Jurgens vra:

Martin Luther het gesê ons is terselfdertyd regverdige en sondaar. Die praktyk bewys dit tog duidelik. Wat is die oorsprong van sonde ná regverdigmaking? Pelagius het geglo die mens sondig sommer net uit navolging of gewoontes. Wat is die bewys dat ons steeds sondig ná regverdigmaking uit ons sondige natuur? Met verwysing na 2 Petrus 1:4 wat leer ons het die verdorwenheid ontvlug en nou ook deelgenote geword van die Goddelike natuur.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ons vraagsteller stel ‘n baie interessante en belangrike saak aan die orde, wat op die volgende neerkom: Wat is die status van ons lewe nadat ons deur God regverdig verklaar is? Bly ons (ou) natuur presies dieselfde of verander dit? Indien dit verander, hoekom lyk dit of ons ou sondes steeds ongebreideld voortwoeker? Om hierdie vrae na behore te antwoord, wil ek begin by die sogenaamde heilsorde of heilsweg.

Regverdigmaking maak deel uit van die heilsorde of heilsweg. Ander sake wat gewoonlik ook hier ter sprake kom, is uitverkiesing, wedergeboorte, roeping, bekering, geloof, verlossing/redding en heiligmaking. Hierdie begrippe beskryf almal die manier waarop ons deel kry aan die heil wat God ons in Christus skenk. Van nature is ons slawe van die sonde, maar op bogenoemde maniere skenk God aan ons sy genesing of heil. Soms word dit so voorgestel dat hierdie begrippe ‘n bepaalde volgorde van gebeure voorstel, byvoorbeeld ons word eers uitverkies, dan wedergebore, dan geroep, ensovoorts (vandaar die term heils-orde), maar dit is eerder so dat elkeen van hierdie begrippe die hele heil beskryf, hoewel elke keer net vanuit ‘n ander perspektief of hoek. Dis soos ‘n diamant met verskillende vlakke – elke vlak laat ons die hele diamant waardeer, maar telkens vanuit ‘n ander hoek.

Wat wil regverdiging ons dan laat sien van God se heil? Regverdiging beskryf die gebeure waar God ons vryspreek, of onskuldig of regverdig verklaar, op grond van Christus se verdienste. In onsself is ons sondaars, ons het geen gronde om aan God te bied waarom Hy ons moet vryspreek nie. Maar nou het Hy in genade self Iemand voorsien wat nie net in ons plek vir ons sonde gestraf is nie, maar wat ook in alle opsigte sonder sonde was. En wanneer ons volledig afstand doen van ons eie floue poginkies tot selfregverdiging en onsself werp op Christus se verdienste, dan verklaar God ons regverdig om Christus wil; dan beskou Hy ons asof ons geen sonde meer het nie. Regverdiging beteken dus die vryspreek van sondaars op grond van Christus se verdienste. My status voor God is dan dié van regverdige, van sondelose. (Lees veral Rom 3:21-31; 4:5; 2 Kor 5:21 en Gal 2:15-21 hieroor.)

Maar nou die vraag van ons vraagsteller: Waar kom die sonde dan vandaan ná ons regverdiging? Is ons dan nie hiervan vrygespreek nie? Het ons dan nie van status verwissel in die oë van God – van sondaar na regverdige nie? Op grond van baie Skrifuitsprake moet ons sê dat ons status voor God inderdaad verander het. So moet die gemeente in Korinte van Paulus hoor dat God hulle “geroep het om aan Hom te behoort”. Letterlik staan daar dat die gemeente “geroepe heiliges” is (1 Kor 1:2). Juis hierdie gemeente waar daar soveel probleme en sonde voorgekom het, se status voor God is dié van heiliges. En so verklaar Paulus dit ook van die gelowiges in Rome (Rom 1:7), van al die gelowiges in Agaje (2 Kor 1:1), van die Efesiërs (Ef 1:1), ensovoorts. Heiliges – dít is wie hulle is in Christus; dis hulle status. Maar hierdie status moet nou verwerklik en uitgeleef word; hulle moet as ‘t ware ingroei in hulle status. Gelowiges moet nou word wat hulle reeds is kragtens hulle geloof in Christus. En dit gebeur nie eensklaps nie; dit vat ‘n leeftyd om aan hierdie status gestalte te gee. En selfs dan gebeur dit nie volkome nie. Daarom dat 1 Kor 15:42-44 sê dat hierdie verganklike bestaan van ons op aarde uiteindelik met onverganklikheid vervang moet word, hierdie geringe gestalte na heerlikheid omgeskakel moet word, ‘n natuurlike liggaam met ‘n geestelike liggaam vervang moet word. En dit gebeur in die opstanding. Dan word dit duidelik wie ons eintlik is: geheiligdes in Christus.

As ons die situasie soos hierbo geskets in ietwat geleerder, teologiese spraakgebruik moet verduidelik, kan ons sê dat ons status as regverdiges en heiliges in Christus ‘n forensiese en etiese werklikheid is. Dit beteken dat ons kragtens God se hoë reg vrygespreek is van alle skuld voor God (forensies, soos in ‘n hof deur ‘n regter). Ons status is nou dié van ‘n vrygespreekte. Maar terselfdertyd word ons opgeroep om volgens hierdie nuwe status te lewe (eties). Ons lewenswyse moet pas by ons nuwe status; ons moet soos ‘n vrygespreekte leef. Dis soos toe Jesus vir die vrou wat in owerspel betrap is, gesê het: “Ek veroordeel jou ook nie. Gaan maar en moet van nou af nie meer sonde doen nie” (Joh 8:11). Die “gaan maar” is die vryspraak of regverdigverklaring (forensiese handeling), en die “moet van nou af nie meer sonde doen nie” is die etiese; sy moet nou haar status as vrygespreekte gaan uitleef. Verder, teoloë is baie huiwerig om te sê dat hierdie forensiese uitspraak ook inhou dat ons natuur (wese, syn) verander het. (Dis ‘n lang debat waarop ek nie nou kan ingaan nie.) Die relatiewe konsensus onder ten minste Protestantse teoloë is om te sê dat regverdiging wel ons forensiese status voor God verander, maar nie ons ontologiese status (syns- of wesenstatus) nie. Dit beteken ons is nog steeds mense met ‘n brose natuur wat tot sonde geneig is. Ons wesensaard is nie eensklaps vergoddelik nie; ons aard het nie so verander dat ons soos God geen sonde het en tot geen sonde verlei kan word nie (Jak 1:13). Regverdiging beteken eerder dat ons nou in ‘n nuwe personele verhouding tot God staan. As persone is ons steeds sondaars, maar as persone staan ons nou met ons volle sondige menswees ook in ‘n nuwe verhouding tot God. En God kom ons tot hulp in hierdie nuwe verhouding deurdat Hy deur die inwoning van sy Gees ons ‘n nuwe geneigdheid, koers en rigting in ons lewe gee, en ons ook in staat stel om dit uit te lewe.

Vanuit bogenoemde moet ons dus sê dat dit in hierdie lewe ‘n voortdurende stryd is om aan die suigkrag van ons ou natuur te ontkom en Christus toe te laat om in ons gestalte te kry. Daarom dat Paulus so sterk daarop staan dat ons vanuit ons status sal leef. In Rom 6 sê hy dat ons saam met Christus gesterf het vir die sonde; ons is dood vir die sonde; dit het nie meer ‘n houvas op ons nie. Terselfdertyd het ons reeds saam met Hom opgestaan uit die dood om vir Hom die nuwe lewe te leef. Hy moedig die Romeinse gelowiges dus aan om nie toe te laat dat die sonde langer oor hulle heerskappy voer nie, en om hulle sigbare lewens in diens van God te stel. Geen wonder nie dat Luther sy uitspraak van simul justus et peccator – tegelyk regverdige en sondaar – gemunt het om uitdrukking te gee aan hierdie bestaan van die gelowige op aarde. Ons is op weg na volkome heerlikheid, maar hier aan die duskant van die graf is ons nog besig met die stryd teen ons ou natuur, om te wees wat ons reeds in Christus is: heiliges, regverdiges.

Mens sou hierdie aard van die Christelike lewe op aarde ook kon beskryf as ‘n beweeg tussen twee pole: tussen die alreeds en die nog nie. Ons het in Christus alreeds volledig deel aan die nuwe lewe wat God gee, maar hierdie nuwe lewe het nog nie volkome in gelowiges gerealiseer nie. Dit sal eers gebeur by die wederkoms van Christus, wanneer Hy sy koninkryk aan die Vader sal gee en God alles sal wees vir alles (1 Kor 15:28).

Nou kan ons ook aandag gee aan die teks waarna ons vraagsteller verwys (2 Pet 1:4). Dis baie relevant vir hierdie gesprek. Tradisioneel was dit ‘n teks wat veral deur Rooms-Katolieke teoloë gebruik is om daarop te wys dat gelowiges deel kry aan die natuur van God via die genade wat ingestort word in die gelowige se natuur, amper asof daar ‘n uitruil van wese en eienskappe van God plaasvind sodat die gelowige nou op fisiese manier dieselfde natuur as God het, maar sonder dat die mens sy menslike natuur verloor. Wat dan sou beteken dat omdat ons menslike natuur substansieel vergoddelik is, ons eintlik nie meer kan sondig nie.

Hierdie verstaan van 2 Pet 1:4 gaan egter mank aan ‘n paar besware. Eerstens, “deel kry” aan die Goddelike natuur het in die Nuwe Testament altyd ‘n interpersoonlike betekenis; dit hef nooit die menslike aard en natuur op nie; dit is altyd die mens as mens wat persoonlik verbind is en gemeenskap hou met God. Dit gaan dus altyd oor ‘n persoonlike verhouding, nooit om ‘n fisiese deelname aan God se natuur nie. God bly God en ons bly mens. Tweedens, die deel kry aan die Goddelike natuur is nog iets toekomstig, dis nie iets wat nou gebeur nie. As mens hierdie vers meer letterlik vertaal, sal die toekomstige karakter van hierdie deelname aan die Goddelike natuur duideliker word. ‘n Letterlike vertaling van 2 Pet 1:3-4 sou kon lui: “³Sy Goddelike krag het ons alles tot lewe en godsvrug geskenk … ⁴waardeur Hy die kosbare en grootste beloftes aan ons gegee het sodat julle daardeur deelgenote aan die Goddelike natuur kan word, nadat julle die verdorwenheid wat deur die begeerlikheid in die wêreld is, ontvlug het.” Dit gaan dus hier oor die belofte van deelname aan die Goddelike natuur. Derdens, selfs wanneer hierdie deelname aan die Goddelike natuur in die toekoms plaasvind (in die opstanding), beteken dit ook nie dat ons dan letterlik vergoddelik sal word nie. Ons bly mense – weliswaar verheerlikte mense – en as mense sal ons in ‘n nuwe verhouding tot God staan soos wat tans op aarde nie moontlik is nie. Hierdie verhouding sal so nuut en anders wees as waaraan ons tans gewoond is dat die skrywer van 2 Petrus dit in terme van die konsepte van die antieke tyd ‘n “deelname aan die Goddelike natuur” noem, ‘n deelname waar daar geen oorblyfsels van die sonde en die gebrokenheid van hierdie bedeling meer sal wees nie. Maar die gegewens wat ons in die Bybel het oor die aard en toekoms van die mens, gee ons nie die reg om van ‘n totale vergoddeliking van die mens te praat nie, nie nou nie, ook nie in die toekoms nie.

Ons slotsom is dus dat die aard van die regverdiging van die mens, soos hierbo geskets, sowel as die betekenis van 2 Pet 1:4, ons nie ‘n opening gee om van die sondeloosheid van die mens te praat ná regverdiging nie. Dis eerder so dat ons ‘n statusverandering ondergaan in die oë van God – nie speel-speel nie maar werklik – en dat ons deur die inwonende Gees van God nou in staat gestel word om te stry teen ons ou natuur én oorwinning te behaal. Hierdie stryd duur voort tot ons die dag ons kop neerlê. Daarom geld die spreuk van Martin Luther nog steeds: ons is tegelyk regverdige en sondaar.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

20:1 Jesus gee daagliks onderrig aan die volk oor die koninkryk van God, met die goeie nuus (evangelie) van God se vergifnis van sonde (Luk 5:20; 9:6).  

20:2 Die godsdienstige en volksleiers staan voor ’n groot probleem. Hulle wil Jesus uit die weg ruim (vgl. Luk 19:47). Die getal van die volk wat elke dag na Jesus se goeie boodskap (evangelie) kom luister, is te groot vir ’n openlike konfrontasie as hulle Jesus laat arresteer. Daarom probeer die leiers om Hom in diskrediet by die volk te bring met hulle vraag na sy gesag. Waar kry Hy die gesag om die tempel te reinig van die priesters se onverdiende inkomste en van hulle roeping om vir die volk se sonde versoening te doen? Waar kom sy gesag vandaan om soos die skrifgeleerdes die volk te onderrig in die woord van God al is Hy nie as rabbi opgelei nie, en dan bring Hy ’n uitleg van die Skrif wat van hulle verskil? Wie gee Hom die reg  om die familiehoofde se leiding by die regspraak oor die volk by hulle oor te neem? Hulle aanvaar dat niemand gesag kan uitoefen sonder dat hy deur die regte kanale daarvoor opdrag gekry het nie. Hulle meen as Hy sou aandui dat Hy die verwagte Messias-Verlosser van sy volk is, kan die Romeine Hom kom gryp en doodmaak as ’n rebel en opstoker van rewolusie. Indien Hy egter sy Messiasskap sou ontken sal sy populariteit by die volk verdwyn.

20:3-4 Jesus trap egter nie in hulle strikvraag nie, maar stel ’n wedervraag aan hulle om hulle tot ’n persoonlike stellingname oor Hom te dwing; ‘Ek sal ook aan julle ’n vraag vra; sê julle vir My, was die doop van Johannes van die hemel of van mense?’ Iemand kan nie ’n opinie oor Jesus vorm sonder ‘n idee oor Johannes die Doper se bediening nie. Hulle twee se volmag kom uit dieselfde bron. Wie Johannes se boodskap geglo het, sal ook in Jesus glo, want Johannes het Jesus aangekondig as die verwagte Messias wat hulle met die Heilige Gees en met vuur gaan doop. Johannes het met die goeie boodskap die mense voorberei vir die koms van die Christus. Daarvoor het hy die volk tot bekering opgeroep (metanoia om jou hele lewenswyse te verander as gevolg van ’n totale verandering van gedagte en houding teenoor sonde en geregtigheid) en hy het hulle gedoop met die oog op die versoening van hulle sonde wat deur Jesus bewerk sou word (Luk 3:3-6,16,18). Was Johannes se boodskap en doop slegs uit menslike oorwegings, of was dit volgens die wil van God en op God se gesag? Volgens Luk 7:29-30 het die hele volk na Johannes geluister, saamgestem dat God reg gehandel het en hulle deur Johannes laat doop. Maar die leiers het die verlossingsplan van God vir hulle verwerp. Nou word die leiers uitgedaag om voor die volk te verklaar waar hulle staan ten opsigte van Johannes se gesag. Johannes was die stem wat in die woestyn roep om die pad vir die Here se koms gereed te maak, sodat die ganse mensdom sal sien hoe God verlossing bring (3:4-6). En soos Jesus se voorloper moes sterwe oor sy boodskap, moet Jesus ook sterf om God se verlossing vir die ganse mensdom te bewerk (Joh 1:29).

20:5-6 Die leiers hou eers ’n samespreking oor die voor- en nadele van hulle antwoord. Hulle is duidelik nie bekommerd oor die waarheid nie, maar konsentreer op die gevolge wat hulle antwoord kan inhou. Al drie die sinoptiese Evangelies vertel van hulle vrees. Lukas voeg ’n rede vir hulle vrees by, dat hulle gestenig kan word. Al drie sê dat die hele volk Johannes die Doper as ’n profeet van God se woord beskou, met ander woorde dat hy met goddelike gesag oor Jesus gepraat het. En as hulle uit vrees vir die volk sou erken dat Johannes met die gesag van God gepraat het, sou Jesus met reg kon vra waarom hulle Johannes dan nie geglo het en vir Jesus aanvaar het nie. Hulle besef hulle strikvraag aan Jesus het geboemerang.

 20:7 Hulle kan nie uit oortuiging die waarheid praat nie, en sê daarom hulle weet nie waar Johannes se gesag vandaan kom nie. Daarmee erken hulle voor die volk dat hulle nie bekwame geestelike leiers is in die lewensbelangrike geloofsvraag nie. Daarmee het hulle ook hulle reg verloor om Jesus uit te vra oor waar sy gesag vandaan kom. 

 20:8 Hulle weiering om ’n uitspraak te maak impliseer dat Hy hulle tog geantwoord het, en dat Hy oortuig is dat Hy en Johannes met goddelike gesag optree. En omdat hulle dit nie gewaag het om ’n geloofsuitspraak oor Hom en Johannes die Doper te maak nie, bly die geheim van Jesus se gesag vir hulle verborge met al die gevolge daarvan vir hulle en vir die volk. Deur hulle weiering om ’n uitspraak te maak, laat dit Jesus nie sonder magtiging vir sy optrede nie, maar het hulle hulleself blootgestel as onbekwaam om die geestelike lewe van die volk te lei.

Hiervandaan volg Lukas oorwegend Markus as sy bron. Hy gebruik die vierde blok in Markus 11:1-13:37. Hier en daar word ander oorlewerings ingevleg. Hier is drie afdelings: gebeurtenisse wat met die intog saamhang, gesprekke en verduidelikings, en die toekomsrede.

 Die intog in Jerusalem (Luk 19:28-40)

19:28 Na Jesus se optrede in Jerigo en sy gelykenis oor sy wederkoms, is Jesus weer op die pad waar hy vir Saggeus in die boom sien sit het. Hy loop doelgerig voor die skare die 28 kilometer oor die berge en deur die dale na Jerusalem om deur die Jode verwerp te word, te ly, te sterf en op te staan (vgl. sy drie groot aankondigings daaroor in Lukas 9:22, 44; 18:31-33). Daar staan ‘Hy het opgegaan na Jerusalem,’ 800 meter bo seespieël in die Noord-Suid bergreeks, vanaf Jerigo 213 meter onder seespieël in die Jordaanvallei, dit wil sê 1013 meter hoër as Jerigo. Maar daar sal Hy ook aan die kruis verhoog word om almal na Hom toe te trek (vgl. Joh 12:32-33).

 19:29-30 Van Jerigo af kom hulle eers by Betanië aan die oostekant van die Olyfberg, daarna by Betfage aan die westekant van die Olyfberg (Lukas volg Markus 11:1 se onduidelike volgorde van eers Betfage en dan Betanië; vanuit Jerusalem sien ‘n mens eers Betfage en dan Betanië). Van Betfage stuur Jesus twee van sy dissipels om die vul te gaan haal (volgens Mark 11:2 ’n donkievul). Sagaria 9:9 lui: ‘Jubel, Sion! Juig, Jerusalem! Jou koning sal na jou toe kom. Hy is regverdig en hy is ’n oorwinnaar (Die Griekse vertaling, die Septuaginta: ‘verlosser’), hy is nederig en hy ry op ’n donkie, op die hingsvul van ’n donkie.’ Jesus kom om dié profetewoord te vervul. Hy is die koning, met die Heilige Gees gesalfde (Messias/Christus; Luk 3:22), die regverdige (1 Joh 2:1; vgl. Matt 27:19; Luk 23:47); oorwinnaar/verlosser wat die sonde oorwin en ons daarvan verlos (Luk 2:11), nederig (Matt 11:29).  Niemand het nog ooit op die donkievul gesit nie, ongeskonde rein vir gebruik deur die Here, soos die paaslam sonder liggaamsgebrek (Eks 12:5), soos Moses se rooi koei vir die sondeoffer (Num 19:2) en die Filistyne se melkkoeie wat die ark moes terugbring  (1 Sam 6:7). Jesus kom uit die nageslag van Juda vir wie Jakob geseën het as die oorwinnaar met ’n donkie as rydier (Gen 49:10-11). Teenoor die trotse perd as oorlogsdier, is die nederige donkie teken van sy koms in vrede.

 19:31 As iemand daaroor navraag doen moet hulle sê: ‘Die Here (ho kurios) het hom nodig.’ Jesus het konstant van Homself gepraat as ‘Die Seun van die Mens,’ ’n ware mens, maar verwys nou na Homself as ‘Die Here.’ So gaan Hy Jerusalem in, om as ware mens en ware God vir die sonde van die mensdom te sterf.

 19:32-34 Hierdie Here beskik oor al die diere op duisende heuwels (Ps 50:10) en die eienaars van die donkievul aanvaar sy seggenskap (die eienaars, hoi kurioi; die woord word gebruik vir eienaars, here, konings en vir die Here; Lukas speel hier met die twee woorde om Jesus se goddelikheid te beklemtoon teenoor die ander eienaars. Die ander Evangelies praat nie van ‘die eienaars’ nie). Jesus is die eintlike Eienaar van alles. Dat Hy die Here is word deur Lukas beklemtoon. Markus 11:3 het nog ’n belofte dat die donkie dadelik teruggestuur sal word. Matteus praat van ’n donkie en ’n vul, en dat die eienaar die twee dadelik vir die Here sal stuur (Matt 21:2-3). Johannes 12:14-15 het net die verwysing na Sagaria 9:9.

 19:35-36 Jesus ry teen die Olyfberg af deur die Kedronspruit Jerusalem binne onder die mense se verering. Hulle sprei hulle klere op die donkie en op die pad, om ’n erepad vir Hom te maak, soos met Jehu se kroning (2 Kon 9:11-13). Markus 11:8 en Matt 21:8 het ook nog takke met blare op die pad (vgl. Ps 118:27); Johannes 12:13 praat van palmtakke waarmee hulle Jesus tegemoetgegaan het. Hulle laat Jesus op die donkie klim – epibibazō laat klim/ry op; dieselfde woord word in die Griekse vertaling van 1 Kon 1:33 gebruik. Jesus, Seun van Dawid (Luk 1:32), ry Jerusalem binne soos Dawid se seun Salomo op Dawid se muil Jerusalem binne gery het na sy salwing by die Gihonfontein in die Kedrondal. Daarmee is die belofte van die Here aan Dawid vervul: ‘Jou koningshuis en jou koningskap sal vir altyd voortbestaan’ (2 Sam 7:16; vgl. Amos 9:11 dat die Here die vervalle hut van Dawid weer gaan opbou). In die nuwe bedeling word die vervalle hut van Dawid die koninkryk van God, met Jesus as die gesalfde nederige Koning.

 19:37-38 Die skare wat saam met Hom teen die steil afdraande van die Olyfberg af beweeg sien Jerusalem en die tempel oorkant die Kedrondal voor hulle lê. Hulle roep entoesiasties die woorde van Ps 118:26 uit ‘Geseënd is Hy (die Koning – wat ook in Joh 12:13 bygevoeg is by Ps 118:26), wat kom in die Naam van die Here.’ Lukas voeg hier die woord koning in om geen twyfel te laat dat dit ’n kroningsprosessie is nie (Luk 13:35 het nie die byvoeging nie).

Ps 118:26 is die seëngroet waarmee die priester gewoonlik die pelgrims by die paasfees begroet. Daarby roep die skare: ‘Vrede in die hemel en heerlikheid in die hoogste.’ Jesus gaan met ’n groot skare vreugdevolle juigende aanhangers die stad binne. Hulle vreugde besing die Naam van die Here – sy genadige persoonlikheid (vgl. 18:43). Die rede vir hulle vreugdesange is die wonders wat Jesus al gedoen het, en waarvan hulle getuies is. Dit is voortekens van die komende koningskap van God wat hulle in Jerusalem verwag (o.a. op grond van Sagaria 14:4). Lukas voeg by: ‘vrede in die hemel,’ terwyl die engele ‘vrede op aarde’ gesing het (Luk 2:14) – vrede in die hemel verwys daarna dat God versoen is met die mensdom. Die skare verwag dat God se koningskap, wat in die hemel herstel is, deur Jesus vanuit Sion op die aarde kom aanvaar en bewerk. Ps 118:25 bid om verlossing. Jesaja 9:5 het Hom die Vredevors genoem. Lukas vervang die Hebreeuse woord ‘Hosanna’ in die ander Evangelies, met  die Griekse word doksa (heerlike verstommende mag, verskyning in heerlikheid, eer, grootheid) ‘heerlikheid in die hoogste’ – met verwysing na God. Die atmosfeer is gelaai met die verwagting van die Messias en die entoesiasme van die skare ken geen perke nie.           

 19:39  Die Fariseërs in die skare, wat waarskynlik saam met die skare uit Galilea gekom het, was die leiers in die sinagoges in die dorpe. Hulle beskou Jesus as ’n leermeester (didaskalos) – nie as die verwagte Messias, die nuwe koning van Israel nie. Daarom sê hulle Hy moet sy leerlinge (mathêtai volgelinge, leerlinge, dissipels) bestraf (epitimaō bestraf, gedrag afkeur, dreig). Hulle moet ophou met die valse verering van hulle leermeester as die verwagte Messias. Daarby het Goewerneur Pilatus vanuit Sesarea gekom om vanuit die Burg Antonia ’n ogie te hou oor die fees, en sy soldate kan onder die volk inspring om ‘n oploop met geweld te onderdruk. Markus het nie hierdie reaksie van die Fariseërs nie, vgl. egter Matt 21:15-16 na die reaksie van die Sadduseër leierpriesters toe Jesus op die tempelterrein kom. Die priesters het die offers by die tempel in Jerusalem gebring; die Fariseër skrifkenners het die volk onderrig. Beide groepe was deel van die Joodse Raad van 70, die Sanhedrin; Johannes 2:19 vertel net van die Fariseërs wat moedeloos vir mekaar sê dat die hele wêreld agter Jesus aan loop.   

19:40 In sy antwoord verwerp Jesus die Fariseërs se waarskuwing en bevestig Hy sy koningskap. As Jesus se koningskap verwerp word, sal dit deur die klippe se uitroepe gevolg word. Dit is ’n spreekwoord uit Habakuk 2:11 wat die Here se straf op die Galdeërs van Babel aankondig omdat hulle baie volke uitgeroei het: ‘Selfs die klippe in die mure skreeu oor wat jy gedoen het.’ Deur Jerusalem se verwerping van die proklamasie van Jesus se koningskap bring hulle die oordeel oor hulleself, wat op die vernietiging van hulle en hulle stad en sy mure gaan uitloop (vgl. Luk 13:35; 21:5-6). In 70 n.C. word die stad deur die Romeine ingeneem en verwoes. Dit word in die volgende verse uitgespel.

Daar is ooreenkomste en verskille tussen hierdie gelykenis wat by Jerigo uitgespreek is en Matteus 25:14-30 wat in Jerusalem uitgespreek is. In Matteus gaan dit om verskillende groot bedrae wat volgens die slawe se bekwaamhede aan hulle toevertrou word vir belangrike werke. In Lukas gaan dit om klein bedrae wat gelyk onder die tien slawe verdeel is om mee te gaan woeker. Matteus herinner ons dat ons almal verskillende gawes het; Lukas dat ons almal een basiese taak in hierdie lewe het. Matteus konsentreer op die toekomstige koninkryk van God; Lukas gee voorrang aan Jesus se verklarings oor die koninkryk van God wat reeds teenwoordig is (vgl. Luk 4:21 hierdie deel van Die Skrif is vandag vervul; Luk 17:21 die koninkryk van God is in julle midde; Luk 22:69 van nou af sal die Seun van die Mens aan die regterhand van God die Magtige sit. Die onmiddellike krisis wat Jesus voorspel is sy eie dood, wat ook die vervolging van sy dissipels behels en die oordeel oor Jerusalem. Die finale wêreldkrisis sal skielik kom (Luk 17:24; 18:8a) maar kan onbepaald uitgestel word (Luk 17:22; 18:1;8b).

 19:11 Terwyl die mense na Jesus se verklaring luister, dat Hy die beloofde Herder van Esegiël 34 is, vertel Jesus vir hulle ’n ander gelykenis, omdat die mense verwag dat die koninkryk van God nou skielik gaan aanbreek (anfainomai begin sigbaar word, verskyn) wanneer hulle in Jerusalem sou aankom, en dat Jesus daar as die koning van Israel gekroon gaan word. Die derde en laaste deel van sy tog na Jerusalem het aangebreek. Die gelykenis word gevolg deur sy intog in Jerusalem (19:29-44).

 19:12 Jesus vertel ’n gelykenis om die koms van sy koninkryk te verduidelik: ’n man van hoë afkoms (eugenês hoë status, wat moontlik aan ’n adellike afkoms verbind is) vertrek na ’n ver land om vir homself ’n koningskap te ontvang en dan terug te keer. Daarmee wys Jesus die verwagting af dat Hy in Jerusalem as koning gekroon sal word. Hy vat ook nie die koningskap vir Homself nie, maar ontvang dit; nie in Jerusalem nie, maar in ’n ver land. Eers as Hy weer kom sal dit duidelik word dat Hy die Koning is. En dit gaan nie dadelik geskied nie, want Hy gaan na ’n ver land toe, sonder aanduiding van wanneer Hy terugkom. Die rower aan die kruis spel ook uit dat Jesus nog na sy koninkryk toe gaan om sy volmag te ontvang (Luk 23:42). In Luk 12:36 suggereer Jesus ook dat sy volgelinge soos slawe is wat wag dat hulle eienaar van die bruilof af terugkom. In Luk 18:31-33 verwys Jesus na sy aanstaande lyding, dood en opstanding in Jerusalem, soos Luk 17:22 praat van die tyd van lyding wat nou vir sy volgelinge voorlê, en Luk 17:24 verwys na sy wederkoms.

 19:13 Sy volgelinge word verwys na die tyd tussen Jesus se opstanding en wederkoms. Hulle word vergelyk met die tien slawe van die man van hoë afkoms. Tien is ’n ronde getal wat al Jesus se volgelinge verteenwoordig. Hulle word sy slawe genoem, wat aan hulle Eienaar behoort (Paulus sê: ‘ons is duur gekoop’ met sy bloed; 1 Kor 6:20; Rom 5:9; Ef 1:7; 2:13; Kol 1:20). Aan elkeen word ’n klein sommetjie geld toevertrou om mee te gaan woeker (pragmateuomai besigheid doen), 1 mina per slaaf, ongeveer vier maande se loon vir ’n arbeider (Matteus 25:14-30 se gelykenis wat in Jerusalem uitgespreek is, praat slegs van drie slawe aan wie verskillende getalle talente gegee is, 1 talent verteenwoordig ongeveer 6000 daglone). In Luk 19:17 word verwys na die slaaf se getrouheid in iets wat baie gering is. So ook in Luk 16:10. Aan elkeen van sy volgelinge word die boodskap van verlossing deur Jesus toevertrou, om dit te gaan vertel en uit te leef en so by ander mense uit te kom met die evangelie van verlossing wat deur die hele wêreld versprei moet word.

 19:14 Die teenstand van die burgers teen die koningskap van die man van hoë afkoms, het ’n voorbeeld uit die resente geskiedenis van Jerusalem se reaksie op Jesus se verlange. Hulle woorde: ‘Ons wil nie’ dat hierdie man oor ons heers nie, is ’n weerklank van Jesus se klagte in Luk 13:34 ‘Jerusalem, Jerusalem…. ‘julle wou nie’  dat Jesus hulle onder sy vlerke bymekaar maak nie.

 [Jerusalem het ’n geskiedenisvoorbeeld van hulle opstand teen hulle koning. Toe Herodus die Grote in 4v.C. dood is, het sy seun Argelaus na Rome gegaan om vir keiser Augustus te vra om hom in sy pa se plek as koning oor Israel aan te stel, soos sy pa deur die keiser aangestel was. Maar om so wreed soos sy pa voor te kom, maak hy eers 3000 Jode voor die tempel dood. Dit het gemaak dat die Jode Argelaus gehaat het en sy aansoek by die keiser teengestaan het. Argelaus en sy twee half-broers, wat ook aanspraak op die troon gemaak het, kry egter elkeen ’n kwart van hulle pa se ryk: Argelaus oor  Idumea, Judea en Samaria; Herodus Antipas oor Galilea en Perea; en Filippus oor Batanië, Tragonitus en Auranitis. Hulle tante Salome kry die res. In die tiende jaar van Argelaus se heerskappy gaan kla die burgers van Jerusalem by die keiser oor die wrede regering van Argelaus. Daarop verban die keiser vir Argelaus na Wene in 6 n.C., en vervang hom met agtereenvolgende goewerneurs, vgl. Josefus se Antiquitatis Judaiorum 17:9,12-13].

 Deur Jesus as hulle koning te verwerp sê die leiers en ’n groot deel van die bevolking eintlik dat hulle God en sy Seun verwerp (vgl. die klagte wat hulle teen Jesus by goewerneur Pilatus lê; Luk 23:1-5; 13-25).

 19:15 Die Jode se teenstand teen Jesus het nie sy kroning as Christus, die gesalfde Koning van God se Koninkryk verhinder nie (vgl. Luk 22:42; 22:69 die Seun van die Mens sit aan die regterhand van God). By sy wederkoms sal Hy van elkeen rekenskap vra van die wins wat hy gemaak het met die gawe wat die Here aan hom/haar toevertrou het. 

 19:16-19 Van drie van die tien slawe word vertel wat hulle met die gawe gemaak het. Die eerste en tweede vertel dat die mina wat aan hulle toevertrou is, onderskeidelik tien en vyf minas bygemaak het, ’n 1000% en 500%. vermeerdering. Hulle roem nie oor hulle aandeel aan die vermeerdering nie, maar stel dit so asof die Heer se mina in hulle hande vrugbaar was, vanself vermeerder het. Hulle eienaar word as kurios, Here/meneer, aangespreek. Albei slawe word bevorder en aangestel oor die aantal stede wat hulle volgens hulle wins gemaak het. Daarmee tree hulle in diens van die Here om sy wil in die stede uit te voer. Hulle loon is nie rus nie, maar ’n groter geleentheid om diens te lewer, omdat hulle getrou was in die geringste wat aan hulle toevertrou is (vgl. Luk 16:10). Hulle troue diens verskaf aan die dienaars ’n aandeel aan die koningsheerskappy van Christus (vgl. Luk 12:32; 22:29-30). Van die tweede slaaf word nie gesê dat hy ’n goeie en getroue slaaf is nie, maar dit word blykbaar veronderstel.

 19:20-21 ’n Ander slaaf, wat mense wat soos hy optree verteenwoordig, kom en sê: ‘Meneer (kurios) hier is jou mina, wat ek vir veilige bewaring weggesit het (apokeimai om iets weg te sit vir veilige bewaring) in ’n spoudarion (’n klein lappie wat gebruik kan word as handdoek, borslap, sakdoek, gesigsvadoek). Want ek was bang vir jou omdat jy ’n austêros (harde, streng, veeleisende) man is, wat vorder wat jy nie belê het nie en oes wat jy nie gesaai het nie.’  Sy houding is deur vrees gedryf. Sy opvatting van sy heer is dat hy ’n harde onvriendelike man is, wat eiendom wat nie syne is nie, vir hom toeëien, om wins te maak uit ander mense wat vir hom werk. 

 Jesus bedoel dat elke volgeling van Hom gebruik moet maak van die gawe wat aan hom/haar toevertrou is tydens die wagtyd op sy terugkoms. Jesus kom weer en dan as regter wat streng gaan oordeel oor elkeen se aandeel aan die werk in God se koninkryk, aan die deel wat aan hom/haar toevertrou is.

 19:23 Sy valse beeld van sy heer moes hom daartoe gebring het om ten minste die geld van sy heer in die bank te sit om vir sy heer rente te laat trek. Dan sou hy ten minste iets met sy heer se geld vir sy heer gedoen het, en nie net niks daarmee gedoen het nie. Ons verlossing deur Jesus is nie bedoel om onsself gelukkig en veilig te hou nie, ‘in ’n doek toegedraai,’ in jou eie dop of groep teruggetrek nie, maar om vir ons Here en ons medemense te lewe en te werk, in sy koninkryk en onder sy koningskap. Eintlik werk Hy deur ons met ander mense, en so vermeerder sy evangelie wat Hy aan ons toevertrou.

 19:24-25 Die omstanders kry die bevel om die mina van die slaaf wat een ontvang het weg te neem en dit te gee aan die een wat 10 minas by verkry het. Die een wat die een mina ontvang het word nie gestraf nie, maar dit waarmee hy vertrou was, word hom ontneem (vgl. 1 Kor 3:13-15). Vir die omstanders is die opdrag onverstaanbaar. Hulle sien nie dat die man wat 10 minas by verkry het, met groot toewyding aan sy Heer, deur die Here gebruik is en met groter verantwoordelikheid vertrou kan word nie. Vir hom dra sy toewyding in die geringe nog verdere vrug.

 19:26 Jesus antwoord met ’n spreuk oor dié wat het en dié wat nie het nie. Die spreuk is reeds in ’n ander verband in Luk 8:18 gebruik, van jou lig wat nie onder ’n houer weggesteek moet word vir die mense wat wil inkom nie (so ook in Markus 4:25; in Matt 13:12 oor Jesus se gebruik van gelykenisse wat vir sommige onverstaanbaar is). In God se heilswil word algehele oorgawe aan Hom met groeiende vervulling geseën – vgl. Luk 6:36-38 soos ons Vader moet ons barmhartig wees, sonder om te oordeel of te veroordeel, maar deur te vergewe en te gee. Dan sal aan ons ’n goeie oorlopende maat gegee word; want met die maat waarmee ons meet sal ons deur God gemeet word.

 19:27 Die slot keer terug na die beeld van die mense wat nie die hoë amptenaar as hulle koning wou hê nie. Dit is ’n waarskuwing vir Jerusalem wat Jesus in die volgende paar dae gaan verwerp en kruisig. Met hulle verwerping van die Koning wat God na hulle toe stuur, bewerk hulle onvermydelik hulle eie ondergang (Joh 19:37 haal Sagaria 12:10 by die kruis van Jesus aan: Hulle sal Hom sien vir wie hulle deurboor het. En Openb 1:7 sê: elke oog sal Hom sien, selfs hulle wat Hom deurboor het.) Vgl. egter ook die gevaar waarin die vrugtelose slaaf kan verval in Luk 13:25-28, en hoe Jesus oor Jerusalem huil in 19:41-44.