Terug na die Ou Testament: Die Sabbat (9)

Terug na die Ou Testament: Die Sabbat (9) – Adrio König

2.6 En Sondag?

Nêrens in die Nuwe Testament word ons beveel om die eerste dag van die week, Sondag, te vier nie. En nêrens in die Nuwe Testament word Sondag met die vierde gebod in verband gebring nie. Ons Sondagviering is iets anders. Die vierde gebod het nie net verskuif van Saterdag na Sondag nie. Dit het verruim van Saterdag na elke dag. Sondag het bygekom as iets nuuts.

Baie van ons voorouers het dit nie só verstaan nie. Hulle was oortuig dat die Sabbat van die Ou Testament oorgegaan het na die Sondag van die Nuwe Testament. Alles sou net dieselfde gebly het, al die bepalings oor die Sabbat wat ons in die Ou Testament kry, sou nog van krag gewees het, maar dit sou alles net oorgeskuif het na die eerste dag van die week, Sondag.

Vir eeue lank het baie Christene nog probeer om die Sabbatswette van die Ou Testament op Sondag te hou. Hulle het Saterdag kos gemaak wat Sondag geëet is, hulle het nie op Sondag gekoop nie, nie (onnodig) gery nie, geen sport beoefen of koerante gelees nie, nie geswem as hulle by die see vakansie hou nie, en nog duisend ander dinge nie gedoen nie.

Sondag het skynbaar spontaan en onbepland gegroei. Kyk na die eerste spore van iets besonders op die eerste dag van die week.

  • Dat Jesus op die eerste dag van die week opgewek word.
  • Dat Jesus dan die aand aan sy dissipels verskyn.
  • Dat Hy dan juis agt dae daarna weer aan hulle verskyn (Joh 20:19, 26).
  • En dat die Gees ook op hierdie dag uitgestort is.
  • Vir die gemeente in Korinte skryf Paulus om elke Sondag iets vir die armes opsy te sit (1 Kor 16:2).
  • Hy spreek die gelowiges in Troas op die eerste dag van die week toe (Hand 20:7-14).
  • Later begin die Christene hierdie dag “die dag van die Here” noem wat die besondere betekenis beklemtoon wat hierdie dag gaandeweg vir hulle gekry het. Johannes is op “die dag van die Here” deur die Gees meegevoer om die wonderlike gesigte te sien (Openb 1:10).

Kom ons kyk in meer besonderhede na ‘n paar van hierdie sake.

Dit hoef nie op sigself so opvallend te wees nie dat Jesus die aand van sy opstanding aan sy dissipels verskyn nie, maar Johannes se besondere beklemtoning dat dit juis die eerste dag was, is opvallend. Johannes skryf: “Op die aand van daardie dag” wat sy opstandingsdag is, en dan voeg hy nog by: “die eerste dag van die week” (20:19).

En dan die byeenkoms die Sondag in Troas. Paulus is so haastig om betyds vir die pinksterfees in Jerusalem te wees (20:16) dat Éfese se ouderlinge spesiaal kus toe moet kom om hom te ontmoet. Hy het nie tyd om in die binneland by Efese na hulle te reis nie. Maar intussen wag hy sewe dae in Troas om die gemeente die eerste dag van die week te ontmoet! (20:6-7) Waarom? Seker omdat hulle net op Sondae bymekaar gekom het.

 

Prof Adrio König

 



Die deugde van Romeine 5:3 – 4: Karakter

What amazes me is not that God does not choose everybody, but rather that he chose me – Charles Spurgeon

Die deugde van Romeine 5:3 – 4: Karakter

Ons weet mos dat swaarkry ons vorm en slyp om nog meer op God te vertrou. En wanneer ons onverskrokke op God vertrou, help dit ons om ‘n sterk Christelike karakter te vorm (Die Boodskap).

Paulus sê dat volharding vorm karakter. Swaarkry wys die ware aard van my persoonlikheid. Karakter word deur eksterne kragte gevorm, maar dit ook iets wat ons vorm deur te kies om dit te doen.

 

Elemente van ons persoonlikheid word deur beide die natuur en ons omgewing beïnvloed, maar daar is eienskappe wat ons doelgerig moet ontwikkel. As Christene moet ons ‘n heilige karakter wat meer en meer soos Christus s’n lyk ontwikkel. Hier is ‘n mooi stukkie van Pastoor Craig Corkill:

If you sow a thought, you reap an act.
If you sow an act, you reap a habit.
If you sow a habit, you reap a character.
If you sow a character, then you reap a destiny.

Christene moet gedagtes, optredes en gewoontes saai, wat ‘n karakter wat ‘n erfenis in die ewigheid werd is, ontwikkel. Dan mag ons karakter deur God goedgekeur word.

(2 Timoteus 2:15).

Die Raad/Konsilie van Chalcedon

The word grace on the lips of an ungrateful person is profane – William Shakespeare

Die Raad/Konsilie van Chalcedon

Ons is besig om na sewe ekumeniese konsilies te kyk. Almal het probeer om ‘n uniforme Christelike teologie daar te stel. Die vierde het by Chalcedon plaasgevind. Toe Marcianus, ‘n ortodokse Christen, keiser word, wou hy die wanorde wat na die tweede konsilie by Efese ontstaan het, probeer regstel. Hierdie konsilie kom van 8 Oktober tot 1 November 451 in Chalcedon plaas. Chalcedon is tans ‘n distrik van die moderne Istanbul. Dit is nie in Italië gehou nie weens die bedreiging vir die Romeinse Ryk deur Attila en sy Hunne.

 

Die vergadering is deur tussen 350 en 500 biskoppe bygewoon. Die hoofkarakters was Eutyches en Dioscorus. Eutyches was ‘n bejaarde en invloedryke monnik van Konstantinopel. Weens sy onortodokse leringe oor Christus is hy in 448 veroordeel as dwaalleraar deur die plaaslike sinode in Konstantinopel. Dioscorus word die biskop van Aleksandrië na die afsterwe van Kurillos in 444. Hy verdedig vir Eutyches. Hy word die president van die tweede konsilie van Efese waar Eutyches herstel word en diegene wat hom uitgeban het self uit die kerk geban is.

By Chalcedon is probeer om die verwarring wat by die tweede konsilie by Efese ontstaan het, op te klaar. Die belydenisse van die vorige konsilies, soos dié by Nicea is bevestig. Die vergadering ontwikkel ‘n belydenisskrif wat ortodoksie bevestig het en dit verduidelik het teenoor ander teenstrydige sienings.

Dioscorus en ander biskoppe wat die besluite van die tweede konsilie by Efese ondersteun het, het voor die vergadering verskyn. Dioscorusis word skuldig bevind aan die misbruik van sy priesterlike gesag. Die vergadering bevestig Jesus se menslike en goddelike natuur wat saam in een persoon bestaan. Hierdie konsilie het min permanente gevolge gehad – die geskil het vererger. In 484 het Feliks III, die pous in Rome, vir Acacius, die aartsbiskop van Konstantinopel , sy priesterlike gesag ontneem. In reaksie verbreek Acacius alle bande met Feliks. Binne 33 jaar, as gevolg van die besluite van die vergaderings, skei die kerk in die Ooste en dié in die Weste.



Terug na die Ou Testament: Die Sabbat (8)

Terug na die Ou Testament: Die Sabbat (8) – Adrio König

Die Sabbat kan mos nie sommer net verdwyn nie. Dis tog deel van die tien gebooie. En Jesus het ‘n baie sterk uitspraak oor die wet wat geldig bly (Matt 5:17-19). Dit geld dan tog elke gebod, ook die vierde gebod.

Maar doen Jesus niks aan die wet nie? Waarom speel die wet so ‘n belangrike rol in die Bergrede? Omdat Jesus die wet radikaliseer, dit ‘n radikaler en dieper betekenis gee, dieper as dit wat die godsdiensleiers besef het. Eintlik gee Hy die wet sy oorspronklike betekenis nadat hulle die wet geformaliseer het.

  • Die gebod teen egbreuk word ook verdiep: Jy kan selfs net met jou oë en in jou hart onrein wees en egbreuk pleeg (Matt 5:27-30).

Dit beteken die letterlike betekenis van die wet word tot ‘n geestelike vlak verdiep.

Paulus gaan konsekwent hiermee voort. Die gebod lui dat jy nie mag steel nie. Paulus verdiep dit tot die vlak dat jy hard moet werk om genoeg te hê om armes te help, anders steel jy nog steeds (Ef 4:28).

Ons het gesien dat die Sabbat in die Nuwe Testament skynbaar eintlik uit die lewe van die Christene verdwyn ná die opwekking van Jesus.

Nee, hier moet tog seker iets meer wees. Jesus het nie sommige gebooie kom afskaf nie. Hy het juis verklaar dat Hy hulle hulle “volle betekenis” gaan gee (Matt 5:17). Ons het reeds hierna gekyk, en gesien Hy het eintlik die gebooie geradikaliseer, en hulle hulle eintlike, dieper, geestelike betekenis gegee.

En die Sabbatsgebod? Het die Sabbat dan nie eenvoudig verdwyn uit die lewe van die vroeë Christene nie? Die woord “Sabbat” kom in al Paulus se Briewe net een keer voor, en dan nog in ‘n negatiewe betekenis (Kol 2:16). Terwyl die ander gebooie, in hulle geradikaliseerde vorm, oor en oor op die lewe van die gelowiges toegepas word, kom die vierde gebod in sy oorspronklike vorm nooit na vore nie. Dit is mos net nie moontlik dat die apostel die heidene wat pas tot bekering gekom het, aan al die ander gebooie moes herinner het, maar dat hulle so absoluut getrou die Sabbat gehou het dat hy nooit eens daarna hoef te verwys het nie.

Agtereenvolgens is daar in Efesiërs 4 vermanings gebaseer op die volgende gebooie:

Die 9e: 4:25

Die 8e: 4:28

Die 6e: 4:31

Die 7e: 5:3,5

Die 1e: 5:3,5

Maar nêrens word die vierde gebod in sy oorspronklike vorm aan ‘n gemeente voorgehou nie. En indien die Sabbat nog deur die gemeentes gehou was, sou juis hierdie gebod geweldig belangrik gewees het omdat die gelowiges wat slawe was, natuurlik ernstige probleme sou gekry het om dit te onderhou.

Dit is duidelik ‘n verwysing na die vierde gebod. Maar in ‘n nuwe vorm. Dit gaan nog steeds oor die Sabbat en oor rus. Maar dis nou God se rus, en om soos God te rus.

Wat beteken die vierde gebod nou?

  • Tot by Jesus se opstanding was dit: Rus een dag in die week, op die Sabbatdag.
  • Nou is dit: Gaan in God se rus in, rus elke dag van die week.

Van watter werk moet ons rus? In die Ou Testament was dit van ons gewone werk. Maar nou is dit van ons sonde, van ons ongehoorsaamheid (4:11).

In God se rus is daar nie sonde nie.

Wat beteken die Sabbatsgebod dan in sy geradikaliseerde vorm? Volle oorgawe aan die Here elke dag van jou lewe.

Hou dus asseblief aan om die vierde gebod te hou, maar net soos die ander gebooie, nou in sy nuwe vorm, in sy radikale vorm: Rus elke dag van jou sonde, dien die Here met jou hele lewe. Dít is die “sabbatsrus” wat na Jesus se opwekking oorbly vir God se kinders.

Ons sluit hierdie gedeelte oor die Sabbat af met: En Sondag?

 

Prof Adrio König