Vraag:

Masturbasie: Weens gesondheidsprobleme is dit vir my vrou moeilik om ‘n normale sekslewe te he. Die vraag is: is dit sonde as sy my dalk wil help deur my te masturbeer?

Antwoord:

Laat ons eers kyk hoe mastrubasie as tema in die Bybel benader word en daarna die vraag self oorweeg. In die Bybel is daar geen gedeeltes wat direk oor masturbasie handel nie. Sommige sien Gen 38:9-10 as verwysing na masturbasie, maar daar gaan dit nie om masturbasie nie, maar om Onan wat ‘n swangerskap wou keer. Die gedeelte help ons dus nie verder nie.

Daar is verskillende standpunte rondom masturbasie onder Christene waarvan ek enkeles noem.

Omdat die Bybel nie direk oor masturbasie praat nie, word daar gekyk of daar indirekte verwysings is, met ander woorde of daar stellings oor bv. seksualiteit of seks in die Bybel is wat op masturbasie toegepas kan word. ‘n Gedeelte soos Matt 5:28 word dan dikwels as beginpunt gebruik: ‘Maar Ek sê vir julle: Elkeen wat na ’n vrou kyk en haar begeer, het reeds in sy hart met haar egbreuk gepleeg’. Daar word dan gesê dat ‘n persoon nie kan masturbreer sonder om aan ‘n vrou te dink nie, wat dan sou beteken dat afgelei kan word dat hy egbreuk pleeg of seksueel verkeerd optree deur ‘n vrou so te begeer. Teen hierdie agtergrond word verwysings teen seksueel verkeerde optrede in die algemeen aangehaal om te wys dat masturbasie – as begeerte en dus seksuele misdryf – sonde is. Tekste soos dat mens selfbeheer moet toepas (1 Thes 4:3-6) of dat mens versoeking moet weerstaan (1 Kor 10:13) of dat seksuele sonde sonde teen die liggaam is (1 Kor 6:18), en so voorts word dan aangehaal as  bewys dat dit sonde is. Die verse het natuurlik nie direk met masturbasie te doen nie, maar word by wyse van bogenoemde argument (begeerte na ‘n vrou is egbreuk – egbreuk is seksuele misgrype – seksuele misgrype is sonde – masturbasie is sonde) met masturbasie verbind. Hierdie siening sou masturbasie as sonde sien.

‘n Ander groep Christene is skepties oor die manier van redenasie. Hulle beroep hulle op die feit dat Mat 5:28 gaan oor die fisiese begeer van jou naaste se vrou wat eintlik al beteken dat jy met haar wil saam slaap terwyl jy getroud is met jou eie vrou (dus egbreuk) en dit is nie wat normaalweg met masturbasie gebeur nie. Die beginpunt van die argument is dus volgens hulle problematies. Om dan die argument van masturbasie as sonde te handhaaf moet mens vooraf besluit dat dit nie seksueel aanvaarbaar is nie en dan op grond van die besluit die Bybelse verse oor seksuele wangedrag op masturbasie toepas. Die vraag is dus, waar kom die besluit dat masturbasie sondig is vandaan? Dit berus op die opinies, vooropstellings en besluite van die mense wat daarteen is en nie op die Bybel nie, want die Bybel praat nie daaroor nie, word geargumenteer. Hierdie tweede groep mense argumenteer dus dat mens baie versigtiger moet wees om sommer te sê dis sonde. Mens moet die situasie en omstandighede in ag neem wat beteken dat masturbasie nie sommer per definisie dadelik as sonde beskryf word nie. Om in ‘n tronk te wees is tog iets anders as om by die huis in ‘n normale huwelik te wees en huwelike verskil ook… Om buitensporig op te tree vanweë misbruik en verslawing is ook anders as om oordeelkundig op te tree, word gesê.

Nog ‘n ander groep neem kennis daarvan dat die Bybel self niks daaroor sê nie, en argumenteer dan dat mens moet leer uit die skepping, wat tog ook ‘n manier is waarop God Homself openbaar. Dan word daar gekyk na dinge soos mediese argumente, waar seksualiteit as ‘n basiese drang is, soos om jou lewe te beskerm of kos te wil hê. Dit het te doen met hoe die chemie van ons breine werk en kan nie sommer net geïgnoreer word nie – buitendien werk hierdie chemie nie by almal dieselfde nie. Daar kom dan sielkundige argumente by uitleef. Dan liewer masturbeer, word gesê. Om nou masturbasie as sonde af te skiet veroorsaak net dat mense skuldgevoelens of selfs sielkundige afwykings ontwikkel. Sosiale argumente word geopper wat aandui dat ons deesdae baie langer wag voor ons trou en dat ons dus jare as ryp seksuele wesens sonder ‘n maat moet lewe. Die oplossings is of buitehuwelikse seks of masturbasie. Hierdie groep argumenteer dat hulle maar net erns maak met hoe God ons gemaak het.

Die doel van ons webblad is nie om seker oplossings in die kele van ons lesers af te druk nie, maar eerder om inligting aan ons lesers te gee om hulle te bemagtig om ten minste verder te dink en te argumenteer oor die saak. Sekerlik sal sommige van ons by die een en andere by die ander standpunt meer tuis voel.

Nou die vraag van ons leser: is dit sonde as die persoon se vrou, wat vanweë omstandighede nie meer tot die volle seksdaad kan kom nie, hom help om in sy geval sy seksdaad enduit te voer. Soos ek hierbo aangedui het, wil ek geensins voorskriftelik wees nie, maar hier moet tog enkele opmerkings oor gemaak word. Na my mening het ons nie hier met masturbasie te doen nie (daarom gebruik ek  nie die woord hierbo nie), maar met die normale liefdespel tussen man en vrou waarin hulle ook hul liefde en aangetrokkenheid vir mekaar op die manier toon – dit kan immers nie anders nie.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

“Sien julle, ek het julle gesê!”

Op die graf van Doemprofeet gaan eendag staan: “Sien julle, ek het julle mos gesê!” Ons almal ken mense wat altyd die bob­bejaan agter die bult gaan haal en altyd net die slegste ver­wag. As ons so ’n bietjie in hulle kop kan inklim en luister na hul­­le selfgesprek sal ons byna in elke sin hoor: “Sê nou net dit of dat … ” of “Wat as dit of dat … ” Die “dit of dat” is dan gewoonlik altyd die slegste of ergste wat kan gebeur. Hulle wil nie op vakansie gaan nie, want wat as diewe by die huis gaan inbreek? Hulle wil nie by mense gaan kuier nie, want wat as die kar breek of die verkeer druk is? Hulle kinders mag nie by ander kinders gaan speel of oorslaap nie, want “Sê nou net … ”

’n Mens hoef nie ’n spesialis te wees nie om agter te kom dat hierdie mense se lewe deur hulle negatiewe houding en vre­se toe­­ge­spin word. Hulle word hulle eie gevangenes, toe­gesluit agter die tralies van vrees en oorweldig deur die gevoel dat hulle nie in die lewe cope nie, tensy hulle weghardloop vir al die gevare in die lewe.

Daar is die verhaal van ’n reisiger wat iewers in die Ooste op ’n hofsaak afgekom het. Die koning het die beskuldigde skuldig bevind en ter dood veroordeel. Maar toe sê hy aan die beskuldigde: “Ek gee jou ’n keuse. Wil jy onthoof word hier voor almal, of kies jy om deur my donker, swart deur te gaan?” Die beskuldigde kies toe om voor almal onthoof te word. Net voor die reisiger ’n paar dae later weer vertrek, vra hy vir die koning hoeveel mense al gekies het om deur die donker swart deur te stap.

“Nie een nie,” sê die koning.

“Maar wat lê agter daardie deur?” wou die reisiger nuuskierig weet.

“Vryheid,” antwoord die koning.

Hoe belangrik is die les van hierdie verhaal nie. Die onbe­kende maak ons bang; so bang dat ons dikwels die “dood” in plaas van “vryheid” kies. Op hierdie vrees teer Doemprofeet. Doemprofeet sal vir almal die verskriklikste dinge vertel wat agter die donker swart deur lê en dit ook nog glo. Maar dikwels lê daar iets beters agter die deur.

Jy kan van kleins af leer om negatief te wees

Mense met hierdie soort selfgesprek word gewoond om altyd die heel slegste moontlikhede uit te grawe. Dit lê in die manier waarop hulle gewoond geraak het om met hulleself te gesels. Daar is baie redes waarom sulke mense so negatief is en hulle oor alles bekommer. Ons kan ter illustrasie net na een so ’n rede kyk.

Dikwels gaan dit terug na hulle kinderdae. So ’n per­soon kon in ’n huis grootgeword het waar die ma die arme kind altyd teen alles gewaarsku het (die oorbeskermende ma van vroeër). Hy moes net keer of die wêreld met al die gevare en goggas sou hom insluk. Toe die kind vir homself begin dink het, kon hy nie anders nie as om ook maar bang te wees vir al die gevare en goggas waarvan sy ma altyd gepraat het. Hy is dus gekondisioneer om altyd die slegste of die lelikste of die ne­ga­tief­ste raak te sien en hom daaroor te bekommer. Deur die oë van daardie persoon is die wêreld nie ’n vriendelike plek waar jy jou lewe kan geniet nie, maar ’n gevaarlike plek wat jou bang, of ten minste onrustig, maak. Die lewe sal dan nie regtig meer vir jou lekker wees nie, want dit sal vir jou die groot, donker bedreiging word wat jou die hele tyd van jou vreug­de en plesier wil beroof.

Doemprofete soek net fout

Die slegste van alles is die houding van Doemprofete: hulle is soekers na die dinge wat hulle voorspel het verkeerd sal gaan. Hulle soek gedurig na bewyse dat wat hulle gesê het verkeerd sal gaan, regtig gaan gebeur. Voor die vakansie sal hulle vir jou breed­voerig inlig oor alles wat verkeerd kan loop. Sodra die vakan­sie begin, begin die soektog. Daar word haarfyn gekyk of daar nie iets verkeerd loop nie. En laat iets net verkeerd loop,  is die res – wat miskien meer positief oor die vakansie was – almal in die moeilikheid. Dan hoor almal: “Sien julle, ek het mos gesê.”

Ons almal weet Doemprofeet sal wel een of ander tyd iets kry waarna hy gesoek het, want dit kan nie net altyd goed gaan nie. Dan is dit “Profeet op sy beste”. Betwyfel dan net weer sy negatiewe denke en jy sal helder en duidelik herinner word: “Onthou jy nog daardie keer … ek het mos gesê.”

So ontstaan ’n bose spiraal van selfgesprek by Doemprofeet. Die ding wat nou uiteindelik verkeerd geloop het, bevestig Doemprofeet se vrese. Dit laat hom glo sy negatiewe ver­wag­tings is reg; hy het mos nou ’n bewys gekry. Hy verloor gelei-delik sy vermoë om raak te sien dat die meeste van sy profesieë nie waar geword het nie. Die dinge wat reg loop, word stilletjies verswyg, maar die enkele ding wat verkeerd loop, word in hoofletters onder elkeen se neus gevryf.

Doemprofete betaal vooruit vir hulle vrese

Sulke mense betaal dus die heeltyd vooruit vir hulle vrese. Hulle is sommer al depressief voordat iets nog gebeur het, of vies voordat die ander persoon nog eers weet waarom. ’n Groot deel van hulle emosionele lewe word beheer deur hierdie spo­ke wat voor hulle opdoem van wat moontlik verkeerd kan loop. Teen daardie vrese en angs waarvan hulle hulself in hulle self­­gesprek oortuig, veg en stry hulle.

In hulle selfgesprek word hulle soos die seuntjie wat bang is vir spoke. Voor hy gaan slaap, vertel sy ma vir hom dat die spoke maar net in sy kop is. Hulle is nie regtig nie. Sy sit die lig af en voor sy nog in die sit­kamer terug is, kom die gil: “Ma, help! Die verduiwelse spoke het nou al weer almal uit­geklim en loop in my kamer rond.”

Negatiewe selfgesprek doen dit aan ’n mens. Dit laat spoke wat nie regtig daar is nie, oral om jou rondloop. Teen hierdie spoke veg jy dan. Dink net hoeveel energie, lewensgenot en ple­sier gaan in die geveg verlore. Die slegste is, dit is jóú lewens­geluk en energie. Natuurlik kom hulle in die meeste gevalle te laat agter dat hulle verniet depressief of vies was … maar dan is die prys klaar betaal.

Doemprofete maak dit swaar vir hulle gesin

Dit is natuurlik alles behalwe aangenaam om saam met so ’n persoon in een huis te woon. Met elke voorstel wat jy maak of ding wat jy wil doen, moet jy luister na ’n lys dinge wat ver-keerd kan loop. As jy ’n positiewe opmerking maak, word jy met tien negatiewes bestook. As jy sê: “Ek sal vanaand vroeg by die huis wees sodat ons lekker kan kuier,” dan hoor jy hoe jy in die verkeer gaan vassit, of by die werk weer iets anders gaan kry om te doen net as jy wil loop, of wat ook al. Teen Doemprofeet kan jy net nooit wen nie. Om dit so te stel, jy word deur die negatiewe denke van Doemprofeet die hele tyd onder druk geplaas en selfs so ’n bietjie van ’n leuenaar gemaak: “Jy sê nou so, maar ek weet … ” (net die slegste gaan gebeur en jy gaan nie doen wat jy sê nie).

Die positiewe wat jy beplan of verwag, gaan nie gebeur nie. Jy is nie die profeet nie, maar Doemprofeet is en daarom moet jy sommer by voorbaat weet jy is verkeerd. Dit laat baie van die pret en avontuur uit die ou lewe verdwyn.

Hierdie houding van Doemprofeet werk so negatief op an­der in dat ’n mens dit regtig nie kan bekostig om so iemand in die modder van sy of haar negatiewe denke te laat bly lê nie. Dit is ook nie nodig nie. Dit kan verander, en die verandering is nie so moeilik nie. Dit is ’n kwessie van fokus. Twee persone kan by ’n tronkvenster uitstaar. Die een kan die sterre sien, die ander een die dik doringdraad. As jy op die regte manier begin kyk, sal jy byvoorbeeld besef dat daar nie werklik pro­bleme is nie, maar net oplossings, behalwe as jy natuurlik wil bly glo aan die probleme en niks daaraan wil doen nie. Die probleem sal net ’n probleem bly as jy nie na ’n oplossing wil gaan soek nie. Laasgenoemde is Doemprofeet se pad en as jy dié pad loop, gaan jy saam met jou probleem agter die  doring­draad van mismoedigheid beland. Maar as jy positief begin dink en verder kyk, sal jy die oplossing tussen die sterre vind.

Die Bybel het ’n positiewe boodskap

Die Bybel het ook ’n positiewe boodskap hieroor. As vrees klop en geloof maak oop, is daar niemand nie, want geloof verdryf vrees. Hoop sien sonskyn waar vrees skadu of storm sien; hoop streef na sukses waar vrees mislukking voorspel; hoop vertrou waar vrees wantrou. Daarom, waar daar hoop, vertroue en doelgerigtheid is, is daar nie vrees of die gevoel dat ’n mens nie cope nie.

Paulus skryf in die brief aan die Filippense dat hy in die tronk is en nie heeltemal seker is of hy lewendig uit daardie tronk gaan stap nie. Dinge het maar vir hom skeef geloop. Daar in die donker sel het hy alle rede gehad om baie negatief oor die situasie te voel. Maar wat skryf hy in so ’n situasie? Wees altyd bly in die Here, ek herhaal, wees bly (vgl. Fil 4:4, NAV). Hy sit nie op ’n knop en bekommer hom dood oor alles wat met hom gebeur het of kan gebeur nie; inteendeel, hy ervaar die vreug­de van die Here se nabyheid. Selfs in die tronk is die lewe vir hom lekker. En waarom? Omdat hy geleer het dat dit ’n mens nêrens bring om Doemprofeet te wees nie. ’n Mens moet jouself positief instel en positief dink. Jy moet weet waar jou krag lê. En doodgewoon die wete dat die Here naby hom is, stel hom in staat om vir alles kans te sien en alles te kan hanteer (vgl. Fil. 4:13). Luister wat sê hy oor selfgesprek in Filippense 4:8 (p. 646): Weet julle waaraan julle moet dink in plaas daarvan om julle te sit en bekommer? Dink aan dit wat vir God saakmaak … dinge wat God sal sê goed is.

As jy positief dink, sal daar nie plek vir die negatiewe gedagtes wees nie. En ons het mos vroeër gesien dat jy eintlik is wat jy dink. As jy positief wil wees, dink positief. Op dié manier sal jy die negatiewe denkpatrone breek.

Dit is egter makliker gesê as gedaan, omdat dit ’n le­wenspa-troon word om negatief te dink. Dit is soos spiraal:

Jy begin negatief dink …

Dan soek jy bewyse dat daar wel dinge verkeerd loop  wat jy natuurlik altyd sal kry en dit bevestig jou vrese.

Dan sê jy “Sien julle, ek het mos gesê,” en jy be-gin jouself glo dat dinge net verkeerd loop en

Jy begin optree soos iemand vir wie daar net ’n negatiewe sy in die lewe is.

Hoe meer jy so leef, hoe meer voel jy jy cope nie en hoe banger word jy vir alles wat verkeerd kan gaan.

 Hoe meer jy so bang begin raak, hoe meer begin  jy negatief dink.

Charlotte vra:

Ek het baie raad en leiding nodig. Ek voel my verhouding met Jesus ly skade en ek weet nie hoe moet ek dit regkry nie. Wat ek verlang, is ’n verhouding met Jesus waar ek Hom kan hoor en ervaar. Ek hoor Hom nie; ek weet dis my fout, my sonde. Wat beteken dit as ek nie antwoord kry of nie lewend voel nie. Ek vra en ontvang nie, als gaan maar net so aan. Ek soek Hom en ek wil Hom ervaar en hoor.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:                                                                                                                                                                                                                                                         

Prominent in ons korrespondent se vraag is die frase: “hoor en ervaar”. Twee keer word dit genoem. Dit word ook gekwalifiseer met uitdrukkings soos: “Ek vra en ontvang nie”; “ek kry nie antwoord nie, ek voel nie lewend nie”. Dit is duidelik dat sy ’n persoonlike en innige verhouding met Jesus begeer, maar op die oomblik voel dat daar geen “konneksie” is nie.

Daar kan verskillende redes vir ons korrespondent se gevoel van “diskonneksie” met Jesus wees. Die een noem sy self, naamlik sonde. Sonde het ’n manier om ons verwyderd van God te laat voel. Ons weet daar is dinge in ons lewe wat verkeerd is, maar ons is nie bereid om daarmee te breek nie. Die gevolg is ’n gevoel van vervreemding. Dis met enige aardse verhouding ook so. Wanneer ’n man sy vrou verwaarloos of haar sleg behandel (of die vrou haar man), dan is daar ’n gevoel van verwydering. Dis asof daar ’n muur tussen hulle opgerig is. Eers wanneer man en vrou vir mekaar jammer sê en mekaar van harte vergewe, kom daar weer vrede en beweeg hulle nader na mekaar toe, kan hulle weer vreugde vind in mekaar se nabyheid en ontstaan daar weer ’n innige verhouding. In Ps 32 beskryf Dawid die verwydering tussen hom en God vanweë sy sonde. Hy sê sy liggaam het uitgeteer en sy krag het opgedroog toe hy sy sonde probeer bedek het. Eers toe hy sy sonde bely en God se vergifnis aanvaar het, het daar kalmte en rustigheid gekom. Ook in Ps 51 bekla Dawid sy gevoel van verwydering as gevolg van sy sonde. Hy verlang na ’n rein hart en vernuwing van gees omdat sy sonde hom voortdurend aankla. En hy weet dat slegs ’n hart vol ootmoed en berou voor God vir hom rus sal bring. As daar dus iets spesifiek is waarvan ons vraagsteller weet wat verwydering gebring het tussen haar en God, moet sy dit bely, God se vergifnis aanvaar en daaruit leef. Dit sal weer die gevoel van innigheid terugbring. (Tussen hakies: Onthou dat sonde óns van God vervreem, nie Hóm van ons nie. Hy is altyd naby, selfs as ons gesondig het; gereed om die verhouding te herstel as ons Hom in berou en ootmoed nader. Dink aan die gelykenis van die verlore seun (Luk 15): Toe die seun uiteindelik besluit om terug te keer na sy vaderhuis, vind hy dat sy vader hom van ver af sien aankom. Die vader het elke dag vir hom gewag, sy oë seer gekyk na die horison. So is God ook: Hy wag vir ons; Hy is naby aan dié wat Hom nader met ’n berouvolle hart [vgl Ps 34:19; 145:18].)

Maar dikwels is daar nie ’n spesifieke sonde wat verwydering tussen jou en God gebring het nie. En dan moet mens nie gaan grawe in jou verlede na sondes om te bely nie. Dan word dit ’n siek situasie. Ons is in elk geval gebroke mense, vol tekortkominge en sonde. Ons kan nooit ’n volmaakte verhouding met God hê nie. Tog kan ons elke dag uit God se genade, liefde en barmhartigheid leef en vreugde daarin vind. En dit bring my by die volgende saak wat ’n gevoel van verwydering kan veroorsaak. Ons moenie te hoë eise aan onsself stel oor hoe die verhouding met God moet wees nie, anders gaan ons blywend voel dat ons tekort skiet. Paulus verwoord iets van die onvolkomenheid wat eie is aan die verhouding met God in 1 Kor 13. Hy sê dat ons nou net gedeeltelik ken, dat ons soos in ’n dowwe spieël ’n raaiselagtige beeld sien. Ons verstaan nie alles nie, nie eens onsself nie, wat nog te sê vir God. Sy gedagtes en weë is nie ons s’n nie. En vanweë hierdie onvolkomenheid raak ons dikwels moedeloos; ons voel af, alleen en verwaarloos, en raak gefrustreerd dat dinge nie uitwerk soos dit moet nie. En dan projekteer ons dit op God, dat Hy ons nie raaksien nie, nie sien hoe swaar ons kry nie. Dan begin twyfel oor God se goedheid, trou, sorg en nabyheid ons bekruip. Dis menslik. Die Psalmdigter het al in Ps 22 sy gevoel van alleenheid uitgedruk: “My God, my God, waarom het U my verlaat en bly U ver as ek om hulp roep? … ek roep bedags en U antwoord nie, ook snags, maar ek kry geen rus nie.” Dis woorde wat Jesus ook geuiter het toe Hy aan die kruis van God verlate gevoel het. Die lewe met sy druk, ons omstandighede, ons persoonlike samestelling, kan ons maklik van balans ruk en ’n gevoel van Godverlatenheid by ons laat ontstaan. Maar dis dan dat ons moet besef: God is nie werklik weg nie, dis net ons wat so voel. Hy verlaat ons nooit nie. En ons moet ook onthou: solank ons op aarde is, leef ons nie in aanskoue nie maar in geloof. Ons sien nie altyd hoe God met ons besig is nie, Hy is dikwels verskuil teenwoordig in ons midde. Dis dan dat geloof inskop. Geloof laat ons dinge sien wat ons gewone oë nie sien nie – hoe God aan die werk is. Heb 11:1 sê dat geloof ons die onsienlike laat sien, ons oortuig van die dinge waarop ons hoop. Om God eenvoudig op sy woord te neem en uit sy beloftes van nabyheid te leef, laat die gevoel van ’n innige verhouding met God ’n werklikheid word. Gevoel volg geloof, nie andersom nie. Geloof laat sien, nie andersom nie. Ons wil dikwels wag op sigbare tekens van God se nabyheid, terwyl ons eintlik maar net moet glo dat Hy daar is, daaruit lewe, en dan ervaar hoe Hy deur sy Gees ons tegemoet tree en innerlik versterk. Die “hoor en ervaar” waarna ons vraagsteller so verlang, is ten diepste ’n produk van ons geloofsomgang met God. Hoe meer ons in die geloof wandel – dat God dáár is en dat Hy vir mý daar is – hoe meer ontstaan daar ook die gevoel dat Hy naby is en dat Hy my hoor.

Laastens, wat behels hierdie wandel in die geloof? Dit is hier waar die praktyk – die dissipline – van ’n gesonde geloofslewe belangrik word. As ons nie moeite doen om die aangesig van God as ’n lewenswyse op te soek nie, sal God grotendeels as afwesig en veraf beleef word. Dit help nie jy verlang na ’n innige verhouding met Hom maar jy plaas jouself nie daar waar Hy jou kan ontmoet nie. En die Bybel is nou maar eenmaal die manier waarop Hy ons ontmoet; dit is sy gedagtes, sy Woord. Daar is dus geen plaasvervanger vir daaglikse Skrifstudie en gebed nie. Hoe meer ek my in sy Woord verdiep, dit bepeins, daaroor bid en dit toepas in my lewe, hoe meer sal God vir my werklik word, hoe meer sal ek Hom ervaar. Die kerk het sedert die Middeleeue reeds hierdie omgang met God se Woord beskryf as die lectio Divina (Goddelike lees). En dit word vandag weer nuut ontdek en toegepas. Dit is om die Bybel met die verwagting te lees dat daar ’n ontmoeting met die lewende God sal wees. Die lectio Divina bestaan uit vier dimensies wat onderskei maar nie geskei kan word nie; hulle vorm ’n verweefde eenheid: lectio (lees), meditatio (nadenke), oratio (bid) en contemplatio (toeëiening). Prakties behels dit die volgende. Lectio: Lees ’n bepaalde gedeelte van die Bybel (bv Joh 15:1-8) woord vir woord en stadig deur. Laat dit by jou insink. Meditatio: Dink daaroor; probeer agterkom hoe steek die gedeelte in mekaar; wat is die gang van die argument; wat is die punt wat gemaak word. Dit help as mens ’n hulpmiddel kan gebruik om die gedeelte vir jou ’n bietjie oop te maak. Daar is baie sulke hulpmiddels in die handel beskikbaar wat Bybelgedeeltes verduidelik. Oratio: Bid tot God oor die gedeelte; praat met Hom daaroor; laat Hom toe om vir jou uit te wys wat vir jou lewe belangrik is. Contemplatio: Maak die gedeelte jou eie deur die boodskap daarvan vir jou lewe te aanvaar en ook in die daaglikse praktyk uit te leef. Om elke dag so met God om te gaan, word sy gedagtes jou gedagtes, word sy wil jou wil, word Hy algaande ’n groter werklikheid, ja – hoor en voel jy sy teenwoordigheid. Dit word ’n lewenstyl. En jy sal verbaas wees waar jy oor ’n jaar in jou verhouding met God staan.

Ek vertrou dat bostaande gedagtes sal help om ons vraagsteller op die pad na ’n innige verhouding met God, deur Jesus, te lei.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Net so het ons idees oor God, ons godsdiens en wat dit vir ons beteken, oor hoe ons al die dinge sien wat rondom ons gebeur en so aan. Ek sien myself byvoorbeeld in ’n bepaalde ver­houding met God (of dalk nie). Hoe ek daaroor dink, sal maak dat ek God vertrou of nie. Dikwels sê ek maklik ek vertrou God, maar as ek in ’n krisis land, tree ek anders op. Dit wys vir my dat ek in my kop nie ernstig oor God was nie.

Dink nou maar aan Petrus. Hy beloof hoog en laag dat hy die Here nie sal verlaat nie. As hy egter staan en kyk hoe die Here gevang en in die tronk gegooi word en besef dit kan sy lot ook wees, ontken hy skielik dat hy enigiets met Jesus te doen het. Wat het nou skielik verander? Wel, in sy kop het hy ’n waarde aan Jesus en aan sy eie lewe toegeken … en sy eie lewe het gewen. Wat hy gemeen het met hom kon gebeur, was vir hom erger as om Jesus te verraai.

Dit is dus (van die meeste mense?) waar dat ’n mens eers dínk voor jy dóén. Selfs al tree jy impulsief op, is jou reaksie nog gebaseer op hoe jy die situasie in daardie breukdeel van ’n sekonde opsom. Die feit dat jy eers dink voor jy doen, kan jou baie help. As jy die manier waarop jy dink, kan verander, sal die manier waarop jy optree ook verander.

As dit waar is, is die volgende ook waar: As jy goed dink, doen jy goed; as jy goed doen, voel jy goed; as jy goed voel, dink jy goed.

Dink goed en jy sal goed doen en voel

Jy is deel van die wêreld in jou kop; eintlik kan ’n mens sê dat jy die wêreld in jou kop ís. In jou kop is jy heeldag besig om met jouself te gesels, dikwels sonder dat jy dit eers besef. As jy in die oggend opstaan, is jou eerste gedagte al eintlik ’n gesprek, met jouself. As jy jou oë oopforseer en dink: “Ag nee, opstaan-tyd!” is jy besig om met jouself te praat. Dat jy so negatief dink oor die dag gaan dit sommer vir jou moeilik maak om op te staan ook. Die geleerdes praat van ’n selfgesprek of “self-talk” in Engels. Dit is hoe jy oor dinge dink en voel en hoe jy dinge vir jouself verklaar en uitredeneer. Die ergste is dat jy jouself gló as jy so met jouself praat, al is dit hoe ver van die kol af. As jy dink ’n ding is so en jy het vir jouself dit gesê, glo jy dit; dan ís dit so, ten minste vir jou. Daarom is die self­gesprek dikwels irrasioneel en sien die persoon dikwels die slegste scenario, net soos dié vrou wat die omkapmasjien wou gaan leen. Haar gesprek was irrasioneel en onwaar en boonop was dit die slegste scenario moontlik, maar sy het dit geglo. Jou wêreld soos jy dit sien, is dus vir jou die waarheid en daar­volgens reageer jy. Voordat jy iets anders gaan glo, gaan dit eers baie oorreding kos.

Hierdie gesprekke vind eintlik outomaties plaas en word be­paal deur jou wêreld (universum) waarvan ons netnou ge­praat het. Jou “gespreksgenote” in die selfgesprek is jou idees en opvattings in jou kop oor ander mense en dinge. Die hele ge­sprek vind subtiel plaas sodat jy dit baie keer nie eers agter­kom nie. Dikwels is dit net kort, telegrafiese sinne soos “Ag nee,” “Ek het so gedink,” “Al weer hy,” “Verduiwels!” of so iets. Daardie woorde alleen dra ’n hele klomp emosie met hulle saam en vertel ook wat die uitslag van jou selfgesprek is. Dit sê dan ook sommer in ’n sekere sin hoe jy gaan reageer. Ons sê baie keer mense reageer voor hulle dink, maar eintlik is dit nie so nie. Daardie selfgesprek vind plaas, al is dit baie vin­nig. As jy jouself leer om jou selfgesprekke negatief te voer en altyd die slegste moonlike scenario kies, sal dit jou lewens­houding en -styl word. Jy sal spoke oral sien opdoem en alle slegte dinge sal al klaar met jou gebeur het nog lank voordat jy in die situasie is. Dit lei tot vrees en paniek  … en natuurlik die gevoel dat ’n mens nie cope nie. Hoe jy dus jou self­ge­sprek­ke voer, is uiters belangrik.

Jou gesprek wat jy die hele tyd met jouself voer, bepaal jou lewe. Die positiewe is dat dit ook kan help om jou lewe te ver­-ander, want as jy reg met jouself begin praat, sal jy nood­wendig ook reg begin leef. Iemand wat na die sterre reik, sal nooit met ’n hand vol modder sit nie. ’n Gelukkige en sinvolle lewe kan jy nie beveel of daarvoor sit en wag nie; dit moet ver­­­dien word … deur jou. Dit is die positiewe sy van die saak, en dit is waar jy aan die werk moet spring.

Dus:

Ek interpreteer dit binne my “wêreld”. Ek sê vir myself hoe ek daaroor voel en wat ek daarvan dink (selfgesprek).

Negatief: aggressief, bedreigd, onseker

Reageer negatief                                                               

Reageer positief op grond van uitslag van selfgesprek

Kom ons kyk na ’n paar van die tipiese negatiewe maniere waarop mense dink en hoe dit reggestel kan word. Dit is werk­lik een van die kernmaniere waarop jy jouself kan help. Mense wat stres of voel dat hulle nie cope nie, praat hulleself dikwels nog dieper in die gat van mismoedigheid in. Dit is nie nodig nie. Daar is ’n ander pad ook