22:17 Hierdie vers sluit aan by 22:4-5 wat vertel van Paulus se vertrek uit Jerusalem na Damaskus om die mense van die Weg te gaan arresteer. Na sy bekering en drie jaar in Arabië en Damaskus, het hy teruggekeer na Jerusalem (Gal 1:17-18). Terwyl hy in die tempel besig was om te bid het hy in geestesvervoering geraak (ékstásis is ’n visioen tydens ’n ekstatiese psigologiese belewenis), soos Petrus in Hand 10:10; 11:4. Die aanklag dat Paulus teen hierdie plek, die tempel is (21:28), word geloën deur sy optrede na sy bekering, dat hy nog steeds in die tempel kom bid het. Die vrome Jood Paulus bly getrou die tempel besoek, die heilige plek waar God Homself openbaar, en hier het Jesus aan hom verskyn. Dit vertel hy aan die skare in sy toespraak van die trappe van die burg Antonia af.

22:18 Sy vertelling gaan voort: Vir die tweede keer het Jesus aan Paulus verskyn. Eers op die pad na Damaskus en drie jaar daarna in die tempel in Jerusalem. Hier het hy ‘Hom,’ die Regverdige van  vers 14, gesien en gehoor. Voor die skare gebruik Paulus nie die naam Jesus wat deur die Jode gehaat word nie. Met die tweede verskyning gee Jesus aan Paulus sy lewensopdrag. Jesus stuur hom uit na die verre heidendom (22:21). Jesus het hom beveel om haastig en gou uit Jerusalem pad te gee omdat hulle Paulus se getuienis oor Jesus nie sou aanvaar nie. Dit word ook Paulus se ervaring tydens sy drie sendingreise waar hy telkens die Jode en die sinagoges moes verlaat omdat hulle sy getuienis oor Jesus nie wou aanvaar nie. En dan gaan hy na die heidene toe. Hy moes Jerusalem gou verlaat vir sy veiligheid want die Jode wou hom doodmaak (vgl. Hand 9:29-30). Van die opdrag om uit Jerusalem te vlug oor die hardheid van die Jode se harte vertel Paulus aan die Jode wat hom nou weer wou doodmaak.

22:19-20 In die verse vertel Paulus vir die skare hoe hy met die Here geredeneer het. Hy het destyds, met sy eerste besoek aan Jerusalem, gedink die Jode sou luister na die man wat hulle geken het as die vervolger van die Christusgelowiges, wat ook Stefanus se steniging goedgekeur het. Eintlik het Paulus se vervolging van die gelowiges eers na die steniging van Stefanus plaasgevind. Maar hier is die steniging van Stefanus beskryf as die toppunt van die vervolging. Stefanus is die eerste bloedgetuie vir Jesus (martus ‘getuie’ is die oorsprong van die woord ‘martelaar).’ Jesus word in Openbaring 1:5 die Bloedverlosser van ons sonde genoem; in Openb 3:14 die getroue en ware Getuie; Antipas wat by Pergamum vermoor is, word die getroue getuie van Christus genoem. Paulus het met sy eerste besoek aan Jerusalem na sy bekering gehoop die Jode sou wou weet wat hom destyds van siening en geloof laat verander het en na hom sou luister. Hy vertel dit nou aan die skare om te kyk of húlle nie sy nuwe pad wil aanvaar nie; veral in die lig van sy twee visioene van die opgestane Christus wat sy lewe verander het en sy sonde vergewe het. Dit is die Christus vir wie hulle laat kruisig het; hulle wat geskreeu het: ‘Laat sy bloed op ons en ons kinders kom’  (Matt 27:25).

22:21 Paulus vertel aan die skare wat die Here se antwoord destyds op sy argumente was. Die Here het vir my gesê: ‘Gaan! want Ek stuur jou ver weg na die heidene.’ Die Here het hom nie kans gegee om sy saak klaar te stel nie. Hy het gehoop sy reputasie van ywer vir die wet sal ’n deur vir die evangelie oopmaak na die Jode wanneer hulle van sy ontmoeting met Jesus hoor. Die Here het egter beter geweet. Hy weet die Jode is hardkoppig en verhard (Hand 19:9; Rom 10:21 ). Sy drie sendingreise na die heidene was juis in opdrag van die Here.

Paulus en die Romeinse kommandant (Hand 22:22- 29)

22:22 Hier begin die skare se reaksie op Paulus se getuienis. Totdat Paulus begin vertel het dat die Here hom na die heidene uitgestuur het, was die skare stil en het hulle na sy woorde geluister. Maar toe hulle van die heidene hoor bars hulle los en skreeu: ‘Maak dood die vent! (Letterlik: Weg met die vent van die aarde af), want hy behoort nie te bly lewe nie.’ Dat die heidene ingesluit word in God se verbond met Israel was vir hulle te veel. Dit beteken die Jode is nie meer God se enigste volk nie. Dit loën ook die heilsbetekenis van die wet van Moses. Die band van die heilsvolk met die tempel en hulle kultus word prinsipieel verbreek. Vandaar hulle moordsoekende woede. Die eis dat Paulus moet sterf word dubbeld gestel: ‘maak hom dood’, en, ‘hy mag nie bly lewe nie.’ 

22:23 Die eienaardige woede-optrede van die massa, nadat hulle Paulus se doodstraf uitgeskreeu het, wys waarskynlik na hulle oortuiging dat Paulus hulle mislei deur hulle na ’n ander God as die Enigste Here van Deutr. 6:4. Daarvoor bepaal Deutr 13:6-10 dood deur steniging. Hulle het hard geskreeu, hulle klere afgepluk (ríptō gooi, neersit soos die manne wat Stefanus gestenig het, Hand 7:58, of, in die lug gooi of daarmee waai as uiting van woede en moord) en stof/grond in die lug gegooi. Alles was tekens van hulle woede, frustrasie en verwerping van die renegaat Paulus en sy boodskap.

22:24 Die Romeinse kommandant sien dat die toespraak van Paulus niks uitrig nie. Daarby was hy verantwoordelik vir die orde in die stad, veral met die massas wat met die feeste na Jerusalem gekom het. Hy moes uitvind wat aangaan. Hy laat Paulus toe in die burg Antonia inbring met die opdrag om hom met geselhoue te ondervra om die waarheid uit hom te kry waaroor die Jode so teen hom te kere gaan. Is dit om godsdienstige redes of is hy ’n misdadiger? Geseling was gebruik vir slawe en mense wat nie Romeinse burgers was nie, as daar twyfel was of iemand die waarheid praat.

22:25 Toe Paulus reeds uitgestrek en vasgebind was vir die geseling, vra hy vir die offisier wat opsig oor die geseling het : ‘Is dit vir jou volgens wet toegelaat om ’n Romeinse burger, wat nie vir enige misdaad verhoor is nie, te gesel?’  Dit raak drie ou Romeinse wette daaroor: die Lex Valeria van 300 v.C., Lex Porcia van 185 v.C. en die Lex Julia van 90 v.C. waarin die ander twee opgeneem is. Daarin word verbied dat ’n Romeinse burger gegesel word, of onder geseling verhoor word, of voor vonnisoplegging geboei mag word. Dit was die wetlike reg van ’n Romeinse burger om sy waardigheid te beskerm en om nie onskuldig verneder te word nie. Die drie wette is aldrie deur die soldate teen Paulus oortree. 

22:26 Die offisier en die kommandant was blykbaar nie van geboorte Romeinse burgers nie. Uit sy vraag aan die kommandant blyk dit dat hulle twee ’n goeie verstandverhouding gehad het dat die offisier die kommandant kan vra wat hy van plan is om te doen oor hulle optrede teen ’n Romeinse burger. Die filosoof Epictetus (50-120 n.C.) het geskryf dat iemand wat valslik beweer dat hy Romeinse burgerskap het, baie swaar gestraf is.

22:27-28 Die kommandant kom by Paulus navraag doen of hy werklik Romeinse burgerskap het. Paulus bevestig dit. Sonder om direk te vra hoe Paulus dit bekom het, vertel die kommandant dat hy vir ’n groot som geld Romeinse burgerskap verkry het, waarskynlik deur omkoopgeld. Hy was nie van geboorte ’n Romeinse burger nie. Die kommandant se naam Claudius (Hand 23:26) het hy waarskynlik aangeneem toe hy burgerreg ontvang het gedurende die regering van keiser Claudius (41-54 n.C.) wat Romeinse burgerskap aan ’n groot aantal mense in die provinsies gegee het. Keiser Claudius se derde vrou, die jeugdige Messelina en haar gunstelinge het destyds burgerreg verkoop om hulle eie sakke te vul. Die kommandant se vertelling noop Paulus toe om te vertel hoe hy sy burgerskap verkry het, naamlik dat hy as Romeinse burger gebore is. Dit beteken waarskynlik dat sy pa ’n Romeinse burger van Tarsus was. Die Romeine het Tarsus in 64 v.C. hoofstad van die Romeinse provinsie Silisië gemaak.

22:29 Die soldate reageer dadelik. Die soldate wat hom moes ondersoek het dadelik van hom onttrek. Die kommandant was bevrees toe hy besef dat Paulus ’n Romeinse burger is en dat hy hom laat boei het.

Skrywer:  Prof Francois Malan

22:30 Die Romeinse kommandant weet nog nie waarom die Jode so woes teen Paulus opgetree het nie. Hy het nou al vir Paulus ’n geleentheid gegee om die skare toe te spreek, maar dit het in ’n gewelddadige lawaai geëindig. Toe het hy probeer om dit met geweld uit Paulus self te kry, maar hom teen Paulus se Romeinse burgerskap vasgeloop. Nou wil hy dit by die Joodse Raad gaan uitvind. Daarvoor laat hy die leierpriesters en die hele Sanhedrin die volgende dag vergader (die leierpriesters is die Raad se dagbestuur met die hoëpriester as voorsitter, die hoof van die lyfwag, vyf adellike priesters en drie priesters almal Sadduseërs). Op die Raad van 70 lede plus die hoëpriester het, benewens die Sadduseër priesterhoofde, ook die familiehoofde en die skrifkenners meestal Fariseërs, gedien. Die kommandant het Paulus voor die Sanhedrin gebring ‘om uit te vind waarom hulle (die Jode) hom beskuldig het’ (Hand 23:29).

23:1 Dit is verstommend dat die kommandant, toe hulle by die Raad kom, nie sy vraag aan die Sanhedrin stel waarom hulle so kwaad is vir Paulus nie, maar aan Paulus die eerste kans gee om voor die Raad te praat. Paulus het die raadslede stip in die oë gekyk en gesê: ‘Manne broers, ek het tot hierdie dag met ’n heeltemal skoon (letterlik: goeie) gewete in verhouding met God gelewe (politeúomai om in verhouding met ander te lewe; die perfektum vorm van die werkwoord beteken dat hy steeds in dié verhouding met God lewe).’ 

Paulus weet dit is ’n verhoor, maar spreek hulle nie met die nodige eerbetoon van ’n aangeklaagde aan nie, maar as gelykes, ‘broers.’  Jesus het gesê: ‘Julle moet julle nie as rabbi laat aanspreek nie; want net Een is julle Leermeester, en julle is almal broers; ook nie as vader nie want julle het net een Vader, Hy wat in die hemel is; ook nie as leraar nie, omdat net een julle Leraar is naamlik die Christus (Matt 23:8-10; vgl. egter Hand 22:1). Sonder vrees of ’n skuldige gewete kyk Paulus hulle reguit in die oë as hy praat. Oor sy goeie gewete, vgl. Hand. 20:26; 24:16; 2 Kor 1:12; 2:17; 4:2; 2 Tim 1:3). Die beweegredes vir sy optrede was nog altyd suiwer. Dit gaan nie oor sy eie belang nie, maar hy probeer om in alles getrou te wees aan God, al het hy vroeër God se wil verkeerd verstaan.  

23:2 Ananias was hoëpriester vanaf 48 n.C. Enkele van die 28 hoëpriesters wat die Romeine aangestel en afgesit het van 6-66 n.C. was:

      Annas I van Joh.18:13 was in 6 n.C. deur Herodes die Grote aangestel as hoëpriester, word afgesit in 15 n.C. maar                beheer die tempelopset tot sy dood in 35 n.C. (vgl. Hand 4:6). Vyf van sy seuns was hoëpriester (Herodes het                 die vorige priestergeslag van Boethus afgesit en Annas aangestel).

      Kajafas, van Matt 26:57-66; Luk 3:2; Joh 18:13, 24, skoonseun van Annas, was hoëpriester van 18-36 n.C.

      Jonathan, seun van Annas, was hoëpriester van 36-37 n.C.

      Ananias van Hand. 23:2; 24:1, ’n bekwame finansier, seun van Nebedeus, was hoëpriester van 48-58 n.C. toe                         goewerneur Feliks hom afgesit het.

   Toe Ananias sien dat hy die beheer van die vergadering verloor, gryp hy hardhandig in. Hy gee aan die mense langs Paulus, waarskynlik tempelpolisie/wagte, opdrag om hom op die mond te slaan, om sy vrypostige bek toe te kry en hom te beledig met ‘n klap – Jesus is ook tydens sy verhoor voor die Sanhedrin deur ’n tempelwag geklap (Joh 18:22). 

23:3 Paulus reageer op Ananias se opdrag met ‘God sal jou slaan, jou gewitte muur!’ –  gewitte muur is ’n spreekwoord vir ’n skynheilige wat voorgee om iets te wees waarvan hy juis die teenoorgestelde is. Soos hy opdrag gegee het om Paulus sonder verhoor op die mond te slaan, sal God hom slaan. ‘Jy sit daar om my kragtens die wet te beoordeel, terwyl dit jy is wat in stryd met die wet opdrag gee dat ek geslaan word.’  In Levitikus 19:15 het die Here elke Israeliet beveel: ‘Jy mag nie onregverdig wees in die regspraak nie: jy mag nie partydig wees vir dié wat geen aansien het nie, of die vooraanstaande bevoordeel nie.’ Volgens Mattheus 23:27 het Jesus vir die skrifkenners en Fariseërs gesê hulle is soos witgekalkte grafte wat van buite pragtig lyk, maar van binne is hulle vol doodsbeendere en elke vorm van onreinheid. Onwetend het Paulus ’n profetiese uitspraak oor Ananias gemaak. In 66 n.C. is Ananias deur die Joodse gepeupel vermoor omdat hy die Romeine ondersteun het tydens die Jode se opstand teen die jarelange Romeinse oorheersing. So het God vir Ananias geslaan.

23:4 Die omstanders vra ’n retoriese vraag wat eintlik ’n beskuldiging is: ‘is jy besig om die hoëpriester van God te beledig?’

23:5 Paulus bied vriendelik ’n verskoning aan en spreek sy omstanders aan as ‘broers,’ mede-Jode. Hy het op die oomblik vergeet dat hy met die hoëpriester praat (‘vergeet’ – voltooide verlede tyd van oida weet, verstaan of onthou)  Hy erken hy ken die wet van die Here volgens Eksodus 22:28  ‘jy mag nie sleg praat van ’n leier van jou volk nie’ (‘sleg praat’ is die Septuaginta se vertaling van die Hebreeuse ‘vervloek’). Daarmee bewys Paulus dat hy volgens die wet van Moses lewe.

23:6 Paulus het geweet dat die Sadduseërs, wat nie in die opstanding en ’n lewe na die dood glo nie, een deel van die Raad uitmaak. Hulle het net die eerste vyf boeke van die Ou Testament as die woord van God aanvaar. ‘n Ander deel van die Raad was Fariseërs wat in die opstanding en die lewe na die dood glo, op grond van die uitsprake van die profete van die Ou Testament. Daarom roep Paulus hardop in die Sanhedrin: Manne, broers (mede-Jode), Ek is ’n Fariseër, die seun van Fariseërs’ – huiós seun, iemand soos, of ’n volgeling. In Filippense 3:5-11 het hy egter o.a. oor sy Fariseërskap gesê dat hy dit as ’n verlies beskou, as waardeloos, as vullis, sodat hy Christus as bate kan bekom; ook dat hy die opstanding uit die dood kan bereik deur gelykvormig te word aan Christus se dood. Hy glo in die opstanding omdat Jesus uit die dood opgestaan het, dat hy deur geloof aan Jesus verbind is en daarom voor God geregverdig is.

Paulus sê aan die Raad dat hy verhoor word oor die hoop en oor die opstanding van die dooies. Israel het gehoop op die koms van die Messias/Christus om hulle uit Rome se oorheersing te kom bevry. Paulus glo Jesus is die verwagte Gesalfde van God. Sy hoop het gerealiseer met die opstanding van Jesus uit die dood, as oorwinnaar oor die dood. Daarmee saam gee God aan ons die oorwinning oor sonde en dood, deur ons geloofs- en liefdesband met die Here Jesus Christus – vgl. Paulus se woord aan die Korinthiërs 15:54-57; 15:54 het hy aangehaal uit Jesaja 25:8.

23:7 Toe Paulus dit gesê het, het daar ’n hewige stryery (stásis) tussen die Fariseërs en die Sadduseërs ontstaan en die skare het in twee groepe verdeeld geraak. Die hewige stryery dui op die Jode se gebrek aan die hoop wat die evangelie bring (Kol 1:23), omdat hulle nie in Jesus glo nie. 

23:8 Lukas verduidelik vir sy nie-Joodse lesers wat die agtergrond van die hewige stryery is. Die Sadduseërs, wat nie die Profete en die Geskrifte van die Ou Testament aanvaar nie, sê dat daar nie ’n opstanding (uit die dood) of ’n engel, of ’n gees is nie. Hulle hele lewe is net op die aardse lewe gerig en hulle verwag ook geen lewe na die dood nie. In Genesis 19:1; 21:17; 24:7,40; 48:16; Eksodus 23:20,23; 32:34; 33:2; Numeri 20:16 word tog na engele verwys. Hulle ontken dat daar bose geeste is en glo nie aan die Heilige Gees nie. Die Fariseërs, wat die Profete en Geskrifte as God se woord aanvaar, glo wel in die opstanding, aan God se oordeel oor die mens se lewe (Ps 96:13), dat daar engele is (Ps 91:11), God se hemelse magte (Ps 103:20-21) en duiwels; van God se heilige Gees  (bv. Ps 51:13), van bose geeste (bv. 1 Sam 16:14-15) en die Satan (bv. Job 1:6vv), van die hemel (Ps 2:4) en die doderyk (Ps 139:8) .

23:9 Na Paulus se verklaring dat hy glo in die opstanding van die dooies het die geskreeu van die Raadslede nog harder geword. Op dié punt kom daar ’n verrassende wending in die Raad, wat duidelik die hand van die Here is wat hier ingegryp het om Paulus te red. Vanuit die Fariseërs se geloof in geeste en engele vind hulle ’n halwe ‘Ja’ vir Paulus. Hulle gee toe dat ’n engel of ’n gees met hom kon gepraat het op die pad na Damaskus. Hulle is nog nie bereid om te verklaar dat Jesus uit die dood opgestaan het en vanuit sy posisie aan die die regterhand van die Vader met Paulus kon gepraat het nie. Daarom verklaar hulle net dat hulle geen kwaad in die man kon vind nie. Van Joodse kant was dit die beste beoordeling van Paulus.

23:10 Maar toe word die stryery van vers 7  ’n heftige twis tussen die Sadduseërs en die Fariseërs in die Raad oor hulle onderskeie opvattings oor ‘geen lewe na die dood nie’ en ‘lewe na die dood met God se oordeel,’ oor watter boeke van die Ou Testament as Woord van God geld, ens. Die kommandant kon sekerlik nie die verhitte Jerusalemse Hebreeus van hulle stryery verstaan nie (volgens 22:30 was die kommandant ook in die raadsaal). Hy was bang dat hulle Paulus uitmekaar sal skeur, soos die volk vroeër probeer het om hom dood te maak (21:31). Hy het nou al geweet dat Paulus ’n Romeinse burger is wat hy moet beskerm. Dit was ook die kommandant se taak om te sorg dat daar nie oproere tydens die Joodse feeste ontstaan nie. Daarom gee hy opdrag aan sy soldate om die raadsaal van die Sanhedrin in te storm om Paulus weer in die kaserne in te bring, soos in 21:31-4 en 22:23-24. Maar dié keer oor sy veiligheid.

23:11 Daardie nag het die Here by Paulus gestaan en vir hom gesê: ‘Hou moed/wees dapper!’ – tharsei – vertrou op God  en bly doelgerig in gevaar of beproewing. Want soos hy in Jerusalem perí ‘oor en vir’ die Here getuig het, moet hy (dei ’n goddelike opdrag) ook in Rome gaan getuig. Die opdrag om ook in Rome te gaan getuig, verseker vir Paulus dat hy na Rome sal gaan. Dit was ook die agtergrond van sy beroep op die keiser (25:11). Tydens hulle skipbreuk op hulle seevaart na Rome het ’n Engel van die God aan wie hy behoort by hom kom staan en gesê dat hy voor die keiser sal verskyn en dat almal wat saam met hom vaar, gespaar sal word (27:23-24). In kritieke oomblikke in Paulus se lewe het hy besondere openbarings van Christus ontvang om hom moed in te praat en voor te berei vir wat kom. God se doel met Paulus is dat hy van die opgestane Christus moet getuig.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Die berig is die middelste van drie berigte in Handelinge oor Paulus se bekering: 1 Lukas se weergawe van Paulus se bekering (9:3-19); 2 Lukas se weergawe van Paulus se vertelling aan die onstuimige massa (22:6-16); 3 Lukas se weergawe van Paulus se vertelling aan Agrippa (26:12-18). Die enkele verskille tussen die drie vertellings wys op die aanpassing by die verskillende hoorders van die vertelling.

22:6 Hier word die lig wat hom omstraal het, sterk na vore gebring met die byvoeging dat dit op die middaguur was, dat dit ’n baie helder lig was. Die implikasie is dat dit ’n baie sterker lig as die middagson was. Dit word so in 26:13 uitgespel. Dat die lig rondom hom was, word beklemtoon met die byvoeging ‘rondom my’ slegs hier om aan sy vervolgers te beklemtoon dat die lig uit die hemel op hom gemik was, wat hom in sy spore gestop het en meegewerk het om sy hele lewe om te dop. In 26:13 sê hy dat die lig ook rondom sy reisgenote geskyn het.

22:7 ‘en ek het op die grond geval en ’n stem gehoor wat vir my sê: ‘Saul, Saul, waarom vervolg jy My?’ Volgens 26:14 het sy reisgenote ook op die grond geval. Vir grond word ’n ander Griekse woord as in 9:4 gebruik. Vervolging van christene, soos byvoorbeeld deur Saulus, is ook vervolging van Christus self. Hy woon in sy volgelinge (vgl. Joh 14:23; Matt 25:40). Vir Paulus se hoorders moes dit ook ’n waarskuwing uit die hemel wees.

22:8  Paulus se reaksie is ‘Wie is U Here?’ Hy kon nie dink dat dit dié Jesus is wie se volgelinge hy vervolg, wat uit die hemel met hom praat en voor wie hy rekenskap moes gee oor sy misplaaste ywer vir God nie. Maar met sy aanspreek van Jesus as ‘Here’ erken hy die man wat uit die hemel met hom praat as God. Hoewel kúrios, ‘here,’ ook vir mense gebruik is as respekvolle aanspreekvorm, is ‘Here’ ook gebruik vir Israel se Verbondsgod, die Skepper en Wêreldregter, soos hier (vgl. 1 Kor 8:6).

Jesus se antwoord aan Paulus word hier uitgebrei met ‘van Nasaret.’ Vir die skare is die ‘van Nasaret’ ’n belangrike  byvoeging om Jesus te identifiseer, omdat daar destyds baie mense met die naam Jesus was, die Griekse vorm van Josua. Die meeste Jode het van Jesus van Nasaret geweet (vgl. Luk 18:5; 24:19; Joh 19:19; Matt 21:11; Mark 10:47). Vir Paulus was Jesus se selfbekendstelling in 9:5 as ‘Ek is Jesus wat jy vervolg’ ’n duidelike identifikasie. Hand 26:14-18 het ’n lang byvoeging by Jesus se selfbekendstelling.

Vir Paulus se ganse verdere bediening was hierdie ontmoeting met Jesus vanuit die hemel die kern van sy boodskap en die bepalende faktor in sy lewe (vgl Hand 15:1-11; Rom 1:1-6; Gal 1:1-5; 11-16; Ef 1:20-21; Flp 2:6-11).

22:9 Paulus sê sy metgeselle het wel die lig gesien, maar nie die stem (fōnê ) van Hom wat met hom gepraat het, gehoor en verstaan nie. In Handelinge 9:7 het Lukas gesê Paulus se metgeselle het wel die geluid (fōnê kan geluid van ’n stem aandui, of stem van ’n taal aandui) gehoor, maar niemand gesien nie. Hier word die lig-motief onderstreep en dat sy metgeselle nie kon verstaan wat gesê word nie. Hulle het die lig gesien, maar nie geweet dit is Jesus wat uit die hemel praat nie (vgl. Jesus se verklaring oor sy gebruik van gelykenisse in Luk 8:10: ‘…selfs al kyk hulle, sal hulle nie sien nie, en selfs al hoor hulle, sal hulle nie verstaan nie’). 

22:10 Paulus se tweede vraag is: ‘wat moet ek doen, Here?’ Met sy aanspreekvorm ‘Here’ en sy erkenning ‘die Here het vir my gesê’ erken Paulus dat dié Jesus wat hy vervolg het, God is, wat uit die hemel met hom praat en aanvaar dat Jesus nou die seggenskap oor sy lewe het. Hy doen wat die Here Jesus vir hom sê. Hier net: ‘Staan op en gaan na Damaskus…’ waarheen hy juis op pad was om die Jesus-volgelinge te arresteer. Nou gaan hy as gearresteerde van Jesus na Damaskus. ‘Daar sal alles vir jou gesê word om te doen, wat aan jou opgedra is (die perfektum werkwoord druk blywendheid uit, die passiewe vorm van die werkwoord veronderstel dat dit deur God aan hom opgedra is. Die werkwoord tassō is ’n spesifieke aanduiding van ’n taak wat opgedra is). Vir die siedende skare wat stil geword het om na hom te luister, verduidelik hy wat die dryfveer van sy lewe is, dat alles wat hy doen lankal in die plan van God vir die verlossing van die mensdom bepaal is. In Handelinge 26:16-18 brei Paulus verder uit oor alles wat Jesus aan hom by die geleentheid gesê het.

22:11 Paulus skryf sy blindheid toe aan die verblindende glans van die helder lig uit die hemel. Hy wat as leier van ’n groep tempelpolisie Damaskus wou binnestorm om Jesusvolgelinge te arresteer en Jerusalem toe lei, word as blinde aan die hand van sy metgeselle Damaskus ingelei, ná sy ontmoeting met die opgestane Jesus.

22:12 In Handelinge 9:10 word Ananias voorgestel as ’n dissipel van Jesus; hier, voor die woedende skare Jode, as ’n vrome Jood wat volgens die wet van Moses gelewe het en dat die Jode van Damaskus se getuienis oor sy lewenswyse baie goed was. Paulus stel die betroubare Ananias hier voor as die tweede getuie van wat die Here gesê het (Deutr 17:6).

22:13 Ananias het Saulus in Aramees aangespreek as ‘Saul, broer.’ Paulus se gehoor sou ‘broer’ verstaan as ’n erkenning dat Paulus ’n mede-Jood is van Ananias wat volgens die wet van Moses lewe. Ananias het Saulus egter erken as ’n mede-Joodse navolger van Jesus. ‘Sien weer! (anablepō sig terugkry, wees siende, of: kyk op) en op daardie oomblik kon ek hom (Ananias) sien.’ Dit was duidelik ’n wonderwerk van die Here dat die blinde Paulus weer kon sien. Vir die skare moes dit oortuig dat God hier aan die werk was. Maar hulle reageer stompsinng soos hulle teenoor Jesus se wonderwerke gereageer het (Joh 10:25-26; 32-33; 38-39; 15:24;).

22:14 Paulus klaar die Jode se misverstand oor die woord ‘broer’ op deur na Jesus te verwys as ‘die Regverdige (van Jes 53:11; Hand 3:14; 7:52),’ God se regverdige Dienaar; die Een wie se verhouding met God reg is (die ideaal van elke Jood wat volgens die wet van Moses probeer leef). Paulus haal vir Ananias aan wat vir hom die boodskap van God gebring het: ‘Die God van ons vaders het jou, Paulus, reeds vantevore gekies (procheirízomai vantevore met die hand uitsoek) om sy wil te ken (soos dit in die wet opgeteken is, dit waarna die egte Jode streef, Rom 2:18), om die Regverdige te sien en sy stem uit sy mond te hoor’ (daar op die pad na Damaskus; vgl. Hand 9:15-17). Daaruit blyk duidelik dat Ananias ’n Joodse volgeling van Jesus is, en Paulus as ‘broer’ in Christus aangespreek het. Paulus het van daardie dag af God se nuwe pad verkondig, sy heilswil, om almal deur sy genade te red (Hand 15:11); dat Jesus waarlik opgestaan het en dat Paulus ’n oog- en oor-getuie is van Jesus se verheerliking.

22:15 Ananias het vir Paulus gesê ‘die God van ons vaders het jou gekies as die getuie om aan alle mense van die Regverdige Jesus te getuig; dat jy Hom in die hemel gesien en dat Hy met jou gepraat het’ (daar is ’n klankspel tussen die Griekse woorde vir sien en hoor: heōrakas en êkousas, die eerste ’n verhalende prefektum en die tweede ’n gewone verlede tyd). Omdat Paulus Hom gesien en gehoor het, was hy seker Jesus het uit die dood opgestaan en dat Hy aan die regterhand van God regeer oor die lewe van alles wat geskep is. Paulus getuig in 1 Kor 8:6 ‘Vir ons (wat in Jesus Christus glo) is daar één God, die Vader, uit wie alles is en ons vir Hom, en één Here, Jesus Christus, deur wie alles is (geskep is en bestaan) en ons deur Hom (as kinders van God lewe).’ Wat die omvang van ‘alle mense’ is, word in 22:21 uitgespel. Terwyl die twaalf apostels getuies was van alles wat hulle as metgeselle van Jesus beleef het en van sy opstanding en hemelvaart (Hand 1:9-10; 21-22), word Paulus saam met hulle getuie ook van Jesus aan die regterhand van die Vader (Luk 22:69). 

22:16 Paulus vertel aan die Joodse skare van die Here se opdrag aan hom deur Ananias. ‘En nou, waarvoor wag jy? (die werkwoord méllō ‘wag,’ impliseer dat hy nog nie tot ’n besluit gekom het nie). ‘Staan op! Laat jou doop en jou sonde gereinig word deur sy Naam aan te roep.’

Paulus het die opdrag van die Here aanvaar om hom te laat doop as teken van sy verbintenis aan Jesus, wat sy sonde vergewe. In Romeine 4 :11 het Paulus oor die betekenis van die doop as ’n teken of seël geskryf (vgl. Kol 2:11-12). Om jou te laat doop beteken dat God jou as sy kind aangeneem het omdat jy deur geloof aan Jesus verbind is (vgl. wat Paulus geskryf het in Rom 6:3-11; 8:14-17; 1 Kor 12:12-13; vgl. ook Jesus se opdrag in Matt 28:19; Joh 1:12) ).

Net voor sy vertrek uit Korinthe na Jerusalem het hy oor die vergewing van sy sonde bv. Romeine 3:21-31 geskryf

Om Jesus se Naam aan te roep beteken om Hom, wat vir jou sondeskuld gesterwe het en vir jou verlossing van die mag van sonde opgestaan het, te vra om jou te reinig (vgl. 1 Kor 6:11; Hand 2:38; Ef 5:26). Die Naam van Jesus behels sy Persoon, sy reputasie, al sy woorde en werke, dat Hy God is wat mens geword het om die sonde van die wêreld weg te neem (Joh 1:1,14,29). Om sy Naam aan te roep beteken om in Hom te glo en jouself aan Hom toe te vertrou.

Skrywer:  Prof Francois Malan

21:37 Net voor die soldate Paulus die burg Antonia inneem, bo-op die trappe, vra hy hoflik in Grieks vir die kommandant of hy aan hom iets mag sê. Die kommandant, wat soos die Romeinse amptenare die algemene omgangstaal Grieks gepraat het, se verbaasde antwoord was: ‘Ken jy dan Grieks?’ Die kommandant is verras en bewus dat hy sy gevangene verkeerd beoordeel het. 

21:38 Die kommandant was onder die indruk dat Paulus die Egiptiese oproermaker was, wat slegs Aramees en Kopties sou kon praat en wat ’n rukkie vantevore (letterlik: voor hierdie dae) vierduisend terroriste (sikarii dolkdraers) uitgelei het die woestyn in (vgl. Jesus se waarskuwing in Matt 24:26 oor ’n verwagting dat die Messias in die woestyn sal terugkom; Hand 5:36 oor Teudas se aanspraak). Die sikarii was opstandelinge teen die Romeinse bewind. Elke Romein of Romeinsgesinde Jood wat hulle stilletjies in die hande kon kry, het hulle met hulle kort krom dolke (sicae sekels) wat onder hulle klere weggesteek was, vermoor. Hulle het blykbaar vir die Romeinse garnisoen uit Jerusalem gevlug, die woestyn in (vgl. Josephus Ant. 20.8.6-10; dit is nie seker of Jesus se dissipel, Simon die Yweraar, ook een van die sicarii was nie. In Luk 6:15 en Hand 1:13 word hy ’n Seloot, yweraar, genoem, in Mark 3:18, Matt 10:14 word hy Kananeus van die Hebreeuse kane’an ’n ywerige persoon, ’n Joodse nasionalis, genoem).  

21:39 Paulus verduidelik dat hy nie ’n Egiptenaar is nie, maar ’n Jood, ook nie van Egipte nie, maar van die Romeinse stad Tarsus in Silisië, ’n belangrike kultuur- en intellektuele stad, waar Grieks gepraat word (Lukas gebruik die negatief: ‘nie ’n onbelangrike stad nie’ om die belangrikheid van die stad te beklemtoon teenoor die wildernis waar die Egiptenaar is). Hy vra toe die onverwagte: om die opruiende skare wat hom wou vermoor toe te spreek. Nog meer onverwags gee die kommandant toestemming dat hy kan praat. Die Here het Paulus uitgekies as instrument om sy Naam uit te dra na nasies en na konings en na Israel (Hand 9:15). Hier is weer ’n voorbeeld van hoe die Here hom as sy getuie voor Israel en die Romeinse soldate gebruik.

21:40 Nadat die kommandant hom toegelaat het om te praat, het Paulus van die trappe af met sy hand vir die oproerige volk wat hom uit die hande van die soldate wou skeur beduie om stil te bly sodat hy kan praat. En wonder bo wonder het daar ’n groot stilte oor die skare gedaal en het hy hulle in Hebreeus toegespreek (waarskynlik in Aramees wat die Jode destyds gepraat het). ’n Wonder van die Here se ingryping om Jesus se opstanding en hemelvaart aan die Jode te betuig!

Paulus begin sy getuienis voor die volk (Hand 22:1-5)

22:1 Baie formeel en hartlik spreek Paulus die skare aan as manne, broers van sy eie ouderdom en vaders wat ouer as hy is. ‘Luister na my soos ek my nou teenoor julle verdedig (apológia ’n verdediging maak).’ Paulus begin sy reeks verhore wat nou gaan volg met sy verdediging teenoor sy eie volk. Dit behels ook ’n getuienis oor Jesus (23:1 voor die Sanhedrin; 24:10 voor Feliks; 25:8,16 voor Festus; 26:1 voor Agrippa; 26:25 teenoor Festus; 28:17 teenoor die Joodse leiers in Rome).

22:2 Toe hulle hoor dat hy hulle in hulle eie taal Hebreeus luid toespreek (prosfōnéō met klem op die luid; die Aramees wat hulle gebruik is die sogenaamde volks-Hebreeus), het hulle nog stiller geword. Toe Paulus in Jerusalem aan die voete van Gamaliël opgevoed is, het hy ook die tipiese Jerusalemse volks-Hebreeus met hulle eiesoortige klank aangeleer. Sy uitspraak sê hy is een van hulle (vgl. Petrus se Galilese uitspraak wat hom verklap het, Matt 26:73).

22:3 Met drie werkwoorde beskryf Paulus die hoofmomente van sy biografie as ’n Joodse man: gebore in Tarsus in Silisië (as burger van die stad 21:39; 22:28), opgelei aan die voete van Gamaliël (die rabbi sit op ’n stoeltjie en die studente op die grond aan sy voete;). Gamaliël was ’n geëerde wetskenner, ’n Fariseër-lid van die Joodse Raad (Hand.5:34), opgevoed in streng ooreenkoms met die wet van ons vaders (die wet van Moses). Daarby is ek, soos julle almal vandag, ten nouste aan God verbind (dzêlōtês  is ’n entoesias wat ten nouste verbind is aan iets, jou daarvoor met algehele toewyding beywer). Die Jode ywer vir God (Hand 21:20), maar sonder insig, sê Paulus (Rom 10:2). Van sy dwase ywer voor sy bekering vertel Paulus in Filippense 3:6. Vir Paulus as Fariseër, vgl. Hand 26:5-6. 

22:4 Paulus beskryf sy vroeëre optrede in Jerusalem as yweraar vir God. Hy het die mense van die Weg tot die dood toe vervolg, mans en vroue geboei en tronk toe gevat. Vir die Weg, vgl. Joh 14:6; Hand 9:2; 18:25; 19:9, 23. Volgens Handelinge 26:10 het Paulus baie gelowiges in Jerusalem in die tronk laat opsluit en as hulle om die lewe gebring is, het dit met sy instemming gebeur.  

22:5 Van Paulus se ywer vir God kan die hele Joodse Raad van familiehoofde (presbutérion) onder voorsitterskap van die hoëpriester getuig. Juis van hulle het hy ook briewe ontvang aan die Jode in Damaskus om Saulus bekend te stel as gesant van die Raad om Jode wat die Weg aanvaar het (letterlik sagkens gestel, net: om ook dié wat daar is), te arresteer. Soos Paulus sy ywer vir God vergelyk met die skare teen hom se ywer vir God (vers 4: ‘soos julle almal vandag’), so noem hy die Jode in Damaskus ‘die broers.’ Hy moes die Jode in Damaskus wat die Weg aanvaar het, as gevangenes na Jerusalem bring (ágō ‘bring’ het ook die gedagte van met geweld), sodat hulle gestraf kan word (timõréõ het ook die gedagte om iemand te laat ly wat hy verdien). Die Raad sou dan die straf vir so iemand bepaal (vgl. Hand 26:10 oor wat met hulle gebeur).

Skrywer:  Prof Francois Malan