As ’n mens gespanne raak, is daar ook tegnieke wat jy kan ge­bruik om jou te laat ontspan.

Asemhaling

Daar is verskillende asemhalingsoefeninge wat ’n mens baie kan help, byvoorbeeld abdominale asemhaling of asemhaling wat op die maag konsentreer. Sit jou hand op jou maag en hou jou hand dop terwyl dit met elke asemhaling op en af beweeg. Haal stadig en diep asem. Trek jou asem diep in, wag drie sekondes en blaas jou asem dan weer stadig uit. Herhaal dit sowat tien keer. Haal vir so twee minute normaal asem en herhaal die hele proses weer. Doen dit tot jy rustig voel.

’n Ander vorm van asemhaling is die sogenaamde kalme­rende asemhalingsoefening. Sit jou hand ook op jou maag en maak seker dat dit op en af gaan soos jy asemhaal. As jy egter jou asem intrek, moet jy dit vir so vyf stadige tellings ophou en dan weer vir vyf tellings uitblaas. Haal weer vir vyf maal normaal asem en herhaal die proses. Na sowat vyf minute be-hoort jy baie beter en meer ontspanne te voel.

Progressiewe spierontspanning

Hierdie ontspanningstegniek kan ook ’n verskil maak. Trek jou spiere vir tien tellings so styf as moontlik saam en ontspan dan weer vir tien tellings. Doen dit as jy genoeg tyd het en vra ander om jou nie te pla nie. Trek die telefoon uit en sit op ’n plek waar die temperatuur lekker gemaklik is. Kry vir jou ’n ge­mak­like stoel en laat jou kop lekker rus (nie te lekker nie, anders raak jy dalk aan die slaap). Begin die hele proses deur eers jou vingerspiere vir tien stadige tellings saam te trek en dan weer vir tien stadige tellings te ontspan. Dan doen jy dieselfde met jou handspiere. Beweeg so stadig deur jou liggaam. Moenie van jou gesig vergeet nie. Frons jou voorkop, trek jou mond, trek jou nek saam en so aan. Om so deur al die spie­re van jou liggaam te beweeg behoort jou so twintig tot dertig minute te neem. Jy sal verbaas wees wat dit aan jou ge-spanne liggaam kan doen. As jy kan, doen dit elke dag.

Luister na musiek

Om na ontspannende musiek te luister en sommer net niks anders te doen nie, het ook groot voordele. Dan moet jy egter na die regte musiek vir jóú luister. Jy sal self weet watter soort musiek ’n kalmerende effek op jou het. Daar is mense wat groot lofliedere sing oor die kalmerende effek van sommige klassieke musiek, byvoorbeeld die komposisies van Handel. Dan is daar ook CD’s wat die klanke op het van die see of ’n woud of voëls wat sing. As jy daarvan hou en so ’n bietjie wil mediteer deur jou voor te stel dat jy rustig langs die see of in ’n woud sit, is dit ideaal. Probeer ten minste so ’n halfuur na sulke musiek luister.

Visualisasie

Gedagtebeelde speel ’n groot rol in ons lewe. Ons brein is baie sterker as wat ons dink en verbeelding kan ons op ongekende reise neem. Om jou iets voor te stel (of te visua­liseer) is nie sleg nie en ook nie oneerlik of kinderagtig nie. Vi­sua­lisasie beteken om jouself te verbeel dat jy iewers is of iets doen wat lekker is. Daar is ’n direkte pad van ons verbeelding af na ons emosies en gevoelens toe. Toets jouself: dink byvoor­beeld aan iets wat jou onlangs kwaad gemaak het. Kort voor lank is jy sommer weer van voor af kwaad, want jou denke en gevoelens lê baie naby mekaar. Dit kan baie positief gebruik word. As ons aan lekker en positiewe dinge dink, kan dit ons lek­ker laat voel. Dit kan ons rustig maak. Gun jouself om so ’n bietjie uit hierdie wêreld te ontsnap waar alles vinnig gebeur en daar nie regtig tyd vir drome is nie.

Wat van ’n videospeletjie of om sommer net voor die TV te lê?

Dit gebeur nogal dat persone wat ’n besige lewe het en gedurig met mense deur die dag te doen het, sommer net voor die TV kan lê en net kan staar. Die vrou sê natuurlik dat haar man sy tyd mors, en dit is natuurlik ook ’n gevaar as hy dit te lank doen. Dieselfde geld rekenaarspeletjies. Skynbaar eenvoudige speletjies kan die bestuurder van ’n groot fabriek skielik baie besig hou. Die res van die gesin wonder hoekom hulle pa hom so daarmee kan besig hou.

Die feit is dat so ’n persoon ontspan. Sy brein skakel in ’n “ander rat”. Eintlik word daar min van hom gevra en daarom skakel hy geleidelik af. Vir hom is dit nie tydmors nie, want hy geniet en ontspan tegelyk. Natuurlik moet dit matig gedoen word, soos alles in die lewe.

Huismense moet ’n bietjie begrip toon. Moet juis nie nog spanning by die persoon veroorsaak deur verwytend of smalend of grinnikend na hom te kyk elke keer as hy op sy manier ’n bietjie wil ontspan nie.

Sorg dat jy lekker en gereeld slaap

Amerikaanse navorsing toon dat gebrekkige slaappatrone die twee­de grootste faktor is waarom Christene voel hulle cope nie so goed nie. As jy vaak is, is jy vaak en dan moet mense nie met jou lol nie en voel jy ook nie altyd lus vir allerhande din­ge nie. Nog erger, as jy heeldag vaak is, is jou hele dag som­mer goor.

Sonder dat ons dit besef, slaap baie van ons al hoe minder. Ons slaap byvoorbeeld net ses tot sewe ure per nag, omdat ons so besig is, terwyl die ideaal agt ure is. Ons voel nie dadelik die effek nie, maar oor die lang termyn is dit nie goed nie. Ons word moeg, met die gevolg dat ons verhoudings met mense asook ons konsentrasie en lewenslus skade ly. Ons moet nie die effek van slaap onderskat nie. Markus Aurelius, ’n Romeinse keiser en groot filosoof, het gesê: “As jy slaap, dien jy God, want sonder die krag wat slaap jou gee, kan jy nie doen wat God van jou vra nie.”

As jy nie goed slaap nie en probleme ontwikkel, sal jy agter­kom dat jou vermoë om in hierdie lewe te cope ook onder druk kom. As jy nie lekker slaap nie, is jy die volgende oggend befoeterd, voel jy sleg en gespanne. As dit in ’n patroon ontwik­kel, het jy moeilikheid. Mense wat sleg slaap, raak later bang om in die aand bed toe te gaan. Hulle ontwikkel eintlik ’n fobie of ’n vrees om te gaan slaap. Die vrees sorg natuurlik daarvoor dat die slaap hulle ook ontwyk.

Slaaploosheid duik op verskillende maniere op

Baie mense sukkel om in die aand aan die slaap te raak. Klaasvakie wil nou maar net nie sy sand kom strooi nie. Sulke mense weet hoe dit voel om te lê en rondrol en te luister hoe die minute op die horlosie aftik.

Ander skrik weer voor die hoenders wakker. Eintlik het hulle nog ’n hele paar uur om te slaap, maar daar sit hulle in die bed, helder wakker. Hulle kan net nie weer aan die slaap raak nie. Maar dan, so ’n halfuur voor opstaantyd, kom trek die slaap hulle ’n streep. Net as hulle weer mooi lekker begin slaap, skreeu die wekker hier langs hulle blou moord. En dan is dit natuurlik ’n groot gesukkel om uit daardie bed te kom.

Daar is ook ander maniere waarop die slaap ’n mens kan ontwyk. Om een of ander rede kan jy net nie slaap nie en lê vir lang periodes in die nag wakker. Jy is eintlik moeg, maar van slaap is daar nie sprake nie. Dit lyk ook nie vir jou of daar reg­tig ’n rede is waarom die slaap nie sag oor jou oë wil daal nie, soos die digter sê.

As jy sukkel om te slaap moet jy weet jy het ’n probleem en die probleem staan heel dikwels in verband met die gevoel van nie cope nie, of stres. Jy voel die hele dag lank moeg, jou oë voel dik en jou kop wollerig. Jou konsentrasie neem af en jy kan nie so vinnig dink as wat jy moet nie. Tot jou eie frustrasie kom jy agter dat jy dan sommer hier in die middel van die dag in ’n vergadering jou oë nie kan oophou nie. As dit so met jou gaan, moet jy van jou slaappatroon begin werk maak, want soos ’n kanker kan dit jou lewenslus wegvreet.

Los die slaapprobleem op

’n Mens moet die bul by die horings pak en jou slaapprobleem oplos, as jy een het. Jou mikpunt moet wees om jouself weer in ’n goeie slaaproetine te kry. As ’n mens weer goed begin slaap, sal die lewe ook al weer anders begin lyk. Hier is ’n paar voorstelle wat kan help om jou beter te laat slaap. Dit help nie jy volg die pad van die man wat gesê het dat hy homself deur die dag so moeg bekommer dat hy in die aande sommer aan die slaap val nie. Daar is ’n paar beter maniere om dit te doen.

• Oefening. Soos ons hierbo gesien het, is oefening in baie opsigte goud werd. Beplan dit egter reg. Probeer om dit laat­middag of vroegaand te doen, maar liefs nie net voor jy gaan slaap nie.
• Dieet. ’n Vol maag op ’n Sondagmiddag laat die oë dikwels toetrek. As ’n algemene reël is dit egter nie goed om in die aand swaar te eet voordat jy gaan slaap nie. ’n Ligte ete word sterk aanbeveel. Eet ’n ontbyt soos ’n koning, ’n middagete soos ’n prins en ’n aandete soos ’n arm man. Moet liefs nie te veel drink voor jy gaan slaap nie. Om in die nag op te staan on­der­breek jou slaappatroon.

Kafeïne is soos gif vir iemand wat met slaapprobleme sit. Daardie ou koppie boeretroos voor jy bed toe gaan, gaan jou mis­kien so troos dat jy nie aan die slaap kan raak nie. Kafeïne sti­muleer jou brein en hou jou wakker. Koffie, tee of kola­dran­kies bevat kafeïne.

Pas op vir alkohol. Nadat ons ’n drankie in het, voel ons mis­kien ontspanne en slaperig. Maar daai gevoel kan skielik na ’n uur of twee verdwyn en ons laat wakker sit. Ons praat van ’n terugslageffek. Dan krap dit ons slaapritme en slaap­patroon heeltemal om. Drink liewer melk voor jy gaan slaap.

• Die omgewing. Gun jouself ’n gemaklike nagrus. Kry ’n lek­ker bed en beddegoed en ’n lekker matras. Kyk ook na die tem­peratuur. ’n Mens slaap nie lekker as dit of te warm of te koud is nie. Dis mos hier dat ons dikwels moeilikheid in die huis kry. Die man wil nie komberse hê nie, terwyl die vrou haar­self toepak, of omgekeerd. Maak met jou maat ’n ooreen­koms om die probleem uit te sorteer.

En dan is daar nog dinge soos Fifi die skoothondjie wat ook in die kamer moet slaap. Fifi se blaas is so groot soos ’n ertjie en daarom moet sy vieruur soggens ’n draai gaan loop. Die kat moet weer om een of ander rede vyfuur soggens haar pote op die bed kom sit en lek. Die gevolg is dat jy die voorreg het om van vier of vyfuur soggens kans het om wakker te lê en oor die wonder van troeteldiere en die natuur na te dink. Los die probleem so gou moontlik op. Fifi kan buite of in ’n ander kamer gaan slaap en maar knyp ook as dit daarop aan­kom. Sy het die hele dag om verder te slaap, jy nie.

Dieselfde geld jou buurman se hond of die bure se pap­e­gaai. Jy hoef nie skaam te voel om hulle op ’n mooi manier te vra om ou Wagter nie aan die versoeking bloot te stel om vir die maan te blaf nie. Beskerm jou reg op ’n goeie nagrus.

Skep dus vir jou ’n goeie rustige atmosfeer en omgewing waar­in jy kan uitrus vir die dag wat voorlê.

Sorg vir goeie roetine en gesonde gewoontes as dit by slaap kom

• Probeer om elke oggend op dieselfde tyd op te staan en ook omtrent dieselfde tyd te gaan slaap. Jou liggaam sal ge­woond raak daaraan en sal soms outomaties “moeg word” en “wakker word”. So sal jy ’n stabiele slaappatroon kan vestig.
• Moenie dinge doen wat jou brein baie stimuleer of opgewonde maak net voor jy gaan slaap nie. Dit kan jou wakker hou omdat jou brein nie dadelik kan “afskakel” nie. Dit gebeur dik­wels dat gedagtes deur jou brein flits oor wat jy die volgende dag moet doen en dat jy uitgerus moet wees. Tog wil die slaap nie kom nie. Moenie te hard probeer om te slaap nie. Dink daaraan dat slaap sal kom as die tyd daarvoor reg is en ont­hou dat ontspanning in die bed ook goed en voordelig is vir jou. Hoe harder jy gaan probeer om te slaap, hoe langer gaan die slaap wegbly. Beheer jou gedagtes. Dink aan dinge wat vir jou aan­genaam is. (Moet egter nie jou vakansie probeer be­plan of jou nuwe bouplanne probeer uitdink nie.) Probeer om nie aan dinge te dink wat jou ontstel en omkrap of om aan môre se probleme te lê en dink nie. Probeer soms om jou oë in die donker oop te hou so lank as wat jy kan. Dit verbaas ’n mens soms hoe vinnig jou oë dan weer toeval.
• As jy nie binne twintig minute slaap nie, staan op en gaan sit in ’n ander kamer en ontspan totdat jy weer voel jy is slaap­moeg. Dit is baie beter om dit te doen as om in die bed te lê en gefrustreerd en ongelukkig te voel omdat die slaap nie wil kom nie.
• Probeer om nie in die dag te slaap nie, veral as jy saans suk­­­kel om aan die slaap te raak.
• Somtyds is dit so dat ’n mens vir ’n rukkie min slaap kry weens faktore buite jou beheer. Probeer so ver moontlik hou by jou normale slaappatroon en moenie probeer om verlore slaap in te haal nie. Dit is nie bevorderlik vir die slaappatroon nie.
• Daar is vandag slaaptablette wat mens baie lekker kan laat slaap. Wees egter versigtig, want slaaptablette is gewoonte­vormend. Indien ’n mens dit te lank gebruik, kan jy daarvan afhanklik raak. Lees daarom die voubiljet wat saam met die pille gegee word. Hierdie pille word net aanbeveel om vir ’n rukkie of miskien so af en toe vir ’n week gebruik te word. Slaap­tablette se werking is ook nie heeltemal voorspelbaar nie. In verskillende mense kan dit verskillende effekte hê. Vir som­mige mense help dit net vir een of twee ure. Aan die ander kant van die spektrum word sommige mense weer die volgende dag geaffekteer. Hulle is slaperig en moeg die volgende dag en brein­funksies is traag. Hulle presteer net swakker. In ouer mense kan die slaaptablette dikwels lei tot ba­lans­­ver­steuring en ’n mate van verwardheid. Slaaptablette kan dus as ’n hulp­middel vir ’n kort rukkie gebruik word, maar ons moet dit nooit as ons kruk gebruik vir langdurige slaap­pro­­bleme nie.

Ontspanning. Ontspanning kan baie help om spanning te ver­werk en te hanteer. ’n Mens kan ontspanningstegnieke ge­bruik om jouself in ’n ontspanne luim te kry voordat jy in die bed klim. Dit is belangrik om geleidelik af te skakel in die laaste deel van die aand voordat jy bed toe gaan. Ongeveer ’n uur voordat jy wil gaan slaap, moet jy ophou werk en met jou aktiwiteite afskaal sodat jou sisteem geleidelik tot rus kan kom. Indien jy nog gespanne voel, kan jy die tegnieke gebruik wat vroeër in die boek bespreek is.

In die vorige hoofstukke het ons gesien dat stres nie ’n enkele oorsaak het nie. Dit is soos ’n klomp stroompies wat saam- kom en uiteindelik ’n groot rivier vorm wat jou wil wegspoel. Jou situasie, jou gemoedstoestand, jou selfgesprek, jou fiksheid, jou gewig, jou … jou … speel alles ’n rol daarin of jy regtig gelukkig is en cope of nie. ’n Geheim vir ’n gelukkige lewe waarin jy voel dat jy cope is dus ’n gesonde lewenspatroon waarin jy na beide liggaam en gees kyk. In hierdie hoofstuk gaan die fisieke fasette veral aandag kry.

Sorg goed vir jou liggaam

Eet reg en voel reg

“’n Gesonde liggaam huisves ’n gesonde gees” of “Ek is wat ek eet,” sê die mense mos. Daar is ’n direkte verband tussen die kos wat ons eet en ons gesondheid. Kos en vitamines kan goed of sleg wees. Hoë cholesterol is nie jou hart en are se vrien­d nie; dit kan ’n vroeë hartaanval gee. Aan die ander kant is daar weer kosse wat jou juis help om die lewe beter in die oë te kyk. Eet gesond en voel gesond.

Wat moet ek dan eet en wat moet ek maar liewer los?

• Pas op vir kafeïne. Kafeïne is ’n stimulant wat in koffie, koladrankies, kakao en tee voorkom. Beperk dit soveel as moont­lik. As jy medikasie gebruik, maak seker of dit nie ook kafeïne bevat nie. Kafeïne breek jou weerstand teen spanning en angs af. Ons het reeds gesien dat te veel kafeïne gevaarlik is vir ons senuweesisteem as dit by spanning en stres kom. As ons te veel daarvan inneem, vererger dit net ons situasie. Ver­vang dit met kafeïnvrye koffie, rooibostee, melk of koeldrank. Beproef gerus al die lekker kruie- of vrugteteesoorte wat nou in die winkels beskikbaar is. Net een koppie boeretroos ’n dag (verkieslik kafeïnvry) is al genoeg. Meer as dit kan jou al begin affekteer.
• Wees ook op jou hoede vir te veel sout. Oormatige sout­in­name moet beperk word. Hoë bloeddruk en te veel sout hou verband met mekaar. Moenie olie op die vuur gooi nie; of moet ons liewer sê, moenie te veel sout op die kos gooi nie? Probeer lie­wer sover moontlik vars groente en vrugte, asook lekker volkoringkosse eet in plaas van gepreserveerde en ingemaakte kosse.
• Pas op vir te veel suiker. Mense met lae bloedsuiker moet goed op hulle dieet let. Hulle moet verkieslik klein maaltye eet en ook versnaperings tussen maaltye. Kos wat suiker be­vat, moet uitgeskakel word. Dit sluit konfyt, versiersuiker en suiker in. Dit is vir hierdie mense baie beter om stysel te eet wat stadig deur die liggaam verteer en geabsorbeer word. Dit voor­­kom dat die bloedsuiker te veel rondspring. Versnap­erings met Provita en meer komplekse stylsels behoort vir hulle voor­delig te wees. Dit is ook belangrik om gereeld te eet. As ons sekere etes oorslaan of uitskakel, daal die bloed­suikervlak.
• Vitamines kan jou help. Daar is wel medici wat sê dat vitamine-aanvulling nie nodig is nie. As jy gebalanseerd eet, kry jy mos al die vitamines in wat jy nodig het. Tog kan ’n vitamine B-tablet in die oggend help as tye rof of stresvol raak. Dit is nog beter as ’n mens ’n vitamine C-tablet ook kan drink. Dit is natuurlike middels. ’n Kalsium- en Magnesium-aan­vulling daarby mag ook ’n baie kalmerende invloed op jou uitoefen.
• Wees versigtig vir ’n te kwaai dieet. As jy baie kwaai dieet, kan dit jou gemoedstoestand beïnvloed. Jy kan selfs simp­tome er­vaar wat vir jou voel asof jy gespanne is. Indien jy bui­t­en­dien gespanne of onder stres is, sal jy die stres baie swakker kan hanteer. Dit mag die gevoel vererger dat jy nie cope nie.
• Eet reg. ’n Mens moet eet om te oorleef, maar dit is nie al waarom ’n mens eet nie. Maak ’n geleentheid daarvan. Eet drie maal per dag gebalanseerd. Dit is belangrik, anders word ’n mens op die verkeerde tye honger en begin tussenin eet. Eet stadig; kou elke happie ten minste veertien maal. ’n Deel van die vertering van die kos vind reeds in jou mond plaas. Om jou voorgeskrewe gewig te handhaaf laat jou gesonder voel. Om oorgewig te wees maak jou onbewustelik skaam vir jou voorkoms en help jou nie om te cope nie.
• Pas op vir te veel medisyne. Sekere medisyne kan jou stres vererger. Asmamiddels en asmapompies kan die gevoel van angstigheid byvoorbeeld vererger. Verskeie medisyne in die pom­pies wat gebruik word om die longe oop te maak is nou ver­want aan adrenalien. Dit kan dus dieselfde effek hê as adre­nalien, naamlik stimulering van die hart en bloedvatsisteem en kan ook bewerigheid en angstigheid veroorsaak. Veral mense wat baie benoudheid ervaar, is geneig om die pompies oor­matig te gebruik wat simptome van angs kan veroorsaak.

Sekere malariamiddels wat as voorkoming gebruik word, beïnvloed ook ons gemoedstoestand en kan paniekaanvalle veroorsaak. Pasiënte wat die skildkliermedikasie Eltroxin gebruik, kan ook geneig wees tot angstigheid. Eltroxin bevat die skildklierhormoon tiroksien. Hierdie is ’n middel wat  die meta­bolisme versnel. Dit versterk ook die effek van adrenalien.

Baie hoes- en verkouemiddels bevat ook stimulante wat verwant is aan adrenalien. Dit word gebruik om byvoorbeeld ’n toe neus oop te maak. Uit die aard van die saak kan hulle mens ook angstig maak, veral in sekere mense wat oormatig gevoelig is daarvoor. Pas op vir sekere eetlusdempers wat die se­nu­weesisteem stimuleer en so ons gemoed kan beïnvloed.

Dit is dus belangrik dat indien jy angstig begin voel jy ook ge­rus kan kyk na die medisyne wat jy drink. Dalk lê ’n deel van die probleem daar.

Oefen gereeld

Oefening is van groot waarde omdat ’n fikse liggaam jou nie alleen beter laat voel nie, maar ook met jou konsentrasie, lewenslus en selfbeeld help. Jou bloeddruk en pols verlaag en jou bloedsirkulasie verbeter. Jy voel beter en daardie gevoel van moegheid en energieloosheid wat ’n mens soms die hele dag lank teister, sal ook stelselmatig verdwyn. ’n Mens sal  ook mak­liker kan ontspan. Omdat jy beter kan slaap, sal jy beter uitrus. Dit sal jou die energie en lus gee om die pro­ble-me in die lewe te hanteer en makliker te cope.

Die groot struikelblok is egter ons selfdissipline. Dit is nie altyd so maklik om te gaan oefen nie. Daarom moet ’n mens maar ’n plan maak. Kry vir jou iemand wat saam met jou kan gaan oefen. As jy nie lus is nie, is jou maat dalk lus. So help jul­le mekaar. ’n Vaste afspraak met iemand anders is een van die beste maniere om aan die oefen te bly.

Groepsoefeninge of spansport help ook, want jy doen dit nie op jou eie nie. Dit is amper of die ander se teenwoordigheid jou krag gee en motiveer. As jy by ’n goeie gym aansluit, help die goeie apparaat jou ook. As jy swoeg op ’n masjien wil jy nie hoor hoe dit kraak of die hele tyd op ’n skewe trap trap nie. Jy wil ook hê dat al die metertjies wat jou hartklop meet en jou vertel hoe ywerig jy geoefen het, reg moet wees. As al­les vlot werk, motiveer dit jou al klaar.

’n Mens kan natuurlik op verskillende maniere oefen. ’n Huisvrou kry dikwels sommer genoeg oefening deur die besem deur die huis te stoot. As dit nie genoeg is nie, is ’n stappie om die blok net die regte ding om ’n mens te laat ontspan en jou bloed ’n bietjie vinniger te laat loop. Gaan stap saam met jou vrien­de of vriendinne gedurende etenstyd, veral as jy werk doen waar jy buitendien die hele dag sit. Klim trappe as jy kan. Dan is daar ander lekker dinge soos stap, fietsry, draf of swem. Jy hoef nie altyd aan kompetisies deel te neem of by ’n klub aan te sluit nie. Jy kan dit sommer net vir die lekker doen. Gholf of tennis is ideaal daarvoor.

Indien jy ’n oefenprogram aanpak, moet jy gemotiveerd wees. Oefen ten minste drie keer ’n week vir ’n halfuur. Jy sal sommer baie beter voel en meer kans sien vir die lewe.

Ontspan lekker

Dit is natuurlik vanselfsprekend dat ’n mens as deel van jou week se program én jou jaarprogram genoed tyd inruim om lek­ker te ontspan. ’n Mens het dit nodig. Dit is nie sommer son­der rede dat ’n mens se werk vir jou ’n sekere aantal dae per jaar verlof gee nie. Dit is omdat elkeen van ons dit nodig het. Dus moet jy dit gebruik om ’n gesonde, ontspanne mens te wees.

Kom ook ooreen met jou vrou of gesin om ten minste een ­­maal per week iets saam te doen wat julle lekker laat ont­span. Dit is lekker om iewers heen te gaan, byvoorbeeld om te gaan fliek of ’n opvoering te gaan kyk, of in die natuur te gaan ontspan as jy daarvan hou. Dit is net so lekker om by die huis te ontspan, byvoorbeeld voor die TV as daar iets op is waarvan almal hou. Sport op die TV speel hier nogal ’n groot rol. Maak ’n gebeurtenis daarvan: kry lekker eetgoedjies en sit saam en kyk na die wedstryd.

Moenie dat vroulief elke nou en dan met verwytende oë om die deur loer omdat die gras nog ’n bietjie lank is nie. Dit sal jou net meer gespanne maak en miskien nog ’n skuldige gewete ook gee. Laat sy saam kyk. Daarna help jy haar met die skottelgoed en sy help jou met die bossies terwyl jy die grassnyer stoot.

Werk dus doelgerig daaraan om dinge uit te skakel wat jou lewe ongelukkig maak of versuur. Hanteer opgehoopte spanning en stres. As jy begin voel dat dinge vir jou begin baie word en jy gespanne begin optree, is dit tyd om na jouself om te sien. Gaan ontspan, bederf jouself ’n bietjie deur in jou be­sige program tyd in te ruim om lekker te bad of te gaan oefen, of miskien sommer net ’n lang ent op ’n mooi plek te gaan stap. Jy weet mos wat is medisyne vir jou siel. Sorg dat daar genoeg “helder punte” in jou dag of week is waar jy kan “her-laai”. Dit is nie ’n luukse om so iets te doen nie, dit is nood­­saaklik. Op die manier het jy die kans om rustig te word en die negatiewe dinge uit jou lewe uit te skakel.

Onder sommige Christene is daar ook die gewoonte om seker tye van die dag af te sonder vir meditasie en “stilword”. Dit is tye waar jy heeltemal ontspan en aan niks besonders dink nie. Jy sit net stil en kry ’n bietjie perspektief op die dag en alles wat gebeur het. Dink rustig oor alles na. Die beste tyd daar­voor is ’n uur of wat voor jy gaan slaap. Dit sal jou sommer help om beter te slaap ook. (Daar is natuurlik spesifieke tegnieke vir ontspanningsmeditasie wat nie hier bespreek word nie. Tree met ’n sielkundige in verbinding om jou te help om daar-die tegnieke aan te leer indien jy belangstel.)

Jan vra:

Op watter gronde kan mens sê dat die voorspellings in Matt 24 nie al almal plaasgevind het, behalwe die wederkoms van Christus nie.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Dit gaan hier om die vervulling van profesieë – daar is artikels (bv. van Adrio König) oor die vervulling van profeseë op die web van Bybelkennis.co.za. Die inligting hoef nie weer herhaal te word nie, maar kan daar nageslaan word. Kortliks kan net gesê word dat profesieë, (veral in die OU Testament) baie soos preke was wat sake aangespreek het in die tyd toe die profesie gemaak of geskryf is. (daar is natuurlik ook profesieë wat wel na die toekoms verwys, soos die profesieë in Openbaring oor die eindtyd). Dit het dan God se wil vir daardie situasie beskryf. Omdat God onveranderlik en altyd dieselfde is, sal Hy in die toekoms in dieselfde situasie dieselfde optree. Daarom het die Jode bv. Hiskia se profesieë, wat vir die ballingskaptyd bedoel is, later op die Romeine (honderde jare later) toegepas. As die volk in nood is, sal God hulle help, of dit nou in Hiskia se tyd is of in die Romeine se tyd.

Toe Jesus gekom het, het die gelowiges besef God en sy koninkryk is hier. Wat God dus lank gelede vir sy mense belowe (profesie) het en wat in hulle tyd ook gebeur het, word nou ook op ‘n baie beter en meer spesiale manier van Jesus ook waar. Hy is die Messias wat die bose gaan oorwin en die heerskappy van God gaan bevestig. As bewys dat God by Jesus betrokke is en dat sy woord in Jesus waar word, het die eerste gelowiges daarop gewys dat God lank gelede al gesê het dat dit die manier is waarop Hy gaan optree. Dit was vir die gelowiges belangrik om te wys dat wat God in die Ou Testament gesê het, ook van Jesus waar is – die God van die Ou Testament is die God wat Jesus kom openbaar. Nie alle profesieë is in Jesus vervul nie, en daarom is daar in die Nuwe Testament nog profesieë oor die toekoms, byvoorbeeld in Openbaring as dit gaan oor die nuwe Jerusalem.

Kom ons by die Matt 24 word daar voorspel dat daar verwoesting, oorloë, aardbewings en hongersnode sal kom. Daar word selfs na Daniël se woorde verwys as dit oor die swaarkry en verwoesting gaan. Daniël het daarop gewys dat dit in sy tyd so sal gaan – Matteus beklemtoon dat dieselfde sal gebeur in die tyd rondom en net na Jesus, net baie erger.Soos die einde van die tyd nader kom, gaan die duiwel harder en harder probeer om God te dwarsboom. Openbaring sê vir ons dat verwoesting, oorloë, aardbewings en hongersnode ook net voor die wederkoms van Jesus die lewe sal kenmerk. Daar is dus drie tydperke (Daniël se tyd, Jesus se tyd en net voor die wederkoms van Jesus) waar dieselfde gebeure plaasvind. Hoe werk dit?

As mens na die aard van profesie kyk, kan ’n profesie homself herhaal, soos ons bo gesê het, omdat ’n profesie van die onveranderlike God en wat Hy beplan vertel. Wat al drie die gedeeltes wil sê is dat die bose ’n pogings gaan aanwend om God se planne in die wiele te ry, en dat dit net erger en erger gaan word. Oorloë of aardbewings kom tog al oor die hele geskiedenis voor, en ons weet dit is verwoestend. Dit word nie vir net ’n spesiale tyd gebêre nie. Die bose se pogings het in die verlede voorgekom en sal in die toekoms steeds daar wees om God te probeer dwarsboom. Dit is dus al vervul en sal nog weer in vervulling gaan as tekens van die bose in hierdie wêreld wat teen God wil veg.

Dus, dit lyk dus problematies om die opmerkings in Matt 24 net as eenmalig te sien, naamlik of daar net een maal sulke dinge sal gebeur en nie weer nie.

Met die wederkoms van Jesus en die nuwe Jerusalem is dit egter anders – daar sê die Bybel vir ons dat dit ’n eenmalige gebeure gaan wees wat alles gaan verander.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

“Christus is nou die enigste kragbron van my lewe … My eie swakheid leer my om heeltemal op Christus se groot krag staat te maak” (2 Kor. 12:9, 10, p. 596). In 2 Korintiërs 12 vertel Paulus hoe hy teen sy eie swakhede en swaarkry worstel. Sodra hy vir die Here wil werk, is dit of Satan hom bydam en pimpel en pers slaan. ’n Mens sou byna, as jy na Paulus kyk, kon sê dat as hy op ’n skip geklim het, het dit gesink; as hy in ’n dorp ingestap het, het hulle hom uiteindelik óf met klippe halfdood gegooi of met swepe halfdood geslaan. ’n Paar maal, in verskil­lende lande, was hy in die tronk. (Lees gerus maar Paulus se ge­skie­denis in Handelinge.) Satan het dit vir hom moeilik gemaak, waar hy ook al gegaan het.

Ons moet nie verwag dat dit met ons makliker sal gaan nie. Jy sal miskien besluit om jou lewe beter in te rig en elke dag meer te leef soos Jesus wil. Jy sal jou selfgesprek positiewer probeer maak en God deel van die gesprek maak. Maar Satan sal hom ook in jou selfgesprek kom inwurm. Gedurig sal hy daardie ou negatiewe gedagtes maar weer saai. Hy sal wal gooi en probeer keer dat jy uiteindelik die mens word wat God wil hê jy moet wees. Dit is Satan se werk en dit doen hy die graagste en die beste. Verwag dat Hy jou gaan probeer pootjie en moenie dat dit jou mismoedig maak nie. Paulus het mos vir ons die antwoord gegee. As jy swak voel, gee dit jou al die rede om te besef dat jy sonder die Here eintlik nie verder kan nie. Gaan soek by Hom jou krag. Sy genade sal vir jou ge­-noeg wees. Daaroor meer in die volgende hoofstuk.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt