In what prison could any of us be more straitly shut up than in our own unbelief? — John Calvin

Invloed: goed of sleg

Almal het invloed. Almal beïnvloed iemand anders. God verwag dat ons baie goeie rentmeesters van daardie invloed moet wees – vir sy koninkryk. Hy gee nie aan ons invloed vir selfsugtige doeleindes nie, maar sodat ons die Goeie Nuus oor Hom kan versprei. God verwag van ons om koninkryksbouers te wees. Maar wat is ‘n koninkryksbouer?

• Hy het ‘n groot doel om voor te lewe. Christene het dié grootste doel van almal – om mense na Jesus toe te bring. Koninkryksbouers is toegewy aan die Groot Opdrag en die Groot Gebod.
• Hy leef volgens baie belangrike beginsels. Hy trek sy wysheid uit ‘n ander Bron as ander – God se ewige waarheid soos in die Bybel geopenbaar.
• Hy leef in groot krag. Dit is die krag van die inwonende Heilige Gees wat hom elke tree van die pad lei.
• Hy leef saam met groot mense. Hy is deel van die geloofsgemeenskap. Daar word hy bemoedig en daar word hy aanspreeklik gehou.

Maar hoe moet ons ons invloed as Koninkryksbouer gebruik?

• Almal het invloed. Wat jy met jou invloed doen, gaan bepaal of jou invloed groei of nie. Maar wat is invloed nie?

–Dit is nie ‘n posisie nie

–Dit is nie gesag nie

–Dit is nie roem nie

–Dit is nie rykdom nie.

Jy kan hierdie almal hê en tog geen invloed hê nie.

• God verwag van my om die invloed wat Hy vir my gegee het, te gebruik. Hoe meer jy jou invloed gebruik, hoe meer groei dit. Maar dit vereis moed. Jy moet uit jou gemaksone kom; praat selfs al word jy geïntimideer; ander dien al voel jy nie lus om dit te doen nie. Jesus het ons uitgedaag om ons lig te laat skyn; om soos sout te wees wat behou en smaak gee aan die wêreld om ons. Jy moet besluit om jou invloed te gebruik.
• My invloed is tot voordeel van ander. God gee nie aan my invloed om my ryk en beroemd te maak nie. God gee aan jou invloed, want Hy gebruik mense om ander te help. Die seëninge van jou invloed is nie vir jou om te gebruik nie, maar om te deel.
• Ek beïnvloed nie alleen vir hulle nie; hulle beïnvloed vir my. Nie alleen beïnvloed ons ander nie, maar ons word deur ander ook beïnvloed. Maar soos Lot kan ons ook geheg aan die waardes van die kultuur waarin ons leef word en soos Lot  misluk om ander te beïnvloed.
• Die doel van invloed is om te praat namens diegene wat geen invloed het nie. Laat die koning die reg van die verdruktes onder die volk beskerm, laat hy armes te hulp kom en verdruktes verbrysel (Psalm 72:4). Leiers moet hulle invloed gebruik ten behoewe van diegene wat nie self baie invloed het nie – die armes, die haweloses, wese, die weduwees, ens.
• Ek sal aan God verantwoording moet doen oor hoe ek my invloed gebruik het. Wat ek met my invloed in die tydelike wêreld doen, het ewigheidsbetekenis. God gaan vir elkeen van ons vra: “Wat het jy met die tyd, hulpbronne en invloed wat ek vir jou gegee het, gedoen?”

Ons moet die wêreld beïnvloed met die oog op die volgende wêreld Dit is ons roeping as koninkryksbouers.

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Huishoudelike Aktiwiteite(1) – Hennie Stander

In die Bybelse tyd het die meeste mense vroeg opgestaan, selfs nog voordat die son opgekom het. Sodoende kon hulle die tyd wat dit lig was ten volle benut en ook rekening hou met die uitermatige hitte van die middagson wanneer ‘n mens nie veel kon uitrig nie. Ons lees dat Abraham vroeg opge­staan het om God se opdrag ten uitvoer te bring, naamlik om sy seun Isak te gaan offer (Genesis 22:3); Moses het vroeg opgestaan en die Sinaiberg uitgeklim om God daar te ontmoet (Eksodus 34:4); Job het vroeg in die more brandoffers gebring vir sy kinders vir ingeval hulle teen God gesondig het (Job 1:5); ook Jesus het vroeg opgestaan om op ‘n eensame plek te gaan bid (Markus 1:35).

Alhoewel dit wel moontlik was vir iemand om in die bed te bly (Spreuke 26:14), was dit nogtans moeilik aangesien almal bymekaar in een vertrek geslaap het. Wanneer een persoon opgestaan het, sou dit noodwendig die ander in die vertrek gesteur het-dit is miskien na hierdie feit wat Jesus verwys het toe by die verhaal vertel het van die man wat laat in die nag gekom het om drie brode by sy vriend te leen (Lukas 11:7).

Oggendete

Hier in Suid-Afrika eet ons drie maaltye per dag, maar in die Bybelse tye, net soos in baie ander moderne lande, het die mense slegs twee maaltye per dag gehad. Een hiervan was die oggendete wat redelik vroeg in die oggend genuttig is. Dit was egter ‘n baie ligte maaltyd en het uit kos soos brood, kaas en vrugte bestaan. Ons lees in Johannes 21 dat Jesus, nadat dit lig geword het, sy dissipels genooi het om ontbyt te kom eet, en Hy het toe brood en vis aan hulle gebied.

Malery van graan

‘n Baie algemene huishoudelike aktiwiteit was die maal van graan. Hiervoor is twee soorte meulens gebruik wat albei tot in ons moderne tyd nog oral in die wêreld bekend is. Die een soort meul (‘n rugstukmeul) het bestaan uit ‘n lang reghoekige klip, ietwat konkaaf gebuig, met ‘n plat oppervlakte. Hierdie groot en swaar klip het die basis van die handmeul gevorm. Bo-op hierdie basisklip kom ‘n heelwat kleiner klip wat ‘n mens met jou twee hande kan vasvat. Dit word die “skuurklip” of “maalklip” genoem. Hierdie skuurklip is heen en weer oor die basisklip geskuur, met die koring tussen die twee klippe. Dit was waarskynlik met so ‘n skuurklip waarmee ‘n vrou vir Abimelek doodgegooi het (Rigters 9:52 ev).

Later is ‘n roterende soort meul in gebruik geneem. Dit het bestaan uit twee skyfvormige klippe wat omtrent ewe groot was. Die onderste klip het in die middel ‘n houtas gehad wat regop gestaan het. Die boonste klip het weer in die middel ‘n ronde gat gehad waardeur die as van die onderste klip gesteek het. Die boonste klip kon dus in die rondte draai rondom die as van die onderste klip. ‘n Mens kon die boonste klip draai met behulp van ‘n regop handvatsel wat daarop aangebring is (sien die foto). Die koring is in die boonste gat afgegooi en dit is dan tussen die twee klippe fyn gemaal.

Die maal van koring was een van die take van die vrou. Een vrou alleen kon wel hierdie meul werk, maar dit was tog makliker as twee dit saam gedoen het (vgl Matteus 24:41). Ook slawe is gebruik om koring to maal. Simson, byvoorbeeld, moes tydens sy gevangenskap die meul draai – ­waarskynlik een van die groot roterende tipes (sien ook Klaaglied 5:13) wat soms deur diere in die rondte gedraai is. Tog het die geluid wat van die maal van koring gekom het, baie huislik geklink en Jeremia sê dat die afwesigheid van hierdie geluid ’n teken is van ondergang en van die oordeel van God (Jeremia 25:10).

Omdat die meul so ‘n belangrike item in ‘n huishouding was aangesien dit vir die maak van brood gebruik is, het die Wet verbied dat dit as pand geneem word (Deuteronomium 24:6).

Die haal van water

Alhoewel sommige huisgesinne hul eie waterbakke gehad het waarin die reën opgevang is, het die meeste hul water van die dorp se fontein of put verkry. Die aandra van die water vanaf hierdie gemeenskaplike bron is hoofsaaklik deur die vrouens gedoen (sien 1 Samuel 9:11). Dit het gewoonlik aan die begin of aan die einde van die dag geskied. Abraham se dienskneg het juis hierdie feit in gedagte gehou toe by gaan soek het vir ‘n vrou vir Isak (Genesis 24:11-13). Die water is in ‘n groot erdekruik gedra of op die skouer (soos wat Rebekka gedoen het-Genesis 24:15), of op die heup.

Skrywer:  Prof Hennie Stander

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Woonplekke Interessante Bybelgedeeltes – Hennie Stander

Jesus is die deur

Johannes 10:9. Baie moderne vertalings vertaal hierdie vers so “Ek (Jesus) is die deur”. Eintlik is hierdie vertaling baie misleidend aangesien die fokus hier nie is op die “deur” wat ‘n toegang toesluit of blokkeer nie, maar veel eerder op die “opening” waarin die deur pas, m.a.w. die ingang self. Jesus gebruik derhalwe hierdie term figuurlik om aan te dui dat Hyself die enigste toegang tot die hemelse koninkryk is.

Haar lamp brand heelnag

Spreuke 31:18. In hierdie vers word ‘n deugsame vrou besing as een “wie se lamp heelnag brand’. Ons weet dat dit selfs vandag nog in die Oosterse wereld die gebruik is om jou lamp die hele nag

te laat brand. Moontlik het dit ontstaan uit ‘n geloof dat dit die magte van die duisternis sou uithou, of moontlik was dit bloot ‘n praktiese reeling wat ‘n mens in staat gestel het om die volgende oggend sonder ‘n gesukkel jou vuur te kon aansteek aangesien die antieke mens nie die gerief van vuurhoutjies gehad het nie. Hierdie gebruik het selfs aanleiding gegee tot ‘n spreuk wat lui “hy slaap in die donker” met die betekenis van “hy het geen sent in die huis nie”. Dit is egter ‘n vraag of Spreuke 31:18 hierbo letterlik of figuurlik opgeneem moet word. Indien dit letterlik verstaan moet word, beteken dit dat ‘n deugsame vrou iemand is wat onder andere toesien dat haar lampie nie gedurende die nag doodgaan nie. Maar ons sou dit ook figuurlik kon interpreteer. Soos ons gesien het in die afdeling onder “beligting”, is die frase “lamp wat brand” dikwels as simbool van voorspoed geinterpreteer, terwyl “die blus van ‘n lamp” weer ondergang simboliseer het. ‘n Mens sou derhalwe hierdie vers ook figuurlik kon verklaar as “sy is baie voorspoedig” en dit is dan ‘n verduideliking op die eerste deel van dieselfde vers wat van haar handelsvermoe praat.

Skoene en eiendomsreg

Psalm 60:10; 108:10. Hier lees ons dat God sy skoen op Edom werp. Hierdie handeling van God kan baie maklik verkeerd interpreteer word veral aangesien die “gooi van skoene” in ons kultuur dikwels met woedebuie geassosieer word. Maar ons het vroeer in hierdie hoofstuk gesien dat die uittrek van ‘n skoen beskou is as teken van eienaarskap. Bogenoemde twee verse beteken dus bloot dat God verklaar dat Edom Sy besitting is.

Vurige kola op sy hoof

Romeine 12:20. Ons is vandag nie seker na presies wafter kulturele gebruik hierdie frase verwys nie (sien ook Spreuke 25:21-22), maar dit het in ieder geval ‘n idioom geword wat waarskynlik lets soos “iemand skaam maak” beteken.

Petrus bid op die dak

Handelinge 10:9. In ons kultuur lyk dit inderdaad na ‘n baie eksentrieke handeling om op die dak te klim om te gaan bid. Nou dat ons egter gesien het dat die dak van ‘n huis eintlik ‘n baie gerieflike plek was en dat dit verskeie gebruiksmoontlikhede gehad het, kan ons begryp waarom dit so algemeen was om dit ook vir verskillende godsdienstige handelinge te benut (vgl ook Nehemia 8:16-17).

Skrywer:  Prof Hennie Stander

Die oorblyfsel van Israel – Marius Nel

Jan vra:

In die OT lees mens telkens van ‘n “oorblyfsel” van Israel as hulle in ‘n oorlog was of eerder van ‘n bannelingskap vrygelaat word waarmee God dan voortgaan om met hulle te deel. In Romeine 10 sê Paulus dat Israel God se geregtigheid verwerp en hulle eie geregtigheid probeer oprig het met ‘n ywer vir God maar sonder kennis.

vantevore geken het nie verstoot het nie. Elia het hulle destyds by God verklae maar vers 4 sê: Ek het vir Myself 7000 manne soos jy laat oorbly wat hulle knieë voor Baal nie gebuig het nie. Dan vers 5: Net so is daar in die teenwoordige tyd ‘n oorblyfsel, ooreenkomstig die verkiesing van genade, ens.

Vers 25 sê dat die verharding ten dele oor Israel gekom het totdat die volheid van die heidene ingegaan het (v26) en so sal die hele Israel gered word.

Rom 9: 27 : En Jesaja roep oor Israel uit: Al is die getal van die kinders van Israel soos die sand van die see, net die oorblyfsel sal gered word.

Sou mens kon sê dat die “oorblyfsel” waarna Jesaja verwys vooruit wys na die “oorblyfsel” in Romeine 11? Indien so, wie is die oorblyfsel in die teenwoordige tyd” en dan die “hele Israel” wat gered word? In die lig hiervan hoe sal Israel as volk figureer sodra die genadetyd vir die “heidene” tot ‘n einde kom? asb.

Prof Marius Nel antwoord: