Michele vra:

Hier is ‘n man wat ‘n praatjie gaan hou oor wat hy deurgemaak het in die hel. Ek is bietjie skepties daaroor, maar aan die ander kant sal ek graag wil hoor. Is dit moontlik dat mens onmiddellik hel toe gaan of hemel toe as jy doodgaan? Want volgens hoe ek die Bybel verstaan, gaan almal saam geoordeel word. Verder, waar daar in die Bybel staan “vandag”, beteken dit “vandag” soos ons dit ken? Hoekom ek vra, is: êrens staan daar dat daar nie tyd in die hemel is nie, en 1 dag is soos 1000 jaar en 1000 jaar soos 1 dag.
Antwoord
Prof. Hermie van Zyl antwoord:
Oor die kwessie of mens ná jou dood onmiddellik in die hemel (of hel) is, is daar ‘n hele paar aanduidings in die Bybel wat mens laat vermoed dat dit wel so is:

• Die gelykenis van die ryk man en Lasarus (Luk 16:19-31) vertel van Lasarus wat arm en sieklik was en by die poort van die ryk man gelê en bedel het. Toe beide Lasarus en die ryk man te sterwe kom, was albei onmiddellik in wat ons seker kan beskryf as die hemel en hel, hoewel dié woorde nie gebruik word nie. Want die ryk man het pyn ervaar en Lasarus was by vader Abraham, en daar was ‘n diep skeiding tussen die twee plekke sodat die “inwoners” nie die grens oor en weer kon oorsteek nie. ‘n Mens moet egter nie te veel maak van al die besonderhede wat hier oor die “lewe ná die dood” gegee word nie, want ons het met ‘n gelykenis te doen wat met beeldryke taal te werk gaan, en alles moet nie te letterlik opgeneem word nie. In elk geval wil die gelykenis nie soseer inligting gee oor hoe die lewe na die dood is nie, maar dit wil eerder vertel wat ons hier op aarde moet doen. Ons moet naamlik luister na die wil van God soos dit in sy Woord na vore kom. Wie dáárna luister, het niks te vrees vir wanneer die dood kom nie. Maar wie hardkoppig is, sal ook nie luister nie al gebeur daar ‘n wonderwerk, soos iemand wat uit die dood terugkeer om ons te waarsku (16:31). Maar die punt van onmiddellike ervaring van hemel en hel ná die dood, kan sekerlik ernstig geneem word.
• Bevestiging hiervoor kry ons wanneer Jesus vir die moordenaar aan die kruis sê: “Vandag sal jy saam met my in die paradys wees” (Luk 23:43).
• En Paulus impliseer ook iets van ‘n onmiddellikheid as hy sê: “Ek het verlange om heen te gaan en met Christus te wees” (Fil 1:23). Dit dui daarop dat Paulus dadelik “met Christus” is wanneer hy doodgaan.
• In Openb 7:9-17 kry ons ‘n visioen van die afgestorwe gelowiges wat voor die troon van God versamel is en Hom dag en nag dien. Weer eens, daar is nie ‘n wagperiode vir gelowiges wat sterwe voor hulle in die hemel kom nie; hulle is onmiddellik in die teenwoordigheid van God.

Terloops, die kwessie van tyd wat vir God anders is as vir ons (vir Hom is een dag soos ‘n duisend jaar en ‘n duisend jaar soos een dag) – en wat mag beteken dat die moordenaar (vir wie Jesus sê dat hy “vandag” in die paradys sal wees) dalk nie onmiddellik na sy dood in die hemel sal wees nie – kan mens nie op hierdie gegewens van toepassing maak nie. Dié uitspraak in 2 Pet 3:8 het te make met die wagperiode op aarde vir die wederkoms van Christus. Vir mense mag dit soos ‘n baie lang wagtyd voel, met die gevolg dat hulle moedeloos raak en dink dat die wederkoms nie meer gaan plaasvind nie. Dis hier waar Petrus die gelowiges waarsku dat in God se rekenkunde dit nie so lank is nie; God werk met ‘n ander tydskaal as mense. En daarom kan mens maar op God se woorde vertrou; dit sál gebeur, maar ons moet wag op God se tyd. Hy sal besluit wanneer die tyd ryp is – net soos daar eeue verloop het voor die beloftes van die koms van die Messias in vervulling gegaan het.

Wanneer ons praat oor wat onmiddellik na die dood gebeur in terme van ons belewing van hemel (en hel), moet ons ook die gedagte van die opstanding uit die dood betrek. Vir Paulus was die opstanding van Jesus uit die dood so belangrik dat hy sê as Christus nie opgewek is nie, ons geloof tevergeefs is en dié wat in Christus gesterf het, verlore is (1 Kor 15:16-18). Die vraag is nou: wanneer vind die opstanding plaas – direk na ons dood of eers aan die einde van die tyd, by die wederkoms van Christus? In ‘n sekere sin kry ons hier op aarde reeds deel aan die opstanding. Paulus skryf in Rom 6:1-14 hieroor. Hy sê dat ons deur die doop deel kry aan die dood én opstanding van Jesus. Daarom moet ons dood wees vir die sonde, maar lewend vir God, reeds hier op aarde. Maar dit sluit nie die toekomstige opstanding van die dooies uit nie. In 1 Tess 4:14 sê Paulus dat omdat Jesus opgestaan het uit die dood, die ontslapenes ook daarin deel. Trouens, by Christus se wederkoms sal hy dié wat reeds dood is, saam met Hom bring en wel so dat die “dooies” eerste sal opstaan en dan sal hulle saam met dié wat nog op aarde lewe, vir Jesus tegemoet gaan om vir altyd by Hom te wees. Dit is dus duidelik dat die opstanding van Jesus so ‘n geweldige effek het dat dit reeds vir die dooies betekenis het (hulle leef saam met Christus), maar dat daar ook nog iets vir die toekoms oorbly wanneer almal opstaan en ons as volledige, verheerlikte mense saam met Christus sal wees. Die punt wat ek hier wil maak – in terme van die vraag of ons onmiddellik ná die dood in die hemel (of hel) is – is dat die krag van Jesus se opstanding so omvangryk is dat ons kan sê dat ons nou reeds daarin deel, dat ons onmiddellik na die dood op ‘n voller manier daarin voortleef (in lewensgemeenskap met God), en dat dit volledig in vervulling sal gaan by die algemene opstanding van die dooies aan die einde van hierdie bedeling wanneer Christus weer kom.

Oor die hele kwessie van tyd en ewigheid, en of tyd in die hemel (hel) sal bestaan, kan ons geen afdoende opinie vorm op grond van Bybelse gegewens nie. Die Bybel dink nie in terme van tydloosheid nie. Die begrip “ewige lewe” beteken ook nie dat mens deel kry aan tydloosheid nie. “Ewige lewe” in die Bybel is nie ‘n tydsbegrip nie, maar ‘n teologiese begrip. Dit hou in dat die mens deel kry aan God se lewe, wat uiteraard nie ‘n einde het nie. Daarom sê Jesus dat wie in Hom glo, (reeds) die ewige lewe het (Joh 3:36), en dat sulke mense sal bly lewe, selfs al sterwe hulle ook (Joh 11:25-26). Die dood kan nie hierdie lewensgemeenskap met Christus verbreek nie. Daar is geen manier waarop die dood die gelowige die gemeenskap met Jesus en God kan ontneem nie, nie eens vir ‘n oomblik nie.

Laastens, net kortliks iets oor die hemel as begrip. Vir die antieke mense was dit nie ‘n probleem om aan die hemel (in die sin van God en die hemelinge se woonplek) as bo die aarde te dink nie. Hulle konsep van die kosmos was iets soos ‘n drie verdieping-gebou: ‘n plat aarde wat op pilare rus (grondvloer), met die uitspansel soos ‘n koepel gespan bo-oor die aarde (eerste verdieping), en agter hierdie koepel was die “hemel”, woonplek van God. Die doderyk was weer onder die aarde (kelderverdieping). Maar so ‘n voorstelling is vir ons vandag problematies. Die aarde is rond, waar is “bo” nou eintlik? En die heelal is so oneindig groot, waar is die “hemel” gelokaliseer? Daarom moet ons eerder dink aan die hemel as ‘n ander dimensie van bestaan wat nie ver van ons af is nie, net aan die “ander kant” van wat ons kan waarneem. Ons kan dit nie nou met ons gewone sintuie waarneem nie, maar wel wanneer ons sterf. Dan is ons daar waar God en Christus die heelal regeer en waar al die gelowiges wat ons vooruit gegaan het, reeds is. Ons kan ons nie werklik hiervan ‘n voorstelling maak nie, maar ons kan dit glo, op grond van God se Woord.
Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Geheiligde persone

Levi, een van die twaalf seuns van Jakob, het drie seuns gehad (Genesis 46:11, Numeri 3:17). Gedurende die verblyf van Israel in Egipte het die familie van Levi, soos dié van die ander seuns, natuurlik al groter geword sodat met verloop van tyd Levi se huis ‘n stam geword het en nog later het die drie seuns se families elk tot ‘n stam ontwikkel. Aaron, Moses en Miriam het behoort tot een van hierdie drie stamme. Toe die volk die goue kalf gemaak het by die berg Sinai en Moses hulle bestraf het, was die Leviete, sy stamgenote dus, die wat dadelik saam met Moses gestaan het om hierdie afgodery uit te roei (Eksodus 32:26-28). Daarop het Moses aan die Leviete gesê (vers 29) “vandag is julle gewy vir diens aan die Here”.

Die Leviete het toe die stam geword waaruit die priesters gekom het en wat die opdrag gehad het om vir die erediens te sorg. Hulle het die tabernakel opgerig en onderhou. Numeri (hoofstuk 3) gee ‘n beskrywing van die pligte en werksaamheid van die stam van Levi. Die drie stamme (Gerson, Kehat en Merari) van Levi se seuns het (volgens Numeri 3:39) 22000 manlike persone getel. Die getal 7500 in Numeri 3:22 het net betrekking op die Gersongroep. Die Kehatgroep was 8600 (Numeri 3:28), die Merarigroep was 6200 (Numeri 3:34) – ronde getalle wat dus nie heeltemal rym met wat in Numeri 3:42-46 gesê word nie.

Elkeen van die groepe wat aan die drie seuns verwant was, het volgens Numeri 3:23-37 spesifieke take gehad om die tabernakeldiens te versorg. Hulle het die plek geneem van die eersgebore seuns van Israel wat in beginsel aan die Here gewy was en dus die priesterei moes verteenwoordig het. Die eersgeborene se besondere posisie in Israel dateer sedert die uittog uit Egipte (Eksodus 11:5; 12:12-13) toe die eersgeborenes gered is. Die eersgeborene van mens, dier en selfs plante (as oes van die landerye) het aan die Here behoort en is aan Hom toegewy as ‘n offer. Numeri 3:40-51 gee ‘n beskrywing van hierdie sonderlinge uitruiling gesien teen die agtergrond van die Leviete se wyding by Sinai wat hierbo genoem is (Eksodus 32:29). Hierdie uitruiling was blykbaar om die probleem op te los dat by Sinai die eersgeborenes as’t ware verbygegaan is.

Die Leviete as gewydes aan die Here se diens het gevolglik ook nie militêre diens gedoen nie. In Numeri 1 word die weerbare manne gemonster en in die lyste van die stamme wat in verse 20-43 gegee word, ontbreek Levi. In verse 47-51 word die Leviete afgesonder as toesighouers oor die tabernakel. As ons hulle getalle in ag neem, was hulle persentasiegewys baie groot en dit is te ver­staan dat so baie dele van die offers vir die priesters gegee moes word om hulle te onderhou. Ook moes die Leviete tussen al die ander stamme verspreid woon (Numeri:35:1-8) om hulle diens oral te kon verrig. Nie alleen van die offers is aan hulle gegee nie, maar ook die tiendes (Numeri 18:21) het aan die Leviete behoort vir hulle onderhoud.

Dit is belangrik om te let dat nie alle Leviete priesters was nie. Die Leviete het die heiligdomme beskerm, vir die musiek gesorg, ook onderrig aan die yolk gegee en verder allerhande take ivm die onderhoud van die erediens vervul. Uit die Leviete was dié wat van Aaron (uit die Kehatgroep) gestam het as priesters gewy om die offers en ander rites van die erediens te behartig. Net priesters kon die heilige voorwerpe aanraak. Numeri 4 gee ‘n be­skrywing van die pligte van die Kehatgroep.

Skrywer:  Prof JP Louw

Danie vra:
So baie keer loop jy mense raak wat sê hy is ʼn Christen, maar later sê hy vir jou dat hy het sekere voorwaardes waarvolgens hy sy Christenskap uitleef. Ek noem hierdie mense die “maar, jy moet net onthou”-Christene. Hoe moet ek sulke standpunte aanspreek? Is dit dat mense wat so redeneer nie in ʼn lewende verhouding met God staan nie? In my klein omgewing vind ek meer en meer mense wat kerkgangers is en nie dissipels van Jesus is of wil wees nie. Hulle hoor Sondag vir Sondag die Boodskap, maar dit wil vir my voorkom dat die Jesus wat ons verkondig nie neerslag vind nie. Alhoewel ʼn dag 24 uur het, is daar na my mening meer en meer mense wat nie tyd vir God het nie! Verder, meer en meer mense is Sondag-Christene! Jy moet nie iets reël vir in die week nie, dan hoor jy verskonings op verskonings: “ek moet eers my broer gaan begrawe”. Graag verneem ek van julle uitstekende “bronne” van inligting oor hierdie onderwerp.

Antwoord
Prof Hermie van Zyl antwoord
Ek dink die essensie van die saak wat die vraagsteller aanraak, is dat almal van ons wat bely dat ons Christene is, sukkel om in volle oorgawe aan Christus te leef. Dit raak ons almal, nie net dié wat konstant verskonings uitdink wanneer op hulle knoppie gedruk word nie.

Hierdie saak kom reeds voor in die tyd toe Jesus op aarde was. Vir party wat hulleself aanbied as volgelinge, sê Jesus: “Onthou, Ek het nie ‘n vaste woning nie” (Luk 9:57). Ander vir wie Jesus uitnooi om Hom te volg, het weer allerlei verskonings: “Ek moet eers my pa gaan begrawe” (9:59); of: “Laat ek net eers my familie gaan groet” (9:61). Vir almal stel Jesus die eis dat wanneer dinge op die spits gedryf word, die koninkryk van God voorrang moet geniet.

Ook vir die ryk jongman, wat graag die ewige lewe (= koninkryk) wou verkry, het Jesus gesê om alles op te gee en Hom te volg (Mark 10:21). Waarop die man bedroef weggaan omdat dit darem te veel gevra is.

Ons het maar almal die gevoel dat die vereistes vir navolgingskap van Christus, d w s om sy dissipel te wees, darem net te streng is. Die dwarslat word te hoog gestel, ons kom nie daaroor nie. En wat het dan geword van Jesus se uitnodiging: “Kom na My toe almal wat uitgeput en oorlaai is, en Ek sal julle rus gee?” (Matt 11:28). Is hier nie ‘n ingeboude teenstrydigheid nie? Dit lyk of Jesus enersyds wil rus gee, maar andersyds lyk dit net na ‘n manier om ‘n mens nader te lok, en as Hy jou eers het, dan moet jy dit “ontgeld”. Dit lyk so maklik om Christen te word – jy moet net kom, jy moet net glo – maar as jy dit eers is, dan begin die “moeilikheid”: daar word van jou verwag om alles wat vir jou belangrik, lief en dierbaar is, prys te gee.

Ons het hier te doen met ‘n saak wat regdeur die Nuwe Testament voorkom: enersyds die feit dat die verhouding met God gebou is op liefde, aanvaarding, genade en vergiffenis van sonde. Ons hoef ons nie eers blink te vryf vir God nie. Hy vat ons net soos is. Die evangelie gaan oor die regverdiging van sondaars, nie van goeie, gawe, ordentlike mense nie. Selfs die moordenaar aan die kruis het dit gemaak.

Maar andersyds lós God ons nie soos ons is nie. Vir die vrou wat in owerspel betrap is en volgens die wet van Moses gestenig moes word, sê Jesus: “Gaan, Ek veroordeel jou nie” (Joh 8:11). Hy spreek haar vry, Hy verklaar haar regverdig. Maar sy vryspraak is nie ‘n vrypas om voort te gaan met haar ou lewe nie. Nee, Hy roep haar tot ‘n nuwe lewe, want Hy voeg by: “en moenie meer sonde doen nie”. Dis by hierdie laaste moment dat die navolging van Christus begin. Nou volg daar ‘n lewenslange leerskool as dissipel van Jesus. En dis nie asof Jesus jou gaan laat “les opsê” as jy dit nie honderd persent regkry nie. Dissipelskap is eerder ‘n uitnodiging om jou voet op die pad van geregtigheid te plaas en te kyk waarheen dit jou lei. Sommige loop hierdie pad met groot oorgawe; ander is huiwerig, halfhartig, val terug, kry swaar met die lewe en die sonde. Dis nie vir ons om te sê wie is beter Christene as ander nie, wie is ware volgelinge en wie is huigelaars nie. Gód sal daaroor oordeel. Ons is wel geroepe om mekaar aan te moedig en te help om weer op te staan as daar gestruikel word. Gal 6:1 sê nie verniet nie dat ons iemand in ‘n gees van sagmoedigheid moet reghelp as hy/sy in sonde geval het. Dis altyd beter om die dwarstrekkers en agterossies met goeie voorbeelde te trek as om met ‘n lat te dreig. Ons het nodig om voortdurend opgewek te word om ons status as volgelinge van Jesus ernstig te neem, om te wees wie en wat ons bely dat ons is. Dít is ons lewensroeping wat sal duur tot wanneer ons die kop neerlê, en waarmee die Heilige Gees ons met sy krag bystaan.
Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Die rituele van die offers

Die bring van offerandes was een van die belangrikste aspekte van die Joodse godsdiens, ‘n saak wat hulle met al die ander godsdienste van die antieke wêreld gedeel het. Alle godsdienste het hulle eie soorte offerandes gehad, en hoewel hulle almal daarmee die godheid, wat hulle aanbid het gunstig wou stem, was daar tussen Israel en die ander volke ‘n belangrike verskil. Waar daar by die ander volke hoofsaaklik gestreef is om die godheid tevrede te maak en hulp te kry in nood, het Israel aan die Here geoffer om Horn te eer en versoening vir hulle sondes te doen, ook om Horn te dank en in ‘n dieper verhouding tot Horn te leef. Die boek Levitikus begin met voorskrifte vir ‘n reeks offers: brandoffers, graanoffers, maaltydoffers, sonde-offers en skuldoffers. Maar ons vind ook verskeie ander benaderinge soos beweegoffer, dankoffer, eerstelingoffers, gelofteoffer, wierookoffer, ens.

Brandoffers word soms ook wierookoffers genoem (Psalm 66:15). In Lukas 1:9 word ook die naam vuuroffer gebruik. Hierdie offer behels ‘n dier sonder gebrek wat geheel en al op die vuur verbrand is (Levitikus 6:8-13) – slegs die vel is deur die priester vir homself gehou (Levitikus 7:8). Wanneer alles wat so op die altaar verbrand word, in rook opgaan, word versinnebeeld dat aan die Here algehele oorgawe toekom. Graanoffers van koring of gars is soms as deel van ander offers bygevoeg, of as dank vir ‘n oes en het dan so tegelyk ‘n eerstelingoffer geword (Levitikus 2:14). Net ‘n klein deel is verbrand; die res het die priesters toegekom. ‘n Maaltydoffer kon dank betoon het of ‘n gelofte bevestig het – of net tot eer van die Here aangebied word. Die vet van die dier is verbrand, dele van die vleis vir die priesters gegee, en die res is deur die persoon wat die offer bring saam met sy familie geëet. Sondeoffers en skuldoffers was versoeningsoffers en is soms ook so genoem (Eksodus 30:11-16). Dit is nie altyd maklik om tussen hierdie offers te onderskei nie,want hulle het albei gegaan om oortredings reg te stel. Ook hier is die vet van die diere wat geoffer is, verbrand en het die priesters die vleis geneem. Wat die priesters uit verskeie offers geneem het, het natuurlik bygedra tot hulle lewensonderhoud. Dan was daar ook wierookoffers (Eksodus 30:34-38) tot eer van die Here wanneer wierook (‘n soort gom of hars) verbrand is. Dit het ‘n aangename geur versprei.

‘n. Besonder eienaardige offer was die Korban, eintlik meer iets wat vir die Here afgesonder of gebêre word as ‘n tipiese offer. Dit was nie na die tempel gebring om verbrand te word nie, maar was beskou as iets wat tog aan die Here geoffer is, want dit is vir Hom “gegee”. Ons lees hiervan slegs in Markus 7:11. Dit was ‘n praktyk wat nêrens in die Ou Testament voorgeskryf was nie, maar wat onder die Jode ontwikkel het om iets te beveilig. So kan enige besitting as Korban verklaar word en kan niemand sy hand daarop lê nie. Dit was dan so goed as vir die Here geoffer. So het mense dikwels verpligtinge ontduik soos Markus 7:12 duidelik aantoon.

Die offersisteem was ‘n simboliese handeling waarin die mense van ouds op sigbare wyse uiting gegee het aan die verlange om met God te kommunikeer. Omdat Israel in ‘n verbondsverhouding met God gestaan het om Hom te dien, was die offerdiens ‘n wyse van dankie sê, om verskoning vir oortredings te vra, om God te prys, om te sê dat jy volkome aan Horn toegewy is. In die Nuwe Testament neem Hebreërs 10:1-8 hierdie gedagte verder deur daarop te wys dat die offerdiens ‘n vooraf skadubeeld van Christus is.

Skrywer:  Prof JP Louw