Apologetiek: God is ‘n kruk

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

‘n Aantyging wat veral die Nuwe Ateïste gebruik, is: God is net ‘n kruk om die lewe se “verloorders” te ondersteun en te vertroos nie. Ware mense het nie vals versekering nodig nie – hulle kan met die lewe voortgaan.

Daarom is godsdiens vir diegene wie se emosies onvoldoende is – mense wat nie die werklikheid van die lewe kan hanteer nie en daarom graag hulle eie verbeeldingswêreld skep. Hoe moet ons hierop reageer?

1. Ons moet die geskiedkundige oorsprong van hierdie argument verstaan – waar kom hierdie kritiek vandaan? Sigmund Freud (1856 – 1939). Freud glo dat geloof in God ‘n illusie is. Hy glo dat God net in die menslike verstand bestaan; die bestaan van God is wensvervulling wat die gevolg is van ons begeerte vir betekenis en liefde. In werklikheid is hierdie God nie ‘n werklikheid nie – hy stem met ons begeertes ooreen. Wat ons moet doen is om ons met die harde werklikheid van die wêreld te versoen.
2. God is dus volgens Richard Dawkins ‘n delusie. Die implikasie is dat diegene wat on God glo onvoldoende, gewonde mense is wat hulp nodig het om die werklikhede van die lewe te hanteer. God is ‘n sielkundige ondersteuning.

Daar is geen empiriese bewyse vir hierdie siening nie. Dit kry geloofwaardigheid omdat dit so dikwels herhaal word en met soveel oortuiging gestel word.

Die kruk se boodskap is eenvoudig: sterk mense het nie ‘n kruk nodig nie – hulle sorg vir hulleself. Krukke is vir swak mense en dwase. Ons moet twee belangrike punte maak:

1. Dit gaan hier oor die waarheid en nie die behoefte nie. Diegeloof vertel dinge soos hulle werklik is Deel van hierdie waarheid is dat die mens na die beeld van God gemaak is – daarom het ons ‘n ingeboude neiging om ons pad na God terug te kry – of ons nou daarvan hou of nie.
2. As jy jou been gebreek het, het jy ‘n kruk nodig. Die mens is beskadig, gewond deur sonde. Augustinus het gesê die kerk is soos ‘n hospitaal – vol gewonde en siek mense in die proses van genesing. Daar is iets verkeerd met die mens se natuur. Die mense se wonde moet verbind word; die swere moet skoongemaak word; hy moet ontslae raak van sy skuldgevoelens. Die beeld van ‘n kruk som ons behoefte aan ingryping op. Ons moet besef dat ons hulp nodig het – al is ons te trots en selftevrede om daarvoor te vra.

Hiermee het ons aan die einde van die lang bespreking van apologetiek gekom.

Apologetiek: Toegangsroetes (6)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

Paulus gebruik ‘n hele reeks kragtige beelde in sy briewe om ons te help verstaan wat Jesus Christus  vir ons  deur die kruis en opstanding gedoen het. Een van die beelde wat hy gebruik is aanneming.

Ons sien daarna uit dat God sal bekend maak dat Hy ons as sy kinders aangeneem het: Hy sal ons van die verganklikheid bevry (Romeine 8:23); Hy is uit ‘n vrou gebore en van sy geboorte af was Hy aan die wet onderworpe om ons, wat aan die wet onderworpe was, los te koop sodat ons as kinders van God aangeneem kon word (Galasiërs 4:4 – 5). Hierdie beeld is aan die Romeinse familiewet ontleen. Dit werp lig op die voorregte en plek van Christene en hulle verhouding met God.

‘n Familie besluit om aan ‘n kind wat nie in die familieverband gebore is nie dieselfde wetlike voorregte te gee as kinders wat binne die familieverband gebore is. Hulle het dus dieselfde erfreg as die natuurlike kinders. Christene is dus in die familie van God ingebring en ontvang dieselfde wetlike voorregte as enige natuurlike kind. Maar wie is die natuurlike kind van God? Jesus Christus. Wat Paulus sê, is dat alles wat God aan Jesus Christus as sy Seun gegee het, sal uiteindelik aan ons, sy kinders gegee word. Hierdie Gees getuig saam met ons gees dat ons kinders van God is. En omdat ons kinders is, is ons ook erfgename. Ons is erfgename van God, erfgename saam met Christus. Aangesien ons deel het aan sy lyding,sal ons ook deel hê aan sy heerlikheid (Romeine 8:16 – 17). Heerlikheid kom na lyding en ons moet leer om lyding te sien as ‘n voorreg wat ons met blydskap moet dra as gevolg van ons nuwe status as God se erfgename.

Aanneming maak ook ‘n appél op ons verbeelding en hart. Dit gaan nie net oor verstaan van die begrip nie. Aanneming gaan ook daaroor dat God my wil hê – ek behoort. Hierdie is emosionele temas wat die bekommernisse van baie mense in ons sukkelende samelewing hanteer. Om aangeneem te word, beteken dat jy uitgenooi word in ‘n liefdevolle en versorgende omgewing. Jy word verwelkom en waardeer. Jy word uitgenooi om deel van ‘n gemeenskap van geloof en liefde te word.

Daar is ‘n diep menslike verlange om iewers te behoort; ons wil aanvaar word. Om iewers jou wortels te kan inplant is ‘n baie belangrike behoefte van die mens. The sense of being lost, displaced and homeless is pervasive in contemporary culture. The yearning to belong samewhere, to have a home, to be in a safe place is a deep and moving pursuit (Walter Brueggemann).

Aanneming demonstreer nie net die voordele wat die dood en opstanding van Jesus Christus gebring het nie, maar hanteer ook die diep en betekenisvolle verlange van die menslike hart – ek wil iewers behoort.

Ander beelde wat ook gebruik kan word deur die apologeet is byvoorbeeld God as herder of Christus as die brood van die lewe.

Die volgende blog is die laaste in die reeks. Dan gaan ons ma God as kruk kyk.

Apologetiek: Toegangsroetes (5)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

Vir postmoderne skrywers is beelde en nie woorde nie dié vorm van kommunikasie. Kyk maar na die advertensiewese. Meeste Christene gebruik woorde om te kommunikeer. Ons moet onthou dat beelde in hierdie moderne geslag spesiale gesag en mag het – meer as woorde.

Die menslike verstand werk deur beelde te genereer – beelde wat ons in staat stel om die wêreld om ons te “verstaan” en sin te maak daarvan. Dit help ons om die terrein van die werklikheid te karteer en ons plek hierin te identifiseer. Intellektuele sienings van die Christelike wêreldsiening kan maklik in beelde uitgedruk word wat die vermoë het om ons verbeelding aan te gryp. Kom ons kyk na ‘n paar voorbeelde.

Plato (Republic) vra ons om ons in te dink in ‘n donker grot waarin mense sedert hulle geboorte geleef het – hulle ken geen ander wêreld nie. Aan die een kant van die grot brand ‘n groot vuur wat beide lig en warmte voorsien. Soos die vlamme helder brand gooi dit skaduwees op die rotswande. Die mense hou hierdie skaduwees dop en wonder wat dit kan beteken. Vir diegene wat in die grot woon is hierdie flikkerende skaduwees al wat hulle ken. Hulle begrip van die werklikheid is beperk tot dit wat hulle sien en ondervind in hulle donker tronk. As daar ‘n wêreld buite die grot is, is hulle onbewus daarvan – hulle kan hulle dit nie verbeel nie. Hulle horisonne is beperk en word deur die skaduwees bepaal. Net as hulle ‘n ander wêreld leer ken, sal hulle besef dat die grot in werklikheid ‘n tronk is.

Kan ons hierdie verhaal gebruik om die evangelie in vandag se wêreld te kommunikeer? Onthou jou enigste werklikheid is die grot. Vraag: Hoe sal die mense in die grot besef dat daar ‘n ander, beter wêreld buite die skemer grot is?

• Iemand van die werklike wêreld buite kom in die grot in en vertel die grotbewonders van hierdie wêreld. Hierdie kom ooreen met ‘n Goddelike openbaring. Iemand kom van buite en vertel hulle van hierdie ander wêreld gebaseer op analogieë van die grot. Hulle mag selfs vir ons ‘n pad na buite wys. Dit herinner aan Jesus Christus se menswording – Hy kom die menslike wêreld in om vir ons te wys hoe dinge werklik is en ons in staat stel om uit die wêreld se bande uit te breek. Ons kry hierdie tema veral in die Johannes-evangelie: Die Woord van God het mens geword en onder ons kom woon. Ons het sy heerlikheid gesien (1:14); Ek is die lewende brood wat uit die hemel gekom het (6:51).
• Die strukture van die grot self bevat leidrade van ‘n wêreld daar buite. Hierdie kom ooreen met argumente vir die bestaan van God gebou op leidrade in die struktuur van die wêreld. Daar mag tekens van die oorsprong van die grot of bewyse van ontwerpe of tekens van kompleksiteit wat fundamentele vrae na vore bring oor hoe dit daar gekom het.
• Die grotbewoners het ‘n intuïsie dat daar ‘n beter wêreld as hulle grot is. Hierdie kom ooreen met argumente vir die bestaan van God gebou op menslike gevoelens. Dit mag ‘n oortuiging wees dat daar meer aan die wêreld is as net ‘n grot of ‘n intuïsie dat hulle vir ‘n ander plek bestem was. Dit mag ‘n begeerte wees na iets wat nooit bevredig word nie.

Volgende keer kyk ons na Paulus se gebruik van beelde.

Apologetiek: Toegangsroetes (4)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

In die vorige blog het ons die belang van stories, veral vir postmoderne mense, beklemtoon. Kom ons begin by die gelykenisse. Dit is nie toevallig dat Jesus stories gebruik het om by sy gehoor betrokke te raak nie.

Hierdie stories se basis kom uit die alledaagse lewe van die plattelandse boeregemeenskappe. Hulle was toeganklik en het die aandag en verbeelding van sy gehoor getrek. Hulle is potensieel net so kragtig vandag as wat hulle destyds was – as hulle reg gebruik word. Die apologeet sal deur die gelykenis werk en krities belangrike vrae vra: Hoe sal hierdie storie my help om die evangelie te verkondig: Hoe sal dit my help om met hierdie gehoor te verbind? Die vraag is dus: Hoe kan ons hierdie storie nou gebruik?

Kom ons kyk na die kosbare pêrel (Matteus 13:45 – 46). In die oorspronklike Grieks bestaan hierdie gelykenis uit net 25 woorde. Uit ons ondervinding klink hierdie storie waar. Een manier om dit toe te pas is: almal soek na iets wat die moeite werd in die lewe is; dikwels vind ons dat dit wat ons verwag het ons bly sou maak, dit nie doen nie; ons begin wonder of enigiets vir ons vreugde en vrede sal bring; Jesus vertel hierdie storie; die handelaar verkoop alles wat hy het om die pêrel te koop. Hoekom? Die handelaar sien dat hierdie ‘n besondere pêrel is – alles wat hy reeds besit steek maar af by hierdie pêrel. Net soos die glans van die son dié van die sterre oortref – hulle kan immers net in die nag gesien word. Hierdie pêrel laat die handelaar besef dat wat hy reeds besit in ‘n ander perspektief gesien moet word. Wat hy gedink het hom tevrede sou stel maak hom ontevrede – dit laat hom verlang na iets wat op daardie stadium buite sy bereik was. Toe sien hy daardie spesiale pêrel – hy weet hy moet dit kry – hy het iets van die allergrootste waarde ontdek. Uiteindelik ontdek hy iets wat die moeite werd is om te besit – in vergelyking lyk alles wat hy reeds het van min waarde. Dit is wat die Christelike geloof is as jy dit begin ondersoek. Dit is so wonderlik – meer so as enigiets anders.

Hier is ‘n Bybelverhaal gebruik om ‘n belangrike stelling te maak. Verhale kan ook gebruik word om raamwerke daar te stel vir betekenis en interpretasie wat gebruik kan word om sin van die lewe te maak. Die gehoor word uitgenooi om in die storie te loop en te vra of dit sin maak van hulle ondervindings en waarnemings.

Kom ons kyk na ‘n belangrike verhaal in die Ou Testament: die ballingskap en die  herstel van die volk in hulle eie land na die val van die Babiloniese Ryk. In 605 vC verslaan die Babiloniërs vir Egipte en word die leidende militêre en politieke mag in die streek. In 597 vC gee die koning en koninklike familie en koninklike raadgewers van Juda hulle oor aan die Babiloniese koning. Saam met etlike duisend burgers word hulle na Babilon weggevoer. In 539 vC val Babilon voor die Perse en die mense word toegelaat om na Jerusalem terug te keer.

Hierdie verhaal word dikwels gebruik om sin te maak uit die situasie van die mens. Die mense van Jerusalem behoort nie in Babilon nie – hulle was in ballingskap en verlang om na hulle eie land terug te keer. By die riviere van Babel, daar het ons gesit, en trane het gevloei as ons aan Sion dink (Psalm 137:1). Hierdie raamwerk maak sin van die mens se lewe: Ons is nie bedoel om hier te wees nie; hierdie is nie ons tuisland nie; ons behoort eintlik op ‘n ander plek. Diep binne ons is daar nog herinneringe van ons tuisland; ons verlang om na ons tuisland terug te keer. Ons leef in die hoop dat ons eendag daar waar on behoort, sal woon. Hierdie raamwerk praat van ons  ware oorsprong en bestemming en maak sin van ons sterk verlange.

Daar is ook verhale wat die Christelike geloof uitdaag soos die Da Vinci Code. Verhale nooi ons uit om alternatiewe wêrelde te verbeel en hulle dan met ons eie wêreld te vergelyk. Watter een is meer aantreklik en waarskynlik? Brown vertel ‘n verhaal wat baie mense graag wil glo waar is en nooi sy lesers uit om dit te glo. Hy verwerp die Christelike siening van dinge op ‘n populêre vlak – dit sou dan die gevolg van die verkeerde uitoefening van mag wees.

Volgende keer gaan ons verder met ons bespreking van toegangsroetes en kyk na die gebruik van beelde.