Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Wenke aan die Leser –  Hennie Stander

Hierdie boek probeer om by elke item wat behandel word, na toepaslike gedeeltes uit die Bybel te verwys. Die inhoud van hierdie gedeeltes word gewoonlik nie woordeliks herhaal nie. Daarom is dit noodsaaklik dat die leser ‘n Bybel byderhand sal hê om elke keer die verwysing na te slaan. So sal jy ‘n volledige verduideliking van die saak kry. Hoewel hierdie boek ‘n deurlopende geheel maak en jy vir vinnige lees kan klaarkom sonder om dieBybelgedeeltes na te slaan, moet jy besef dat jy baie gaan verloor as jy dit nie doen nie. Die naslaan van die teksverwysings in die Bybel sal vir joutegelykertyd baie handige Bybelstudiemateriaal bied: Op hierdie manier kan die boek heel goed deur Bybelstudiegroepe gebruik word.

Jy sal nog meer nut uit hierdie boek kry as jy verskillende Afrikaanse en^. Engelse vertalings gebruik, maar dan moet jy net op twee sake let. Eerstens, veral in die Ou Testament, mag die nommers en volgorde van versies in sommige Bybelboeke van mekaar verskil. Tweedens, die woorde en uitdruk­kinge in Bybelvertalings verskil. Die raakpunt van die verwysing mag dus dalk in een vertaling duideliker as in ‘n ander wees,

In enkele gevalle word daar ook uit die Ou Testamentiese Apokriewe boeke aangehaal wat jy in sommige Engelse Bybelvertalings ingesluit kan vind. Hoewel Apokriewe boeke deur baie kerke nie as gesaghebbend^‘ vir leerstellings gebruik word nie, gee hulle tog waardevolle inligting oor gebruike en gewoontes van die antieke wêreld.

Hierdie boek bevat ook gedeeltes met inligting wat die toeris in moderneIsrael nuttig sal vind omdat die agtergrond van al die gebruike en gewoontes wat in hierdie boek behandel word, vir jou ‘n beeld sal gee van die destydse wêreld. Dit sal jou ook help om inligting van sommige toergidse versigtig te beoordeel.

Alhoewel hierdie boek ‘n nuutgeskrewe Afrikaanse teks bevat, gebruik dit die fotomateriaal van die boek The New Manners and Customs of Bible Times van Ralph Gower met toestemming van The Moody Bible Institute of Chicago. Die fotomateriaal het die huidige skrywers aan die opset en uitleg van die oorspronklike boek gebind, maar die Afrikaanse weergawe verskil aansienlik van die Engelse teks omdat dit van nuwe kennis en inligtings­bronne oor die antieke wêreld gebruik maak.

Skrywer: Prof Hennie Stander

“I pray that you all put your shoes way under the bed at night so that you gotta get on your knees in the morning to find them. And while you’re down there thank God for grace and mercy and understanding. We all fall short of the glory, we all got plenty,” Denzyl Washington

Wonders: Die moontlikheid van wonders

Wonders is, per definisie, oortredings van die natuurwette. Daarom glo baie wetenskaplikes dat wonders nie kan plaasvind nie. Kom ons kyk na die sentrale aanspraak van die Christelike geloof: Jesus het uit die dood opgestaan. Is daar die moontlikheid van ‘n wonder? Dit is tog nie ‘n natuurlike verskynsel nie. As ons wil weet of iets ‘n wonder is, moet ons  die wet ken waarvan hierdie wonder ‘n uitsondering is. As ons nie weet dat mense wat doodgaan in hulle grafte bly nie, sal ons nie weet dat Jesus se opstanding ‘n wonder is nie.

Wat dan van die mense wat sê dat hulle vir Jesus na sy opstanding gesien het? God kan tog nie arbitrêr optree en die natuurwette oortree deur Jesus op te wek nie. Ateïste sê dit is net die beskawings wat voor die moderne wetenskap geleef het wat in wonders glo. So byvoorbeeld gebeur die wonders in die Nuwe Testament in ‘n primitiewe, pre-wetenskap kultuur waar mense onkundig was oor die natuurwette. Maar mense het tog geweet dat dooie mense nie weer lewe nie.

Josef wat aan Maria verloof was, het geweet waar babas vandaan kom. Toe Maria sê dat sy swanger is, wou hy van haar skei. Hy was nie onkundig oor die natuurwette nie. Later is hy bereid om met Maria te trou, want hy is oortuig dat die baba uniek bevrug is – deur die Heilige Gees. So kry ons ook dat toe Paulus in sy toespraak voor die filosowe in Atene sê dat Jesus uit die dood opgestaan het, hulle vir hom gelag het. Hulle sou nie gelag het as Paulus net na die opstanding van die siel verwys het nie, want dit was ‘n aanvaarbare siening. Maar Paulus sê iets wat niemand van hulle geglo het nie – die fisiese, liggaamlike opstanding van ‘n mens wat dood was.

As wetenskaplike glo jy in die natuurwette. God is verantwoordelik vir hulle; Hy het ‘n ordelike heelal gemaak. As dit nie so was nie, sou ons nooit ‘n uitsondering herken het nie. Maar God is nie ‘n gevangene van die natuurwette nie. God kan ‘n nuwe gebeurtenis van buite in die sisteem invoer. Christene maak nie daarop aanspraak dat Jesus deur een of ander natuurlike proses opgestaan het nie – dit sou die natuurwette oortree. Nee, Christene sê dat Jesus opgestaan het, want God het enorme energie en krag van buite die sisteem ingevoer. Omdat die sisteem nie ‘n totaal geslote sisteem is nie, kan wonders wel plaasvind.

As wonders dan moontlik is, bring dit ons by die volgende vraag: Is wonders ‘n werklikheid? Is daar enige bewyse dat wonders ooit gebeur het? Die Christelike geloof se basis is dat Jesus Christus na sy dood opgestaan het. Dit klink tog onwaarskynlik. Is daar bewyse daarvoor? Die wetenskap en die geskiedenis  is nie die enigste bewysbronne vir die bestaan van God, wonders en die bonatuurlike nie. Persoonlike ondervinding is ook belangrik. ‘n Bewys dat die Christelike geloof waar is, is onder andere die persoonlike ondervinding van die lewende werklikheid van Christus in ons lewens. Hy het uit die dood opgestaan – dit beteken Hy lewe en dat mense ‘n persoonlike verhouding met Hom kan hê.

Hoe benader ek mense wat nie omgee nie – hulle glo nie? Sorg vir hulle. As mense nie omgee nie, is daar gewoonlik ‘n rede daarvoor en dit is dikwels ‘n ingewikkelde sielkundige rede. Mense wat in ‘n ouerhuis sonder liefde groot geword het, sukkel om te glo in ‘n God wat vir hulle lief is – dit beteken vir hulle niks nie. Mense wat nie omgee nie, vertel vir ons iets van hulleself. Daarom moet ons uitvind hoekom hulle nie omgee nie.

God stel baie belang in mense wat nie omgee nie, want hulle het gewoonlik ‘n goeie rede waarom hulle nie omgee nie. Ons word tog van kleins af geleer dat elke mens waardevol is – gemaak na die beeld van God. As daar ‘n God is wat vir jou omgee, maar jy gee nie vir Hom om nie, is daar iewers iets verkeerd. Dikwels is dit omdat jy ‘n negatiewe ondervinding van godsdiens gehad het. Vind uit.

Too often we enjoy the comfort of opinion without the discomfort of thought. -John F. Kennedy (1917-1963)

Wonders: Die aard van verduideliking

Baie ateïste glo dat God die God van die gapings is: “Ek kan dit nie verduidelik nie, daarom het God dit gedoen.” As jy in so ‘n God glo, is dit duidelik dat jy ‘n keuse tussen God en die wetenskap moet maak. Hoekom? Weens jou definisie van God. In werklikheid sê jy: soos die wetenskap toeneem, verklein God. Maar ons glo tog nie in so ‘n God nie. God is nie ‘n God van die gapings nie, maar van alles – die stukkies wat ons verstaan en die stukkies wat ons nie verstaan nie. Toe Isaac Newton die wet van swaartekrag ontdek het, het hy nie gesê: “Ek het nou ‘n wet en het God nie meer nodig nie.” Hy skryf sy Pricipia Mathematica waarin hy die hoop uitspreek dat die wet van swaartekrag elke denkende persoon sou aanspoor om in God te glo. Hoe meer hy van die wetenskap verstaan het, hoe meer bewonder hy vir God wat alles so gemaak het.

Daar is nie noodwendig ‘n konflik tussen wetenskaplike verduidelikings van hoe die heelal werk en geloof in God wat die heelal gemaak en onderhou nie. Daar is nie noodwendig net een vlak van verduideliking nie.`

Geloof en wetenskap staan nie teenoor mekaar nie. Speel geloof enige rol in die wetenskap? The only incomprehensible thing about the universe is that it is comprehensible (Einstein).

Alles goed en wel, maar is wonders moontlik? Daarna gaan ons volgende keer kyk.

A little knowledge is a lot of ignorance – Jim West

Wonders: Die eerste verwarring: natuur of geloof

Is geloof ‘n godsdienstige woord? Per definisie beteken geloof om te glo waar daar geen bewyse is nie Maar ateïsme is net so ‘n geloofsisteem soos teïsme. Hulle glo die heelal is die uiteindelike werklikheid, terwyl teïsme glo dat God die uiteindelike werklikheid is – albei glo in iets. Die werklike vraag is: Watter bewyse is daar vir die waarheid van enige van die twee?

Mite: Geloof is nie op bewyse gebaseer nie. Die geloof waarvan die ateïste praat is “blinde geloof.” Almal sal erken dat dit gevaarlik is. Maar geloof is nie blind nie – dit is vertroue.  Ons gaan nie mense vertrou as daar nie bewyse is om dit te doen nie. Die Christelike geloof is op bewyse gebaseer. Maar hierdie wondertekens is beskrywe sodat julle kan glo dat Jesus die Christus is, die Seun van God, en sodat julle deur te glo, in sy Naam die lewe kan hê (Johannes 20:31). Johannes sê in werklikheid: “Hier is die bewyse wat ek bymekaar gemaak het om te dien as basis vir julle vertroue, vir julle geloof.”

Maar: Wat dan van die wetenskap?  Hier het ons met nog ‘n mite te doen: geloof en wetenskap is geskiedkundige vyande? Luister na C. S. Lewis: Men became scientific because they expected law in nature, and they expected law in nature because they believed in a law giver. Die pioniers van die wetenskap – Galileo, Kepler, Newton, ens – was almal gelowiges. Die grondleggers van die moderne wetenskap was almal gelowiges. Dit is belangrik, want dit sê vir ons dat geloof in God en die wetenskap nie aan die begin vyande was nie.

Wat het dan gebeur? Die mite dat wetenskap die enigste pad na die waarheid is. What science cannot tell us, mankind cannot know (Bertrand Russell). Met ander woorde: in ons soeke na die waarheid speel geloof geen rol nie – al wat tel, is die wetenskap. Maar nou kom Nobel-pryswenner, Sir Peter Medawar, en sê: It’s so easy to see the limits of science. It cannot answer the questions of a child: Where am I coming from? What is the meaning of life? Where am I going to. As ons hierdie vrae wil antwoord, moet ons buite die wetenskap gaan.Die waarheid is groter as die wetenskap. You can speak of the ethical foundation of science, but you cannot speak of the scientific foundations of ethics (Einstein). Daar is ruimtes waar die wetenskap nie kan gaan nie. Geloof en die wetenskap is nie vyande nie.

Volgende keer gaan ons na die aard van verduidelings kyk.