“Let the wife make her husband glad to come home, and let him make her sorry to see him leave.” -Martin Luther

Reaksie op Paulus se benadering

Paul Copan en Kenneth D. Lidwak ( The Gospel in the Marketplace of Ideas) gebruik Paulus se besoek aan Atene (Handelinge 17) om gelowiges te help om in so ‘n multikulturele wêreld die evangelie te verkondig. Hulle vergelyk Atene in Paulus se tyd met ons eie wêreld en vind heelwat ooreenkomste.  Ons gaan ‘n paar blogs hieraan spandeer.

Paulus se benadering – inhoud en styl – het die gehoor se aandag vasgevang totdat hy iets gesê wat vir sy gehoor onaanvaarbaar was. Liggaamlike opstanding was vir die filosowe ondenkbaar – die liggaam was immers boos – ‘n tronk wat die siel gevange gehou het. Geen wonder Paulus het drie reaksies op sy toespraak nie.

• Party het hom uitgelag.
• Party wou meer hiervan hoor.
• ‘n Paar mense het egter gelowig geword.

In sy toespraak bied Paulus kern Bybelse leer aan – die bestaan van een ware God; hierdie God was die Skepper en Onderhouer van alles; die dwaasheid van afgode; die waardigheid van mense wat na die beeld van God gemaak is; God se oordeel van almal wat vals gode aanbid; die noodsaaklikheid om hulle te bekeer van misplaasde godsdiens en praktyke. Dit alles  kry ons in die Ou Testament. Hy huiwer nie om dit aan te bied in die terminologie van die filosowe wat daar teenwoordig was nie. Hy gebruik ook die klassieke retoriese benadering.

Paulus bou brue waar hy kon deur sy kennis van die wêreldsienings van sy gehoor. Hy gaan egter geen kompromieë oor die evangelie aan nie. Paulus druk kern Bybelse idees uit op ‘n manier wat kultuur relevant is. Terselfdertyd daag hy sy gehoor uit en bied die oplossing vir hulle onkunde aan.

He counts the stars and calls them by name, yet he heals the broken in heart and binds up their wounds. —C.H. Spurgeon

Reageer op die waarheid

Paul Copan en Kenneth D. Lidwak ( The Gospel in the Marketplace of Ideas) gebruik Paulus se besoek aan Atene (Handelinge 17) om gelowiges te help om in so ‘n multikulturele wêreld die evangelie te verkondig. Hulle vergelyk Atene in Paulus se tyd met ons eie wêreld en vind heelwat ooreenkomste.  Ons gaan ‘n paar blogs hieraan spandeer.

Ons moet ander mense se wêreldsiening verstaan. Christene word dikwels van anti-intellektualisme beskuldig – nie altyd sonder rede nie. Wat Paulus hier demonstreer, skryf hy van in 2 Korintiërs 10:4 – 5: Die wapens van ons stryd  is nie die wapens van die mens nie, maar die kragtige wapens van God wat vestings kan vernietig. Daarmee vernietig ons die redenasies van elke hooghartige aanval wat teen die kennis van God gerig word. Ons neem elke gedagte gevange om dit aan Christus gehoorsaam te maak.

Paulus gebruik die taal van die filosowe en digters om dit wat sy gehoor glo, uit te daag. Daarna daag hy hulle uit om op hierdie nuwe kennis van God te reageer. Hierdie God kan nie deur dooie beelde verteenwoordig word nie. Dit is tog ontoepaslik om te dink dat God wat alles gemaak het deur goud of silwer of hout verteenwoordig kan word. God kan tog nie deur die handewerk van mense wat Hy gemaak het, verteenwoordig word nie. Mense kan immers sien en praat en loop terwyl hierdie beelde wat hulle gemaak het niks hiervan kan doen nie.

Paulus verwerp die mense se vals sienings van gode – hulle het tempels nodig en word deur beelde verteenwoordig. In die verlede het God die mense se onkunde oorgesien, maar nou roep Hy al die mense oral op om hulle te bekeer. Die feit dat Paulus praat van die Atyeners se onkunde moes hulle ontstel het, want hulle het hulle beslis nie as onkundig gesien nie. Hulle moet berou hê oor hulle vals sienings en hulle optrede wat daaruit voortgevloei het. Die Ateners moet hulle denke oor wie en wat God is en wat Hy van mense verwag, verander.

Paulus se mees kontroversiële punt kom in die laaste vers van sy toespraak (17:31). Hy sê twee dinge wat geen Atener sou sê nie.

• God gaan oor die hele wêreld oordeel. Die Ateners het geglo dat die dood die einde van alles is.
• God gaan die wêreld oordeel deur ‘n Man wat Hy uitgekies het. As bewys daarvan vir almal, het Hy Hom uit die dood laat opstaan. Die Ateners sou enige idee van liggaamlike opstanding onmiddellik verwerp het.

Wat Paulus hier sê pas nie in by sy gehoor se wêreldsiening nie. Dit staan wel binne die tradisie van die Bybel. Paulus sien die opstanding van Jesus as bewys van al sy aansprake aan die Ateners.

So long as you have food in your mouth, you have solved all questions for the time being. -Franz Kafka, skrywer (1883-1924)

Kry ‘n kultuur-relevante vertrekpunt

Paul Copan en Kenneth D. Lidwak ( The Gospel in the Marketplace of Ideas) gebruik Paulus se besoek aan Atene (Handelinge 17) om gelowiges te help om in so ‘n multikulturele wêreld die evangelie te verkondig. Hulle vergelyk Atene in Paulus se tyd met ons eie wêreld en vind heelwat ooreenkomste.  Ons gaan ‘n paar blogs hieraan spandeer.

Paulus begin sy toespraak deur vir die gehoor te wys dat hy die klassieke Grieks-Romeinse retoriek kan gebruik. Ek sien dat julle in alle opsigte baie godsdienstig is (17:22). Met hierdie kompliment is sy gehoor meer bereid om na hom te luister. Hy begin nie deur te sê hulle gaan almal hel toe as gevolg van al hierdie afgode nie. Hy begin deur ‘n brug na sy gehoor te bou.

Hy gebruik ook geen direkte aanhalings uit die Skrif nie – sy gehoor sou in ieder geval nie hierdie aanhalings herken het nie – dit sou net ‘n mors van tyd wees.

Paulus gebruik sy waarnemings wat hy in Atene gemaak het as vertrekpunt vir sy aanbieding van wie en wat God werklik is. Hy sê nie al hulle gode, tempels, altare is dwaas nie.

Paulus neem klein treetjies soos hy hulle na Jesus toe lei. Hy begin by iets waarmee die gehoor bekend is en gaan dan geleidelik verder tot by Jesus Christus en die evangelie. Die onvermoë van sy gehoor om die ware God te herken is ‘n belangrike tema in hierdie toespraak.

Paulus begin by die gehoor se geloof en lei hulle na die lewende God, Skepper van alles. Hy wys wat God nie nodig het nie. In 17:24 verwys Paulus na twee kernidees:

• God het die wêreld met alles wat daarin is, gemaak. Hierdie is ‘n algemene tema in die Ou Testament. Paulus sê die Ateners is onkundig oor wie God werklik is. Hy is groter as die skepping, maar nie deel daarvan nie.
• God woon nie in tempels wat deur mense gemaak is nie. Die hemel, selfs die hoogste hemel, kan U nie bevat nie, hoe dan nog hierdie tempel wat ek gebou het (1 Konings 8:27). God staan dan teenoor al die gode met hulle tempels en priesters in Atene.

17:25 is nou die volgende stap in Paulus se argument. As die twee idees in 17:24 waar is, is dit duidelik dat God nie mense nodig het om Hom te versorg nie; Hy het nie hulle offers nodig nie. God is ‘n Gewer en nie ‘n Ontvanger nie.

Hierdie God is oppermagtig oor alles en almal: Uit een mens het Hy al die nasies gemaak (17:26). Die Ateners het geglo dat hulle uit die kosbare grond van Atene ontstaan het. Nou daag Paulus hierdie hoë siening wat die Ateners van hulleself gehad het, uit. Alle mense se oorsprong is by God. Aan die einde gaan Hy hulle oordeel. Hierdie God bepaal hoe lank en waar mense sal woon. God is beheer en daarom kan Hy grense vir mense stel. God het hulle gemaak om Hom te soek (17:27). Paulus sê dat mense moet rondtas om God te vind, al is Hy nie ver van enigeen van ons af nie.

In 17:28 haal Paulus dan die Griekse digters aan. Paulus ignoreer nie die sekulêre kultuur nie; hy ignoreer nie die klassieke tekste en filosofie nie. Paulus beperk nie sy lees en leer tot Joodse en Bybelse onderwerpe nie.

If our purpose in attending church is to meet with God, then we dare not approach with carelessness. —John Sartelle

Paulus se oorredende benadering

Paul Copan en Kenneth D. Lidwak ( The Gospel in the Marketplace of Ideas) gebruik Paulus se besoek aan Atene (Handelinge 17) om gelowiges te help om in so ‘n multikulturele wêreld die evangelie te verkondig. Hulle vergelyk Atene in Paulus se tyd met ons eie wêreld en vind heelwat ooreenkomste.  Ons gaan ‘n paar blogs hieraan spandeer.

Paulus staan op die Areopagus asof hy ‘n boodskapper van vreemde gode is (17:18).  Hy moet die God wat hy verkondig verdedig. Die gesindheid van die filosowe was nie positief nie – Paulus tree hier voor ‘n vyandige gehoor op.

In hierdie toespraak is daar geen direkte aanhaling uit die Skrif nie. Tog kom sy boodskap uit die Skrif al gebruik hy aanhalings van Griekse digters en filosowe – wat baie mense in die gehoor aanvaarbaar sou vind. Tog as ons na verse 24 – 31 kyk, is elke vers gebou op die Skrif. Paulus gebruik die woorde van die Griekse filosowe om Bybelse waarhede oor te dra.

Kom ons kyk nader na Paulus se benadering.

• Paulus wys dat hy bewus is van die Ateners se vroomheid: Ek sien dat julle in alle opsigte baie godsdienstig is. Terwyl ek deur julle stad geloop en kyk het na die plekke waar julle aanbid (17:22 – 23).
• Paulus gebruik die waarnemings wat hy in die stad gedoen het as vertrekpunt om sy gehoor se misplaasde godsdiens te hanteer:hy vertel hy het ‘n altaar aan die onbekende God gesien (17:23).
• Omdat God die wêreld en alles daarop gemaak het, kan Hy nie in ‘n gebou, veral nie een wat deur mensehande gemaak is, vasgevang word nie (17:24).
• God het niks van mense nodig nie – Dit is Hy wat aan almal lewe en asem en alles gee (17:25). Ons kan niks vir Hom gee nie, want Hy het reeds alles.
•  God het al die nasies uit een mens gemaak en daarom behoort almal aan God. Hy stel die seisoene vas; Hy stel grense vir mense – hoe lank en waar hulle gaan woon. Hy werk aktief onder die mense (17:26).
• God het ‘n doel met die mens: God het hulle gemaak om Hom te soek (17:27). Hierdie is nie net ‘n intellektuele soektog nie – dit is ‘n soeke in reaksie op God se selfopenbaring. Hy is nie ver van mense wat Hom soek nie.
• Dit is toepaslik om God te soek, want deur Hom lewe ons, beweeg ons en bestaan ons (17:28).
• Omdat die mens deur God gemaak is en deur Hom lewe, is dit tog onsinnig om beelde van Hom te maak wat nie lewe of beweeg of asemhaal nie: Dit is bloot skeppinge van menslike vaardigheid en verbeelding (17:29). Dit kan tog nie verteenwoordigend van Hom wees nie.
• In die verlede het God tye van onkunde oorgesien. Nou roep Hy alle mense op om hulle te bekeer tot die een ware God. Hoekom? Op ‘n dag gaan Hy regverdig oor die wêreld oordeel (17:30a)
• God gaan oordeel deur ‘n Man wat Hy uitgekies het. God bevestig sy rol as Regter deurdat Hy Hom uit die dood laat opstaan het (17:30b).

As ons mense wil oortuig moet ons ‘n kultuur-relevante vertrekpunt kry.