Yolandi vra:

Ek hoop julle kan my help. Ek het onlangs ‘n booskap deur my tannie van die Here af gekry vir my.”Geseënd is jy onder die nasies”

Ek het probeer om dit op te soek om te sien wat dit beteken, maar ek kom nie reg nie. My tannie het ook vir my gese dit was deur ‘n Engel aan ‘n baie spesiale vrou gesê. Kan julle my asb help?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Ek reken die aanhaling is nie heeltemal korrek nie. Die naaste wat aan die nasies kom, word in Jesaja 19:25 genoem, dat drie volke geseënd sal wees as hulle tot bekering kom – Egipte, Assirië en Israel. Daarna is Israel in ballingskap na Assirië omdat hulle hulle nie bekeer het nie, en later is Assirië verwoes omdat hulle so wreed was in hulle oorloë. Egipte is ook deur ander volke oorwin.

Moontlik verwys jy na Johannes die Doper se ma, Elizabet se uitroep toe Maria haar besoek en gegroet het in Lukas 1:42:

‘Geseënd is jy onder die vroue en geseënd is die vrug van jou moederskoot!’

Die Griekse voltooide deelwoord wat gebruik word vir ‘geseënd’ is ‘n gebed tot God om sy genade wat Hy reeds aan Maria en haar ongebore baba bewys het, te laat voortduur.

‘n Vrou uit die skare het dit ook eendag vir Jesus gesê (Lukas 11:27-28):

‘Geseënd is die moederskoot wat U gedra het en die borste wat U gevoed het’

Jesus se antwoord op haar sentimentele kompliment was:

‘Geseëndes is hulle wat die woord van God hoor en dit onderhou.’

Maria is geseënd omdat God haar gekies het vir ‘n baie spesiale diens aan Hom, en dat sy die wonderlike belofte ontvang het dat die Heilige Gees oor haar sal kom en die krag van Allerhoogste haar sal oorskadu. Daarom sal die kind wat gebore word, heilig genoem word, die Seun van God (Lukas 1:35). Maria is geseënd omdat sy geglo het dat die woorde van die Here vervul sal word en hierdie besondere roeping aanvaar het. Haar antwoord op God se vrye en genadige guns om haar vir die uitsonderlike diens te kies as moeder van Jesus, die Verlosser van die wêreld, wys dat sy God se roeping aanvaar in nederigheid, in geloof en gehoorsaamheid aan God. Volgens Lukas 1:38 het sy gesê: ‘Kyk, ek is die diensmeisie van die Here. Laat met my gebeur soos u gesê het.’

Skrywer:  Prof Francois Malan

Leser vra:

Ek is so huiwerig om hierdie vraag te vra. Ek voel dat ek dalk baie selfsugtig sal voorkom, en miskien is ek selfsugtig.

Ek en my man werk albei. Alhoewel ons dit finansieel kan bekostig dat ek by die huis kan bly, weier my man, omdat hy sê dat ek moet help met die finansies. Ons het ‘n 2 jarige dogtertjie, met nog n babatjie oppad. Ek verdien ‘n goeie salaris. Maar dit kom nie naby wat my man verdien nie. Hy besit sy eie besigheid. Tot dusver was sy geld syne, en my geld myne. Hy dra die grootste gedeelte van die huishoudelike uitgawes, soos die huur, versekering, krag en telefoon. My salaris gaan in die kruideniersware, klere, petrol en al die onvoorsiene uitgawes in. Ek moet my eie kar onderhou. Ek betaal vir ons dogter se studiepolis en ek is die enigste een wat spaar. En ek betaal ook ons mediese fonds.

Alhoewel ek ‘n goeie salaris verdien, voel ek dat elke laaste sent in die huishouding ingaan. Daar is nooit iets oor vir myself of om ‘n stokperdjie te onderhou of vir ‘n fotografie klas te gaan, ens nie. Ek ry ‘n klein, tweedehandse ekonomiese karretjie wat al beter dae gesien het.

My man aan die ander kant, ry ‘n nuwe dubbel kajuit bakkie wat hy opgebou het soos hy wou, het 2 bote vir sy visvang stokperdjie, koop gereeld nuwe goed om sy stokperdjie te onderhou, gaan weg vir visvang naweke, en het net laas week ‘n nuwe bootenjin gekoop vir ‘n belaglike bedrag.

Ek ly nie honger nie, ek het klere, my kind is versorg en ons het n dak oor ons kop. Maar moet ek so voortgaan en niks vir myself kan doen nie, terwyl ek kyk hoe spandabelrig hy is waar sy belange aangaan? Of is ek maar net selfsugtig?

Estelle

—

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Dit is baie moeilik om in hierdie geval ‘n goeie antwoord te gee sonder dat mens met jou en jou man afsonderlik en gesamentlik ‘n goeie gesprek gevoer het. En bygesê: waar albei gewillige gespreksgenote is en bereid is om na mekaar te luister, én gewillig is om aanpassings te maak waar nodig. Ek gaan dus baie in die algemeen antwoord, maar wil reg aan die begin sê: Julle sal êrens vorentoe die hele saak van die verdeling van julle finansiële verantwoordelikhede eerlik en nugter moet uitpraat – met mekaar, en met ‘n berader, indien nodig.

Met die beginsel van die verdeling van finansiële verantwoordelikhede in die huwelik is daar nie fout te vind nie. Die dae dat die man die alleen-broodwinner is en die vrou die alleen-tuisteskepper, is oënskynlik verby. (Daar ís nog sulke huwelike en gesinne, en as dit goed werk, kan dit selfs in vandag se tye ‘n goeie opsie wees. Maar kom ons laat dié opsie vir doeleindes van hierdie antwoord daar.)

Soos ek die saak verstaan, is jy nie ongelukkig oor die feit dat jy buitenshuis werk nie. Jy is bereid om jou kant te bring. (Hoewel ek die indruk kry dat jy graag net tuisteskepper sou wou wees.) Die ding wat jou eintlik pla, is dat jy voel jou man ‘n baie beter voordeel uit julle finansiële en werksverdeling het as jy. Hy kan homself ten volle uitleef – werk, huwelik, gesin, stokperdjies, ens – terwyl jy aan die agterspeen suig wat jou eie ontspanning en verryking betref. En eersdaags is daar nóg ‘n paar pienk voetjies in die huis. En gaan jy vir hom/haar ook so voorsiening moet maak soos tans die geval is – uit jou salaris?

As julle beide dieselfde inkomste gehad het, sou jy waarskynlik ook genoeg oorgehad het vir jou eie stokperdjies. Maar nou kry jou man baie meer as jy. Dit wil dus lyk of jy te swaar dra aan die finansiële verantwoordelikheide soos dit tans verdeel is tussen julle. En die nuwe baba gaan hierdie situasie nog verder onder druk plaas. Ek dink die feit dat daar ‘n nuwe baba op pad is, skep ‘n goeie geleentheid om ‘n totale herevaluering van die verdeling van julle finansiële verantwoordelikhede te maak.

Daar is ongelukkig nie pasklaar antwoorde vanuit die Bybel oor die tipiese uitdagings wat aan hedendaagse huwelike gestel word nie (soos in julle geval), omdat die sosiale en kulturele opset van Bybelse tye baie verskil van vandag s’n. Maar gaan kyk ‘n mens na die gedeeltes in die Nuwe Testament wat oor die huwelik handel (bv Matt 5:29; 19:3-12; 1 Kor 7; Gal 3:28; Ef 5:21-33 [v21 is belangrik]), is die goue draad wat deurloop dié van eenheid, pariteit (teen die agtergrond van destydse opvattings oor die status van man en vrou in die samelewing en huwelik), wedersydse respek en ondersteuning, liefde, versorging, en veral beskerming van die vrou. Die Bybelse beginsel wat in julle situasie veral ter sprake is, is dat man en vrou mekaar op ‘n manier moet ondersteun wat billik en regverdig is, wat beide gelukkig en versorg laat voel, en waar dit duidelik is dat julle julle huwelik so inklee dat dit tot eer van God en tot voordeel en opbou van mekaar is. Die liefde soek die ander se voordeel en geluk, nie net die beste “deal” vir jouself nie. En dít, lyk my, is die kern van die saak wat in julle huidige finansiële verdeling nie goed werk nie, altans, nie vir jou nie.

My antwoord is dus: Pak die bul by die horings en praat die saak uit. En doen dit op so ‘n manier dat julle agterna beter daaraan toe is as voor die tyd. Jy sal die beste weet hoe om die saak met jou man aan te roer. En, soos reeds gesê, gebruik die koms van die nuwe baba as aanknopingspunt om te praat oor ‘n nuwe finansiële verdeling in julle huwelik.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Liefde met die daad en in waarheid (3:17-20)

3:17 Na die bereidheid vir die hoogste offer van gelowiges in v16 gevra is, verklaar Johannes dat liefde ook beteken dat ek gewillig is om my besittings met die behoeftiges te deel. Die christen word gevra om sy liefde vir ander uit te leef in klein en groot sake. Die beginsel van selfverloëning is dieselfde in albei situasies.

‘iemand wat aardse besittings het’ – verwys nie slegs na ryk mense nie. Die woord bios (lewensmiddele) vir ‘besittings’ word ook gebruik vir die arm wedeuwee wat haar hele aardse besitting ingegooi het met haar twee muntstukkies (Mk 12:44). 1 Jn 2:16 se ‘aanstellery op grond van besittings’ verwys moontlik na ‘n ryke. Die punt is dat elke christen wat in die posisie is om ander materieel te help, behoort dit verantwoordelik te doen.

‘en sy broer sien gebrek ly…’ die werkwoord wat hier vir ‘sien’ gebruik word (theoorein) beteken om met aandag, en oor ‘n tyd, raak te sien en te verstaan wat aangaan, want hulle is lede van dieselfde gemeente. Dit beteken hy kan nie so maklik sy rug daarop draai nie, want hy verstaan wat met sy broer aangaan. Hier word van ‘die broer van hom,’ gepraat, ‘n spesifieke persoon in die gemeente wat gebrek ly.

‘maar sy hart nogtans vir hom toesluit’ –wat uit selfsug sy liefde of meegevoel vir hom sluit; sy oë sluit vir die die nood wat hy gesien het, omdat sy hart nie uitgaan na die mens in nood nie, want hy dink net aan homself, en nie aan Jesus se woorde en voorbeeld nie.

‘hoe bly die liefde van God in hom?’ Die ‘liefde van God’ kan verwys na die persoon se liefde vir God, of na ‘n liefde soos God s’n, of God se liefde wat deur die Heilige Gees in Hom kom woon het om van hom ‘n kind van God te maak. Moontlik verwys dit na al drie die moontlikhede.

3:18 Of dit nou ‘n uiterste doodsaak is, of ‘n alledaagse gebrek wat ons liefdesaandag en toewyding vra, die wyse waarop die liefde uitgeleef word, is van kardinale belang, asook die bestaan en kwaliteit van die liefde. Liefde moet aktief optree, en nie slegs by mooi woorde bly nie, maar met dade bewys word.

Hy spreek hulle weer aan as ‘my liewe kindertjies’ om die liefde te onderstreep, en as hulle geestelike vader aan te spreek: ‘ons moenie net met woorde, met die tong, liehê nie (‘n hendiadis, twee woorde wat dieselfde sê, ‘n woord en ‘n tong, die woord en die instrument om die woord voort te bring) – om te beklemtoon dat dit nie los praatjies moet wees nie, maar met ‘n daad en in waarheid’ – met aksie en egtheid; die twee beskrywings vul mekaar aan. Ons moet ons liefde met dade uitleef teenoor dié wat gebrek ly, en dit op die regte manier doen. Vir Johannes beteken ‘in waarheid’ deur God se liefdesopdrag te gehoorsaam, as die gelowige se antwoord op God se openbaring van Homself in Christus as waarheid en liefdesdaad.

3:19-20 Die verse eggo 2:28 se versekering oor verlossing in die komende bedeling, hier toegepas op die huidige lewe. Die gevolg van ‘n lewe in liefde is die vertroue dat God by ons is, ‘n vertroue wat Hy self in ons bewerk.

[verse 19-20 se taal en grammatika is moeilik, en daar word verskillende vertalings en verklarings voor gegee. Wat beteken dit bv. dat God groter is as ons hart, en kennis het van alle dinge? Augustinus en Calvyn het verwys na 1 Kor 4:4: ‘die Here sal ook die dinge wat in duisternis verborge is, aan die lig bring en die bedoelings van die hart blootlê.’ Daarom het hulle hierdie verse gesien as ‘n pleidooi vir absolute opregtheid en noukeurige selfondersoek. Luther sien dit egter as ‘n magna consolatio, ‘n groot troos, in die lig van Ps 103:8-14. Volgens 1 Jn1:8-10 lei ons belydenis van sonde tot vertroue dat God ons vergewe (2:1-2); verder herinner 3:1 ons aan die grootheid van God se liefde en dat ons daarin kan lewe (3:16) en 2:12-14 aan die oorwinnng wat reeds oor die bose behaal is; 4:18 sê dat volmaakte liefde die vrees uitdryf. 2 Tim 2:11-13 sê ‘as ons ontrou is, Christus bly getrou.’ Daarom kan ons saam met Luther juig oor God wat, groter is as ons hart/gewete; en ons vergewe waar ons onsself nie vergewe nie.]

‘En hieraan (ons gehoorsaamheid aan die liefdesgebod, wat in 3:10-18 uitgespel is) sal ons weet dat ons uit die waarheid kom’ – ons is ‘uit die waarheid’ omdat ons ‘uit God is’ want God is waarheid, en Hy het ons as sy kinders nuut laat gebore word, om soos Hy te wees en volgens die waarheid van sy woord te lewe.

Uit ons gehoorsaamheid aan God se liefdesgebod ‘en met ‘n geruste hart/gewete voor God kan staan – wanneer ons bewus word dat ons in God se teenwoordigheid lewe, begin ons hart/gewete onsself veroordeel, maar bewus van God se teenwoordigheid word ons weer verseker van God se genade en vergifnis (letterlik ‘hart’ soos in v17, maar hier in die sin van ons gewete).

‘wanneer ons hart/gewete ons aankla, God is groter as ons hart/gewete en Hy weet alles’ – wanneer ons bewus is van ons tekortkomings in ons gehoorsaamheid aan God se liefdesgebod – God ken ons deur en deur (vgl. Petrus se antwoord op Jesus se vraag na sy liefde vir Jesus, Jn 21:17). God se liefde is groter as ons sonde (1 Jn 1:8-9; Hosea 11:8-9). Ons gewete kan ons met rede aankla, maar soms is dit die duiwel wat ons laat skuldig voel.

Die selfveroordeling en die vrymoedigheid voor God is die gevolg van God se inwoning in ons, en van ons bly in Hom. Wanneer ons hart ons veroordeel, moet ons na God kyk wat ‘groter’ as ons hart is, en anders oor ons tekortkomings oordeel as ons self. God se ‘groter’ wys na sy vergewende genade, vgl. Jn 1:16 se ‘genade op genade.’. ‘Hy weet alles’ – Hy ken ons beter as wat ons onsself ken en kan ons selfveroordeling tot ruste bring

Skrywer:  Prof Francois Malan

Sonder liefde beteken die dood

3:14 Johannes benader sy stellings in 3:12-13 nou van die anderkant af, van die negatiewe kant af: wie die liefdesgebod oortree behoort aan die Bose, eerder as aan God, en lewe daarom in die duister van ‘n geestelike dood (dit ‘n uitbreiding op 2:9-11: sonder liefde bly jy in die duisternis).

‘Ons (wat aan Christus behoort, lede van die liefdesgemeenskap; staan beklemtoon voorop in die sin, teenoor die wêreldlinge) weet dat ons klaar uit die dood na die lewe oorgegaan het…’ die woord ‘oorgaan’ (metabainoo) beskryf die vertrek uit die een plek of posisie en aankoms in ‘n ander plek of posisie, wat baie anders as die oue is. Die voltooide vorm van die werkwoord onderstreep dat dit klaar gedoen is, en die gevolge duur voort: uit die ban van haat en moord, na God se ryk van liefde en lewe. Deur ons verbondenheid aan Jesus het die gelowiges deel aan God se gawe van die ewige lewe (1:2; 2:25). Deur ongehoorsaamheid aan God se bevel om lief te hê, het die persoon wat sy rug op Jesus gedraai het, homself afgesny van die Lewe, en bly reeds in die sfeer van geestelike dood (vgl. Jn 5:24)

‘omdat ons ons broers liefhet’ – Broederliefde is die bewys dat ons uit die dood na die lewe oorgegaan het, en is die toets daarvoor. Liefde is die opsomming van die gehoorsaamheid en diens wat van ‘n christen verwag word (2:5; 3:10,11). Liefde is ‘n teken en bewys dat jy die ewige lewe ontvang het, nie die grond daarvan nie. Die ewige lewe, wat ons van God ontvang, is deelname aan die liefde van God, wat Hy in ons harte gee, deur in ons te kom woon. Maar die liefde kan in dade en gesindhede gesien word, en bewys dat ons die ewige lewe reeds het. Die liefde vir ‘die broers’ (meervoud) verwys na die onderlinge liefde in die gemeente, onselfsugtige sorgende liefde. En die vorm van die werkwoord onderstreep dat die liefde konstant is.

Daarteenoor staan ‘wie nie liefhet nie, bly in die dood’ (geestelike dood). Dit gaan nie net om liefde vir die broederskap nie, maar vir alle mense. Enigeen wat nie in liefde leef nie, is nie ‘n kind van die God wat lewe gee nie.

3:15 Hier gaan dit om die mens se innerlike. ‘Elkeen wat sy broer haat, is ‘n moordenaar’ – ‘nie liefhet nie’ van v14 word hier aangewys as ‘haat.’ Hy is nog nie innerlik verander nie. Die lewe van God is nie in sy hart nie. In Mt 5:21-22 het Jesus verduidelik dat die sesde gebod se doodslaan ook haat en uitskel insluit. Alle haat het die potentiaal en kan in die praktyk tot moord oorgaan. Haat is fundamenteel ‘n miskenning van die lewe van die ander persoon.

‘en julle weet dat geen moordenaar die ewige lewe blywend in hom het nie’ – Jesus word in 1:2 die Ewige Lewe genoem. In 2:25 het Hy dit aan ons beloof. In 5:11 het God dit aan ons gegee as lewe deur en in gemeenskap met sy Seun. Eintlik is ‘ewige lewe’ sinoniem met Christus: 5:20: Hy ís die ware God en die ewige lewe. Daarom is haat die weiering om Christus te aanvaar as die beslissende openbaring van God se liefde vir die wêreld (Jn 3:16; 1 Jn 4:9). Die ewige lewe, as God se gawe, bly nie as ‘n voortgaande mag in die moordenaar se lewe nie.

3:16 Teenoor Kain as die simbool van haat en moord, stel Johannes Jesus as die simbool van gehoorsame liefde.

‘hieraan ken ons die liefde…’ – ‘hieraan’ verwys na Jesus se lewe en sterwe – wat die gemeentes leer ken het en in dié kennis lewe (die werkwoord ‘ken’ is in die voltooide tyd wat voortduur aandui). As jy wil weet wat liefde is, kyk na die lewe en sterwe van Jesus.

‘dat Hy sy lewe vir ons afgelê het’ – dieselfde uitdrukking word gebruik in Jn 10:11,15,17 van die Goeie Herder wat sy lewe aflê vir sy skape. In 1 Jn 2:2 is gesê dat Hy ‘n versoening vir ons sondes is (vgl. 4:10).

‘Ook ons behoort ons lewens vir ons broers af te lê’ – ‘behoort’ in die voortgaande teenwoordige tyd veronderstel dat dié soort liefde ons gewoonte behoort te wees. Die liefde moet bereid wees vir die hoogste offer. Soos haat kan lei tot moord, so mag liefde lei tot die uiterste selfopoffering. Moord neem die lewe van ‘n ander; liefde gee my lewe vir die ander (vgl. Jn 15:13: niemand het groter liefde as dit nie, dat hy sy lewe vir sy vriende aflê). Die soort liefde behoort die kenteken van die christen te wees. In 4:14 sê Johannes: die Vader het die Seun as die Redder van die wêreld gestuur – ‘die wêreld’ is wyer as slegs die broederskap.

Skrywer: Prof Francois Malan