Levitikus: Moet ons die boek nog lees? (2)

. —John Flavel

Levitikus: Moet ons die boek nog lees?  (2)

In die vorige blog het ons na sekere misverstande oor die Bybel gepraat. Vandag kyk ons na die vraag:  Ou Testamentiese wette: Hoekom is hulle daar?

Wat ons Ou Testamentiese wette noem, beteken gewoonlik dat hulle uit die eerste vyf boeke van die Bybel kom – die tora.  Die woord tora beteken nie werklik wet nie, maar onderrig of leiding – die tora lei sy oorspronklike ontvangers. Dit lei ook vir ons, want dit plaas die wette en opdragte in die raamwerk van ‘n verhaal.

 

Voor ons by die tien gebooie kom, kry ons die verhaal van die skepping, die mens se gebrokenheid as gevolg van sonde en opstand, en die wonder van God se verlossing – die uittog uit Egipte. Die tien gebooie is gegee aan mense wat die verhaal geken het, wat die God wat agter die verhaal staan, geken het, maar wat dit ook ondervind het. God gee sy wet aan mense wat reeds sy genade, liefde en trou en sy groot verlossingsdaad ondervind het. Om die wet te gehoorsaam was nooit ‘n manier om God se verlossing te verdien nie – dit was die regte manier vir verloste mense om te reageer op God se verlossing wat hulle ondervind het.

God het aan Israel sy wet gegee om hulle in ‘n samelewing te vorm wat sy karakter en waardes te midde van al die ander nasies sou weerspieël. Gehoorsaam die voorskrifte en lewe daarvolgens, want daaraan sal die ander volke sien dat julle wysheid en insig het (Deuteronomium 4:6). Mense moes die Israeliete kon onderskei,  omdat hulle God se weg geloop het – persoonlike integriteit, ekonomiese en sosiale geregtigheid en deernis vir die samelewing. Die wet was nie ‘n stel willekeurige reëls om God gelukkig te hou nie – dit was ‘n lewenswyse, ‘n kultuur in ‘n besondere tyd en plek, om te wys hoe verloste mense van God lewe.

Om “Bybels te leef” deur te probeer om soveel as moontlik antieke reëls na te kom net omdat hulle in die Bybel is, beteken dat ons die doel van die wet nie verstaan nie. Die Ou Testamentiese wette was nie net ‘n klomp reëls nie, maar gaan ook oor ‘n verhouding met God gefundeer op God se genade en verlossing en gemotiveer deur die opdrag om soos kinders van God in hierdie wêreld te leef sodat die mense die lewende God kan leer ken.

As dit dan so is: Wat kry ons in hierdie Ou Testamentiese wette? Daarna kyk ons volgende keer.




Wees sterk, werk hard, onderrig ander

. —Sinclair Ferguson

Wees sterk, werk hard, onderrig ander

(2 Timoteus 2:3)

 

Grete Waitz is die soort atleet waarna Paulus in 2 Timoteus 2:1 – 7 verwys. Hy gebruik hier beelde van ‘n soldaat, ‘n atleet en ‘n boer. Hy begin hierdie hoofstuk met: Jy dan, my seun, wees sterk deur die genade wat ons in Christus Jesus het. Of hy nou vervolg word of dwaalleer moet bestry, moet Timoteus sterk staan in die evangelie. Hoe moet hy dit doen? Wat jy my voor baie getuies hoor verkondig het, moet jy toevertrou aan betroubare manne wat bekwaam sal wees om dit ook aan ander te leer. Hulle sou saam met Timoteus die stryd teen die dwaalleraars voer.

Die drie illustrasies beskryf die pad van swaarkry, diens, volharding en trou wat Paulus en Timoteus gekies het om te stap. Die beeld van die soldaat (vers 3 – 4) beklemtoon doelgerigtheid. ‘n Soldaat verduur wat nodig is om sy sending suksesvol af te handel. Sy aandag word nie deur “gewone dinge” afgetrek nie, maar bly op gehoorsaamheid gefokus.

Die beeld van die atleet beklemtoon oorwinning (vers 5). ‘n Atleet oefen en neem deel met toewyding in ‘n poging om die prys te wen. Daarom moet hy volgens die reëls meeding. Dit beteken hy moet hom aan gesag onderwerp. Om die reëls van die spel te ken en te volg is ekwivalent aan gesonde leer en reg leef in die Christelike lewe.

Die beelde van ‘n soldaat, atleet en boer kry ons dwarsdeur die Bybel. Koning Dawid was ‘n soldaat en Paulus sê ons moet die wapenrusting van die soldaat aantrek (Efesiërs 6:10 – 17). Dit sal ‘n goeie oefening wees om hierdie drie beelde vir verdere Bybelstudie te gebruik.

Geestelik, wat beteken dit om ‘n soldaat, atleet of boer te wees?

Levitikus: Moet ons die boek nog lees? (1)

Preaching the gospel is to us a matter of life and death; we throw our whole soul into it. We live and are happy if you believe in Jesus and are saved. But we are almost ready to die if you refuse the gospel of Christ.”- C.H. Spurgeon, 

Levitikus: Moet ons die boek nog lees?  (1)

In 2007  skryf A. J. Jacobs ‘n topverkoper: The Year of Living Biblically: One Man’s Humble Quest to Follow the Bible as Literally as Possible. Gedurende die jaar probeer hy die meer as 700 opdragte wat hy in die Bybel kry, nakom. Om die Bybel letterlik te verstaan, beteken nie noodwendig dat jy dit ernstig opneem nie. Rachel Held Evans volg vir ‘n jaar lank al die Bybelse opdragte wat vrouens raak. Daarna publiseer sy ‘n boek: A Year of Biblical Womanhood.  Sy kom tot die gevolgtrekking dat niemand die Bybel letterlik kan verstaan nie – dit is onmoontlik en dwaas om dit te probeer doen.

 

Volgens Christopher J. H. Wright onderstreep hierdie twee boeke sekere van die misverstande oor die Bybel. Kom ons kyk na ‘n paar van hierdie misverstande:

  • Hoe het die Skrif na ons gekom? Die Skrif moet in die konteks van die kultuur van die antieke Midde-Ooste geplaas word – al die besonderhede wat ons van geskiedenis en geografie lees. God was ernstig toe Hy met ons deur die verskillende persone wat in daardie kultuur geleef het, gepraat het. Om die Skrif te hanteer asof dit direk vir vandag geskryf is, beteken dat God self gedink het die wêreld sou nooit verander nie en dat ons maar net kon voortgaan om die reëls te gehoorsaam.  Dit is tog onsinnig.
  • Hoe wette in die samelewing funksioneer – toe en nou.  Soms word wette in algemene beginsels uitgedruk; soms is hulle gevalle of voorbeelde waaruit mense beginsels neerlê wat in verskillende omstandighede toegepas kan word. Soms weerspieël wette die kultuur se manier van dink oor die lewe. Die Ou Testamentiese wette is soos al hierdie. Dit wys vir ons hoe God wou gehad het dat ons sekere situasies moes hanteer. Dit beliggaam waardes en doelwitte met die veronderstelling dat mense sou verstaan hoe om uit ‘n besondere geval ‘n algemene beginsel af te lei en dit op nuwe omstandighede toe te pas. Om dus alle wette van die Ou Testament letterlik toe te pas, beteken dat ons hulle oorspronklike bedoeling misverstaan.
  • Hoe opdragte funksioneer in verhoudings en kommunikasie. As iemand in die straat skreeu: “Staan stil. Steek jou hande in die lug,” is daar twee dinge wat ek moet weet.  Wie skreeu daar?  Is dit ‘n polisieman  – iemand wie se opdrag ek moet gehoorsaam? En: “Praat hy met my?” Onwaarskynlik. Hy praat waarskynlik met ‘n dief wat besig is om weg te hardloop. Die opdrag het gesag, maar dit is nie op daardie oomblik aan my gerig nie. Dit verdien my respek, maar ek hoef nie daaraan te voldoen nie.

As Paulus vir Timoteus sê dat hy al sy kragte moet inspan om die ewige lewe as prys te behaal, is dit ‘n opdrag wat ek moet probeer gehoorsaam – dit dra vir my ‘n beginsel oor. Maar as hy vir Timoteus sê om sy perkamentrolle te bring, weet ons dit is ‘n opdrag net vir Timoteus. Die idee dat alle opdragte in die Bybel letterlik – asof hulle op my van toepassing is – opgeneem moet word, is ‘n onsinnige manier om die Bybel te hanteer.

Die vraag is nou: Maar hoekom is die Ou Testamentiese wette daar?




Moet ons nog die Ou Testament lees en bestudeer?

The more powerful and original a mind, the more it will incline towards the religion of solitude. – Aldous Huxley, skrywer (1894-1963)

Moet ons nog die Ou Testament lees en bestudeer?

Hierdie is ‘n vraag wat my pla. Doen ons Bybelstudie gebruik ons gewoonlik die Nuwe Testament … of die Psalms. Luister ons na preke berus dit gewoonlik op ‘n gedeelte uit die Nuwe Testament. Ons kan met reg vra of ons nog die Ou Testament moet lees en bestudeer. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer. Ek gaan begin met die vraag: Moet ons nog die Ou Testament lees en bestudeer? Daarna gaan ek ‘n paar blogs spandeer aan Levitikus met al sy wette en voorskrifte.

 

Graeme Goldsworthy (The Goldsworthy Trilogy) sê die gebiedendste rede vir Christene om die Ou Testament te lees en te bestudeer, is die Nuwe Testament. Die Nuwe Testament getuig dat Jesus van Nasaret die Een is deur wie en in wie al God se beloftes vervul word. Hierdie beloftes kan ons slegs verstaan uit die Ou Testament: die vervulling van die beloftes kan slegs in die konteks waarin hulle gegee is, verstaan word.

Die Nuwe Testament veronderstel dat sy lesers ‘n kennis van die Ou Testament het. Alles wat vir die Nuwe Testamentiese skrywers van belang is, is deel van die een verlossingsgeskiedenis waarvan die Ou Testament getuig. Die Nuwe Testamentiese skrywers kan nie die persoon en werk van Jesus Christus, of die die lewe van die Christelike geloofsgemeenskap, losmaak van die geskiedenis wat reeds in die Ou Testament begin het nie.

Dit is ook van groot betekenis dat die Nuwe Testamentiese skrywers gereeld aanhaal of verwys na die Ou Testament. Daar is ten minste 1 600 direkte aanhalings uit die Ou Testament in die Nuwe en etlike  duisende Nuwe Testamentiese gedeeltes  wat sinspeel op of Ou Testamentiese verse weerspieël. Natuurlik is daar nie noodwendige kontinuïteit in denke nie – in sommige is daar selfs ‘n teenstelling tussen Ou en Nuwe Testamente. Wat ons egter nie kan ontken nie, is dat die boodskap van die Nuwe Testament sy oorsprong in die Ou Testament het.

Hoe meer ons die Ou Testament bestudeer hoe duideliker word die oortuiging van Jesus, die apostels en die Nuwe Testamentiese skrywers: Die Ou Testament is die Skrif en die Skrif wys na Jesus Christus.

Ja, dit klink alles goed en wel, maar wat van ‘n boek soos Levitikus? Sewe hoofstukke oor offers; drie hoofstukke oor die priesterdiens; vyf hoofstukke oor rein en onrein … Dit is tog ontoepaslik vir ons; dit is tog onsinnig om dit te lees – of is dit nie? Daarna gaan ons nou kyk.