1:8 ‘Want God is my getuie hoe ek met die innige toegeneentheid (splángna) van Christus Jesus intens na julle almal verlang.’ Paulus beroep hom op God as getuie van die egtheid van sy verlange na die gemeente, want dit is God wat in sy genade die band van eenheid tussen gelowiges smee en die verlange na mekaar gee. Daarom het Paulus ’n intense verlange om hulle weer te sien, vir sy gemeenskap met hulle en om hulle te help in hulle geloof in Christus. Hulle is sy vreugde en die kroon op sy werk (4:1). Om die diepte en egtheid van sy liefde vir hulle te verklaar verwys hy na Christus se liefde wat in en deur hom werk. Vir die liefde van Christus gebruik Paulus die woord splángnois, wat verwys na al ’n mens se binneste organe, sy hart en verstand, sy hele wese, sy gevoel, denke en innerlike krag. So het Christus Homself geheel en al vir die wêreld se verlossing gegee. Dit is daardie onselfsugtige liefde van Christus wat deur Paulus werk na die gemeente toe en in hulle na hom toe, die liefde wat uit Christus kom en deur Hom gevoed word. Johannes sê: ’Ons het lief omdat Hy ons eerste liefgehad het’ (l Joh 4:19). In Johannes 14:23 sê Jesus: ‘As iemand my liefhet, sal Hy ter harte neem wat Ek sê, en my Vader sal hom liefhê en Ons sal na hom toe kom en by hom woon.’ Die Filippense moes seker wees van Paulus se liefde vir hulle en sy verlange na hulle.

1:9 ‘Ek bid juis dat julle liefde al hoe meer sal toeneem in begrip en fyn aanvoeling 1:10a om dié dinge van waarde te kan onderskei,…’ Liefde lei tot gebed. Paulus verseker die gemeente dat hy konstant vir hulle bid – die werkwoord ‘ek bid’ is in die teenwoordige tyd, wat die konstante voortgang impliseer. In vers 9-11 gee hy aan hulle ’n kykie in die inhoud van sy gebed vir hulle. Die begin van sy gebed vir hulle is dat hulle liefde ‘nog meer en meer in volheid sal toeneem, veral in kennis (epígnōsis helder denke oor die inhoud van wat geken word) en die vermoë om die aard van alles waaroor dit telkens gaan, te kan insien (aisthêsei vermoë vir praktiese konkrete beoordeling).’ Dit gaan om die kwaliteit van hulle liefde wat oorvloedig moet wees (perisseúō in oorvloed wees). Dit behels dat hulle die Here al hoe beter sal leer ken as die God van liefde wat hulle deel maak van sy onselfsugtige liefde, en dat hulle ’n fyner aanvoeling sal hê vir wat voor God van waarde is (ta diaférō die dinge wat waarde het, wat kosbaar is) en watter dinge nie (vgl. Fil 3:7-8). Vgl. Spreuke 2:6: ‘Dit is die HERE wat die wysheid gee, uit sy mond kom die kennis en die insig’. Die liefde wat God in jou werk (Gal 5:22) maak jou oog skerper om jou naaste en sy bekwaamhede en behoeftes raak te sien, dit verhelder jou verstand om mense beter te verstaan, verfyn jou waarneming en belewenis. Spreuke 4:23 sê ‘Wees veral versigtig oor wat in jou hart omgaan, want dit bepaal jou hele lewe.’ 1:10b ‘…sodat julle, met die oog op die dag van Christus innerlik suiwer en onberispelik kan wees,

1:11 vervul met die vrug van geregtigheid deur Jesus Christus tot verheerliking en lof van God,’ ‘ Die dag van Christus’ verwys na die dag van sy wederkoms om te oordeel, die finale dag waarop alle mense voor Hom gaan verskyn om beoordeel te word (Matt 25:31-33,46). Die doel van Paulus se gebed vir die verruiming van die Filippense se liefde is dat hulle innerlik suiwer (eilikrinês deursigtig voor God , suiwer van gees, sonder bedekte bymotiewe) en onberispelik (apróskopos onskuldig, vir niemand ’n struikelblok sal wees nie) voor Christus sal staan op die oordeelsdag. Hoe om innerlik suiwer en onberispelik te wees, word in vers 11 uitgespel: deur vervul te wees met die vrug van geregtigheid wat Jesus Christus vir hulle verwerf het en aan hulle skenk om in geloof aanvaar te word, soos bome vol vrugte. Hier verwys dit na die vrug van geregtigheid (vgl. Gal 5:22 vir die vrug van die Heilige Gees se werk in ons). In Johannes 15:3 sê Jesus: Julle is alreeds rein en skoon gesnoei deur die woorde wat Ek vir julle gesê het. Deur sy woord en sy Gees reinig God ons om suiwer voor Hom te lewe en teenoor mekaar. In Romeine 8:13 sê Paulus: As julle deur die Gees die praktyke van die (sondige) liggaam doodmaak, sal julle lewe. Dit is egter nie die Filippense of ons integriteit en reinheid wat ons aan die Regter kan voorlê nie, maar die geregtigheid wat Christus vir ons aan die kruis verwerf het, wat ons dankbaar in geloof aanvaar. Die vrug van hierdie soort geregtigheid word gevorm deur te lewe en te bly in die regte verhouding wat God skenk. Geregtigheid voor God beteken dat ons verhouding met God reggestel is deur Christus en dat God ons sy kinders gemaak het deur ons geloofsband met sy Seun (Rom 8:14: Almal wat deur die Gees van God gelei word, hulle is kinders van God). Nou moet ons leer hoe om as kinders van God te lewe, al meer sonder bymotiewe en sonder om ander aanstoot te gee of vir hulle ’n struikelblok te wees. In 2 Kor 3:18 sê Paulus: die Gees van God is besig om ons te verander om al meer soos Christus te word.

Daarvoor is dit ook nodig dat ons al meer vir Christus leer ken uit sy woord. Die doel van dit alles is die verheerliking en lof van God. Die integriteit en reinheid van die Filippense teenoor mekaar en hulle bure, die uitlewing van die liefde van God wat die Heilige Gees in hulle bewerk, alles moet gemik wees, nie op ons eie verheerliking nie, maar om God te verheerlik en te loof (vgl. Matt 5:16 Julle moet julle lig so voor die mense laat skyn dat hulle julle goeie werke kan sien en julle Vader wat in die hemele is kan verheerlik; Joh 15:8: Hierdeur word my Vader verheerlik, dat julle baie vrug dra en so bewys dat julle my dissipels=volgelinge is). Paulus se gebed vir hulle is dat God hulle daarin sal lei met sy gawes aan hulle, wat hulle ontvang deur in geloof aan sy Seun Jesus Christus verbind te wees.

In vers 5 het Paulus geskryf oor die periode vanaf die stigting van die gemeente tot Paulus se skrywe van hierdie brief. In vers 6 kyk Paulus na die toekoms. Paulus sê: 1:6 ‘juis hiervan oortuig dat Hy, wat ‘n goeie werk in julle begin het, dit sal voltooi tot op die dag van Christus Jesus.’ Die sinsnede is ’n bysin by die beginwoorde van die paragraaf: ‘Ek dank my God.’ Paulus se dank aan God gaan hand aan hand met sy vertroue op God. ‘…in volle vertroue (pepoithōs oortuig, vertroue) dat Hy wat die goeie werk in julle begin het, dit sal voltooi…’ Paulus se vertroue op God is ook ’n groot tema in sy briewe. Die woord peithō kom 22 keer in sy briewe voor. Hier kom die woord voor in 1:6,14,25; 2:24 as vertroue op die Here. Daarteenoor vertroue op menslike dinge in 3:3,4 (2020 vertaal en pepoithōs soms as ‘ek is oortuig,’ in plaas van: ‘in volle vertroue’). Dit was nie Paulus wat die goeie werk in Filippi begin het nie, ook nie die Filippense self nie, maar God wat begin werk het, met die gesig van die Macedoniese man wat Paulus geroep het (Hand 16:9), wat Lidia se hart oopgemaak het (Hand 16:14), die slavin wat aanhoudend uitgeroep het dat Paulus-hulle diensknegte van die Allerhoogste God is wat die pad tot verlossing verkondig (Hand 16:17) – die Here se manier om Paulus-hulle in Filippi bekend te stel. Daarna het Hy die tronkbewaarder op sy knieë gehad met die aardbewing, wat gelei het tot sy en sy hele gesin wat gedoop word (Hand 16:26,29). Paulus vertrou ten volle op die Here dat Hy daagliks besig is om mense te oortuig van hulle sonde en verlossing deur Jesus Christus en hulle daagliks te lei. Fil 2:13: Dit is immers God wat in hulle werksaam is, sodat hulle gewillig is en optree soos Hy dit goedvind (vgl. Joh 16:8 vir die oortuigingswerk van die Heilige Gees in ons). In Ps 138:8b vra Dawid ‘HERE moet tog nie u handewerk laat vaar nie.’ ‘in julle’ kan verwys na: in die gemeente en in elkeen van hulle. ‘Die goeie werk’ verwys na God wat hulle geroep het (3:14), geloof in Jesus geskenk het, waardeur hulle aan Jesus verbind is (Fil 2:1; 3:9; Ef 2:8), en so kinders van God geword het (2:15), vir wie Hy daagliks lei (Ef 5:18) om met hulle woorde en lewenswyse te bely dat Jesus Christus hulle Here is tot eer van God die Vader (Fil 2:11,13,15). Om die werk te voltooi (epitelesthai): die fokus van die woord voltooi is op God se uitvoering van sy doel met elke gelowige. ‘…tot op die dag van Christus,’ verwys na die wederkoms van Christus om te oordeel, en die nederige liggaam van die gelowiges gaan verander om gelykvormig te word aan Christus se verheerlikte liggaam (3:20-21; vgl, 2 Kor 3:18). Dit betken om innerlik suiwer en onberispelik te wees (1:10). Dan sal God se werk aan sy gemeente van Christusgelowiges voltooi wees, sy doel met hulle bereik het. 1:7 ‘Dit is immers vir my reg om so oor julle almal te dink omdat julle my in julle hart hou. Wat my gevangenskap sowel as die verdediging en bevestiging van die evangelie betref, deel julle almal saam met my in die genade,’ Vers 7 gee die rede aan waarom dit vir Paulus reg is om oor die Filippense te dink soos wat hy in verse 3-6 geskryf het; eintlik dat dit voor God geregverdig is om so te dink. Hy is dankbaar oor God se werk in elkeen van die Filippense; dit is daarom vir hom ’n vreugde om aan hulle te dink, aan hulle getroue belangstelling in die werk wat God deur sy verkondiging van die evangelie doen. Die Griekse sin van vers 7 is dubbelsinnig met ‘my’en ‘julle’ albei as voorwerpe. Dit kan vertaal word as ‘omdat ek julle in my hart hou’ dat hulle vir hom dierbaar is, soos die meeste vertalings dit vertaal. Dit kan ook vertaal word as ‘omdat julle my in die hart het,’ oor hulle liefde vir Paulus, soos byvoorbeeld in die Nuwe Lewende Vertaling en in die New English Bible, wat beter pas in die gang van die argument. Moontlik wou Paulus altwee met een sin uitdruk, hulle liefde vir hom en sy liefde vir hulle – soos wat hulle almal met hom deelgenote is aan die genade. Die geheim van die gemeente en Paulus se liefde vir mekaar is dat hulle saam deelgenote is (sunkoinōnía) aan die genade van God. Dit is ook die kern van die hele paragraaf (vgl. hulle deelgenootskap, koinōnía, in die evangelie in vers 5). Paulus sien die groot wonder van God se genadige gesindheid teenoor die mensdom, hier veral teenoor homself en elke gelowige in Filippi, wat hulle ook aan mekaar verbind. Want hulle het saam die genade van God ontvang om in Jesus Christus te glo, en het saam volgelinge geword van Jesus Christus. Daarom deel hulle in Paulus se aantal gevangenskappe wat hy al moes verduur (2 Kor 11:23), in Jerusalem (Hand 21:33), twee jaar in Sesarea (Hand 24:27) en nou in Rome (Hand 28:30). Hulle deel ook in sy verdediging en bevestiging van die evangelie van Jesus Christus (vgl. bv. Hand 26:1,24; en Fil 1:12-14). As Paulus ly, ly hulle saam met hom; as hy die evangelie verdedig en bevestig, is hulle deel daarvan. En Paulus bid vir hulle wat ly onder die vyandige Romeinse owerheid en harde afgetrede soldate wat die evangelie teenstaan (Fil 1:28), dat hulle nog steeds die evangelie sal verkondig en uitlewe. Deur die inwoning van die Heilige Gees in Paulus en in elkeen van hulle, is hulle almal saam deelgenote aan Christus en aan God se onbegryplike groot genade. Die gemeente se gereelde bydrae tot Paulus se versorging is die praktiese bewys van hulle liefde teenoor hom in hulle voorbidding vir hom en hulle belangstelling in hom en sy werk. Dit alles regverdig Paulus se siening van hulle liefde vir die Here, wat daardeur tot uiting kom, en dat hy oortuig is van hulle deelgenootskap aan die genade van God. Daarom dank hy God elke keer met blydskap wanneer hy aan hulle dink en vir hulle bid (vers 3)

Dankgebed (1:3 – 11)

Die hele gedeelte (1:3-11) is ’n jubellied oor die heerlikheid van God se genade en sy grootse verlossingswerk in die Here Jesus Christus (1:6,8,10,11). Die hele paragraaf is een Griekse sin waarin alles aanmekaar verbind is aan die hoofwerkwoord, ‘Ek dank’ (eúcharistō) my God (vgl. 4:6 vir ‘dank’ eucharistía). Filippense 1 vers 3-5 1:3-4 ‘Ek dank my God elke (pas) keer wanneer ek aan julle dink. Altyd (patote), in elke (pas) gebed van my vir julle almal (pántōn), bid ek met blydskap… Paulus begin sy brief met sy dankbaarheid oor die seëninge wat ‘my God’ in die gemeente van Filippi uitstort. Sy gebed word vier keer gekwalifiseer met die woord ‘al/elke’(pas) Daarmee wil hy die aandag vestig op die verskillende aspekte van sy gebed: 1 Die persoonlike aard van sy gebed: elke (pásê) keer as ek aan hulle dink, in elke (pásê) gebed vir hulle. 2 Dat hy konstant vir hulle bid (pántote altyd en elke keer, die voortgang daarvan word beklemtoon met die deelwoord ‘steeds maak’ poioúmenos. 3 Dat almal (pántōn) in die gemeente ingesluit word in sy gereelde gebed. 4 Die spontaneïteit van sy gebed wat met vreugde (chará) gedoen word. ‘Dink’ – herinnering (mneía ‘om te onthou en te noem’) voor God. Die ongewone woord vir gebed, déêsis, beteken eintlik om by God te pleit, ernstig te vra, vir iets wat kortkom. In 1:19 pleit (déomai) die gemeente by God vir Paulus se vrylating uit die gevangenis. Hier pleit Paulus by God vir wat die gemeente kortkom – eenheid, nederigheid, wedersydse respek en besorgdheid oor ander (2:2-5). Dit is duidelik dat Paulus gereelde tye van gebed gehad het, soos bv. Daniël (Dan 6:11,14; vgl. Esra 9:5, soos die Leviete, 1 Kron 23:30). Telkens is dit ’n dankgebed wat hy tot God rig vir wat God besig is om aan en met die gemeentelede te doen. Daarby is dit duidelik dat hy gereeld alleen met God in gesprek is, baie persoonlik in ’n innige geloofsverbintenis met ‘my God’. Oor ’n persoonlike verhouding met God brei hy uit in 4:6: maak in alles julle versoeke aan God bekend; 4:7 die vrede van God sal oor julle harte en gedagtes waak; 4:9 die God van vrede sal met julle wees. Hy is die aktiewe teenwoordige God wat elkeen ken, in elkeen belangstel, wat optree en aan elkeen uit genade gee. Die hele brief is ’n vreugdebrief. Die bron van Paulus se vreugde is egter die vrede wat God skenk te midde van voorspoed en teenspoed (4:11-12); vrede en vreugde toe hy nog vryelik kon reis, en ook nou in sy gevangenskap, in lewe en sterwe (1:20-21). Hy sien die Here wat agter al die gebeure staan en die beheer het oor alles wat oor hom kom; en hy het ’n diepe vrede wat berus op die Here se gawe van vrede in sy hart en op sy slaaf Paulus se absolute vertroue op sy Heer. In een van sy vroegste briewe, Galasiërs 5:22, het Paulus al geskryf dat die vrug van die werking van die Gees van God in die gelowiges onder andere ook blydskap en vrede is. Daarom kom hy elke dag met blydskap voor God om Hom te dank vir wat Hy in elke lid van die gemeente in Filippi gedoen het en daagliks mee voortgaan. 5 bid ek met blydskap ‘oor julle deelname aan die evangelie, van die eerste dag af tot nou.’ Die rede waarom Paulus die Here telkens vir hulle almal met vreugde dank is die gemeente in Filippi se deelname (koinōnía) aan die evangelie, van die eerste dag af tot nou toe. Paulus gebruik die woord ‘evangelie’ 68 maal in sy briewe, waarvan 9 keer in Filippense. Dit word nie in die brief verduidelik nie, omdat hulle almal weet wat die goeie nuus is. Die eerste Europeër wat die evangelie aanvaar het was ’n godvresende vrou, Lidia die purperhandelaar, wat saam met ’n groepie Joodse vroue by die rivier gaan bid het omdat daar nie ’n sinagoge in Filippi was nie, en wie se hart die Here oopgemaak het vir Paulus se goeie boodskap; daarna die slavin wat Paulus en Silas aankondig as diensknegte van God die Allerhoogste. Uit haar dryf Paulus die waarsêende gees. Die nag kom ’n geharde Romeinse tronkbewaarder en sy hele gesin tot bekering (Hand 16:13-34). Sedert die klein begin van die gemeente lewe hulle saam met Paulus uit die genade van God (Fil 1:7). Die ‘goeie nuus’ gaan oor Jesus Christus wat hy verkondig (2:22; 4:15), die evangelie wat hy verdedig (1:7,16) en waarvoor hy stry (1:27; 4:3). Die inhoud van die goeie nuus beskryf hy in Romeine as ’n krag van God tot verlossing vir elkeen wat glo in Jesus Christus, want daarin word God se geregtigheid geopenbaar, hoe God mense in die regte verhouding tot Hom stel, wat van begin tot end ’n saak van geloof in Jesus Christus is (Rom 1:16-17)). In Efesiërs 2:8 sê hy, ook die geloof in Jesus Christus is ’n gawe van God se genade. In Romeine 3:22 beskryf Paulus die ‘goeie nuus’ as God se vryspraak wat Hy uit genade gee aan almal wat in Jesus Christus glo. Paulus is bly dat die Filippense deel is van die goeie nuus deurdat hulle glo in Jesus Christus en saam met Paulus deel het aan die genade van God (1:7); ook omdat hulle deelneem aan die verkondiging van die evangelie deur hulle woorde en al meer deur die manier waarop hulle lewe (1:9-10.27). Hulle het deel geword van die teenstand, lyding, vervolging en stryd vir die geloof in die evangelie (1:27-30). Die geharde afgetrede Romeinse soldate wat in Filippi kom aftree het en die hele Romeinse regering was teen die kerk wat verkondig dat Christus hulle koning is. Die gemeente het ook vir Paulus in hulle gebede aan die Here opgedra en vir sy verkondiging van die evangelie (1:19). Hulle volgehoue finansiële ondersteuning van Paulus se evangelieverkondiging is ook deel van hulle deelname aan die evangelie (4:15). Toe hy in Thessalonika was, het hulle meer as een keer vir hom geld gestuur (4:16) ook toe hy in Korinthe gewerk het (2 Kor 11:10) en terwyl Paulus in Rome ’n gevangene is, het hulle Epafroditus gestuur om hom te help en ook ’n ruim bydrae gestuur (Fil 4:10,14,18). Wanneer Paulus aan die gemeente in Filippi se deelname aan die evangelie dink, kan hy sy God net in groot vreugde daarvoor dank oor wat God in en deur die gemeente doen in die wêreld.

‘n Leser vra:
Tydens ‘n onlangse gemeentevergadering, is daar gestem oor of ons ons kerk gebou aan Moslems moet verkoop, vir R10 000 000.00 of nie. Dit sal ons finansies versterk, maar ons gemeente in twee skeur. Ons verstaan die konsep van geboue en dat die Kerk binne ons as persoon leef, sentiment en geskiedenis, hoe God die grond in die gemeente se besit gebring het, en hoe Hy voorsien het, maak alles net vir ons ‘n bitter pil om te sluk.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie is inderdaad ‘n emosionele kwessie, nie alleen omdat mens geheg raak aan wat joune is nie, maar ook omdat daar soveel simboliek en geestelike herinneringe aan ‘n kerkgebou gekoppel kan word. Dink maar aan die pragtige maar baie ou Hagia Sophia in Istanbul wat byna 1500 jaar gelede deur die Bisantynse Christene as kerk gebou is. Toe Konstantinopel in Moslem hande geval het, is die gebou in die jare daarna as moskee gebruik. In die 20e eeu was dit ‘n museum (om konflik tussen Christene en Moslems te verhoed), maar is onlangs weer as Moskee ingewy. Stryd oor ‘n gebou kan dus eeue duur. Die vraag is of dit nodig is.

In die Protestantse tradisie is ‘n kerkgebou maar net ‘n gebou, niks meer nie. (Dit is ietwat anders in die Katolieke en Ortodokse tradisies). Die Protestante bely dat mense die tempels van God is in wie die Heilige Gees woon. Waar twee of drie bymekaar is (waar ook al), daar is die kerk. Die vraesteller sien dit ook so.

Wat nou bykom is tradisies, emosionele binding, herinneringe en so meer. Dit kan nie geïgnoreer word as onbelangrik nie, maar bied nie werklik ‘n godsdienstige rede waarom die kerk nie verkoop mag word nie. Dit lê meer op die vlak van praktiese en pragmatiese oorwegings en nie op die vlak van godsdienstige beginsels nie.

Oor die pragmatiese en praktiese oorwegings (bv. die geskiedenis, emosies, tradisie ens.) kan ons nie sinvol kommentaar lewer nie. Dit moet met liefde, onderlinge respek en ‘n oop gemoed onder die betrokkenes uitgepraat word.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt