4:17 ‘Hierin…’ kan verwys na 4:16 en/of na die res van 4:17. Met 4:16 beteken dit dat die gemeenskap tussen die mens en God en God en die mens die basis is van die vervolmaking of hoogtepunt van die liefde. As ‘n brug tussen v16 en v17 verwys ‘hierin’ waarskynlik ook na 4:17: wat verduidelik hoe die liefde onder ons vervolmaak word.

In die lig van v16 se wedersydse inwoning ‘God in ons en ons in God’ verwys liefde hier waarskynlik na God se liefde vir ons en ons liefde vir Hom en ons medemens. Dat dié liefde vervolmaak is, beteken dat dit sy doel bereik het en tot vervulling en volle uitdrukking gekom het in ons wedersydse en onderlinge liefde.

‘Ons sal op die oordeelsdag vrymoedigheid hê…’ (vgl. 2:28 vrymoedig wanneer Christus sal verskyn)’ – ‘hierin,’ wat vooruitwys, verduidelik hoe liefde vervolmaak is; verbind met v16 is die vrymoedigheid die gevolg van onderlinge liefde. In 2:5 is die gelowige se gehoorsaamheid aan God se woord die teken dat die liefde van God in hom tot volle uitdrukking gekom het. Hier word vrymoedigheid aan die onderlinge liefde verbind. In 3:23 word geloof in Christus en onderlinge liefde saam verbind aan die inwoning van die Heilige Gees in ons. Die vrymoedigheid voor God op die oordeelsdag behels ook dat ons nou reeds vrymoedig voor God lewe, soos in 2:29 se sekerheid dat ons uit God gebore is, en 3:21 se vrymoedigheid voor God. Liefde bereik sy doel waar ons nou reeds reg lewe (2:29) en in ons vrymoedigheid voor God op die oordeelsdag.

‘…omdat ons, soos Hy (Jesus) in hierdie wêreld is.’ Dat die vrymoedige gelowige in die wêreld is soos Jesus in die wêreld is, verwys na God wat in ons is en ons in Hom, en daarom deel geword het van sy liefde. Ons moet gehoorsaam God se liefde in hierdie wêreld uitlewe, want die God van liefde is in ons, en ons in Hom (soos Jesus; vgl. Jn 14:10-11 Ek is in die Vader en die Vader in My). Jesus sit sy werk in die wêreld voort deur die Heilige Gees in ons soos blyk uit ons onderlinge liefde en uitreik na die wêreld in liefde soos Jesus.

.

4:18 Die beginsel word eers negatief gestel: ‘in die liefde is daar geen vrees nie’ – positief beteken dit dat ons voor God die vertroue en vrymoedigheid van Christus teenoor sy Vader het, omdat God in ons bly met sy liefde en ons lewe in Hom deur Hom en ons medemens lief te hê. Vrees is ‘n toestand van groot benoudheid vir moontlike pyn, gevaar, boosheid of iets dergelyks, wat jou mag tref. Paulus sê: Die Gees wat aan julle gegee is, maak julle nie tot slawe nie en laat jullle nie meer in vrees lewe nie…’ (Rom 8:15).

‘In teendeel, volmaakte liefde dryf die vrees na buite;’ as daar ‘n wedersydse verhouding van volmaakte liefde is, van God se liefde vir ons en ons liefde vir Hom, is daar geen rede of plek meer vir vrees nie. Waar dié liefde ten volle ontwikkel, is dit eg en ‘n werklikheid in die lewe van die gelowige. Paulus sê dat die Gees wat ons ontvang het, getuig saam met ons gees, dat ons kinders van God is, wat selfs mét Christus ly sodat ons saam met Hom verheerlik sal word (Rom 8:16-17).

‘want vrees het te doen met straf’ – die gelowige hoef nie te vrees vir die oordeelsdag en ewige straf nie. Die pyn en onsekerheid van vrees versteur ook ‘n egte liefdesverhouding van wedersydse vertroue tussen mense en tussen mense en God..

‘en wie vrees, het nie volmaak geword in die liefde nie.’ Die beginsel ‘daar is geen vrees in die liefde nie’ word hier in persoonlike terme gestel: die persoon wat nog vrees, is nog onvolkome in die liefde. Die gedagte van 4:12 dat die liefde van God volkome uitgewerk word in ons liefde onder mekaar, word hier beperk deur gelowiges wat nog steeds vrees in die teenwoordigheid van God, deurdat hulle nog nie die doel bereik het wat die gawe van God se liefde vir hulle bied nie.Vir so’n gelowige is die pad om hom steeds meer oor te gee aan die liefde van God en vertroue op Hom, om met vrymoedigheid voor God te lewe en oop en opreg te wees teenoor ander mense.

Skrywer:  Prof Francois Malan

4:14 In vers 12 is gesê: niemand het God nog ooit aanskou nie. Soos in 1:1-3, verklaar Johanes hier met klem ‘en ons het dit aanskou…’ dat hulle, die dissipels, wel vir Jesus gesien het as die oorspronklike ooggetuies (vgl. Jn 14: wie My sien, sien die Vader) en die gevolg daarvan werk nog voort in hulle lewens (dit is die krag van die Griekse perfektum- werkwoord); en hulle getuig steeds dat die Vader vir Jesus gestuur het (ook ‘n perfektum wat voortgaande gevolge aandui) as die ‘Redder van die wêreld’ (Joh.4:42) – Jesus se reddingswerk is bedoel vir die hele wêreld, al is daar slegs ‘n klein groepie wat die getuienis glo en gered word. Die woord Verlosser/Redder word in die NT 8 maal van God gebruik en 16x van Christus (in die Romeinse keiserkultus word die keiser as ‘redder van die wêreld’ geprys). By Johannes kom die begrip ‘Redder’ vanuit die gedagte van die soenoffer wat Jesus gebring het: Jn 1:29 ‘daar is die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem.’

4:15 Die beskrywing in vs 14 van Jesus as ‘die Redder van die wêreld’ word hier verduidelik, hoe daardie redding in die kerk en in die gelowige toegepas word: erkenning van Jesus as God, lei tot die wedersydse inwoning van God in sy mense en hulle in Hom.

‘Wie ook al (so wyd as moontlik gestel vir die wêreldredder) openlik erken/verklaar dat Jesus die Seun van God is…,’ Die egte belydenis oor Jesus is deur die werk van die Heilige Gees wat God aan die persoon gee (4:2,13; vgl. 1 Kor 12:3). So’n getuienis sit die apostels se ‘getuienis’ oor Jesus voort in die wêreld. Jesus, as Seun van God, is op unieke wyse aan die Vader verbind (vgl. 4:9 ‘enigste Seun;’ 2:23) en daarom ook die reddingsmiddelaar tussen God en mens.

‘…God bly in hom, en hy in God’ – so ook in 2:27; 3:24; 4:13,16. Hierdie ‘bly’ veronderstel ‘n persoonlike en intieme verbondsverhouding. Met ‘God in hom’ ken die gelowige op aarde die krag van God wat in hulle kom bly het, en weet dat dat ‘hy in God’ is; in ‘n ander dimensie betrokke is as kind van die ewige God as sy Vader, wat ons in sy gesin opgeneem het, omdat ons in die geloof aan die Seun van God verbind is. God se krag is liefdeskrag.

4:16 Die gedeelte oor die liefde as dryfveer om lief te hê, sluit met hierdie klimaks af: ons weet ons lewe in die God van die liefde en Hy in ons: 4: 13 want ons het deel aan sy Gees; 4:15 want deur die Gees bely ons dat die Redder van die wêreld die Seun van God is; v16 want ons lewe in die liefde.

Letterlik: ‘en ons, ons het tot kennis en geloof gekom van die liefde wat God in ons het.’ Die dubbele ‘ons’ onderstreep dat ons dit persoonlik ken en glo. Die perfektum-werkwoorde ‘tot kennis en geloof gekom het’ beskryf iets wat in die verlede gebeur het waarvan die gevolge voortgaan – ons liefdesverhouding met God is gebou op geloof in sy reddende werk deur Jesus (4:9). Die eienaardige ‘die liefde wat God in ons het’ onderstreep dat die God van liefde met sy liefde in ons kom woon het, sodat ons sy liefde onder mekaar sal uitleef.

‘God is liefde, en wie in die liefde bly, bly in God en God bly in hom.’ Dat die wese van God liefde is, word herhaal uit 4:8; dit is die God wat in ons kom woon het. Die wedersydse inwoning van ‘ons in God en God in ons,’ wat telkens herhaal word uit 4:13,15, onderstreep die verbond wat God met ons kom maak het deur die koms van Jesus en van die Gees om hierdie liefdesband te smee. Daarmee word die gedeelte afgesluit as die basis van 4:17-20, oor die praktiese toepassing van God se liefde in ons. Dit moet aktief en aanhoudend uitgeleef word. In 4:11-16 word liefde nie sentimenteel beskryf nie. Om in God se liefde te leef beteken dat ons hele lewe deur God se liefde bepaal moet word, en dat dit prakties toegepas moet word in ons liefde vir ander. Die kern van die godsdiens is liefde tot God, en die liefde vir die medemens is die fondament van moraliteit.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Jan Smith vra:

Onderwerp: Matt 16: 28

Boodskap Teks: Die Skrif sê: Voorwaar Ek sê vir julle, daar is sommige van die wat hier staan, wat die dood sekerlik nie sal smaak voordat hulle die Seun van die mens in sy koninkryk sien kom het nie.

Die inhoud van die teks is nie vir my duidelik nie.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Hierdie sogenaamde nabye verwagtingstekste of termynuitsprake van Jesus is seker van die moeilikste om vanuit ons konteks, amper 2000 jaar later, te verstaan. Want ‘n mens se eerste reaksie is: Maar dan was Jesus mos verkeerd in sy “voorspelling” dat Hy nog in die leeftyd van die eerste Christene sou terugkeer aarde toe, m a w, dat die wederkoms van Christus binne enkele jare na sy eerste koms sou plaasvind.

Om hierdie verse te verstaan, moet ons egter die hele saak vanuit die eerste eeuse konteks benader, en nie in die eerste plek vanuit óns konteks nie. Laat ek verduidelik.

Hierdie uitsprake dat Jesus “nog in hierdie geslag” met krag sal kom in sy koninkryk, kom in Matt 16:28; Mark 9:1; Luk 9:27; Matt 24:34; Mark 13:30 en Luk 21:32 voor. Eersgenoemde drie het met Jesus se profesie oor sy naderende dood te doen, en laasgenoemde drie kom in die sogenaamde profetiese rede van Jesus oor die “eindtye” voor. Bloot die feit dat hierdie nabye verwagtingstekste in twee verskillende kontekste voorkom – in uitsprake oor Christus se naderende lyding in Jerusalem, en in dié oor die eindtye – wys dat mens versigtig moet wees om te sê dat hulle uitsluitlik op die wederkoms van toepassing is. Die bewoording van hierdie tekste dui ook daarop dat hulle nie pertinent van Jesus se “terugkeer” of “wederkoms” praat nie, maar van “hierdie geslag” of “sommige wat hier staan” wat nie “die dood sal smaak” voordat “die koninkryk (in krag) gekom het”/ “hulle die koninkryk gesien het” nie. Baie geleerdes interpreteer dit dan ook so dat hierdie tekste primêr op die kruisiging en opstanding van Jesus betrekking het. Ander noem dat hulle ook op die uitstorting van die Heilige Gees op die pinksterdag of op die val van Jerusalem in 70nC kan slaan. Veral laasgenoemde was vir baie Jode en Jode-Christene so ongeveer die einde van die wêreld. So gesien handel al hierdie gebeure oor die koms van die koninkryk (in krag) en het dit in die meeste van die aanvanklike hoorders se leeftyd plaasgevind. In daardie sin het Jesus se profesie dus reeds in vervulling gegaan teen die laaste helfte van die eerste eeu nC.

Soos wat die tyd aanbeweeg het (tweede eeu nC en verder), het hierdie tekste egter ‘n eksklusiewe toepassing op die wederkoms van Christus begin kry. So gesien is die koms van Jesus in krag nog ‘n uitstaande werklikheid, maar het die nabyheid en dringendheid daarvan weens die tydsverloop uit die meeste Christene se eindverwagtinge verdwyn. So was dit egter nie in die eerste eeu nie. Die vroeë kerk het ‘n dringende wederkomsverwagting gehad, vgl 1 Kor 7:26-31 waar Paulus sê dat die tyd min is en dat mense liefs moet bly soos hulle is; hulle moet bv nie gedruk voel om ten alle koste getroud te kom nie.

Saamgevat: Matt 16:28 en parallelle tekste kan slaan op Jesus se koms (met krag) tydens sy kruisiging, opstanding, uitstorting van die Heilige Gees, val van Jerusalem én wederkoms van Jesus. Dit is nie vreemd dat profetiese uitsprake meervoudige toepassings het nie; trouens, dit is kenmerkend van sulke uitsprake dat hulle eerder ‘n aanspraak maak op die verbeelding as dat hulle eksakte voorspellings is en daarom net een spesifieke gebeure in die oog het. Hulle kan dus meermale in vervulling gaan. Hulle behou egter hulle karakter as tekste wat die dringendheid en nabyheid van die eindgebeure onderstreep. Hulle kan enige tyd in vervulling gaan, want God se tyd is nie ons tyd nie. Ons moet dus altyd wakker en nugter lewe, met ons oë gerig op die wolke, by wyse van spreke, al is hierdie woorde reeds ongeveer 2000 jaar gelede uitgespreek en al het hulle reeds (voorlopig) in vervulling gegaan in die eerste eeu nC. Feit is dat die finale vervulling daarvan – die wederkoms van Christus in heerlikheid – nog uitstaande is.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Ná die digterlike gedeelte oor God as die bron van die liefde (4:7-10), volg ‘n stuk prosa oor die inspirasie wat God se liefde in ons bewerk (4:11-16). Die evangelie is gebou op die liefde van God, wat daarna soek dat ons in liefde daarop sal reageer. Die kennis dat God liefde is, moet tot ‘n lewe van liefde lei:

4:11 ‘Geliefdes!, aangesien God ons só liefgehad het, behoort ook óns mekaar lief te hê.’ Wie ook al God se onbegryplik-grote liefde ervaar het, is onder verpligting om dit aan ander deur te gee. Dit is die vrug van die Heilige Gees se werking in ons (Gal. 5:22). Johannes sê nie ons moet God liefhê omdat Hy ons só liefhet nie. Dit word moontlik geïmpliseer. Maar God se liefde kan nie op ‘n ander manier in die wêreld gesien word nie as dat ons mekaar liefhet. Dit is die regte reaksie op God se liefde vir ons (vgl. by 4:12; Joh 13:35; 17:21).

Liefde is ‘n gawe van God, maar ook ‘n opdrag, ‘n liefdesplig, nie ‘n opsionele ekstra nie. Dié opdrag is nie te swaar nie, omdat God se opgawe deel uitmaak van sy gawe – Hy stel ons ook daartoe in staat. Hy is die kragbron van ons liefdesbetoon, wat vryelik na ander kan vloei, deurdat Hy ons vry maak van hindernisse en die selfsug in onsself. Wat dit behels word in die volgende verse verder beskryf.

4:12 ‘Niemand het God ooit aanskou nie’ (nie sy stem gehoor of gestalte gesien nie, behalwe net die Seun; Jn 1:18; 5:37; 6:46), ‘maar as ons mekaar liefhet, bly God in ons…’ en so kan mense God leer ken, sy liefde ‘sien,’ in mense wat aan Jesus verbind is se liefde vir mekaar. Deur sy liefdesoffer aan die kruis het Jesus die Vader se liefde geopenbaar. Die God van liefde woon in die gelowiges deur sy Gees. Deur die gelowiges se onderlinge liefde, maak Hy sy liefde aan ander bekend.

Johannes bestry die dwaalleraars wat beweer dat hulle God ken en liefhet, maar sy gebod om ander lief te hê, verontagsaam. Maar as ons mekaar liefhet, weet ons dat God liefde is, dat ons Hom ken en liefhet, dat Hy in ons woon en dat Hy ons vrymaak van onsself, om sy liefde uit te straal en uit te lewe na ander toe. Ons onderlinge liefde is die bewys dat God in ons bly (Jn 17:20-26).

‘…en het sy liefde in ons tot vervulling gekom’ – God bereik sy doel daarmee; sy soort liefde vir ons, en ons liefde vir Hom word ten volle uitgewerk/gerealiseer in die liefdesgemeenskap van die gelowiges en ons optrede teenoor ander buite die geloofsgemeenskap (vgl. 1 Jn 2:5).

Johannes beskryf drie waarhede oor die liefde van God om ons te lei tot liefde onder gelowiges: i God is liefde (4:8-9); ii God het ons lief (4:10-11); iii God bly in ons en werk sy liefde in en tussen ons uit (4:12).

4:13 Dat God in ons bly (4:12) word hier verder uitgewerk: ‘Hieraan weet ons dat Hy in ons bly en ons in Hom:…’ Waar 3:9 van die indiwiduele gelowige gepraat het, word hier na die gemeente, ‘ons,’ verwys, dat God in die onderlinge liefdesgemeenskap bly, en die gemeente op die regte spoor is as hulle mekaar liefhet.

‘…Hy het ons aan sy Gees laat deel kry.’ Gelowiges ontvang ‘n aandeel aan die Gees van God wat die hele kerk van Christus vul. Die Gees oortuig ons dat God, wat liefde is, in ons bly (Jn 14:23). Só help die Gees ons om mekaar lief te hê en deur ons onderlinge liefde seker te wees van ons kindskap van God (Rm 8:16). Om in God te bly, beteken dat ons sy gebooie gehoorsaam, naamlik dat ons in Hom moet glo en mekaar moet liefhê (vgl. die rol van die Gees daarin; 3:23-24; 4:1-3). Die onderlinge liefde beteken dat ons mekaar sal verdra en vergewe en dien (Efesiërs 4:1-5; Ef 5:1-2; Flp 2:1-5).

Skrywer:  Prof Francois Malan