12:49-50  In die Ou Testament word dikwels gepraat van mense wat deur vuur getoets en geoordeel word, of oorweldig word deur ’n see van moeilikhede (Ps 66:10-12; 69:2-3; Jes 43:2-4), maar doop is nie ’n Ou Testamentiese begrip nie, hoewel die woord ‘doop’ gebruik word om in bloed gedruk te word (Eks 12:22), te besprinkel en op die altaar uit te giet (Lev 9:9) in die water druk om te reinig (Lev 11:32; ), vir Naäman om in die Jordaan gewas te word (2 Kon 5). Doop kom eintlik van die opdrag aan Jesus se voorloper, Johannes die Doper (Luk 3:3). Hier gebruik Jesus ‘doop’ as beskrywing van sy eie dood (soos in Mark 10:38-39). Johannes het voorspel dat Jesus die mense met die vuur van God se oordeel sal doop, wat die kaf sal verbrand (Luk 3:16). Maar Johannes het nooit kon dink dat Jesus die eerste sal wees wat daardie doop moet ondergaan nie.

Hierdie rare kykie in die gemoed van Jesus wys iets van sy worsteling as ’n mengsel van verlange na en weerstand teen sy kruisdood. Jesus is oortuig dat God se plan vir die verlossing van die wêreld vereis dat Hy die vuur moet aansteek deur gedoop te word in die toorn van God oor die sonde op aarde (Luk 12:49). Dit begin egter nie by ander mense nie, maar by Jesus, om self die oordeel van God oor die sonde van die wêreld te dra (Joh 1:29). Hy wens dat dit kan begin sodat mense daardeur gereinig kan word van hulle sonde. Maar daar is ook ’n menslike weerstand teen die verskriklikheid van sy dood, deur die straf van God op al die sonde van die ganse mensheid op Hom te neem (vgl. sy bede in Getsemane, Luk 22:42,44; en Joh 12:27-33). In Lukas is dit die eerste heenwysing in die mond van Jesus oor sy aanstaande lyding. Dit word aangekondig met ‘Ek het gekom, en Ek is hier, om ’n vuur op die aarde te werp’ (ballō gooi, bring, aansteek). Dit gaan oor die aardbol versprei. Dit bring God se oordeel oor die sonde van die mensdom (soos destyds vir Egipte), maar vir dié wat in die Lam van God glo (waar die bloed van die Lam aan die deurkosyne gesmeer is) is Hy die Paaslam wat vir ons geslag is (1 Kor 5:7)), en het die koninkryk van God gekom. Vir hulle het die vuur van die Heilige Gees gekom om hulle te lei.

12:51-53 Die Joodse geskrifte tussen die Ou en Nuwe Testament is vol waarskuwings oor die ellende (wee julle) wat oor die wêreld sal kom voor die vestiging van die koninkryk van God, maar nêrens is daar ’n gedagte dat die Messias wat hulle verwag, self deur die diep waters moet gaan nie. Miga 7:6 beskryf die opbreek van die gesin as simptome van Israel se degenerasie, maar sou nie daaraan dink dat God self gesinne gaan opbreek om sy doel uit te werk nie. Want die vuur wat Jesus kom aansteek het, bring skeiding tot in gesinne (diamemerismenoi mense wat verdeeld is in teenoorstaande en vyandige eenhede; die Griekse idioom om ‘vuur te werp/aan te steek’ beteken ook om onmin en verdeeldheid te veroorsaak). Die koms van Jesus beteken ’n onvermydelike konflik van lojaliteite, om eens en vir altyd te kies tussen God se koninkryk en jou eie nasionalisme. Jesus het geweet as die Jode Hom verwerp, verwerp hulle hulle laaste kans om nasionale veiligheid en vrede te kry. Vir mense wat vir Jesus kies is daar die ‘vrede op aarde vir dié mense in wie God ’n welbehae het!’ waarvan die engele gesing het (Luk 2:14). Maar mense wat nie in Hom glo nie, staan reeds veroordeel (Joh 3:17-21). Vir baie is Jesus ’n struikelblok (vgl. Rom 9:33 en 1 Petr 2:6,8 se aanhaling uit Jes 28:16).

In een gesin van vyf, die nouste menslike gemeenskap as voorbeeld, sal twee teen drie, en drie teen twee, verdeeld wees: (1) pa teen (2) seun, (3) ma teen (4) dogter en teen (5) skoondogter, wat almal in een huis sou woon; die ouer geslag teenoor die jonger geslag en die jonger geslag teenoor die ouer geslag (in 1 Kor 7:12-16 is dit selfs tussen man en vrou). Die mens wat vir Jesus kies, sal gehaat en vervolg word deur dié wat teen Hom kies.

Die volk word tot bekering geroep (Luk 12:54-13:9)

Vanaf 12:1 het Lukas woorde van Jesus byeengebring. Hier gaan hy daarmee voort. Maar nou gaan dit nie meer soseer oor die posisie van sy volgelinge in die wêreld nie, maar is dit meer ’n oproep tot die volk, wat geluister het na Jesus se onderrig aan sy volgelinge, om hulle te bekeer. Die oproep kom ná die aankondiging van die skeiding wat Jesus bewerk tussen gelowiges en ongelowiges. Lukas skilder nie meer die samedromming van die skare om Jesus soos in 12:1 nie. Die tema van Jesus se prediking word nou meer ’n oproep tot die skare om hulle te bekeer tot die aanvaarding van Jesus en God se koningskap oor hulle lewe. Vir Israel word dit ’n onmiddellike krisis.

Beoordeling van die tyd (Luk 12:54-56)

12:54-55 Die volk is almal kenners van die weer. As die westewind oor die Middellandse see ’n wolkie aanwaai, bring dit reën. As die wind egter oor die woestyn in die suide waai, beteken dit droë warm dae.

12:56 Hulle kan die weerpatrone, die ‘gesig/voorkoms van die aarde en die lug’ beoordeel. Maar hulle weet nie hoe om hierdie besondere geleentheid (kairos), toe die Skepper van die aarde en die Lig van die wêreld na hulle toe gekom het, te beoordeel nie. Jesus noem hulle ‘skynheiliges.’ Hulle rig hulle lewens in volgens die weerpatrone wat hulle vertrou, maar die God agter die weer word nie vereer en vertrou nie. Johannes die Doper het hulle reeds geroep om hulle siening van hulleself as God se uitverkore volk te heroorweeg. Hulle verkiesing is nie bedoel om as nasie daarop trots te wees nie, en ook nie om wêreldse grootheid aan hulle te bied nie. Johannes het hulle tot berou oor hulle sonde en tot bekering tot God geroep, om God se nederige dienaars te wees. Toewyding aan God en barmhartigheid teenoor jou medemens is ware heiligheid. Hulle sien nie die wolk van genade en seën wat Jesus vir ’n groot aantal mense gebring het raak nie, en ook nie die gloeiende hitte van die oordeel oor dié wat Hom ongehoorsaam is nie. Hulle uiterlike godsdiensritusse het hulle verhinder om die betekenis van Jesus en sy koms raak te sien. Hulle besef nie die dringende erns van die saak nie. God gaan die Romeine in 70 n.C. gebruik om Israel te verstrooi, soos Hy in 722 v.C. die Assiriërs as sy roede gebruik het (Jes 10:5-6). Slegs ’n onmiddellike berou kan hulle red. Die erns van die saak word in die volgende drie paragrawe uitgespel.

Versoen jou met die een wat jou aankla (Luk 12:57-59).

12:57-59 Die insolvente skuldenaar wend elke moontlike poging aan om sy saak buite die hof te skik, eerder as om heeltemal tot niet te gaan deur in die tronk gegooi te word vir sy skuld. Daar het hy geen moontlikheid om geld te verdien om sy skuld te betaal nie, of om losgelaat te word voor al die skuld betaal is nie. So wag die eindoordeel op Israel en sal dit vir hulle beswil wees om die saak met God dadelik uit te maak deur hulle bankrotskap voor Hom te bely en hulle op sy genade te werp. Daarom vra Jesus vir die Jode wat die weerpatrone kan onderskei: hoekom kan julle nie self oordeel oor wat reg is nie (dikaion, reg in die oë van God, om in die regte verhouding tot God te wees)? Jesus bied versoening met God vóór die oordeelsdag aan, deur jou aan Hom te verbind in die geloof. Die voorbeeld roep tot versoening met God en met jou medemens terwyl jy nog op pad is. Jesus het juis gekom om sondaars tot bekering te roep (Luk 5:32).

In Lukas 12:35-59 word die volgelinge van Jesus al meer ingelei in die toekoms van die koninkryk van God, en meer spesifiek na Jesus as die Seun van die Mens en sy wederkoms (vers 40). Hy is die koning in God se koninkryk. Jesus se volgelinge sal daarvoor gereed wees as hulle hulle lewe rig op dit wat daarbo, ‘in die hemel,’ is (12:33). Die Vader gee sy koninkryk, waar Jesus as koning regeer, ook aan Jesus se volgelinge (12:32). Op aarde kan ons koninklik lewe, deur ons Vader versorg, koninklik uitdeel aan behoeftiges, as heersers oor versoekings en selfsug.

12:35 Die gelykenis van die waaksame bestuurder (12:35-38) is ’n oproep aan Jesus se volgelinge om konstant waaksaam te wees, om te lewe in afwagting van die Here se koms. Dit versterk Jesus se onderrig oor die regte gebruik van besittings wat tydelik is, en die wederkoms van Jesus wat seker is. Die Jode het lang jurke gedra, wat met ’n gordel opgebind moes word wanneer hulle handewerk verrig. Dit het ’n spreekwoord geword vir gereedheid om te werk, vgl.  1Petr 1:13 wat letterlik lui: ‘omgord die lendene van julle verstand,’ om verstandelik paraat te wees. Vir die tweede spreuk: ‘en julle lampe aan die brand’ vgl. die gelykenis van die tien meisies in Matt 25:1-13. Die inleidende spreuke wys op die bereidheid van die dissipels vir hulle Heer, terwyl Hy nog by hulle is, en veral wanneer Hy van hulle weggeneem gaan word.

12:36 Hulle moet soos mense wees wat wag op die terugkoms van hulle heer van huwelike/onthale af. Die diensknegte staan gereed vir wanneer hy terugkom. Die lampe in die huis brand nog teen middernag (Luk 12:38) – is dit nie ’n beeld van die kerk wat die lig in die donker wêreld moet wees nie (Matt 5:14)?  Die huwelik word gebruik as beeld van die messiaanse vreugde (Matt 22:2; Mark 2:19; Joh 3:29; Openb 19:9). Hier word dit ’n beeld van Jesus se terugkoms aarde toe van sy hemelse vreugdefees af.

12:37 Die verrassende en buitengewone gebeur in die koninkryk van God. Hierdie heer gord hom aan en bedien sy getroue dienaars as sy vriende aan tafel met ’n feesmaal. In Luk 22:27 word dit juis aangewys as Jesus se grootste diens aan sy volgelinge, soos Jesus met ’n linnedoek om sy lyf die voete van sy dissipels gaan was, in Johannes 13:5. Dit gaan nie om ’n aardse beloning nie. Hierdie Heer maak Homself die Kneg van sy knegte, wat volgens Matt 26:26 sy liggaam aan hulle gee om te eet.

12:38 Die tyd van sy wederkoms is egter onbekend. Hy word deur die hele nag verwag tot in die tweede of derde nagwaak. Onder die Jode (en Grieke) is die nag vir die wagte ingedeel in drie nagwake van 4 uur elk (Rigt 7:19 praat van die middelste nagwaak); die Romeine het hulle nag van 6nm tot 6vm in vier nagwake van 3 uur elk ingedeel

(Mark 13:35: sero aand, media nocte middernag, galli canu hanekraai, mane vroegoggend). Die diensknegte wat tot laat nag nog in gereedheid wag op hulle heer, word deur Jesus ‘geseëndes’ (makarioi) genoem.

12:39-40 Om dringend altyd in gereedheid op Jesus se koms te wag, word met ’n gelykenis beklemtoon: ’n huiseienaar weet nie wanneer ’n dief ’n gat in sy huis se muur, wat van grond gemaak is, gaan grawe nie. As hy sou geweet het wanneer die dief kom, kon hy nog gewag het tot daardie tyd om die diefstal te keer. Maar omdat hy nie weet nie, moet hy altyd gereed wees vir enige gebeurlikheid. As hy egter nie voordurend op wag is nie, word hy deur die dief verras en beroof. So sal die mens, wat nie gereed is vir die koms van die Seun van die Mens nie, wat nie in Hom glo of Hom gehoorsaam nie, ’n onherroeplike verlies ly. Die koms van die Seun van die Mens sal vir hom ’n ewige verdoemenis bring (Dan 7:9-27; 1 Kor 16:22). Daarom moet ’n gelowige in konstante gereedheid lewe vir sy koms, want Hy kom onverwags, soos ’n onverwagte dief in die nag (1 Tess 5:2; Openb 16:15 ). Gereedheid beteken dat gelowiges saam (vgl.’julle’) sal lewe in sy teenwoordigheid (2 Petr 3:10-13; Rom 13:11-14).

12:41 Die tweede gedeelte bekyk die koms van die Here uit ’n ander hoek, die betroubare en verstandige bestuurder teenoor die onbetroubare bestuurders. Dit word ingelei met ’n vraag. Namens die dissipels vra Petrus, sy apostelnaam (vgl. Joh 1:42), oor die voorregte van die apostels bo alle gelowiges. Deur die eeue is die posisie van die leiers van die gelowiges ’n probleem (vgl. Eseg 34:2 vir die herders van Israel wat net vir hulleself sorg; 1 Petr 5:2-3 se waarskuwing aan ouderlinge om nie uit skandelike winsbejag en baasspelerig teenoor hulle kudde op te tree nie). Jesus antwoord op Petrus se vraag deur te wys op die besondere verantwoordelikhede van leiers. Dit raak nie alleen die leraars van gemeentes nie, maar enige persoon aan wie ’n taak opgedra word, ook gewone gelowiges in die kerk en in die wêreldlike lewe. Die bestuurder word in Luk 12:37,43 ’n slaaf genoem, ’n dienaar van dienaars.

12:42-44 Van die betroubare en verstandige bestuurder (oikonomos as bestuurder wat oor ’n huishouding aangestel is) wat deur die heer aangestel sal word (die werkwoord in die toekomstige tyd slaan op die tyd ná Jesus se hemelvaart) oor sy eiendom, word verwag om die huisbediendes (therapeias) hulle rantsoen (sitometrion volle hoeveelheid kos wat hulle toekom) betyds te gee. Anders as die waaksame slawe van Luk 12:35-36, word hier verwys na die leier se verantwoordelikheid teenoor mede-slawe. Die getroue bestuurder word gelukkig (makarios) genoem, en word van ’n kosuitdeler bevorder tot ’n opsiener oor al die eiendom van sy heer (vgl. Luk 19:17 oor die toevertroude muntstukke). Hier skemer deur dat die ewige lewe groter werksaamheid en verantwoordelikheid inhou in die koninkryk van ons God, wat steeds werk (Joh 5:17).

12:45-46 Die ontroue slaaf interpreteer sy heer se talm om te kom as ’n geleentheid om misbruik van sy mag te maak. Dit word duidelik deur sy omgang met die mense wat aan hom toevertrou is en die goed wat aan hom toevertrou is. Hy behandel die mense sleg en is nalatig met die goed aan hom toevertrou, deur dit vir sy eie genot te misbruik deur sy nagte in dronkenskap deur te bring. Hy leef homself uit ten koste van sy medeslawe omdat hy vergeet het dat hy altyd teenoor sy heer verantwoordelik is vir alles wat hy doen. Vir hom is die koms van sy heer ’n onaangename verrassing. Hy sal die slaaf middeldeur kap (dichotomeō  in twee sny soos die Persiese strawwe, in stukke sny, onthoof, baie swaar straf) en hom met die lot van die ontroues tref (vgl. Luk 13:25-28 die huisbaas sal sê: Ek weet nie waar julle vandaan kom nie).

12:47-48 Die gedeelte word afgesluit met Jesus se waarskuwing dat daar beslis straf wag vir die mense wat hulle plig versuim. Vir die slaaf wat weet wat sy eienaar wil hê, maar nie leef in die verwagting van sy terugkoms nie en hom daarvoor voorberei nie, sal swaar gestraf word. Die slaaf wat nie weet nie, en dinge doen wat straf verdien, sal gestraf word as sy eienaar terugkom, maar slegs liggies. Daar rus ’n verantwoordelikheid op mense wat baie ontvang het. (Amos 3:2). Mense word nie slegs gestraf vir wat hulle verkeerd doen nie, maar ook omdat hulle nalaat om te doen wat reg is (Jak 4:17). God se ewige krag en goddelikheid kan duidelik gesien word in sy skepping. Daarom het niemand ’n verontskuldiging nie (Rom 1:19-23), ook nie die heidene nie (Rom 2:14-16). Elke mens is voor God verantwoordelik vir hoe hy of sy lewe. Hoe beter jy God ken, hoe groter is jou verantwoordelikheid.

Die gedeelte sluit aan by die vorige waarskuwing dat ’n mens nie uit sy besittings lewe nie, maar sy lewe van God ontvang, van Hom wat ook vir jou lewe sorg. Ná die sonde van selfsug en gierigheid gaan hierdie gedeelte oor die sorge van die lewe, wat daarmee verband hou: Gierigheid kan nooit genoeg kry nie. Kommer is bang dit het nie genoeg nie. Dit stem breedweg ooreen met Matteus 6:25-34; 6:19-21, wat ’n gemeenskaplike bron aandui. Die eerste deel is in digvorm.

12:22 Jesus is nog besig om sy volgelinge te onderrig om hulle toe te rus vir hulle lewe en getuienis in die wêreld ná sy hemelvaart.  Omdat hulle lewe nie van hulle besittings afhanklik is nie, maar van die hand van God, word hulle opgeroep om hulle nie te bekommer oor hulle lewe (psugê om te lewe), wat hulle sal eet, of oor hulle liggaam, wat hulle sal aantrek nie. In ’n wêreld wat in bekommernis oor kos en klere leef kom die opdrag om nie besorg te wees oor kos of klere nie,

12:23 want die lewe is tog belangriker as kos, en die liggaam as klere. Die lewe en die liggaam kom van God af. Hy skenk die lewe en die liggaam van elke mens. Hy sorg ook vir wat die lewe en die liggaam nodig het. Daarom moet die gelowige hom nie daaroor beko mmer nie, maar dit ook in die hand van sy Skepper laat.

12:24 Om dit te verduidelik gee Jesus twee voorbeelde van God se sorg in die natuur, volgens Ps 147:9 en Job 39:3 oor die voeding van die jong kraaie met wit veertjies wat deur hulle ouers verlaat word tot hulle vere swart word, en intussen van die oorblyfsels in die nes moet oorleef, en tot God skreeu om hulp. Die kraaie is onrein diere (Lev 11:18; Deutr 14:14) wat met hulle snawels in dooie en vrot vleis kos soek. Hulle saai nie en maai nie, en het nie ’n stoorkamer of ’n skuur soos die dwase ryk man nie. Tog sorg God vir hulle (Matt 6:25 het ‘die voëls van die lug’). Hy is ook die Skepper en Onderhouer van sy onrein diere – hoeveel meer is julle vir Hom werd as die voëls!

12:25-26 Die ‘een el’ verwys hier nie net na die lengtemaat van die persoon nie, maar veral na die ekstra dae of jare van sy lewenspan, ‘nie een el by sy lewe (hêlikia lewenspan Joh 9:21, vgl.Ps 39:6; liggaamslengte Luk 19:3 ) toevoeg nie.’ God besluit oor jou postuur, die dag van jou geboorte en die dag van jou dood (Gen 6:3; Job 14:5; Ps 39:5-6; 90:10; 139:16; Hand 17:26). Oor sulke kleinighede het ons geen seggenskap nie, daarom hoef ons ons nie oor die onderhoud en behoud van ons lewe te bekommer nie. Dit is in die hand van ons Vader wat ons verlossing en ons daaglikse brood voorsien.

12:27-28 Die tweede voorbeeld raak ons kleding. Dink goed na (katanoeō) hoe die veldblomme (krina) asof vanself groei (pers anemone oordek die Galilese veld in die lente; dink maar aan Suid-Afrika se meer as 18 500 spesies blomme). Hulle word deur God geplant en versorg. Hulle swoeg of spin nie, en is beter geklee as Salomo met sy purper kleed en al sy prag (vgl. 2 Kron 9:3-4; Rigt 8:26 koningspers; Luk 16:19 rykmanspers). Hoe mooi klee God die veldblomme, wat net ’n dag of wat hou voordat hulle deur die son verbrand word of deur mense op die ashoop gegooi word as hulle begin verwelk, of as vuurmaakgoed gebruik word. God, wat in sy onbegrensde volheid so ’n oorvloed op aarde bewerk, hoeveel te meer vir julle? Jesus se volgelinge word opgeroep om hulleself aan God toe te vertrou. Hy kan aan die mens, die kroon van sy werke, die regte kleding verskaf. Wie Hom nie daarvoor vertrou nie, noem Jesus ‘kleingelowiges’ wat hulleself nie aan hulle wonderlike Vader in volle vertroue oorgee om vir hulle te sorg nie (vgl. Luk 12:6-7).

12:29-30 Die najaag en bekommernis oor wat ons gaan eet of drink, bepaal die lewenswyse van al die nasies van die wêreld. Hulle politiek word ekonomies gedryf. Jesus se volgelinge kan seker wees God is hulle Vader wat hulle nie slegs ken nie, maar weet wat hulle nodig het. Daarom is die sorge en bekommernis oor kos en klere en die ekonomie onnodig, ’n bewys van kleingelowigheid, wat Jesus afwys: moenie daarna soek of julle daaroor bekommer nie!

12:31 Wat die gelowige wel moet doen is om die koningskap van God te soek, wat God as jou koning van jou verwag. Die gelowige se lewe word in ’n ander orde opgeneem: Die sentrale vraag is of jy vir jouself lewe of vir God. As Hy die doel en betekenis van jou lewe is, sal Hy vir jou al hierdie dinge wat nodig is gee. Om sy koninkryk te soek beteken om jou eenvoudig en bestendig onder sy regering te stel en kind te wees by Hom in wie se Vaderhand ons mag lewe.

12:32 Jesus spreek sy volgelinge aan as ’n ‘klein kuddetjie’ waarvan Hy die Herder is. In die vyandige wêreld moet hulle nie bang word omdat hulle ’n minderheid, ’n klein groepie, is nie. Hulle hoef nie bang te wees nie, want hulle Vader het  besluit; Hy het dit goedgedink (eudokeō goeddink, verkies) om aan hulle sy heerskappy te skenk (vgl. Luk 6:20; 10:21). Dit is hulle besondere posisie in die wêreld.

Skatte bymekaarmaak in die hemel (Lukas 12:33-34)

12:33  Dié gedeelte staan teenoor die gedeelte oor die ryk dwaas (Luk 12:16-21). Dit verduidelik hoe ’n mens skatte bymekaarmaak in die hemel (vgl Luk 12:21). Lukas plaas dié gedeelte ná die een oor die sorge van die lewe (Luk 12:22-32). Jesus sê jy moet jou besittings wat jy regmatig verdien of geërf het, verkoop, en aalmoese gee (eleêmosunê aan mense in nood as ’n daad van barmhartigheid gee). Vir die Fariseërs het Jesus gesê alles sal vir hulle rein wees deur aalmoese te gee (Luk 11:41). Luk 6:36 sê ook: Wees barmhartig soos julle Vader barmhartig is (vgl. die barmhartige Samaritaan in Luk 10:30-37). Die nuwe soort lewe word met ’n beeld uitgedruk: met beursies wat nie vergaan nie, waaruit geen skat verlore kan gaan nie, die onuitputlike (anekleiptos wat nooit minder word nie) skat in die hemel, waar ‘n dief nie naby kan kom nie, en ’n mot nie kan verniel nie. Die skat bestaan daarin dat God vír jou is (Rom 8:31); dat God vir jou voorsien en jou versorg (Luk 12:24,28,30). Innerlik moet die gelowige vry word van sy besittings. Besittings moet beskou word as God se eiendom wat aan jou toevertrou word om dit te gee waar daar behoefte daaraan is. Jou besittings moet beskikbaar wees vir jou Vader, wat vir jou sal wys waar jy die barmhartigheidswerk moet doen wat Hy op jou weg sal bring. Dan sal jou hande nooit leeg wees vir so ’n diens nie (vgl 2 Kor 9:8-11).

12:34 Wat vir die mens ’n waardevolle skat is, is ’n saak van die hart. Dit waaraan ’n mens se hart verbind is, is sy skat, sy kosbare besitting, wat sy lewe beheer. Vers 33 het gewys na ’n skat in die hemel, waar God is (vgl. Kol 3:1-2). So word die bekommernis oorwin, en waar jou hart is gee die sin van jou hele lewe. ’n Jesusvolgeling se hart (sy wil en denke, ideale en dade) behoort kinderlik aan sy Vader verbind te wees om vir Hom te lewe. Die veiligheid en vryheid van sy hele bestaan is verseker in sy Vader se regering oor sy skepping. Dit is die vaste fondament van sy lewe wat deur geen storm verbreek kan word nie. In die gelykenis wat hierop volg, word die skat in die hemel verder verduidelik.

12:8-9 Jesus se woord in Luk 9:26 dat Hy met sy wederkoms Hom sal skaam oor wie skaam is vir Hom en sy woorde, word hier uitgebrei. Elkeen wat Hom voor die mense bely, sal die Seun van die Mens ook voor die engele van God bely. Maar wie Hom voor die mense verloën, sal ook voor die engele van God verloën word (Matt 10:29-30: voor my Vader in die hemel). Die openbare getuienis oor Jesus deur sy volgelinge is ’n  noodsaaklikheid. Bely (homologeō) beteken om jou verbondenheid aan ’n persoon openlik uit te spreek. Verloën beteken om te ontken dat jy iets weet van iemand, of ontken dat jy op enige manier aan hom verbonde is. Jesus laat sy hoorders geensins twyfel daaroor nie dat elke mens se ewige bestemming verbind is aan hulle houding teenoor Hom. As jy mense meer vrees as God, het jy teen God gekies. Hier word duidelik geïmpliseer dat Jesus self ook God is. Om sy Godheid en sy verlossingswerk te ontken is om Hom te verloën (vgl. Petrus se verloëning van Jesus, Luk 22:34,57,58,60; en sy belydenis, Hand 2:36; 3:14-16; 23; 4:12,19-20).

12:10 Hier word ’n geleentheid geskep vir Israel wat Jesus verloën het omdat Hy in sy vernederde staat as die Seun van die Mens na hulle gekom het. Hulle het Hom as ’n blote mens gesien wat wonders doen en groot wyse woorde gespreek het, maar het min van sy goddelikheid in sy werke raakgesien. Sy selfbenaming,  Seun van die Mens, het hulle nie aan die profesie in Daniël 7:14 verbind nie. Maar ná sy opstanding en hemelvaart is Hy deur die Heilige Gees aktief teenwoordig, en wanneer sy volgelinge se getuienis oor Hom verwerp word, word Hy daardeur verwerp. Dit maak sy volgelinge se getuienis oor Jesus so belangrik. Die deel van die skare wat Jesus se werk as die werk van Beëlsebul bestempel het (Luk 11:15), is deur Jesus gewaarsku dat die koninkryk van God hulle in Hom bereik het (Luk 11:20). Markus 3:28-29 en Matteus 12:30-31 plaas hierdie woorde by die Beëlsebul episode.

12:11 Jesus waarsku sy volgelinge. Hulle sal in Joodse sinagoges moet rekenskap gee (apologeomai om jouself te verdedig teen aanklagte wat baie keer vals kan wees) van hulle geloof in Christus (vgl. 2 Kor 11:24), en voor owerhede en maghebbers gedaag word om oor hulle geloof getoets te word. Daar is ’n stygende lyn in die drie howe voor wie hierdie ongeletterde vissers vir Jesus gaan getuig. Die belydenis van Jesus se Naam sal die samelewing tot in die hoogste raadsale raak. Dan moet hulle nie bang word vir mense, wat in uiterste gevalle hulle slegs tot die dood kan veroordeel nie (Luk 12:4). Oor so ’n verhoor moet die gelowige, wat God meer as die mense vrees, hom dan nie bekommer oor sy verdediging, wat hy moet sê of hoe hy dit moet stel nie. Later, in Handelinge, vertel Lukas hoe Petrus en Stefanus en Paulus voor sinagoges, owerhede en maghebbers getuig het.

12:12 Die Gees van God gee jou op daardie oomblik die regte woord. Daarmee verseker Jesus sy volgelinge dat die Here by hom/haar is. Die Heilige Gees is juis die Helper (paraklêtos Helper, Bemoediger, Middelaar) wat die Vader stuur om ewig by ons te bly (Joh 14:16). In die gelowige se getuienis oor Jesus kan hulle seker wees van die Heilige Gees se bystand. In Hom is die verhoogde Jesus self by sy volgelinge teenwoordig (vgl. Luk 21:12-15). Daarom moet hulle nie so bekommerd wees dat hulle nie die stem van Jesus by hulle kan hoor nie, maar rustig op Hom wag dat Hy hulle lei. Die sterwende Stefanus het te midde van die klippe wat op hom reën, die heerlikheid van God gesien en Jesus wat aan die regterhand van God staan, omdat hy vol van die Heilige Gees was (Hand 7:55).  Die Heilige Gees sal die woorde en die wyse van voordrag voorsien sodat die evangelie daardeur verkondig word en God sy doel daarmee bereik.

Die gelykenis van die ryk dwaas (Luk 12:13-21)

Dié gelykenis kom slegs in Lukas voor. Vir Jesus se volgelinge is dit ’n belangrike aanwysing hoe ’n gelowige oor besittings moet dink en handel.

12:13 Iemand uit die skare vra vir Jesus om as skeidregter te dien tussen hom en sy broer oor hulle erfenis. Dit is ’n probleem wat deur die eeue voorkom tussen families. Hoe moet ’n Christen optree in so ’n situasie?  In Numeri 27:8-11 word ’n voorskrif gegee oor erfgrond. Die oudste broer is geregtig op tweederdes erfenis, maar hierdie oudste wil blykbaar alles hê en weier om die jonger broer se aandeel af te gee (vgl. Deutr 21:17). In Israel was ‘n skrifgeleerde die regter oor so ’n stryd omdat hy as onpartydig beskou is. Die man wat vra, noem Jesus didaskalos ‘leermeester,’ wat hy beskou as ’n geskikte skeidsregter. Die jonger broer vra nie ’n onpartydige beslissing nie, maar ’n opdrag deur Jesus aan sy oudste broer om sy regmatige deel aan hom te gee.

12:14 Jesus vra: wie het My as regter of bemiddelaar oor julle aangestel? (soos die Israeliet vir Moses gevra het, Eks 2:14; en deur Stefanus aangehaal is, Hand 7:17). Dit is nie deel van Jesus se sending nie. Jesus spreek hom aan as ‘mens,’ soos wat ’n mens ’n vreemdeling sal aanspreek. Jesus het gekom om mense na God toe te lei, nie besittings na mense toe nie.

12:15 Jesus spreek die skare aan, ‘julle’ (Luk 12:13). Na aanleiding van die broers se bakleiery oor besittings, waarsku Jesus al sy volgelinge: ‘Pas op (horaõ, let fyn op) en wees op julle hoede vir elke vorm van gierigheid…’  Vir Jesus gaan dit om die verskillende motiewe om meer en meer besittings te kry, daarom ‘elke vorm van hebsug.’  Die rede vir die waarskuwing is: ’n mens se lewe word nie bepaal deur die oorvloed van sy besittings nie.’  Dit is nie die bron of die sin van jou lewe nie. Selfs jou lewe is nie jou besitting nie, maar is deur God aan jou geleen, en word ook deur God van jou weggeneem. Daarby is jou lewe net vir ’n tyd aan jou geleen. In Luk 4:4 het Jesus reeds Deutr 8:3 aangehaal: dat ’n mens nie van brood alleen lewe nie’ – maar van elke woord van God. Hy beslis oor jou lewe en in sy woord vind jy die sin van die lewe. Deur jou besitting te vermeerder kan jy nie jou lewe verseker nie. Jesus wil ook nie ’n bedienaar wees van ons selfsugtige ‘ek-heid’ nie.

12:16 Jesus illustreer dit met  ’n verhaal, ’n gelykenis (soos die verhaal van die Barmhartige Samaritaan verduidelik het wie my naaste is). ’n Groot boer se plaas het ’n goeie oes opgelewer, maar hy het nie verstaan dat dit alles van God af kom nie, dat dit aan hom geleen is om in diens van God gebruik te word nie.

12:17-19 Die man tree in gesprek met homself. Sy skure is te klein en groter skure moet gebou word. Daarin sal ek al my koring en goedere opgaar en bewaar. Dan sal ek vir myself sê: Myself, ek het baie goedere weggesit vir baie jare, rus, eet, drink, wees vrolik. Die man het versink in ’n lewe van genot, wat rus hoër ag as arbeid. Hy dink net aan homself. Hy stel nie belang daarin om sy rykdom wys te spandeer nie, om ander mense daarmee te help nie, en so vir homself ’n ryker en voller lewe te verkry nie. Dit gaan net om sy selfbevrediging.

12:20 God sê vir die man wat met homself (met sy siel) gepraat het oor sy selfsugtige grootheidsplanne, ‘Dwaas! in hierdie nag word jou lewe (siel) van jou opgeëis’ (apaitéō terugvra). Die werkwoord ‘opeis’ is in passiewe vorm wat aandui dat dit God is wat dit opeis. God is die eienaar van die mens se lewe (Gen 2:7). Dit is duidelik dat hy God vergeet het (Ps 14:1: dwase maak hulleself wys daar is geen God nie). Ander mense wat hy met sy groot oes kon gehelp het, het hy ook vergeet (Spr 11:26: mense vervloek iemand wat weier om koring te verkoop). Die man het God en sy medemens vergeet, en ook van die dood, wat nog dié nag in sy lewe intree. Sy lewe (siel) is nie sy eie besit nie, maar is aan hom geleen. Sy goed, waaraan hy sy lewe (siel) gehang het, kan hy nie behou nie. ‘Wat hy gereedgemaak het, aan wie sal dit behoort?’ Daarmee word die futiliteit van sy lewe onderstreep. Die mens wat op sy materiële goed vertrou, is ’n dwaas (Jak 4:13-14). So het Ananias en Saffira dwaas gehandel met hulle goed (Hand 5:1-2).

12:21 Jesus se slotsom beskryf die kontras tussen skatte bymekaarmaak vir jouself, teenoor ryk wees in (eis in of tot) God, naamlik om jou besittings dankbaar as genadegawes van God te sien, hulle in sy diens, volgens sy wil, en tot die eer van sy Naam te gebruik. God is ook die eienaar van jou besittings en jy sy rentmeester van sy besittings (vgl. ook die aanwysing in Luk 12:33).