21:34-35 In die lig van die erns van die eindoordeel, waarsku Jesus al sy volgelinge deur die eeue: ‘Wees op julle hoede (prosechō om in ’n konstante toestand van gereedheid te wees om kennis te neem van enige gevaar, nood, of dwaling, wat mag kom, en gepas daarop te reageer) dat julle harte nie belas word deur dronkroes (kraipalê dronk optrede sonder enige selfbeheersing) en dronkenskap en die bekommernisse van die lewe, en daardie dag julle onverhoeds soos ’n valstrik (’n voël skielik) betrap nie.’ Na twee kante toe waarsku die Here: teen losbandigheid en teen die sorge oor jou lewensonderhoud. Dit kan jou vrye bestaan as kind van God vernietig soos ’n voël wat in ’n strik vasgevang is (vgl. 1 Tim 6:9; 1 Tim 3:7; 2 Tim 2:26 praat van die duiwel se strik). Die dinge kan jou hart/jou denke/jouself só besig hou dat jy nie gereed is vir die oordeelsdag wat skielik gaan kom nie. Niemand weet wanneer nie, net die Vader (Mark 13:32; Matt 24:36),

  ‘Want dit (die oordeelsdag, die dag van die Seun van die Mens se koms met groot krag en heerlikheid, Luk 21:27) sal (vir seker) oor almal kom wat op die aangesig van die hele aarde woon’ (vgl. Openb 8:13; Jes 34:2). Daarom geld die waarskuwing vir alle mense sonder uitsondering, om soos getroue slawe te wees vir wie die eienaar wakker aantref wanneer hy terugkom ( Luk 12:37). Dié dag bepaal die ewige bestemming van elke mens en staan duidelik op die horison van elkeen se tydelike bestaan.

 21:36 Daarom word die waarskuwing herhaal om te alle tye waaksaam te wees (agrupneō figuurlik gebruik vir ‘om jouself wakker te hou,’  om op die uitkyk te bly vir wat ’n bedreiging vir jou kan word). En wees altyddeur bidders sodat julle sterk genoeg sal wees (katischusête om die krag daarvoor te hê; ten volle bekwaam daarvoor te wees) om aan al hierdie dinge wat gaan gebeur te ontkom (ekfeugō gevaar te ontkom deur dit te vermy of te ontsnap) en om voor die Seun van die Mens te staan (en by Hom te bly; histamai om te staan en ook daar te bly staan), as volgelinge van hulle Here wat hulle Verlosser is. Daarom is dit nodig om altyd te bid en nie moed te verloor nie (vgl. Luk 18:1,8). In Getsemane sê Jesus weer: ‘Bid dat julle nie in versoeking kom nie; staan op en bid, sodat julle nie in versoeking kom nie’ Luk 22:40,46).

 Met die woorde, ‘waak te alle tye biddende’, sluit Jesus sy openbare verkondiging van die evangelie van die koninkryk van God af. Gebed is vir Jesus se volgelinge die bron van hulle waaksaamheid. In gebed staan ons in kinderlike afhanklikheid voor God as ons Vader en sy Seun as ons Leidsman, en so kan ons te midde van ons omstandighede leef sonder om toe te gee aan ons luste en aan die onluste in die wêreld. Gebed trek ons telkens uit ons wêreldse sorge. Die Here trek ook sy volgelinge uit die oordeel, soos brandhout uit die vuur (Amos 3:11; Sag 3:2; 1 Kor 3:15), sodat geen haar van hulle koppe sal val nie (Luk 21:18; 12:7; vgl. 1 Sam 14:45; Dan 3:27). Deur bestendige gebed word ons vry om in die heerlike vryheid van die kinders van God te lewe (Rom 8:21).      

 Jesus in Jerusalem se dae (Luk 21:37-38)

 21:37-38 Met die twee verse (wat slegs in Lukas voorkom) sluit Lukas Jesus se vier/vyf dae van openbare onderrigwerk in Jerusalem af, waarskynlik op die Woensdag of Donderdag voor Goeie Vrydag. In Luk 19:47-48 het Lukas reeds gesê dat Jesus, ná sy intog in Jerusalem op die vorige Sondag, daagliks in die tempel onderrig gegee het, tot frustrasie van die leiers van die volk wat Hom wou doodmaak, maar nie kon nie, omdat die volk aan sy lippe gehang het. Nadat Jesus die tempel gereinig het (Luk 19:45-46), het Hy van die tempel sy skool gemaak waar Hy die mense bedags onderrig het. Snags het Hy op die Olyfberg buite die stad oornag, waarskynlik in die oopte (vgl. Luk 9:58). Bedags kon die leiers nie waag om Hom tussen die skare wat Hom aanhang, te arresteer nie, en snags is Hy êrens op die Olyfberg waar die leiers Hom nie so maklik kan kry nie. ‘Die hele volk het soggens vroeg opgestaan en na Hom gegaan om in die tempel na Hom te luister.’  Hulle wou niks van sy onderrig misloop nie.

21:25-26 Hier gaan Lukas oor van die nabye toekoms van Jerusalem en die tempel, na die wederkoms van die Seun van die Mens. Daarna het Luk 17:24 reeds verwys dat dit soos ’n weerligstraal die hemel van die een kant na die ander sal verlig. Die einde van die tyd van Israel het gekom met hulle smarte tydens die verwoesting van die tempel en van Jerusalem, omdat hulle Jesus nie aanvaar het as hulle Messias, die Gesalfde Verlosser wat van God af gekom het, nie. Die einde van die nasies se tyd breek eers aan met hulle nood wanneer Christus in heerlikheid kom, omdat hulle nie die evangelie van Jesus aanvaar het nie.

 Terwyl Markus 13:24-25 praat van die son en maan wat sal verduister, sterre wat val, hemelse kragte wat geskud word, praat Lukas slegs van tekens in die son, maan en sterre, wat ’n gedreun en hoë golwe in die see sal veroorsaak wat die nasies beangs en ontsteld sal maak, want dit lyk soos ’n tweede sondvloed. (vgl. die voorspelling daarvan in Jes 34:2-4; Joël 2:10-11; Haggai 2:6,21). Lukas voeg by dat die mense sal flou val van vrees en onsekerheid oor wat met die wêreld gaan gebeur, wanneer die kragte van die wêreld geskud word; die ou bekende orde van die wêreld gaan dan verby, so asof dit weer woes en leeg word soos aan die begin (Gen 1:2). Jesaja 34 praat van hemelliggame wat wegsmelt en die hemel wat soos ’n boekrol toegerol word deur die Here se toorn teen al die nasies.

 21:27 ‘En dan sal hulle die Seun van die Mens op ’n wolk sien kom…’ Jesus haal hier vir Daniël 7:13 aan. Hy vul die voorspelling van sy wederkoms aan met die woorde ‘met die grootste krag en heerlikheid (soos ook in Mark 13:26 en Matteus 24:30). Hy kom met die krag en heerlikheid van God. So sal elke oog Hom sien. Hy kom as die goddelike Regter oor die wêreld, met die krag om te oordeel en te veroordeel in sy goddelike heerlikheid. Matteus voeg by dat Jesus gesê het al die stamme van die aarde sal rouklaag. Luk 23:30: ‘dan sal hulle aan die berge sê: Val op ons! en aan die heuwels: Bedek ons!’ (soos in Hosea 10:8).

 Te midde van die duisternis van die oordeelsdag kom die verskyning van die Seun van die Mens as die nuwe skeppende krag met sy Lig wat die duisternis verslind (vgl. sy glansende heerlikheid, in Luk 9:32). Dit sal die teken wees wat hulle gevra het (Luk 11:16; 21:7) die lig vir die nasies, waarvan Simeon gesing het (2:32). Die Seun van die Mens is self die teken waarvoor die Jode gevra het.

 21:28 Terwyl die nasies van angs en ontsteltenis bewe en wegkruip, kom die oproep na die uitverkorenes van God om op te staan en hulle koppe op te lig om die nabyheid te herken van hulle bevryding (apolútrōsis soos ’n slaaf vrygestel word). Hulle vryheid breek aan met die Seun van die Mens se koms met groot krag en heerlikheid. Soos slawe wat bevry word van die slawerny waaronder hulle gebuk gaan, word die gelowiges bevry van hulle nietige bestaan, om as kinders van God bevry te word van hulle swakheid, sondigheid, verganklikheid en sterflikheid (vgl. 1 Kor 15:51-55). Die einde kom nie met die val van Jerusalem nie, maar met die koms van Christus. 

 Profetiese rede: Die les van die vyeboom as die rede vir gerustheid (Luk 21:29-33)

 21:29 Die gelykenis bevestig die vorige woorde van Jesus met ’n beeld as versekering van die bevryding van die gelowiges met die Seun van die Mens se koms in groot krag en heerlikheid. Twee maal word hulle opgeroep om te kyk: kyk na die vyeboom en al die bome, en in vers 31 Kyk wanneer julle hierdie dinge sien gebeur. Deur fyn op te let op sy woord sal hulle kennis verryk word oor die koms van die Here.

 21:30 Wanneer julle die vyeboom, wat eerste in die lente bot, en al die bome wat die vyeboom volg, sien, hoe dit eers knoppe stoot en dan blare kry, weet julle dat die somer naby is.

 21:31 So moet julle ook die dinge rondom die koms van die Seun van die Mens en sy woorde oor sy koms in groot krag en heerlikheid raaksien as die tekens dat die koninkryk van God naby is. Dan sal Hy die heerskappy oor die wêreld totaal oorneem. Die koms sal ook plotseling wees, soos Jesus in Luk 17:24 gesê het, soos die somer in Palestina skielik aanbreek. So seker as die somer kom, so seker kom Jesus weer. Met dié sekerheid kan sy volgelinge lewe. Jesus se woord gee groter sekerheid as wat uiterlike tekens kan gee. Elke lente is egter ’n versekering van die somer van sy wederkoms met ’n nuwe lewe vir sy volgelinge.

 21:32 ‘Hierdie geslag’ verwys hier duidelik na die hele menslike geslag wat deur al die katastrofes heen voortbestaan (vgl. ook Luk 21:35-36 wat in die rigting wys). Die woord genea ‘geslag’ kan, soos hier, beteken: ’n onbepaalde tyd wat ten nouste verbind is aan die menslike bestaan). Jesus gee die versekering (amên) dat hierdie menslike geslag nie tot ’n einde kom voordat al hierdie dinge, sy wederkoms om te oordeel en om te bevry, gebeur het nie. Die verkeerde interpretasie van ‘hierdie geslag’ in hierdie teks, as die geslag van Jesus se tydgenote of tydgenote van sy dissipels, het aanleiding gegee tot die verwagting dat Jesus nog in die leeftyd van hulle tydgenote sou terugkom.  

 21:33 Die woorde van Jesus, wat nooit ongeldig word nie, is die grondslag van die gelowiges se vertroue en sekerheid. In die woorde van Jesus kan sy volgelinge elke dag hulle leiding en versekering kry. Anders as die profete, sê Jesus nie: ‘so sê die Here’ nie. Hy is self die Woord van God (Joh 1:1): ‘Die hemel en aarde (wat deur Hom geskep is en onderhou word) sal tot ’n einde kom (parerchomai ophou om te bestaan), maar my woorde sal beslis nie tot ’n einde kom nie’ sê Jesus. Na sy verhoging aan die regterhand van die Vader sal Hy die goddelike oordeel oor ongelowiges voltrek en die getroues daaruit red.

21:20 Die Joodse oorlog is hier ’n voorbeeld van die politieke omwentelinge gedurende die bestemde tyd van die nasies  (kairoi ethnōn, v24), wat nie voor die wederkoms van Christus afgesluit word nie. Die begin van die beleëring van Jerusalem sal ’n aanduiding wees dat die stad nie meer gered sal word nie, omdat die Here hulle in die hande van die nasies oorgegee het.

 Dit gaan hier oor die vernietiging van die stad en nie oor die aanbreek van die eindtyd nie. Lukas laat die teken uit van die ‘gruwel van verwoesting wat op die heilige plek staan,’ waarvan die profeet Daniël 9:27; 11:31; 12:11 praat. Vir sy Griekse lesers sou dit nie verstaanbaar gewees het nie (In Mark 13:14; Matt 24:15 is dit ’n toespeling op die beeld van Zeus wat die Hellenistiese heerser oor Israel in 167 v.C in die tempel op die brandofferaltaar opgerig het. Jesus gebruik dit as ’n voorbeeld vir die rede vir die verwoesting van die tempel en die stad wat vir die Here ’n gruwel geword het,  omdat die volk en hulle leierpriesters, familiehoofde en skrifkenners Jesus verwerp het).

 21:21 Jesus waarsku sy getroue volgelinge. Wanneer hulle die leërs sien kom, moet hulle vlug, uit Jerusalem en uit die hele Judea, na die berge oorkant die Jordaan. Dit het die Christene ook gedoen. Die Romeine onder Cestius Gallus het Jerusalem aangeval, maar is in Oktober 66 n.C. uitgejaag. Dit was vir die Christene die teken wat Jesus gegee het. Hulle het na Pella oorkant die Jordaan gevlug en daar gebly vir die hele tyd van die beleg van Jerusalem deur die Romeine onder Titus tot in 70 n.C., en ook daarna terwyl die Romeine die hele Judea ook ingeneem het. Die laaste Joodse weerstandsgroep het tot 73 n.C. op Masada teen die Romeine uitgehou en toe selfmoord gepleeg voor hulle gevang kon word (Eusebius Ecc Hist 3.3.5; Josephus Bel 7.8-9).

 21:22 ‘Want daardie dae is dae van straf (ekdikêsis straf op grond van wat regverdig verdien is; of ook vir vergelding) sodat alles wat geskryf is, vervul sal word’ – die straf is deur die profete aangekondig en in die heilige Skrifte opgeteken (vgl. Jer 5:29; Hos 9:9; Eseg 9:1,5-6,9-10; Miga 3:9-12, Dan 9:26). Vir dae van straf/vergelding, vgl. die lied van Moses in Deutr.32:35. Dit is God wat die stad Jerusalem oorgee in die hande van die vyand, om sy woorde, wat deur die eeue opgeteken is, te vervul. Die profete se waarskuwings bereik die klimaks met hulle kruisiging van God se Seun wat Hy na hulle gestuur het (vgl. die gelykenis van die bose huurders en die wingerd, Luk 20:9-16,18).

 21:23 Met ’n weeklag, ouai, huil Jesus oor die verskriklikheid wat die vlug inhou vir swanger vroue en vroue met babas wat moeilik beweeg (soos Markus 13:17 sê; vgl. Luk 23:29). Lukas voeg by: Want daar sal groot moeilikheid en ellende wees op die land (gês land of aarde, hier waarskynlik ’n verwysing na die Joodse land), en straf (anagkê straf en toorn) vir hierdie volk (hier laos wat gebruik word vir die volk van die Here teenoor ethnos vir nie-Jode). Johannes die Doper het reeds die oordeel (orgê straf en toorn) van die Here vir die volk aangekondig (Luk 3:7; vgl. Daniël se gebed in Dan 9:16; en sy voorspelling oor die tyd van God se toorn oor sy volk, Dan 11:36; Paulus verwys na die toorn van God vir alle verharde en onbekeerlike mense, Rom 2:5; en na die oordeel oor die Jode, 1 Tess 2:16).

 21:24 Lukas gee drie strawwe aan: een deel van die volk sal met die swaard doodgemaak word; ander sal as gevangenes in slawerny weggevoer word; die tempel en die stad sal deur die heidene ontwy en vertrap word. Die tyd van Israel word vervang met die tyd vir die nasies om die evangelie te ontvang (vgl. Mark 13:10; Matt 24:14: die evangelie moet eers aan al die nasies verkondig word). Wanneer die tyd van die nasies vervul is, breek die tyd aan wanneer die koninkryk van God kom (Luk 22:16,18,30). Dan sal God oor sy hele skepping regeer (vgl. 1 Kor 15:28).

 Josefus (37-100+ n.C.) ’n ooggetuie van die beleg van Jerusalem, vertel dat 97,000 Jode gevange geneem is en dat 1,100,000 in die beleg van Jerusalem dood is, in totaal 1,337,490 in die hele Judea, Jerusalem ingesluit. Die beleg was tydens die paasfees met groot getalle Jode in die stad. Die grootste aantal het van pes en honger gesterf, daar is baie dood in onderlinge gevegte in die stad, en die Romeine het ’n groot getal doodgemaak. Daarna het hulle die geboue aan die binnekant van die mure verbrand en toe die mure heeltemal afgebreek (Josefus Bel 6:9:3-4). 

 Die tyd van die nasies breek aan. Die eerste mense wat weer in Jerusalem kom woon, behalwe die Romeinse garnisoen wat die stad bewaak, is die Christen-Jode wat na Pella gevlug het. Hulle woon vir baie jare in die stad. In 132 n.C. gebruik Bar-Kogba Jerusalem as die sentrum van sy Joodse weerstandsbeweging teen die Romeine. Die Romeine neem die stad in en verwoes die stad weer. Keiser Hadrianus maak daarvan ’n Romeinse stad met die naam Aelia Capitolinus. In 306 n.C. word Konstantyn keiser van Rome. Hy word in 312 n.C. ’n christen. In 313 n.C. gee hy aan christene  vryheid van godsdiens en gelyke regte. Hy laat die kerk van die heilige graf in Jerusalem bou en sy moeder Helena ’n Hemelvaartskerk op die Olyfberg. In 637 n.C. neem kalif Omar Jerusalem oor. Sy opvolger Malik laat bou die Rotskoepel-moskee op die plek van die ou Joodse tempel. In 1099 verower die kruisvaarders die stad en bou ’n altaar op die rots in die moskee wat toe weer kerk word. In 1187 neem sultan Saladin Jerusalem oor en die tempelplein word die verhewe heiligdom (Haram esj-Sjerief) van die Moslems tot vandag toe. Die huidige stadsmure is van 1526-1539 deur sultan Soliman van die Ottomaanse ryk laat bou. Vandag is die ou Jerusalem ’n verskeurde stad met ’n Joodse kwartier, Moslem kwartier, Christen kwartier en Armeniese kwartier. 

Petro vra:

Is dit noodsaaklik dat ‘n mens die datum Moet kan onthou wat jy die Here aangeneem het as jou Verlosser Kan jy jouself beskou as ‘n wedergeborene sonder om die spesifike datem en tyd te onthou?

 ANTWOORD

Prof Francois Malan antwoord:

Volgens die Bybel is wedergeboorte die werk van God, en die mens se verantwoordelikheid lê by die bekering waartoe die Heilige Gees jou lei en daarin versterk.

In Johannes 3:3 sê Jesus vir Nikodemus:  ‘Voorwaar, voorwaar, as iemand nie van bo weer gebore word nie, kan hy die koninkryk van God nie sien nie. Die Griekse bronteks gebruik die woorde gennêthênai anōthen – die passief ‘gebore word’ beteken dat jy deur God gebore word, en anōthen verwys na ‘van bo’ en/of ‘weer.’ Nikodemus verstaan dit toe verkeerd en sê ’n mens kan tog nie vir ’n tweede keer in die moederskoot ingaan en gebore word nie.

Jesus sê (3:8) wat uit die mens gebore word, is menslik; en wat uit die Gees gebore word, is geestelik. In Joh 14:26 sê Jesus: die Heilige Gees wat die Vader in my Naam sal stuur, Hy sal julle in alles onderrig en julle aan alles herinner wat Ek vir julle gesê het. In Joh 16:8 sê Jesus: wanneer die Heilige Gees kom sal Hy die wêreld oortuig van sonde en geregtigheid en oordeel.

Dit is die Heilige Gees van God wat in ons werk om in Jesus te glo as ons Verlosser van ons sonde en ons verhouding met God reg te maak om kinders van God te word. In Joh 3:16 sê Jesus: Want so lief het God die wêreld gehad dat Hy sy enigste Seun gestuur het, sodat elkeen wat in Hom glo, nie verlore gaan nie, maar die ewige lewe kan hê.

1 Petrus 1:23-24 sê: Julle is immers weergeborenes, nie uit verganklike saad nie, maar uit onverganklike saad – deur die lewende  en blywende woord van God…die woord van die Here bly vir tot in ewigheid.  Die Griekse woord anagegennêmenoi ‘weergeborenes’ is weer ’n passiewe vorm wat na God verwys wat ons weer/van bo laat gebore word. Dit gebeur deur die woord van die Here te glo. Efesiërs 2:8 sê: Uit genade is julle verlos/gered deur geloof. En dit (verlossing en geloof) kom nie uit julleself nie; dit is ’n gawe van God.

Titus 3:4-7 sê: ‘Toe die goedheid en menseliefde van God, ons Verlosser, verskyn, het Hy ons verlos  – nie op grond van werke wat ons uit geregtigheid gedoen het nie, maar op grond van sy ontferming – deur die afwassing van die wedergeboorte en vernuwing deur die Heilige Gees, wat Hy ryklik oor ons uitgegiet het deur Jesus Christus, ons Verlosser. So het ons, geregtig deur sy genade, erfgename geword van die ewige lewe waarop ons hoop.’

Johanns 1:12-13 sê: ‘Aan almal wat Hom aanvaar het, hulle wat in sy Naam glo, het Hy die reg gegee om kinders van God te word, dié wat nie uit bloed, of liggaamlike drang, of volgens die wil van ’n man nie, maar uit God gebore is.’

Met ander woorde, dit hang nie van jou datum van bekering af nie, maar van jou geloof in die Here Jesus as jou Verlosser. As jy in Hom glo, kan jy seker wees van jou wedergeboorte deur God. Jy word weer gebore deur die Heilige Gees wat in jou werk om in Jesus te glo.  Bekering is ook nie ’n saak van een dag waarvan jy die datum onthou nie, maar die Here roep ons om daagliks tot bekering te kom. Dit is ’n lewenstaak, wat deur jou hele lewe loop. Efesiërs 4:16 sê: ‘…dat ons eerder, terwyl ons in liefde aan die waarheid vashou, in alle opsigte na Christus toe sal groei..’ 2 Kor 3:18 sê: ‘En ons almal, terwyl ons met ontsluierde gesig die heerlikheid van die Here aanskou soos in ’n spieël (nl. in sy woord), word ons deur die Gees verander na die beeld van Christus’  sodat ons al meer soos Jesus sal word. Die vrug van die daaglikse werk van die Gees in ons is liefde, geduld, goedheid, getrouheid, vrede, vreugde, vriendelikheid, nederigheid en selfbeheersing (Galasiërs 5:22-23).

Die Griekse woorde in die Nuwe Testament vir bekering is metanoia, strefōmai en epistrefō.

 Metanoia beteken dat jou manier van lewe verander as gevolg van ’n verandering van jou gedagtes en houding oor sonde en die regte verhouding tot God wat vir jou sonde aan die kruis gesterf het, vgl. bv. Romeine 2:4: ‘Of verag jy die rykdom van sy goedheid, sy verdraagsaamheid en geduld, en besef jy nie dat God se goedheid jou tot bekering wil bring nie?’

Strefōmai beteken om jou manier van lewe te verander en dat jy doen wat die Here van jou vra in sy Woord; vgl. bv. Matteus 18:3-5 ‘Voorwaar Ek sê vir julle: As julle nie verander en soos kinders word nie, sal julle beslis nie in die koninkryk van die hemel ingaan nie. Wie homself dus gering ag soos hierdie kind, hy is die belangrikste in die koninkryk van die hemele. En wie een so ’n kind in my Naam ontvang, ontvang My.’

Epistrefō beteken om jou manier van lewe in ’n spesifieke rigting te verander, wat impliseer dat jy na God toe terugkom; vgl. bv. 1 Petrus 2:25 ‘Julle was immers verdwaal soos skape, maar nou het julle teruggekeer na die Herder en Bewaker van julle siele.’  – dit beteken dat jou lewenswyse heeltemal omdraai. Dat jy begin om nie meer vir jouself te lewe nie, maar vir God, en te vra wat Hy wil hê dat jy moet doen, en om jou lewe in te rig volgens sy Woord.

Die Heilige  Gees werk in ons, om ons te oortuig van ons sonde voor God, en van ons verlossing daarvan deur Jesus se liefdesoffer, wat die straf op al ons sonde aan die kruis vir ons gedra het. En ons bekering bestaan daarin dat ons dit begin glo, en dat ons al meer in dankbaarheid daarvoor  lewe deur ook ander te vergewe wat ons benadeel (vgl. Matteus 5:45-48 julle moet julle vyande liefhê soos ons Vader ons liefhet), en mense in nood by te staan (vgl. Matteus 25:31-45: Wat ons vir een van die geringste behoeftige gelowiges gedoen het, kos gegee het, water gegee het, klere gegee het, verwelkom het, besoek het, het ons vir Jesus gedoen).

Skrywer: Prof Francois Malan