos dit duidelik blyk uit die omswerwinge van die aartsvaders.

Die vorm van die altaar

Drie verskillende soorte materiaal is gebruik vir altare naamlik klip, grond en metaal.

In Eksodus 20:24 (vergelyk II Konings 5:17) word ʼn grondaltaar beveel.  So iets is nog nie gevind nie en het sekerlik ook geen lang leeftyd dat ʼn mens reste daarvan sal kan verwag nie.  Wat wel in die verband gevind is, is ʼn Kanaänitiese altaar van stene gebou, by Bet San in Israel.

 

Klipaltare verweer nie so maklik nie en ons het ʼn oorvloed van voor-Israelitiese altare tot ons beskikking.  Die vorm daarvan wissel van onverwerkte klip, los klippe, effens uitgeholde oppervlaktes tot gekapte klip en volledig mensgemaakte strukture.  Voorbeelde is gevind by Geser, Hasor, Megiddo, Naharyyja en Arad.  By Arad is ʼn die altaar volgens die spesifikasies van Eksodus 20:1 gebou, naamlik drie el vierkant en 5 el hoog.  Dis ʼn eenvoudige struktuur van grond en onverwerkte klip (Eksodus 20:22).

Die Bybel maak melding van natuurlike klip (Rigters 13:19-20; I Samuel 6:14; 14:33-35; I Konings 1:9).  Alle ander Bybelse altare was van klip gebou.

 

Kanaänitiese hoë plek (altaar) wat by Megiddo gevind is.

 

Reukofferaltaar

By Megiddo is daar twee tempels gevind waarin daar reghoekige altare was.  Een was van moddersteen gebou en die ander was met kalkgepleisterde stene gebou.  Laatbrons tempels met dergelike altare is by Lakis, Bestaan en Hasor gevind.  By Hasor is daar uit die Laatbrons ʼn groot verwerkte klipblok gevind met twee holtes daarin, moontlik was dit bedoel om die bloed van die offerdiere op te vang.  By Megiddo en by Nahariya is daar groot klipplatforms gevind wat klaarblyklik gebruik was as offerplek.  Dit het eintlik meer die funksie van ʼn hoëplek vervul eerder as ʼn altaar (vergelyk skets hierbo). [Die Laatbrons periode verwys na die periode waarin die uittog uit Egipte en die intog in Kanaän plaasgevind het.]

ʼn Aantal altare uit gekapte kalksteen met horings op die vier hoeke uit die tyd van die Intog is ook by Megiddo gevind (vergelyk die brandofferaltaar hierbo).  Dit was maar relatief klein (70cm hoog) en was seker vir reukoffers gebruik.  ʼn Groot aantal kleiner klei reukofferaltare is by Megiddo, Betsan en Lakis uit die Brons- en Ystertydperk lae gevind.

Die gebruik van altare was wyd verspreid en nie beperk tot Palestina nie.  Opgrawings by Eridu, Ur, Khafajah en Assur in Mesopotamië het ook altare opgelewer.

By Sinai het God aan Moses die spesifikasies van die altare in die tabernakel bekend gemaak.  Dit was die brandofferaltaar sowel as die reukofferaltaar.

 

 

Skets van die Tabernakel

In Eksodus 20:24-26 gee God aan Moses die opdrag dat hy ʼn altaar van óf grond óf ongekapte klip te bou.

 

Israelitiese altaar wat by Berseba gevind is.  Die klip waarvan hierdie altaar gebou is, is in sekondêre gebruik in Berseba gevind.  Dit was gebruik om ʼn hoek van ʼn stoorkamer mee te herstel, moontlik tydens die Assiries inval in 701 V.C.  Hierdie altaar was gebruik vir brandoffers.  Die hoogte is 1,57m tot by die punt van die horings.

 

In die Tempel van Salomo

Hoewel hy beïnvloed is deur die Fenisiërs het hy tog probeer om die basiese uitleg van die tabernakel te probeer navolg.  Hoewel Dawid reeds ʼn brandofferaltaar gebou het (II Samuel 24:25), het Salomo sekerlik ʼn nuwe gebou (I Konings 8:22,54, 64 & 9:25).  Altare uit hierdie tydperk word goed geïllustreer deur die vondste by Arad.  In die binnehof van die tempel wat hier gevind is, was daar ʼn altaar wat van steen en rommel gebou was vir brandofferdoeleindes (vergelyk Eksodus 20:25). Dit was 5 vk. el (2,5 vk. m) soos in die tabernakel (Eksodus 17:1).  By Arad is daar ook twee reukofferaltare gevind met holtes bo-op.  Hulle is gevind aan die bopunt van die trap wat na die “heilige der heilige” gelei het.

Outeur: Prof Daan Pienaar