1. D) Jesus is die Koning – hy is uit die stam en wortel van Dawid

‘n Mens kan byna nie verstaan wie Jesus is as jy nie weet dat Hy deur die vroeë Christene as die nuwe Koning van God se volk gesien is nie. Dit is eintlik wat Messias of Christus beteken – Gesalfde. ‘n Gesalfde is iemand wat deur God vir ‘n spesiale taak aangewys word; in die geval van Jesus, as die Messias Koning. Konings Dawid en Salomo figureer ook prominent in sy geslagsregister (Mat 1:6; Luk 3:31) en Paulus beklemtoon ook dat Jesus uit die geslag van Dawid kom (Rom 1:3). Hy is selfs aangespreek as Seun van Dawid (Mat 9:27; 15:22 ens.). Dit was vir die vroeë Christene baie belangrik. Maar waarom?

Om te verstaan waarom dit vir die Christene so belangrik was dat Jesus die afstammeling of Seun van Dawid was, moet ons eers kyk waarom die konings, en spesifiek Dawid, so belangrik was. Dit was die prentjie wat die Christene in hulle koppe gehad het en waarmee hulle Jesus vergelyk het. Toe God sy volk uit Egipte uitgelei het, was Hy hulle enigste Koning. Hy het die Farao verslaan en saam met die volk Israel deur die woestyn getrek en hulle versorg. Hy het hulle ook in die beloofde land laat intrek en aan hulle oorwinning oor die vyandige volke gegee. Hy het die volk ‘regeer’ deur leiers soos Moses en Josua. Maar die Jode was nie tevrede nie. Hulle wou ‘n koning gehad het soos die ander volke; een waaraan hulle kon vat en wat hulle kon sien. Ons lees in 1 Sam 8 lees ons hoe die volk vir Samuel vra om vir hulle ‘n koning te salf. Luister wat God vir Sameul sê toe Hy tot God daaroor gebid het: Samuel het tot die Here gebid, en die Here het vir hom gesê: “Gee toe aan die versoek van die volk in alles wat hulle van jou vra. Hulle het jóú nie verwerp nie; hulle het Mý verwerp as koning oor hulle (1 Sam 8:6-7).

So het die tyd van die konings aangebreek, met Saul as die eerste een. God was nog Koning, maar die aardse koning moes nou namens God regeer. Hoewel Saul goed begin het, het sy koningskap op mislukking uitgeloop omdat Hy aan God ongehoorsaam geraak het. Dit was egter Dawid wat die koning na God se hart was, al het dinge in sy latere lewe ook maar skeef geloop, veral van die tyd van Batseba af. Hy het Jerusalem verower en die hoofstad van sy vinnig groeiende ryk gemaak. Die Jode kyk met groot genoegdoening terug na Dawid se koningskap. Dit was vir hulle omtrent die hoogtepunt in hulle geskiedenis, want hulle was vry, het hulle eie land gehad en het oor die vyande geheers. So as vry mense met hulle koning in hulle eie land wil hulle leef… en dit bly vir hulle ‘n ideaal tot vandag toe.

Maar dit het nie altyd so goed gegaan nie. Salomo het ‘n mooi tempel gebou, maar sy nageslag het aan die baklei geraak en die koninkryk van Dawid het in twee geskeur – daar was die noordelike ryk en die suidelike ryk. Hoewel die suidelike ryk langer uitgehou het as die noordelike ryk, het die Perse en Babilonieërs hulle in oorloë verslaan en as ballinge na Persië en Babel toe geneem. Hulle koninkryk was weg en Jerusalem was platgeslaan. Weer was hulle as slawe in ‘n vreemde land en weer sou God hulle red. Ook hierdie geskiedenis het groot indruk op die vroeë Christene gemaak en het as voorbeeld gedien vir die reddingsverhaal van Jesus. Daaroor later meer.

Met die bietjie agtergrond kan ons baie van die dinge wat oor Jesus gesê word beter verstaan.

1. i) Die koninkryk kom…

Die hooftema van Jesus se prediking in die eerste drie evangelies (die sinoptiese evangelies genoem) gaan oor die koninkryk wat kom: Van toe af het Jesus begin preek en gesê: “Bekeer julle, want die koninkryk van die hemel/God het naby gekom”. (Mat 4:17). Jesus bring dus die koninkryk van God naby, met ander woorde, Jesus bring God as koning wat oor sy volk regeer weer naby. Nou is die vraag: was God dan nie voor dit koning nie? Waarom kom sy koninkryk nou eers?

Natuurlik is God die regeerder van die heelal, van die skepping af. As Openbaring wil verduidelik wie God is, dan word ons hemel toe geneem en sien God daar op die troon sit as koning van die heelal (Open 4).

iii) Op weg deur die woestyn na die beloofde land

Daar is nie net uit die mooi dinge van die ou volk Israel lesse te leer nie. Die ou volk het in die veertig jaar in die woestyn hulleself nie soos die soetste kind gedra nie. Hulle was oor alles ontevrede en het gedurig gekla. Die skrywer van Hebreërs sien vandag se Christene op weg na die ‘beloofde land’, die hemel, soos die ou Israeliete oppad was na hul beloofde land. In beide gevalle gaan dit nie altyd maklik nie en is daar stryd en probleme. Die Hebreërskrywer waarsku die Christene egter om nie soos die ou Israeliete gedurig ontevrede te wees en te kla asof God hulle nie wil help nie: ¹⁵Daarom word daar gesê: “Vandag as julle sy stem hoor, moet julle nie hardkoppig wees nie, soos julle voorvaders toe hulle in opstand gekom het.” ¹⁶Wie was dit dan wat gehoor het en tog in opstand gekom het? Was dit nie hulle almal wat onder leiding van Moses uit Egipte getrek het nie? ¹⁷En van wie het God veertig jaar lank ’n afkeer gehad? Was dit nie van hulle wat gesondig het en wie se dooie liggame in die woestyn agtergebly het nie?…¹⁹Ons sien dus dat hulle as gevolg van hulle ongeloof nie in sy rus kon ingaan nie (Heb 3:15-19). Daarom moedig hy die Christene aan om nie soos die ou Israeliete te maak nie, maar getrou aan Jesus te bly, selfs al gaan dit moeilik: ¹⁴Ons behou deel aan Christus as ons end-uit volhard in die vertroue waarmee ons begin het. (Heb 3:17). Die verhaal van die Christene loop parallel met die verhaal van ou Israel, omdat beide dieselfde God aanbid. Daarom kan daar soveel uit die geskiedenis van Israel, goed of sleg, geleer word.

Een ding wat die Israeliete geweet het, is dat God vir hulle in die woestyn gesorg het. Hy het vir hulle manna en kwartels gestuur toe hulle honger was. God het nie verander nie – hy sorg ook vir sy nuwe volk: Hy gee nie vir hulle manna nie, maar die lewende brood – Jesus. Die manna kon die Jode nie vir altyd aan die lewe hou nie, maar wie die lewende brood eet, sal vir altyd leef: ⁴⁷“Dit verseker Ek julle: Wie in My glo, het die ewige lewe. ⁴⁸Ek is die brood wat lewe gee. ⁴⁹Julle voorouers het in die woestyn manna geëet en tog gesterwe. ⁵⁰Maar hier is die brood wat uit die hemel kom sodat ’n mens daarvan kan eet en nie sterwe nie. ⁵¹Ek is die lewende brood wat uit die hemel gekom het. As iemand van hierdie brood eet, sal hy ewig lewe.” (Joh 6:47-51). God sorg steeds vir sy volk; hierdie keer deur Jesus, met een verskil: wat Jesus vir die nuwe volk van God doen, oortref by verre dit wat met die ou Israel gebeur het. God se volheid is hier.

Dit is interessant dat in die Nuwe Testament die woestyn dikwels simbolies gebruik word. Toe die Israeliete deur die woestyn getrek het, was hulle vir alles van God afhanklik… en Hy het vir hulle gesorg. So het die woestyn die simboliese plek geword vir mense wat heeltemal van God afhanklik is en Hom daar in afhanklikheid wil ontmoet. So is die eerste ding wat Jesus doen toe Hy met sy openbare bediening begin nie om na die groot stede te gaan om te preek nie. Hy gaan woestyn toe om daar in afhanklikheid die teenwoordigheid van sy vader op te soek. Natuurlik was die duiwel ook daar om Jesus te versoek en so sy gehoorsame afhanklikheid van God te probeer breek, maar tevergeefs (Mat 4:1-11; Luk 4:1-13; sien ook Mat 15:33 en parallelle; Mk 1:4; Joh 11:54; Open 12:12:6, 14).

So is daar nog baie voorbeelde van hoe die eksodusverhaal eintlik as voorbeeld parallel loop met die Christelike verhaal. So is daar verwysings na die tien plae in Openbaring (bv. Open 8:7, 12; 9:3, 16:2-4, 10),  God verander immers nie. As Johannes Jesus se reddingswerk aan die kruis wil verduidelik, dan vergelyk Hy Jesus met die koperslang wat deur Moses in die woestyn aan die paal gehang is (Joh 3:14-15; vgl Num 21:9). Die Israeliete wat na die slang gekyk het, is gered. So sal Jesus ook aan die kruis verhoog word en aan mense wat in Hom glo die ewige lewe gee. Soos God in die verlede vir sy volk gesorg het, so sorg Hy ook nou nog beter deur Jesus. So help die voetspore wat hy in die verlede getrap het, Christene om te weet waar die voetstappe van God vandag gaan val.

Volgende keer kyk ons na Jesus as Koning.

1. ii) Die Nuwe wet word van die Berg af aangekondig.

Die Evangelie van Matteus is vir mense met ‘n Joodse agtergrond geskryf. Hulle het die Ou Testament geken. Daarom gebruik Matteus graag motiewe uit die Ou Testament wat die lesers dadelik sou herken as verwysings na die eksodusgeskiedenis. Ons het hierbo gelees dat Moses die wet gegee het, natuurlik van die Berg Sinaï af (Eks 19-20:21)… Soos Moses bring Jesus ook die ‘nuwe wet’ van die ‘berg’ af (Mat 5-7, die ‘Bergpredikasie’): Toe Jesus die menigte mense sien, het Hy teen die berg opgegaan. Nadat Hy gaan sit het, het sy dissipels na Hom toe gekom, ²en Hy het hulle geleer en gesê:… ¹⁷“Moenie dink dat Ek gekom het om die wet of die profete ongeldig te maak nie. Ek het nie gekom om hulle ongeldig te maak nie, maar om hulle hulle volle betekenis te laat kry… ²¹“Julle het gehoor dat daar van die ou tyd af aan die mense gesê is: ‘Jy mag nie moord pleeg nie…’. ²²Maar Ek sê vir julle: Elkeen wat vir sy broer kwaad is, is al strafbaar voor die regbank… ²⁷“Julle het gehoor dat daar gesê is: ‘Jy mag nie egbreuk pleeg nie.’ ²⁸Maar Ek sê vir julle: Elkeen wat na ’n vrou kyk en haar begeer, het reeds in sy hart met haar egbreuk gepleeg…

Hier kan ‘n mens duidelik sien hoe Jesus ‘van die Berg af’ soos ‘n tweede Moses die ‘nuwe wet’ van die Koninkryk aan God se nuwe volk aankondig. Hy verander nie die ou wet nie, maar verduidelik die ‘volle betekenis’ van die wet, met ander woorde, hoe dit regtig verstaan moet word. So kon die Christene hulleself voorstel dat hulle soos die volk van ouds by die Berg staan en die verbondswet hoor. Dit is hulle God en hulle is sy volk. Hulle storie en die storie van die ou volk van God val saam, omdat hulle God die Verbondsgod van Sinaï is.

Volgende keer kyk ons na die tog deur die woestyn.

Johannes is ook heel positief oor Moses – vir hom is Moses die een deur wie God se wet gekom het (Joh 1:17), met wie God gepraat het (Joh 9:29) en wat ook oor Jesus geskryf het (Joh 5:46). Maar Moses is nie Jesus nie – Jesus is veel beter. Hy bring genade en waarheid (1:17) en Moses kan alleen maar oor Hom skryf (Joh 1:45; 5:46). Moses het die slang in die woestyn opgelig om so die volk te help – Jesus word opgelig om so die ewige lewe vir mense te gee (Joh 3:14-15); Moses het manna aan die volk gegee toe hulle honger was in die woestyn, maar Jesus gee die brood van die ewige lewe vir die wat in Hom glo – ‘Jesus het hulle geantwoord: “Dit verseker Ek julle: Dit is nie Moses wat vir julle die brood uit die hemel gegee het nie, maar dit is my Vader wat vir julle die ware brood uit die hemel gee. Die brood wat God gee, is Hy wat uit die hemel kom en aan die wêreld die lewe gee.”’ (6:32). Moses het dieselfde tipe goed as Jesus gedoen, maar Jesus doen dit net veel beter. Dit beteken nie dat Moses teenoor Jesus staan nie, maar getuig van Jesus. Wie Jesus dus verwerp, verwerp Moses ook en ontken daarmee sy Israelitiese herkoms (Joh 5:45). Vir gelowiges is die belangrik om te verstaan wat die Bybelskrywers hier wil sê. Moses was díe belangrike leier van die volk van God wat hulle uit slawerny uit gelei het en deur wie God hulle al die jare in die woestyn beskerm en versorg het. En nou kom Jesus… hy doen alles net veel beter. As God deur Moses so goed vir sy volk gesorg het, hoeveel te meer sal Hy dit nie deur Jesus doen nie. Wat God deur Moses vir die volk gedoen het, doen Jesus direk en soveel beter vir die nuwe volk van God.

is interessant dat in twee tekste in die Nuwe Testament is daar verwysings na Moses wat uit buite-Bybelse dokumente kom. Dit is Jud 1:9 en 2 Tim 3:8. In Jud 1:9 staan daar: ‘Nie eens die aartsengel Migael het so iets gedoen nie. Toe hy met die duiwel gestry het oor die liggaam van Moses, het hy hom dit nie veroorloof om die duiwel te beledig en te veroordeel nie, maar hy het vir hom gesê: “Die Here sal jou straf.”’. Hier word die aartsengel Migael se behoorlike hantering van ‘n mede engel gekontrasteer met die swak gedrag van die valse leermeesters. Ons lees nie in die OU Testament van die episode waar oor die liggaam van Moses gestry is nie. Dit kom uit ‘n Joodse boek met die naam ‘Die hemelvaart van Moses’. In 2 Tim 3:8 is daar weer probleme met dwaalleraars en dan word daar gesê: ‘Net soos Jannes en Jambres hulle teen Moses verset het, so verset hierdie mense hulle teen die waarheid, mense wat in die verstand verward is en in die geloof ’n mislukking’. In Eks 7:11 lees ons nie die name van die towenaars van die Farao wat Moses geopponeer het nie, maar in die latere Joodse tradisie is gesê dat hulle Jannes en Jambres was – so het hulle name ook hier in 2 Timoteus geland.

Volgende keer kyk ons na die nuwe wet.