He is no fool who gives up what he cannot keep to gain what he cannor lose – Jim Elliot

Is die Bybel ons enigste belydenisskrif?

Daar is geen ander belydenisskrif as die Bybel nie. Dit is ‘n stelling wat ons algemeen hoor. Carl Trueman in sy boek The Creedal Imperative, sê dat hierdie stelling nie akkuraat  is nie, maar ook nie wys nie. Tog is mense vandag toenemend suspisieus oor belydenisse. Baie mense verwerp belydenisskrifte al het hulle nog nooit Die Apostoliese Geloofsbelydenis of die Belydenis van Nicea gelees nie.

Daar is baie redes wat mense aanvaar vir hulle verwerpng van die belydenisskrifte: dit is iets uit die verre verlede; dit sluit mense uit; hulle wil nie die gesag van die Bybel ondermyn nie … Dit bring ons by die belangrike vraag: Is belydenisskrifte van enige waarde? Trueman noem nou ‘n aantal redes waarom hy dink dat geloofsbelydenisse waardevol is en beslis deur die kerk gebruik moet word.

• Alle kerke het belydenisskrifte. Om dit te ontken is nie eerlik nie.
• Belydenisskrifte beperk die mag van die kerk. Die kerk kan nie sommer net antwoorde uitdink nie – die kerk is verantwoordelik aan iets hoër.
• Belydenisskrifte is kort kragtige opsommings van die sentrale elemente van ons geloof.
• Belydenisskrifte weerspieël die gesag van die kerk. Dit is vir baie mense onaanvaarbaar, want die moderne kultuur verwerp alle vorme van gesag.
• Belydenisskrifte  wys na wat die gemeente geestelik van sy lidmate verwag.
• Belydenisskrifte herinner ons dat ons deel van ‘n lang geskiedenis is – ons is deel van ‘n lang Storie.
• Belydenisskrifte help ons om een gemeente teenoor ‘n ander een te definieer.
• Belydenisskrifte is noodsaaklik om die eenheid van die gemeente te behou.

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Woonplekke(5) – Hennie Stander

Die dak

modder wat op die dak gebruik is en verder het dit gekom van die produkte wat op die dak uitgedroog is. Ons lees in verskeie plekke in die Bybel van hierdie groen uitspruitsels op die dak van die wonings, naamlik in 2 Konings 19:26; Psalm 129:6 en Jesaja 37:27.

So ‘n dak was redelik dig en dit het die ergste reën weggehou. Tog word daar ook in Spreuke 27:15 gepraat van ‘n gedrup van water wanneer dit gestortreën het en dit mag moontlik na ‘n lekkende dak verwys. (lees ook Spreuke 19:13).

Hierdie plat dak het baie voordele gehad. Daar was gewoonlik trappe aan die buitekant (soms aan die binnekant van die huis) met die gevolg dat ‘n mens baie maklik op die dak kon klim. ‘n Mens het ‘n goeie uitsig van daar of gehad (Rigters 16:27); die oeste is op die dak uitgedroog en gestoor (Josua 2:6); dit was ‘n gerieflike plek om te wandel in die aandkoelte (2 Samuel 11:2) of om daar te gesels (1 Samuel 9:25). Die ruimte op die dak is so dikwels gebruik dat die Wet vereis het dat daar ‘n reëling rondom die dak gebou moes word sodat mense nie daarvan sou afval nie (Deuteronomium 22:8).

Die oorblyfsels van ‘n huis in Jerusalem in die eerste eeu n.C.. Dit is afgebrand toe die Romeine die stad in 70 n.C. vernietig het. Die verskillende kamers is geldentitiseer dour die gebruiksartikels wat nog daarin gevind is.

Beligting

Die beligting in die huise is deur olielampe verskaf. Baie lampe is in opgrawings gevind met die gevolg dat die ontwikkeling van die lamp van die vroegste tye af presies bepaal kan word. Die eenvoudigste vorm van hierdie lampie was ‘n pieringvormige kleibakkie met ‘n tuitjie. In die bakkie is olyfolie gegooi (Eksodus 25:6; 27:20; Matteus 25:3,4). Die lamppit het in die tuitjie gelê en die ander punt daarvan was in die olyfolie. ‘n Mens het natuurlik baie maklik olie gemors met so ‘n lampie, en dus het dit later ontwikkel tot ‘n geslote bakkie met twee gaatjies daarin: in een gaatjie het die lamppit gelê en in die ander een is die olie gegooi. Hierdie lampies moes gereeld hervul word (lees Matteus 25:8). Kerse is nooit in die Bybelse tye gebruik nie.

‘n klei olielampie wat versier is met ‘n afbeelding van ‘n kandelaar met sewe arms

Later is groter lampies gemaak wat versier is en handvatsels gehad het. Hulle het ook meerdere lamppitte gehad en kon dus

Die binnekant van ‘n huis. Let op die olielampie op die omgekeerde maatemmer, die verskillende potte en kruike vir stoordoeleindes, en die verhewe platform vir familie aktiwiteite.

Verhitting

in ‘n vuurpan gehou is (Jeremia 36:22 ev; vgl ook Sagaria 12:6). Die vuur is buitekant gemaak of in ‘n holte in die vloer van die huis. Die huise het geen skoorstene gehad nie, en die rook het by die deur of venster uitgetrek (sien Hosea 13:3-in Hebreeus word hier gepraat van “rook uit die venster”. Sommige moderne vertalings gee dit egter weer met “rook uit die skoorsteen” maar laasgenoemde is bloot ‘n moderne kulturele verstelling wat aan die teks gemaak is). Ook Paulus en sy mede-skipbreukelinge het hulself voor ‘n vuur warm gemaak (Handelinge 28:2 ev).

Die vrouens het gekook en gebak (vgl Genesis 18:6) en hiervoor het hul oonde, panne en bakplate gebruik (Levitikus 7:9) en selfs ook warm klippe (1 Konings 19:6).

 Vrouens maak miskoeke wat hul as vuurmaakgoed kan gebruik

Skrywer: Prof Hennie Stander

Vroue in leierskapsposisies? – Kobus Kok

Louis Vra

“Was enige van die disipels se vroue betrokke by hulle werke? Waar staan dit in die Bybel, dat n mens as ‘n egpaar ‘n sel leier, jeug leier of kinder kerk leier MOET wees, anders is die verste wat jy kan vorder, is om op ‘n Sondag na die diens te kom luister, en by ‘n sel aan te sluit as gemeente lid? Ek is baie hartseer vandag. Ek WIL betrokke raak, en n verskil maak, maar volgens die kerke op ons dorp, kan ek nie.”

Kommentaar van Prof Kobus Kok

Prof Kobus Kok

Regoor die wêreld sien mens nog hoe mense van mening is dat vroue nie leierskapsposisies in die kerk mag beklee nie. Ek was onlangs saam met mense na ʼn kerk in Brussels in België. Mens sou dink dat die Europeërs en die (postmoderne) Weste al lankal verby die punt is om te dink dat vroue nie in kerklike leierskapposisies mag staan nie. Groot was my verbasing toe iemand die Sondag sê dat hulle baie ongelukkig is met bepaalde kerkleiers in België wat skaamteloos vroue predikante oplei en aanmoedig. Volgens hulle kan dit gewoon nie so wees nie. Die rede is eenvoudig: Die Bybelse boodskap leer ons dat vroue nie in leierskapsposisies mag staan nie en dat hulle in die erediens moet swyg (hesugia in Grieks – 1 Tim 2:12). Die tekste wat veral gebruik word is 1 Timoteus 2:12 waar Paulus vroue eksplisiet verbied om outoriteit (authentein in Grieks) oor ʼn man te hê. Dit is dus wel waar dat die Bybel dit verbied. Tog moet mens aan die ander kant baie mooi verstaan dat die Bybel in ʼn bepaalde historiese (geskiedenis agtergrond) konteks geskryf is. Die antieke wêreld was ʼn paternalistiese wêreld. Die woord paternalisties beteken dit was ʼn wêreld waarin mans alles oorheers het en vroue ʼn minderwaardige posisie beklee het in die samelewing. Dit was dus algemeen in die antieke wêreld bekend dat vrouens nie oor mans gesag mag uitoefen nie. Aan die ander kant sien ons hoe die Bybel op plekke soos Gal 3:28, 1 Kor 12:13 en Kol 3:11 dit duidelik maak dat man en vrou, slaaf en vry, barbaar, Griek en Jood almal een is in Christus. Dit kon dus in die antieke wêreld gebeur dat vrouens hierdie tipe boodskappe gehoor het en dat hulle dan op grond daarvan ongesonde (vir die konteks) mag oor mans wou uitoefen. Paulus was sensitief vir die konteks en vir die boodskap wat na buite gestuur word. Daarom het Paulus en die vroeë Christene altyd met ʼn sensitiwiteit omgegaan met die kultuur waarin hulle geleef het om nie die verkeerde indruk te skep na buite nie. Hulle wou nie die geloofwaardigheid van die Christendom skade aandoen nie. Tog sien ons op ander plekke in die Bybel dat vroue wel belangrike plekke ingeneem het, alhoewel hulle nie oor die algemeen as leiers voorgestaan het en gemeentes gelei het nie.

Vandag is die vraag egter tot watter mate mens die antieke kultuur wat paternalisties was in ag moet neem indien mens oor die leierskap van vroue wil besin. Persoonlik is ek van mening dat die Bybel in sy konteks verstaan moet word en dat Timoteus nie sommer net as algemene reël toegepas moet word in enige konteks nie. In die Nuwe Testamentiese Studies praat ons van die hermeneutiese dimensie of die dimensie waarin daar tot kruiskulturele “verstaan” gekom word. Daar is baie Bybelse opdragte wat ons vandag “vertaal”. Dink maar aan die Sabbat wat eintlik op ʼn Saterdag was, of die reëls in die Ou Testament waarvolgens mens nie kledingstukke van verskillende materiale mag dra nie of mense moet stenig wat teen hulle ouers in opstand kom of egbreuk pleeg. Net so sê Paulus in Korinte dat vrouens hoofbedekkings moet dra in die kerk, maar tog doen niemand van ons dit meer nie. Hoekom nie? Omdat ons besef het dat dit in die antieke tyd wel ʼn belangrike beginsel was dat vrouens in openbare ontmoetings hoofbedekkings moes dra. Ons konteks is egter anders en daarom neem ons Paulus se woorde nie letterlik op die maar ons verstaan die beginsel. Die beginsel is egter iets wat in ʼn bepaalde konteks sin maak. Ons is dus reeds almal implisiet (onderliggend) besig om die Bybelse boodskap in ons moderne konteks te “vertaal” of te (her)interpreteer. In sommige kontekste, soos in die NG Kerk vandag doen vroue baie goeie werk as leiers in en van gemeentes. Beteken dit die NG Kerk gaan direk in teen God se Woord? Nee! Die NG Kerk lees die Bybel binne die antieke konteks en neem die uniekheid van die antieke konteks in ag in die produksie van die Bybelse geskrifte. Die NG Kerk neem ook ons hedendaagse konteks in ag waar dit in sommige kontekste nie meer ʼn probleem is om die gesag van vrouens oor mans te aanvaar nie.

Dit mag wees dat sommige mense in bepaalde kerklike kontekste vandag ook nie die rol van die vrou in leierskapsposisies wil ondersteun nie. Daardie kerke het natuurlik die volle reg om dit te doen. Sommige kerke skryf dit selfs in hulle kerkordes vas. Mens moet ook sensitief wees vir die konteks waarin jy leef en die gemeenskap waarin jy leef respekteer. Vir my sal dit persoonlik baie moeilik wees om in so ʼn konteks te kan funksioneer omdat ek sterk voel dat vroue wel in leierskapsposisies in die kerk mag staan. Die rede is dat ek glo dat die Bybel binne konteks verstaan moet word en dat God nie opgehou het om waarheid aan ons te openbaar nie, en dat gemeenskappe se insigte ook groei en ontwikkel. Ons leef nie meer in ʼn antieke wêreld nie.

Omdat die Bybel binne-in ʼn paternalistiese sisteem ontstaan het, gaan mens dus nie tekste kry waarin vroue aangemoedig word om as leiers te funksioneer nie.

). Bid daarom baie mooi dat die Here jou sal wys hoe jy Hom, die kerk en jou gemeenskap op hierdie tyd in die geskiedenis die beste kan dien. Waarvoor roep Hy jou vir hierdie tyd. Vind dit uit, en leef dan voluit.

Prof Kobus Kok

It is a cheap and easy remedy to secede from a church when we see evils around us, but it is not always the wisest one – J. C. Ryle

Ek stoot mense weg

Daar is sekere gedragspatrone in mense wat as toksies beskryf kan word – dit stoot mense weg. Hierdie gedragspatrone is skadelik vir verhoudings, sukses, die individu wat so negatief optree en almal om hom. Almal van ons het al op een of ander stadium so opgetree, maar dit gebeur maar selde. As dit egter algemeen voorkom raak dit krities belangrik – jy moet verander

Kom ons kyk na ses sulke toksiese gedragspatrone.

• Jy neem alles persoonlik op

Dit is mense wat glo dat alles wat in die lewe gebeur ‘n direkte aanslag op hulle is. Wat mense aan jou doen en vir jou sê gaan meer oor hulleself as oor jou. Dit gaan oor hulle perspektief, hulle wonde en hulle ondervindings. Dit beteken nie dat ons alle terugvoer moet ignoreer nie, maar baie van die hartseer en teleurstelling in ons lewens is die gevolg daarvan dat ons dinge persoonlik opneem. Dit is beter om na jou eie hart en wysheid te luister.

• ‘n Obsessie met negatiewe gedagtes

Dit is baie moeilik om met mense wat die hele tyd gesels oor die verskriklike dinge wat besig is om te gebeur, saam te leef. Hulle praat die hele tyd oor die onregverdigheid van die lewe. Hulle sien net nooit die positiewe dinge wat besig is om te gebeur, raak nie. Om gedurig in negatiewe gedagtes vasgevang te wees, is neerdrukkend vir almal om jou. Om slegs die negatiewe raak te sien, om te glo dat alles en almal teen jou is, is ‘n skewe manier van dink en leef.

• Beskou jouself as ‘n slagoffer

As jy glo dat jy ‘n slagoffer is wat geen invloed of rigting in die lewe het nie, hou jy jou vasgevang in die kleinlike. Ons het toegang tot meer mag en invloed oor ons lewens as wat ons dink. As jy stop kla en jouself as ‘n slagoffer sien – dit is nou maar my lot – sal jy sien jy het meer krag het as wat jy dink jy het.

• Gebrek aan deernis

Jy het geen deernis met ander nie; jy bekommer jou nie oor hulle nie – dit is toksiese gedrag. Ons sien dit dikwels aanlyn – mens is destruktief, want hulle kan destruktief wees, want alles is anoniem. As jy iemand anders in die rug steek of hom afbreek … staan stil en kry deernis in jou hart.

• Oormatige reaktiwiteit

As jy nie jou emosies kan hanteer nie, skep jy ‘n probleem vir almal om jou. Dit is mense wat oor die kleinste probleempie heftig reageer. Gewoonlik het hierdie mense hulp nodig om weer beheer oor hulle emosies te kry – hoekom tree hulle so op.

• Jy verlang voortdurende bevestiging

Dit is mense wat ‘n behoefte daaraan het om gedurig goedgekeur te word – hulle wil gedurig hulle waarde bewys; hulle wil gedurig wen. Daar is ‘n groter prentjie in elkeen van ons se lewens en dit gaan oor meer as wat ons bereik. Dit gaan oor die reis, die weg, die proses. Dit gaan oor wat jy geleer en toegepas het; hoe jy ander help; die groeiproses in jou.

Jou desperate behoefte om jouself te bewys deur te slaag, is ooglopend vir almal – behalwe vir jouself. Die probleem dat dit die geluk waarna jy soek, wegdryf.