As long as we live, let us resolve that we will read for ourselves, think for oursleves, judge of the Bible for ourselves, in the great matter of our souls. Let us dare to have an opinion of our own –  J. C. Ryle

Paulus en pyn

As dit by pyn kom, kan ons almal baie by Paulus leer. Hy word onregverdig gearresteer; hy word in die tronk gegooi; hy word geslaan. Hoe reageer hy? Hy bid en sing lofliedere tot God. Skielik kom daar ‘n groot aardbewing wat die fondamente van die tronk geskud het. Al die deure van die tronk het onmiddellik oopgegaan. Die bewaarder wou homself om die lewe bring. Wat die bewaarder geruk het was nie die aardbewing nie, maar Paulus se reaksie daarop (Handelinge 16).

Ons eerste vraag as ons erge pyn het, is: “God wat het ek verkeerd gedoen?” Wat sou gebeur as ons eerder sou vra: “God in wie se lewe probeer U my gebruik?” Hoekom kyk ons nie eerder na Johannes 16:33 nie? In die wêreld sal julle dit moeilik hê; maar hou moed: Ek het die wêreld klaar oorwin.

Ons moet besef dat ons pyn deel is van die manier waarop Jesus besig is om die wêreld te oorwin. Hy gebruik ons lyding om vir ander te help om die hoop en vreugde wat ons het, te wys. In plaas van wanhoop moet ons moed hou.

Paulus se voorbeeld in Handelinge 16 en Jesus se woorde in Johannes 16 lê twee beginsels oor pyn neer:

• Verwag dit

Ons natuurlike reaksie teenoor pyn is verbasing. Lees net Psalm 112:7: Vir slegte tyding is hy (die regverdige) nooit bevrees nie – nie omdat hy dit nie verwag nie – maar hy is gerus, hy vertrou op die Here. Beskryf dit my gesindheid teenoor pyn? Dit sal as jy sy belofte dat Hy altyd by jou sal wees, aanvaar. Ons moet ons teenspoed gebruik om ‘n hoop wat verder as hierdie wêreld strek te openbaar. Dan is teenspoed nie meer ‘n skok nie. Jesus het my hiervan vertel – ek het dit sien kom.

• Gaan daardeur

Maak ‘n keuse: Moet nooit ophou om God te loof nie. Hierdie is ‘n keuse, want jy gaan nie altyd lus voel om God te loof nie. Ek wil die Here loof en nie een van sy weldade vergeet nie (Psalm 103:2); Al sou die vyeboom nie bot nie en daar geen druiwe aan die wingerde wees nie, al sou die olyfoes misluk, en die lande geen oes lewer nie, al sou daar geen kleinvee in die kampe meer wees nie en die beeskrale sonder beeste wees, nogtans sal ek in die Here jubel, sal ek juig in God, my Redder (Habakuk 3:17 – 18).

Praat oor die goedheid van God; verklaar dit; sing dit. Hoekom? Die ander gevangenes luister. Pyn en tragedie is dikwels ons beste geleentheid om te getuig. Hoe dikwels vermors ons nie hierdie geleenthede nie. Wat daarvan as ons in die gevangenes van ‘n slegte huwelik of die verlies van ons werk of ’n chroniese siekte die evangelie as ons hoop gebruik. Wat daarvan as ons te midde van ongeregtigheid genade betoon aan diegene wat die oorsaak daarvan is. Ons moet nooit die vreugde dat ons Christus se kinders is verloor nie. Hoekom nie? Die ander gevangenes kyk na ons.

BRAD

Every sin, no matter how seemingly insignificant, is an act of rebellion against the sovereign God who reigns and rules over us and as such is an act of treason against the cosmic King – R.C. Sproul:

Slaap jy genoeg?

Ons samelewing plaas ‘n hoë waarde op prestasie. Ons hoor gedurig mense wat spog oor hoe lang ure hulle werk. Nooit hoor ons hoeveel ure hulle slaap nie. Maar sê nou maar net dat slaap jou kan help om te presteer? Kundiges sê dat ons agt ure per nag moet slaap, maar mense slaap gemiddeld net 6,8 uur per nag – en as die druk hoog is nog minder.

Hoekom kry ons nie genoeg slaap nie? Omdat ons glo dat een uur minder slaap een uur meer produktiwiteit beteken. Ongelukkig werk dit nie so nie.

Natuurlik kom daar noodgevalle wat ons dwing om minder te slaap, maar dit moet nie die norm word nie. Slaap is nie ‘n luukse nie; om slaap vir produktiwiteit op te offer, is roetinge praktyk in ons moderne lewe. Maar uiteindelik gaan ‘n gebrek aan slaap jou vang – jou fisiese gesondheid en jou verstandelike skerpheid verminder.

Hoe kan slaap ons nou help om tydens die dag meer te bereik?

• Slaap hou ons skerp. Hoe dikwels knik jou kop nie terwyl jy by jou lessenaar sit nie? ‘n Gebrek aan slaap veroorsaak dat jou verstandelike skerpheid afneem – jy is moeg, jy kan nie fokus nie, jou reaksietyd is stadig, ens.
• Slaap verbeter ons vermoë om te onthou, te leer en te groei. Ons gedagtes is aktief terwyl ons slaap. Nuwe inligting wat ons tydens die dag geleer het, word geïntegreer; al die waardelose goed  wat ons daardie dag gehoor het, word van die dinge wat belangrik is, geskei. As ons werk afhang van kreatiwiteit en insig is slaap noodsaaklik
• Slaap verfris ons emosionele toestand. Niks kan ons so teneergedruk, buierig, nukkerig en geïrriteerd maak soos ‘n gebrek aan slaap nie. Slaap verminder die stres chemikalië in die brein. Ons kan dus vars begin as ons genoeg geslaap het.
• Slaap verfris ons liggame. Almal van ons het ‘n wekker in ons liggame. As ons hierdie wekker ignoreer, skep ons onnodige spanning. Dit mag lei tot depressie, hoë bloeddruk, ens. Slaap verminder die stres chemikalië in ons liggame. Dit versterk ons immuunsisteem en verbeter ons liggaamsmetabolisme. Jou batterye is gelaai vir die volgende dag.

Slaap verbeter jou produktiwiteit – dit is nie tyd wat gemors word nie. If we want to get ahead, we need to go to bed.

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Woonplekke(4) – Hennie Stander

Huise

Toe die semi-nomadiese Israeliete onder Josua die dorpe en stede in Kanaän ingeneem het, het hul wonings ook oorgegaan van tente na huise. Die Kanaäniete was toe reeds ‘n sterk gevestigde bevolking en die Israeliete kon baie van hulle kultuur oorneem. Ons kennis van die huise van hierdie tyd berus hoofsaaklik op die vondse van argeologiese navorsing.

   Ook huise is beskou as ‘n gawe van God, en nadat ‘n huis voltooi is, is dit ingewy (Deuteronomium 20:5)

‘n Eenvoudige huis van die Bybelse tye. Let op die dakbalke wat tangs die kant van die mure uitsteek, asook sekere produkte wat op die dak uitgedroog word. Daar is ook ‘n klein venstertjie in die muur en trappe aan die buitekant. 

Huiskonstruksie

Huise is gebou op ‘n fondament van ongekapte klippe. Baie van hierdie fondasies word vandag nog deur argeologiese opgrawings gevind. Die huise van die behoeftiges was baie eenvoudig en het gewoonlik uit slegs een reghoekige vertrek bestaan met ^‘n ingang in een van die lang sye. Die mure was dik en is van modderstene of ruklip gebou. In Galilea was die klip gewoonlik swart basalt en aan die kus was dit geel sandsteen; in die res van die land in die kalksteengebied was die klip wit. Die mure was baie rof gebou en daar kon selfs ongediertes daarin skuil (Amos 5:19). Verder was daar nisse in die mure waarin daar kos of ander gebruiksartikels gebêre kon word. Die vloere is van klei gemaak wat vasgeslaan is. In sommige gevalle is die vloere ‘n dun lagie kalkpleister gegee.

Die vensters was gewoonlik baie klein. Eintlik was dit niks anders as vierkantige of reghoekige openinge in die muur nie. Glasvensters soos ons dit vandag ken, het nie destyds bestaan nie. Hierdie vensters het soms traliewerk voor gehad (Spreuke 7:6; 2 Konings 1:2) om indringers uit te hou. In die winter is die traliewerk bedek met ‘n vel of een of ander vorm van gordyn. Omdat vensters oop gate in die muur was, moes hulle klein wees om koue uit te hou, en ook om veiligheidsredes.

‘n Huis te Gorasin, noord van die See van Galilea. Dit is gemaak van swart basalt, en is gedeeltelik gerestoureer deur argeoloe.

ingange, maar geen deure nie.

Skrywer: Prof Hennie Stander

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Woonplekke (3) – Hennie Stander

Grotbewoners

In die antieke tye in die Midde-Ooste het talle mense in grotte gebly, alhoewel die meeste mense oor die algemeen egter reeds uit hul grotwonings getrek het. Gedurende die Bybelse tye, was daar nog steeds mense wat in grotte gewoon het. So lees ons van Lot wat saam met sy twee dogters in ‘n grot gaan woon het na sy vlug uit Sodom (Genesis 19:30). Ook die Edomiete het hulself stewig ingegraaf in die rotsagtige gebiede van Petra (wat “klip” beteken).

Obadja verwys na die Edomiete “wat woon in die rotsklowe op hoë plekke” (Obadja 3). Volgens antieke geskrifte wat nie in die Bybel opgeneem is nie, is ook Jesus in ‘n grot gebore. Hierdie tradisie weerspreek nie noodwendig die Bybelse inligting wat  

In die Bybelse tye het die meeste mense egter reeds in vestings gewoon wat goed teen vyandige aanvalle beskerm was en waar daar ook ‘n watervoorraad beskikbaar was. Sommige het egter ook ‘n semi-nomadiese lewenswyse aangeneem en in tente gewoon. Hulle het dan saam met hulle kudde van oase tot oase beweeg soos wat die weiding opgeraak het.

Tentbewoners

Abraham het die gevestigde gemeenskap van Ur in Chaldea verlaat en deur die geloof ‘n tentbewoner geword terwyl by geglo het dat God uiteindelik ‘n permanente land aan sy nageslag sou gee (Hebreërs 11:9). Die semi-nomadiese lewenswyse van Israel voor hul vestiging in Kanaän het ‘n beweeglike woning soos die tent vereis. Verder het hul veeboerdery hul genoodsaak om dikwels van woonplek te verwissel ter wille van weiding en water vir die vee. Ons lees dikwels in die Skrif dat die tent as woonplek gebruik is (Genesis 4:20; 13:5; 18:1; 26:25; 31:33; Eksodus 33:10). Maar ons lees selfs in die Koningstyd nog van tente wat as wonings gebruik is (1 Samuel 13:2; 2 Samuel 18:17; 2 Samuel 19:8; 2 Samuel 20:1). Hierdie lewenswyse het egter nooit heeltemal doodgeloop nie en die lewenswyse van die moderne Bedoeïen stem baie ooreen met die van Abraham.

Die vrouens se gedeelte in die tent. Let op die vloerbedekkings en die verskeidenheid van potte en kruike wat vir stoordoeleindes gebruik is

Israel se tentlewe het ‘n belangrike deel van hulle verlede geword en God het later, wanneer hulle afgedwaal het, dikwels na hierdie fase in hul bestaan is niemand soos Ek nie”. Verskeie terme wat verband hou met ‘n tentlewe is later in ‘n figuurlike betekenis deur Bybelskrywers aangewend. So lees ons byvoorbeeld aan die begin van die Johannesevangelie dat ^“die Woord het mens geword en het onder onsgewoon.” (Johannes 1:14). Die woord wat met “gewoon^“ vertaal word, het oorspronklik “tent opslaan” beteken. Ons moet egter nou net waak daarteen dat ons nie hierdie woord se betekenis “oorlaai”deur allerhande addisionele betekenissein hierdiefiguurlike betekenis in te lees nie. Dit sou byvoorbeeld verkeerd wees om in ‘n ieder en elke plek waar die woord “tent (opslaan)” voorkom,ook die konsep van “tydelikheid” of “kort tydjie” in te lees. In 2 Korintiërs 5:1,4 vergelyk Paulus wel ons liggaam met ‘n tent en daar is die bedoeling inderdaad dat die liggaam waarin ons “gehuisves” word, van verbygaande aard is. Wat Johannes 1:14 betref, wat ons hierbo aangehaal het, moet ons dit waarskynlikveel eerderin die lig vanEksodus 25:8-9 verstaan waar God die volk Israel beveelom ‘ntent te maak sodat Hy onder hulle kan bly. Vir ‘n persoon in die Bybelse tyd was dit dus ‘n algemene begrip dat God ‘n tent as woning op dieaarde het. Toe Johannes dus wou sê dat God onder die mense kom woon het, het hy dit figuurlik uitgedruk as “tent opslaan” sonder om noodwendig daarmee op die tydelike aard van Jesus se aardse bestaan to fokus.

‘n Bedoeiengesin buitekant hul eenvoudige tent naby Hebron.

Die tent

Die tent van mense in Bybelse tye is gemaak van velle of van ‘n lang stuk seil of materiaal wat van bokhaar geweef is: Dit is dan oor ‘n paalraamwerk getrek om ‘n langwerpige sonskerm te vorm, terwyl die twee eindpunte daarvan met tou en tentpenne in die grond vasgeslaan is (vgl Rigters 4:21). In Hooglied 1:5 lees ons dat hierdie tente ^‘n bruinerige kleur gehad het.

‘n Bedoïentent in die woestyn van Judea

Die “voorkant” en die “agterkant” van die tente is gevorm deur vertikale behangsels. Dit is gemaak van matte wat van riete of biesies geweef is, of van “gordyne” wat van bokhaar-gemaak is. Hierdie behangsels is ook gebruik om afskortings binne die tente te vorm, soos byvoorbeeld om families^, te skei, of die diere van die mense te skei.

                                                                              .

Die tent kon groter gemaak word deur ^–bloot ekstra lengtes aan die oorspronklike tentdoek aan te werk. In Jesaja 54:2 word juis hierdie “groter maak^“ van die tent as beeld gebruik vir die uitbreiding van die Joodse volk. Hierdie tentdoek was nie waterdig alvorens die eerste reëns dit laat krimp het nie. Op die vloer was daar leer- of strooimatte.

Tente is dikwels so gegroepeer om al die lede van ^‘n familie te huisves. Groot ^–tente is afgeskort in mans en vroue ontvangs en woonvertrekke, asook vir die slawe. Soms is daar ook, na gelang na die vermoë van die eienaar, afsonderlike tente opgeslaan vir die verskillende lede^-‘ van die huishouding (Genesis 31:33). Tente is ook nie sommer hot en haar opgeslaan nie. Tydens die omswerwinge van die Israeliete tussen Egipte en Kanaän, is daar duidelike riglyne gegee waar die tente van die verskillende families opgeslaan moes word (Numeri 2).

‘n Mens moet egter nie die fout maak om to dink dat tente noodwendig almal primitief was nie. Die rykes se tente was beslis meer luuks; ook die inhoud van die tent het saamgehang met die vermoë van die eienaar.

Die verskillende fases waarin ‘n tent opgerig is. So ‘n tent is van materiaal of van bokhaar gemaak

Skrywer:  Prof Hennie Stander