Alle Paaie lei na Jesus: Abraham in die Nuwe Testament – Adrio König

1.4 Abraham in die Nuwe Testament

Dis opvallend dat Abraham ’n baie groter rol in die Nuwe Testament speel as in die Oue. Buite die verhaal oor hom in Genesis, word daar net omtrent 20 keer na hom verwys in die hele Ou Testament, teenoor byna 50 keer in die Nuwe. Die verwysings in die Nuwe Testament is baie interessant. In baie gevalle gaan dit net om verwysings na sy geskiedenis.

Maar veral Johannes en Paulus en die Hebreërbrief sien ’n verrassende geloofsrykdom in hom. Hulle verbind hom veral met:

• die belofte (Rom 4:13 ev; 4:18 ev; Gal 3:16-20, 29; Heb 11:9-13),
• die evangelie (Gal 3:8),
• Christus (Gal 3:16, 29),
• die seën (Gal 3:9, 14),
• die verbond (Gal 3:17-29),
• die genade (Rom 4:16; Gal 3:18),
• die redding (regverdiging – Rom 4:3, 11, 22, 23; Gal 3:6),
• die geloof (Rom 4:3-12, 17-22; Gal 3:6-9; Heb 11:8-19),
• die besnydenis (Rom 4:11-12),
• die doop (Gal 3:29).

 

Wat ’n rykdom! Daar is geen ander mens in die hele Bybel wat met so ’n verskeidenheid van fasette van die evangelie in verband gebring word nie. Om enigsins ’n greep op sy omvattende betekenis te kry, kan ’n mens verder net kyk na ’n paar stellings wat oor hom gemaak word.

• Hy is die vader van alle gelowiges (Rom 4:16),
• die besnydenis was ’n bewys dat God hom aangeneem het omdat hy geglo het (Rom 4:11),
• die doop lyf vandag nog gelowiges in die verbond in wat God met hom gemaak het (Gal 3:26-29),
• hy het bely dat hy ’n vreemdeling en ’n bywoner op aarde is – presies wat van die gelowiges in die Nuwe Testament gesê word (1 Pet 2:11).

 

’n Mens kan dus beswaarlik verder van die waarheid af wees as om te meen Abraham was maar net die vader van die fisieke  Joodse volk, en die besnydenis was maar net ’n nasionale, “vleeslike” teken dat iemand ’n Jood was, en dat die beloftes van God aan hom maar net op die land Kanaän betrekking gehad het.

 

Dit is merkwaardig watter ryk evangeliese betekenis en waarde Paulus aan Abraham heg. Wanneer hy ’n voorbeeld soek van iemand wat deur die geloof gered is, gaan hy reguit na Genesis 15:6, na Abraham toe (Rom 4:3 ev). Dit beteken ook dat Genesis 15:6 dié verwysing van redding in die Nuwe Testament word: “Abraham het die Here geglo en die Here het hom as regverdig gereken” (NLV).

 

Daar word nooit in die Ou Testament pertinent na Abraham se geloof verwys nie. Waarom hierdie verskil? Omdat die nadruk op geloof eers in die Nuwe Testament ten volle ontwikkel word, terwyl dit in die Oue nog veel meer oor gehoorsaamheid gegaan het, en by Jesus oor navolging. En ons weet mos die betekenis en waarde van geloof word veral deur Johannes, Paulus en Hebreërs ontwikkel (Joh 8, Rom 4, Gal 3). Dit is dus nie vreemd dat juis hulle besondere aandag aan Abraham gee nie.

 

Dit is opvallend dat die begrip “verbond” selde gebruik word. Kyk na die lys hierbo. Daarteenoor word die begrip “belofte” die meeste in verband met Abraham gebruik. Sowel in Romeine 4 as in Galasiërs 3 word dit egter duidelik dat “die belofte” ’n wisselterm is vir die verbond. Dit is ook nie vreemd nie omdat God natuurlik in die verbondsluiting met Abraham sekere beloftes gemaak het.

 

As ons dit in gedagte hou, besef ons die verbond is een van die sentrale begrippe waar daar van Abraham sprake is. Kom ons kyk in meer besonderhede na die betekenis van hierdie “vader van alle gelowiges” (Rom 4:16).

 

1.4.1 Abraham – geloof – besnydenis

Paulus skryf veral in Romeine en Galasiërs oor ons redding (regverdiging). En sy groot boodskap is dat ons deur geloof gered word en nie deur die wet te onderhou nie. Kom ons kyk eers na Romeine 4.  Later sal Galasiërs 3 ook aan die orde kom.

 

Paulus skryf breedvoerig in Romeine 4 oor ons redding (regverdiging). En wanneer hy ’n voorbeeld van redding (geregverdiging) deur die geloof soek, kies hy vir Abraham! Merkwaardig, want dis darem ver in die verlede. Daar was darem ná hom baie mense wat geglo het. Waarom juis vir Abraham? Enersyds omdat Genesis 15:6 dit so kernagtig sê, maar andersyds omdat die verbond met Abraham die klassieke geloofs- en genadeverbond is wat deurloop tot in die Nuwe Testament. Hoe word ’n mens gered? is Paulus se vraag. Antwoord: “Abraham het in God geglo, en daarom het God hom vrygespreek” (Rom 4:3).

 

En van hier af ontwikkel Paulus dan ’n geweldige perspektief op die betekenis van Abraham en die verbond wat God met hom gesluit het. Dit is uit en uit ’n genade- en geloofsverbond. En dit loop dan uit op die ingrypende uitspraak dat Abraham nie net die vader van Israel is nie, maar “die vader van ons almal” (4:16). Dit beteken hy is die vader van alle gelowiges, sodat hy vir ons almal van die allergrootste betekenis is. Daarom is dit so belangrik om te kyk na die betekenis wat Paulus hier aan hom gee.  Abraham is nie vrygespreek op grond van sy dade nie, maar omdat hy geglo het (4:1-6):

• Abraham is vrygespreek vóór sy besnydenis. Dit beteken dat die vryspraak-deur-die-geloof óók vir onbesnedenes was – heidene wat soos Abraham in die Here begin glo (4:9-11).
• Hy moes éérs glo, en toe is hy besny. Dit beteken die besnydenis was ’n bewys dat, toe hy nog onbesnede was, God hom vrygespreek het net omdat hy geglo het (4:11).
• Die doel hiervan was dat hy die vader sou wees van almal wat glo al is hulle nog nie besny nie; dus van die heidene. Hulle word dus net soos hy deur God vrygespreek omdat hulle glo (4:11). Hierdie uitspraak is iets soos ’n aardbewing. Ons kyk nou-nou verder daarna.
• Natuurlik was die vryspraak ook vir die besnedenes; dus vir Israel – maar net solank hulle nie net besny is nie, maar self ook glo. Abraham is dus ook hulle vader (4:12).

 

Ons het hier te doen met ’n sentrale figuur in ons geloof. By hom begin die pad wat God regdeur met die mense loop tot in die Nuwe Testament en vandag.

 

1.4.2 Abraham die vader van Israel én die heidene

In die voorlaaste twee paragrafies is “heidene” en “Israel” gekursiveer. Dink ’n bietjie wat dit beteken.

• Abraham was selfs al in die tyd van die Ou Testament nie net Israel se vader nie, maar ook die heidene s’n as hulle tot geloof gekom het!
•  Én hy was van die begin af nie die vader van dié Jode wat net as babas besny is, maar nie self geglo het nie.

 

Vir die Jode was dit ’n skokkende uitspraak. Maar Paulus het dit regtig bedoel. Hy eindig immers met: Abraham as “die vader van ons almal” (4:16), en dit beteken alle gelowiges uit die Jodedom én die heidendom. Paulus behandel dus Jode en heidene op dieselfde vlak. Die Jode is besny (as babas op agt dae) en daarna moes hulle tot geloof kom, anders was Abraham nie regtig hulle vader nie. En die heidene moes tot geloof kom en daarna is hulle besny, en so was Abraham ook hulle vader (Rom 4:11-12).

 

En nou die tweede aardbewing, maar hierdie keer vir dié onder ons wat meen die besnydenis was net ’n “vleeslike”, nasionale teken dat iemand ’n Jood is. Alles wat nou hier gesê is, beteken mos dat die besnydenis voluit ’n geloofsakrament was. Dis tog presies wat in Romeine 4:11-12 staan. Die besnydenis was die bewys dat God Abraham vrygespreek het omdat hy geglo het. Op sy beurt beteken dit weer dat as ’n Jood nie regtig glo nie, Abraham glad nie sy vader was nie! Maar dit alles maak van die Abrahamverbond ’n voluit geestelike saak. Geloof is bepalend of hy ook my vader is, nie vleeslike verwantskap nie.

 

Maar dan het die Abrahamverbond alles te doen met ons verhouding met die Here. Dan is dit van die grootste belang dat ons mooi sal kyk wat die verbond met hom beteken het en nou nog beteken. Trouens ons kan klaar die volgende afl ei.

• Dit is verkeerd om aan Abraham te dink as maar net ’n persoon uit die Ou Testament wat eintlik vir ons in die ver verlede lê.
• Dis ook verkeerd om aan die besnydenis te dink as maar net ’n teken dat iemand ’n Jood is.
• Die waarheid is dat ons na Abraham moet kyk as ons wil weet hoe God ons red.
• En dis byna vanselfsprekend dat ons sal vra: As Abraham alle gelowiges se vader is, en as die besnydenis ’n geloofsakrament was wat bedien was aan dié wat tot geloof kom (soos Abraham self) én hulle kinders (soos Isak), het die besnydenis nie dalk verband met die doop nie? Dis dan presies hoe ons die doop bedien.

 

1.4.3 Abraham se geestelike vaderskap

Kom ons kyk eers na die geestelike karakter van die vaderskap van Abraham, en daarna na die verband besnydenis-doop. Ons het klaar gesien Paulus skryf die Jode moet glo om vir Abraham as vader te hê. En hy is ook die vader van die heidene wat glo. In Romeine 9 bevestig hy dit. Aan die begin van hierdie beroemde hoofstuk sit Paulus met die probleem dat Israel nie Christus as Messias wil aanvaar nie. Dis vir Paulus so ’n ontstellende saak dat hy selfs bereid sou wees om self deur God verwerp te word as Israel maar net gered kan word. Daar is vir hom ’n skreiende teenspraak in. Hulle is dan die volk van God, God het die verbond met hulle gesluit, Hy het aan hulle sy beloftes gegee, en

Christus is uit hulle gebore (9:1-5). Hoe onder  die son kan dit dan wees dat hulle hulle eie Messias verwerp? En dan die waterskeidende woorde: “Nie almal wat van Israel afstam, is werklik Israel nie; en nie almal wat nakomelinge van Abraham is, is werklik kinders van Abraham nie” (9:6-7). En dadelik wys hy dit was van die begin af so. Isak was die kind, Ismael was maar net ’n nakomeling. Waarom? Omdat Isak die kind van die belofte was, en Ismael nie. Dit gaan dus van die begin af oor die belofte en die geloof. Die verbond met Abraham was ’n voluit geestelike saak.

 

En daarvan lewer Johannes net so ’n sterk getuienis. Op Jesus se stelling dat net die waarheid (wat Jesus self is) ’n mens kan vrymaak, antwoord die Jode dat hulle die nageslag van Abraham is en daarom nie slawe nie (Joh 8:31 ev). Hulle herbevestig die aanspraak dat Abraham hulle vader is, waarop Jesus dan vra hoekom hulle dan nie doen wat Abraham gedoen het nie. Op hulle verdere aanspraak dat God self hulle Vader is, reageer Jesus met die skokkende stelling dat die duiwel hulle vader is (8:44).

 

Dit bevestig nogeens dat afstamming van Abraham nie noodwendig ’n geloofsband met Abraham veronderstel nie, en herbevestig dat die verbond met Abraham ’n geloofs- en genadeverbond is, en dat die besnydenis ’n diep geestelike betekenis gehad het.

 

1.4.4 Die geestelike betekenis van die besnydenis

Trouens uit die Ou Testament weet ons dit lankal. Die 1953-vertaling was nog duideliker hieroor. Indien die besnydenis net ’n teken was dat ’n man ’n Jood was, was dit genoeg om net besny te wees. Maar oor en oor lees ons dat die moeilikheid met Israel is dat hulle net letterlik besny is, maar dat hulle harte, of hulle ore, of hulle lippe nie besny is nie (Eks 6:11, 29; Lev 26:41; Deut 10:16; 30:6; Jer 4:4; 6:10; 9:25-26; Eseg 44:7, 9). Die nuwere vertalings vertaal dan met iets soos dat hulle ongehoorsaam of hoogmoedig is of dat hulle ore vir die Woord van die Here toe is en hulle hulleself verhard. In die NLV lees ons selfs: “Besny julleself vir die Here, inwoners van Juda … anders sal my woede oor jul le uitbreek” (Jer 4:4). Dit beteken die Israeliete wat besny is, moet hulleself besny. Dit kan mos net beteken dat die letterlike besnydenis sonder die geestelike besnydenis geen waarde het

nie. Dan was die besnydenis mos al in die Ou Testament ’n hoogs geestelike saak en glad nie ’n blote nasionale teken nie. Trouens dit werk vandag nog presies só met die doop. Dit help niks om letterlik gedoop te wees, maar nie ’n nuwe (“gedoopte”) lewe te hê nie.

 

In hierdie lig kan dit vir niemand vreemd wees dat die Nuwe Testament ’n bepaalde verband lê tussen die besnydenis en die doop nie. Kom ons kyk daarna.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

Skrywer: Prof Adrio König